Temat: Przygotowanie wychowanków do racjonalnego spędzania wolnego czasu.

Definicje:
1. Ujęcie pedagogiczne klasyczne- T. Wujek:
- Czas wolny ucznia to taki czas, który pozostaje mu po zaspokojeniu potrzeb organizmu, wypełnieniu obowiązków szkolnych i domowych, w którym może on wykonywać czynności wg. swego upodobania, związane z wypoczynkiem, rozrywką i zaspokojeniem własnych zainteresowań.
2. Ujęcie pedagogiczne współczesne- M. Czerepniak-Walczak:
- Czas wolny jest tym interwałem podmiotowego życia w którym osoba doświadcza dobrostanu intelektualnego, emocjonalnego i fizycznego, w rezultacie możliwości samodzielnego, suwerennego przejawiania czynności posiadających znamiona dobrowolności i niekomercyjności oraz będących źródłem satysfakcji. Należy podkreślić, że brak któregoś z elementów członu definiującego sprawia, że czas człowieka jest wypełniony obowiązkami albo jest źródłem doświadczenia przymusu, zniewolenia, deprywacji(następuje brak czasu wolnego). Dodać należy również, że czas wolny jest tkanką życia osobistego, potwierdzeniem siebie jako jednostki prywatnej, a jednocześnie daje szansę uczestniczenia w sferze publicznej (obywatelskiej, kulturze masowej, religijnej itp.).

Funkcje czasu wolnego osób z niepełnosprawnością wg, Ryszarda Pichalskiego:
1. Integracyjne- szeroko rozumiana integracja społeczna, wchodzenie w relacje ze społeczeństwem; w zakresie wąskim- ma sprzyjać tworzeniu więzi między ludźmi, tworzenie różnych relacji w kontaktach koleżeńskich (doświadczanie tych relacji); mamy stwarzać sytuacje do tworzenia się tych relacji
2. Kompensacyjne- chodzi o przyjęcie założenia, że wszystkie potrzeby mają być zaspokojone podczas czasu wolnego gdy nie mogą zostać zaspokojone wcześniej
3. Terapeutyczne- (łączy się z kompensacyjną), wszystko co wymaga terapii; czas wolny ma być czasem dowartościowania osoby niepełnosprawnej- poprzez to że tworzy ma okazję do tego aby poczuć się użytecznym i pożytecznym
4. Rekreacyjno-rozrywkowe- dobra zabawa sprzyjająca rozwojowi

Praca pozalekcyjna i pozaszkolna:
1. Różnorodna praca oświatowo wychowawcza, organizowana przez szkołę poza ramami programu nauczania, w celu zaspakajania zainteresowań dzieci i młodzieży oraz organizowania im wolnego czasu.
2. Różnorodna praca oświatowo wychowawcza domów kultury, świetlic i klubów środowiskowych itp., które razem ze szkołą, jako dopełnienie jej pracy, zaspokajają najróżnorodniejsze zainteresowania dzieci i młodzieży i organizują im wolny czas.

Zajęci pozalekcyjne- charakterystyka:
1. Organizowane dla dzieci i młodzieży
2. Organizowane przy czynnym udziale uczestników przez szkołę, instytucje wewnątrzszkolne
3. Wybrane przez nich dla spędzania wolnego czasu
4. Przynoszące wypoczynek i rozrywkę, kształcące i doskonalące wewnętrznie, dające okazję do społecznego działania
5. Uczące samodzielnego gospodarowania czasem wolnym

Podstawowe formy zajęć pozalekcyjnych i pozaszkolnych:
1. Zajęcia w stałych zespołach (sekcjach, grupach) powstałe na dłuższy czas
2. Krótkie kursy
3. Imprezy, często nazywane masowymi (wydarzenia okazjonalne, związane z jakimiś świętami- dwa razy w roku, raz w roku)
4. Zajęcia zabawowe, propedeutyczne, przygotowujące, wprowadzające w jakąś dziedzinę wiedzy, umiejętności praktycznie użytecznych itp. (ustalenie specyfiki pracy na danych zajęciach adekwatnie do treści i celów)

Niezbędne warunki organizowania wolnego czasu:
1. Zmiana treści i charakteru zajęć w stosunku do czynności wykonywanych obowiązkowo (lekcje w szkole itp.)
2. Zmiana otoczenia fizycznego/materialnego (często jest tak, że dzieci wracają do klas szkolnych na zajęcia pozalekcyjne, pomimo tego, że szukamy miejsc innych na spędzanie czasu wolnego, ale jeżeli nie mamy takiej opcji to należy zmieniać ułożenie w sali)
3. Zmiana otoczenia społecznego

Temat: Aktywizowanie wychowanków w dziedzinie poznawczej, społecznej, samowychowawczej i prospektywnej (kształtowanie osobistych perspektyw życiowych) jako przygotowanie do autonomicznego życia. Wg. Guryckiej

Aktywizowanie i autorealidacjia
1. Aktywizowanie jest strategią wspomagającą uruchamianie zachowań autorewalidacyjnych… (nie zdążyłam przepisać :/)
2. Autorewalidacja to proces mobilizacji możliwości osoby, przebiegający na poziomach… (nie zdążyłam przepisać :/)
3. Na każdym poziomie autorewalidaji występują czynniki o największym znaczeniu. Są to:
a) pozytywne emocje
b) prospołeczne zachowania
c) koncepcja siebie

Aktywizacja poznawcza (mówimy tutaj o rozwijaniu zainteresowań):
1. Doświadczenie dobrowolnego podejmowania zadań mających na celu lepsze poznanie zjawisk, procesów, problemów (stwarzanie sytuacji problemowej i podejmowanie działania aby ją rozwiązać).
2. Doświadczenie organizowania własnej samodzielnej działalności poznawczej.
3. Doświadczenie dzielenia się efektami swej własnej, samodzielnej i dobrowolnie podjętej pracy poznawczej; inaczej: doświadczenie bycia źródłem informacji przez siebie dobrowolnie zdobytych. Każdy, nawet słaby uczeń, musi mieć warunki do tego, by być źródłem informacji dla innych, jak też każdy, nawet najtrudniejszy, musi zdobyć doświadczenie kierowania innymi w sposób satysfakcjonujący jego, grupę i wychowawcę.
4. Doświadczenie przeżywania satysfakcji z „bycia specjalistą”, z posiadania informacji, których inni nie posiadają.

Aktywizacja społeczna:
1. Doświadczenia inicjowania i dobrowolnego podejmowania zadań o wadze społeczno-obywatelskiej.
2. Doświadczenia współpracy z innymi w realizacji zadań wykraczających poza interes osobisty.

3. Doświadczenia wykonywania różnorodnych czynności społecznych, wchodzenia w różne społeczne role (kierowanie, reprezentowanie, pomaganie itp.)- połączone z sukcesem
4. Doświadczenie podlegania społecznym ocenom pozytywnym i negatywnym.

Aktywizacja samowychowawcza:
1. Doświadczenie analizy ludzkich zachowań, z uwzględnieniem ich warunków, motywów, celów.
2. Doświadczenie samopoznania w interakcjach z innymi- oceny własnych słabych i silnych stron w konfrontacji z ocenami innych ludzi. (wychowankowie nie będą analizować zachowań dopóki ich tego nie nauczymy).
3. Doświadczenie samosterowania, w więc wytyczanie sobie zadań, planowanie ich realizacji, ocena włożonych wysiłków i osiąganych wyników.
4. Doświadczenie efektywnego radzenia sobie z różnego rodzaju trudnościami.

Aktywizacja prospektywna (perspektywiczna)
1. Doświadczenie wyobrażenia sobie świata, w którym się będzie kiedyś żyło, w oparciu o wiedzę o istniejącym świecie i o procesie zachodzących w nim przemian i ich kierunku.
2. Doświadczenie przeżywania wizji swej przyszłości: rodziny, pracy zawodowej itp. (one mają się tworzyć na bazie pierwszego punktu)
3. Doświadczenie planowania dnia codziennego i planowania realizacji zadań perspektywicznych.
4. Doświadczenie bycia autonomicznym decydentem w zakresie gospodarowania swymi oszczędnościami, wolnym czasem, wyborem zawodu itp.

---