Ewolucjonizm prof. Lech Borowiec

Wykład 1

Teoria - najwyższa forma uogólnienia w nauce.

Opis naukowy - hipotezy, teorie. Hipoteza jest pojęciem słabszym niż teoria. Teorie da się sfalsyfikować.

Paradygmat - teoria, której praw nie da się obalić.

Ewolucja jest faktem, a fakty są niepodważalne.

Kreacjonizm - próbuje opisywać świat zgodnie z danymi zawartymi w Piśmie Świętym (świat stworzony przez Boga).

Koncepcja inteligentnego projektu - nurt kreacjonizmu; nałożenie otoczki, która sprawia wrażenie, że koncepcja ta ma fundament naukowy.

Ewolucja - proces, który prowadzi do powstania, co raz to lepszych, doskonalszych bytów (XIX w.). Dziś wiemy, że ewolucja to nie jest doskonalenie.

Ewolucja - kierunkowy i nieodwracalny proces zachodzący w czasie, którego charakterystycznym atrybutem jest zmiana i różnicowanie istniejących układów
w wyniku, czego powstają nowe układy niejako o wyższym poziomie organizacji.

Biomasa mrówek jest większa, niż jakiegokolwiek innego organizmu na ziemi.

Kierunkowość, przypadkowość, celowość zmian ewolucyjnych:

Kierunkowość ewolucji

- kierunkowe są tylko procesy doboru naturalnego

A -> B -> C

Proces kierunkowy - zjawisko A zmieniające się do B i C

Znając parametry procesu A jesteśmy w stanie przewidzieć skutki tego procesu w czasie. Klasycznym przykładem jest proces polegający na wzroście wysokości ciała. Znając parametry wzrostu wysokości człowieka możemy prognozować, jaka będzie wysokość ciała człowieka za 20, 30 lat. Na wzrost wpływają czynniki ograniczające. Jednak proces ten nie jest ciągły i nikt nie jest w stanie przewidzieć, jak będzie wyglądał gatunek za tysiące lat.

Ewolucja nie jest procesem kierunkowym.

Celowość ewolucji

W XIX w., gdy stworzono teorie ewolucji rozpoczęły się awantury na temat czy ewolucja istnieje. Po zaakceptowaniu teorii kościół szukał wytłumaczenia teologicznego. Doszedł do wniosku, że ewolucja to myśl Boża oraz miała służyć powstaniu człowieka stworzonego na obraz Boży.

Drabina Jestes - na szczycie drabiny znajdował się człowiek, a nad nim anioły.

Nie ma celu w ewolucji. Ewolucja nie dąży do doskonałości. Jest procesem teleonomicznym.

Przypadkowość w ewolucji

Proces ewolucji jest tak ustawiony, że wzajemnie napędzają się inne procesy (każda część oka nie powstaje niezależnie od siebie)

Gady:

- ssakokształtne

- gadokształtne

Ewolucyjnie jednakowo rozmieszczone na świecie

Gadokształtne - dynamiczny rozwój w mezozoiku. Co było tego powodem? Nie wiadomo, był to po prostu przypadek! Każde zjawisko ewolucjonizmu ma element przypadkowy, dlatego nawet najlepsze teorie mogą zginąć.

Przed Darwinem były już koncepcje ewolucyjne. Współczesny ewolucjonizm związany jest ściśle, z Darwinem. Głównym nurtem ewolucjonizmu jest teoria darwinowska. Teoria Darwina przechodziła wzloty i upadki. Renesans teorii rozpoczął się przed II wojną światową oraz tuż po niej, związany z genetyką.

Teodor Dobrzyński - taksonom; genetyk populacyjny, który tworzył zręby współczesnego ewolucjonizmu.

Mayle - syntetyczna teoria ewolucji

Dowkins, Willson - stworzyli paradygmat socjobiologiczny.

Koncepcja związana z teorią Czerwonej Królowej - nie ewolucja poszczególnych bytów, ale ewolucja jako całość. Widzi ewolucję świata żywego.

Ewolucja nie jest ani kierunkowa ani celowa. Jest w niej wiele przypadków!

Informacja genetyczna przechowywana jest w DNA

- u wielu organizmów musi być przepisana na RNA, a następnie ponownie odtworzona na DNA za pomocą enzymu odwrotna transkryptaza

- nic DNA składa się z par zasad. Geny jednostki odpowiedzialne za informację genetyczną (egzony, introny)

- w nici DNA zapisana jest sekwencja aminokwasów. Każdy kodon koduje odpowiednie aminokwasy

- najważniejsza pula DNA znajduje się w jądrze

- DNA organelli jest różne od DNA w jądrze. DNA organelli inaczej koduje aminokwas TGA koniec

Koncepcja endosymbiozy - komórka organizmów wyższych powstała w wyniku procesu fuzji mniejszych organelli endogenicznie.

Odcinki DNA mogą się wymieniać oraz mogą wędrować pomiędzy organellami - transpozony

Genom - informacja zawarta w jądrowym DNA, informacja w pozajądrowym DNA, elementy obce, które dostały się w wyniku poziomego transferu genów.

Prokariota - haploidalne organizmy

Eukariota - diploidalne organizmy

DNA organizmów tworzy kilka frakcji:

1. frakcja DNA niepowtarzalne - nie posiada kopii

2. frakcja składająca się z krótszych odcinków w wielu kopiach

3. frakcja o krótkich odcinkach, bardzo liczne kopie

ad1) - większość genów strukturalnych kodowana jest w niepowtarzalnym DNA

- znajduje się tam wiele genów sterujących

- z prostej syntezy amin powstają białka i wraz z innymi substancjami tworzą tkanki-> narządy -> itd.

- liczba genów zawartych w niepowtarzalnym DNA jest zbyt mała aby mogła kierować całym organizmem

Funkcje pełnione przez pozostałe frakcje:

- wiemy o nich bardzo mało

- zawierają informację na temat cech, które zostały zatracone w procesie ewolucji, ale nie wyeliminowane

- wentyl bezpieczeństwa kopia ważnych genów, które w przypadku uszkodzenia służą do naprawy

- wykorzystywanie kopii w procesie ontogenezy

---