początek roku 1945. Styczeń - nowa ofen. AC - zajmuje cały teren Polski -na tym terenie następuje już władza rządu tymczas. Upadek. powst. Warsz. powoduje szok i rozgorycz. w kraju co jest osłab. dla Polski.
Rozpoczęła się budowa struktur partyjnych (jeszcze w Polsce lubelskiej reaktywowano dawne p. polit. - PPS frakcję , SD,SL ,KRN, nadawała tym partiom koncesje, aktyw stanowili członk. konce. ,natom. prawdziwi działacze zostawałi w konspiracji.rozwiązanie AK - gen Bór-Komorowski dostał się do niewoli niem. Na bazie AK utworz. organ NIE-gen Okulicki, celem była walka z nową władzą. Trzeba było wyselekcjonowac kadry. Pol. org. podziemne ulokowały się pod Warszawą (Milanówek)- nowy okres konsp. przec. nowej władzy.
JAŁTA w sprawie rządu -w Polsce należy przeprow. wybory demokrat. w celu utworz. władzy -nie wiadomo kto miał je przeprow. -przeprow. rekonstr. rządu tymczsowego + działcze z emigracji. PowstanieTymczasoweg Rządu Jedn. Narod. , który miał przeprowadzić wybory. Rząd na emigracji zanika- ponieważ państwa zach. uznają RT(dawny PKWN). ) 28 VI 1945- utworzenie TRJN- premier Osóbka Morawski- kontynuacja PKWN vice prem Gomułka i Mik. (min. rolnictwa) -MON Rola -Żymierski. MSZ Rzymowski, sprawiedl -Świątkowski ,bezp. Publ -Chlatkiewicz.Nowa władza ma monopol na reprezent. Pol.-kraje zagr. cofnęły uznanie rządowi pol. na emigracji (jako ostatnie cofneły je Hiszpania, Irlandia, Stolica apostolska).TRJN- 17 VII 1945r -reprezent. Pol. na konferencji w Poczdamie,gdzie ustalono gr -uznanie wsch. gr. przekaz. pol. b.terror. niemieckich na wsch. (Od odry - Nysy Łużyckiej i części Prus Wsch i Gdańska).
W Pol. Lub.istnieją już zręby nowego sys. partyjnego -PPR, SL, PPS-koncesj., SD - jednocześnie w podziemiu działają dawne strukt. tych partii. VI 1945 do kraju powraca Mik. witany przez społ. jako reprezent. pol. niepodległej -przez ludzi nie uznających władzy radz.(stąd entuzjazm).Powstanie PSL- Po powroc. Mik. zwołuje przedwoj. przedstaw. SL i ogłasza wznowienie działal. ruchu ludowego pod przewodn. W.Witosa. Ponieważ istniało SL lubelskie dla rozróż. swoje ugupow. nazwano PSL. Jedyna przedwojenna partia, która działała ze starymi przywódc. i prog., nie kontr. przez kom. Szybko się rozwijała -XI 1945- 200 tyś, I 1946 - 540 tyś. Popierały je org. społ. a także ZNP. W KRN działacze PSL mieli 52 mandty. 22 X 1945 umiera Witos i przewodnictwo obwjmuje Mik. pozostałe partie: SP -K.Popiel przyjech. z Mik.,ale zmuszono go do przyznania 50 miejsc w Radzie Naczelnej komun. Z częscią niezależnego SP współprac. „Tygodnik warszawski” kierow. przez ks. Kaczyńskiego i J. Browna SN- VII 1945 zawiązał się Komitet Legalizacyjny i próbował odbud. SN - S. Rymal. Odmówiono legalizacji i większość działaczy udała się na emigrac. PPS - dawni działacze :Z.Żuławski, St.Rzeźnik i T. Zaręba próbowali odbud. dodając PPSD ,ale odmówiono legalizacji. Żuławski przeniósł się do PPS Lub. a pozostali emigr. lub dostali się do więzienia. PPS koncesjonowane - J.Cyrankiewicz - nie był związ. z komun., więzień oświęci. gł. działacz PPS koncesj. Falanga ONR - B. Piasecki - odmów. legal. -pismo „Dziś i Jutro”- Póżniej „Paxum”. Walka przeniosła się na płaszcz. polit. „Tygodnik Powszchny„- III 1945 r redagwany przez arcyb. A . Sapiechę ks. Piwowarczyka i ks. Turowicza - mało polit, etyczne sprawy okresu przebudowy.
Referendum 1946 czerwiec, PPR je odwlekaló bo później chcialó by były wybory pod kontrola MBP, 3pyt PPR 3xtak PSL 1xnie 2xtak, sfałszownie wynikow= brak senatu
wybory do Sejmu Ustawodawczego. Rozpocz. się w I 1947 w okresie narastania zimnej wojny. Nie wiadomo jak dokład. przebieg. ale wiadomo że były fikcją choć nowa władza miała swoich zwolenników.
Listy PSL unieważniono. Odebrano prawo głosu ok. 200 tyś za współpracę z okupantem.. PPR stworzył blok ugrup. demokrat i ludzie się nabierali.
idea jedności ruchu robotniczego.Czystka w PPS -od 1948 przygotowyw. się do zjednocz. partii. 2 V 1948 - Cyrankiewicz oświad. że PPS dojrzało do zjednocz.-chodziło o likwidac. tej partii tak by tylko jedna partia reprezent. robot. (działacze PPS doceniali jeszcze tradycje narodowe). R.Zambrowski - nazywał PPR i PPS jadem nacjonalizmu, prawdziw. ojczyzna to sierp i młot. Komuniści z PPR wierzyli w patriotyzm (jeszcze z czasów wojny, kiedy był przeszkodą, dla Stalina - likwid. i powrót do starych zasad komunist.). 5 IV 1948 wydział polit.zew. KC WKP(b)- referat o antymarksist. tendencji nacjonal.kierow. PPR - przejęcie inicjatywy Berman , Minc , Zambrocki - dawne biuro komunist. 3 IX 1948 na plenum KC przyjęto rezolucję o odchyl. prawic. i nacjonalist w kierow. partii i sposobach jego przezwycięż. -oskarżono i odsunięto z partii: Gomułkę, Bieńskiego i Kinke. B.Bierut - nowy sekretarz, Alster, Ochab. Wzywali do walki z imperial.,oportunizmem, socjalnacjonal., zjednocz. partii na gruncie marksizmu i leninizmu teza o zaostrzającej się walce klas. Minc -walka z kułakami, sojusz biedaków i średniaków w celu realiz. przeobraż. socjlaist. i kolektywiz. wsi. Zarzuty przeciwko Gomułce:- stosunek do tradycji -do Jugosławi ponieważ sprzeciwił się krytyce ich własnej drogi do socjal. i nie popierał kolektyw. wsi i krytykował tezę o zaostrzającej się walce klasowej. Władzę przejmują komuniści z KPP i komunisci ze ZSRR mieli często pochodz. żydowskie i powstał na nowo prblem antysemityzmu (poprzez prop. szeptaną przenieiony z partii do społ.).
6 XI 1949 - rząd polski zwrócił się do rządu ZSRR z prośbą o Rokosowskiego -nad. mu minist obrony narod - w wojsku pol. większość stanowisk należało do oficerów radzi. a ponadto szefowie gl. Zarządu .Najwyższy sąd wojskowy był także obsadzony ludzmi z ZSRR. Od 1949 rozpoczęła walke z kościołem i utworzono Depart. Wyznań ( dowodzony przez ?) zlikwidow. niezal. Catitas i utworzono związek Księża Patrioci .Zaczęły się areszt. i procesy biskupów.Zlikwidow. org. młodzież.- unifikacja org. jedyną legalną organiz. był Zw. Młodzieży Polskiej pełniący fun. wychow. i kształcące kadry do parii. Służba Polsce -org. przymus. dla tych co nie chcieli wstąpić do ZMP, budowa fabryk itp. po 1953 wzrasta pozycja Bieruta -zmiany wiązały się ze zmianami w Moskwie (walka o władzę odsunięcie od władzy Berii). Od 1954 rysy w kierow. PZPR -Stalin zaczął analizować partię pod względem narodow.Od 1954 ograniczono działanie czł. pochodz. żydowskiego (A.Starewicz, L.Kosman)czystki w wojsku (K.Witaszewski). J.Światło - v-ce dyrektor X Departamntu człowiek Berii ucieka na zachód i zaczyna opisywać kulisy PRL-u. 7 XII 1954 rozwiązano minis. bezp. publicz. -dyrektor Ratkiewicz został min. PGR (drugi tor) . Komitet ds. Bezpieczeństwa Publ. - Włodzimierz Dworakowski.
13 XII 1954r. - III Plenum Kc PZPR zwolniło z więzienia Wł. Gomułkę, jednak bez rozgłosu. I 1955 na Plenum KC PZPR krytyka działalności partii za biurokratyczne wypaczenia - usunięto A.Finegina (nie podano tych inf. do wiadomości publiczej). Zaostrza się walka z Kośc. ,władza zmienia metody działania
12 Od podziału w łonie PZPR do krytyki Gomułki
Podział w łonie PZPR- dokonał się na lini podz. z w Moskwy(chodziło o poch. żydowskie)
1) PUŁAWIANIE - A.Alster, D.Dłuski, A.Jędrychowski, M.Naszkowski ,A.Starowicz ,St.Starzewski, J.Zarzycki. Pogardliwie nazyw. żydami ( z powodu pochodz.). Powiązani z aparat. bezp i propagandą tworzyli gr. liberalną w PZPR, tendencje do uniezależnienia się od ZSRR (obwiniali ZSRR za sytuację w kraju) ich działania odpowiad. nastrojom społ., mieli większość w apar. decyzji.
2) NATOLIŃCZYCY- Morawski ,Albrech, Kosman, Zambrowski, Berman, Minc ,Z.Nowak ,Fr.Mazur ,Fr.Jóźwiak ,H.Hełchowski ,K.Witaszewski, Rokosowski, nazywani chamami, słabe poparcie i ZSRR ,opowiad. się przeciw poces. demokratyz., gr. twardogłowych (beton partyjny), agentów radzieckich, gł. cel - rozliczenie odpow. za wykroczenia okresu stalinizmu.
3) Neutralni -A.Zawadzki, J.Cyrankiewicz,E.Ochab.
Podziały społ. w ramach partii -nikt nie miał czystch rąk, ale wzajemnie się oskarż. o korupcję, niemożliwe było wytworzenie się w społ. nieza. organiz.- opozycja mogła powstać tylko w partii (T.Mazowiecki -sekretarz sekcji młodych PAX) .Przyszli opozycjoniści są uciekinierami z partii. Polem walki stała się kultura.- III 1955 Klub Krzywego Koła- forum wymiany myśli puławian. IX 1955- pismo „Po prostu” (ZNP) studenci i młoda inteligen. „Poemat dla dorosłych”, A.Watyka -kryty. Nowej Huty i socjal. w poetycki sposób okazanie złe życie ludzi.
WYDARZENIA ROKU 1956 (26 VI 1956- wypadki w Poznaniu.), 26 VIII - najwięk. po wojnie manifest. w Częstochowie Znaczenie wydarzeń 1956r. -Objęcie władzy przez Gomułkę, władza komun. uzyskała legityzmiz. społ., Uznana za własną -Polską, a nie jako okupacja radziecka. Częściowa akcept. ideologii komuniz., Minął okres strachu bezpośredn. „już nas nie biją” - znika idea oporu. Schizofrenia społ. (rozdwojenie) - życie publiczn i prywat.- ideologia jako dopust boży. Liberal. w zakresie kultury- odrzucenie socrealizmu, zlikwid. częśc stacji zagłuszających. Na wsi likwid. przytmus. kolektywizm Wprowadzono lekcje religii do szkół. Akceptacja dla połowicznych wartości neopozytywizmu (Kisiel) - „Musimy żyć w tym sys. ale róbmy co możemy dobrego”.
Społ. miało wrażenie awansu - historia podnosi do góry gr. społeczne (z chaty do bloku). Cała walka polit. rozgrwała się w partii, sojusz gr. Centrowców Ochaba ze zwolennikami Wł. Gomułki - uzyskali akcept. puławian. Natolijczycy (którzy jako pierwsi wskazali inicjatywę powrotu Gomułki do władzy znaleźli się w ramach wew. opozycji - zmiany w rządzie i org. władzy.).
- 13 XI wyjeżdza z Polski mar. Rokossowski razem z 32 gen. radz. (obejmuje dowód. nad woj. Zakaukazkim), kluczowe stanowiska w wojsku - M.Spychalski, dawnii partyzanci z AL. 15 XI -Gomułka ,Cyrankiewicz Zawadzki, jadą do Moskwy. 18 XI układ w Moskwie -suweren. polska umowa o repatriacji pol.,rekompens. Zsrr za węgiel dostarczany przez Polskę. 17 XI -ustal. kwestię stacjonow. armii radz. w Polsce -formalnie umowę podpisano 17 XII społ. odebrało te ustalenia jako zwycięstwo i postęp.