Konstrukcje perífrasis verbal (2)
Perífrasis Verbal (2)

Perífrasis verbal to konstrukcja czasownikowa, która składa się z czasownika pełniącego funkcję czasownika modalnego (dostosowuje się osobą i liczbą do podmiotu, a czasem do tego, co chcemy wyrazić) oraz z drugiego czasownika w formie bezokolicznika lub gerundio. Konstrukcje tego typu trudno przetłumaczyć na język polski, ponieważ opisują kontekst wykonania czynności wyrażonej w bezokoliczniku lub gerundio.

1. Konstrukcje wyrażające zakończenie czynności: acabar de + bezokolicznik (właśnie coś zrobić), dejar de + bezokolicznik (przestać nagle coś robić), parar de + bezokolicznik (przestać coś robić).

• acabar de + bezokolicznik (właśnie coś zrobić)
Ta perífrasis odnosi się do niedalekiej przeszłości i opisuje czynność, która się odbyła lub zakończyła przed chwilą. Należy pamiętać, że czasownik acabar (kończyć) w tej konstrukcji występuje tylko w czasie Presente de Indicativo (jeśli czynność wyrażona bezokolicznikiem odnosi sie do teraźniejszości) lub w czasie przeszłym Pretérito Imperfecto (gdy zdanie opisuje czynność, która dopiero co się skończyła w odniesieniu do przeszłości).

Acabo de ver el telediario y ahora voy a hacer la cena. (Dopiero co skończyłem oglądać telewizję i teraz będę robić kolację. )
Te llamo porque acabo de salir del trabajo. (Dzwonię do ciebie, bo właśnie wyszłam z pracy.)
Acababa de entrar cuando me llamaste. (Właśnie weszłam, gdy do mnie zadzwoniłeś.)

• dejar de + bezokolicznik (przestać nagle coś robić)
• parar de + bezokolicznik (przestać coś robić)
Obie powyższe konstrukcje czasownikowe oznaczają zakończenie danej czynności bądź przerwanie danego zwyczaju:

Han dejado de fumar juntos. (Wspólnie rzucili palenie.)
¡Deja de hablar ya! (Przestań już mówić!)
Por fin ha parado de llover. (W końcu przestało padać.)

2. Konstrukcje wyrażające rozpoczęcie czynności lub zamiar jej wykonania: ponerse a + bezokolicznik (zacząć coś robić), echarse a + bezokolicznik (nagle zacząć coś robić), romper a + bezokolicznik (nagle zacząć coś robić), estar a punto de + bezokolicznik (być o krok od zrobienia czegoś).

• ponerse a + bezokolicznik (zacząć coś robić, zabrać się za coś)
Określa rozpoczęcie jakiejś czynności i zakłada wolę działania ze strony podmiotu.

Se puso a leer el libro. (Wziął się za czytanie książki.)
Se pusieron a investigar el tema. (Zaczęli badać sprawę.)

• echarse a + bezokolicznik (nagle zacząć coś robić)
• romper a + bezokolicznik (nagle zacząć coś robić)
Określają nagłe i gwałtowne rozpoczęcie danej czynności. Często łączy się z czasownikami llorar (płakać) lub reírse (śmiać się), correr (biec):

Escuchó la conversación y se echó a llorar. (Usłyszał rozmowę i wybuchł płaczem.)
Rompió a gritar de tantos nervios. (Zaczął krzyczeć z nerwów.)
Rompió a reírse cuando oyó la noticia. (Wybuchł śmiechem, gdy usłyszał wiadomość.)

• estar a punto de + bezokolicznik (być o krok od zrobienia czegoś)
Określa najbliższą przyszłość i zamiar wykonania czynności.

Estamos a punto de salir de casa. (Jesteśmy o krok od wyjścia z domu).

• darle a uno por + bezokolicznik (najść kogoś do robienia czegoś)
Określa rozpoczęcie czynności, ale podkreśla kaprys, chwilową zachciankę lub zainteresowanie wykonawcy czynności:

Le dio por practicar artes marciales. (Zachciało mu się trenować sztuki walki.)

3. Konstrukcje wyrażające prawdopodobieństwo: deber de + bezokolicznik (pewnie…).

• deber de + bezokolicznik (pewnie…)
Konstrukcja ta określa wysoki stopień prawdopodobieństwa wystąpienia czynności wyrażonej bezokolicznikiem.

Debe de estar en la escuela. Musi być w szkole. (Pewnie jest w szkole.)

4. Konstrukcje określające powtórzenie czynności: volver a + bezokolicznik (znów coś robić).

• volver a + bezokolicznik (robić coś jeszcze raz, znów coś robić)
Ta konstrukcja opisuje ponowne wykonanie czynności wyrażonej w czasowniku w bezokoliczniku lub że jakaś sytuacja miała miejsce kolejny raz.

Han vuelto a fallar las luces del coche. (Znów zawiodły światła w samochodzie.)

Możemy też stosować tę konstrukcję w formie przeczącej:

No vuelvas a hablarme así nunca más. (Nigdy więcej tak do mnie nie mów.)

5. Konstrukcje określające trwanie lub rozwój czynności: llevar + gerundio (ciągle coś robić), llevar sin + bezokolicznik (nie robić czegoś od jakiegoś czasu), seguir + gerundio (kontynuować robienie czegoś), continuar + gerundio (kontynuować robienie czegoś), ir + gerundio (być w trakcie zmiany lub procesu), tardar en + bezokolicznik (zajmować ileś czasu).

• llevar + gerundio (ciągle coś robić)
Wyraża czynność, która trwa od jakiegoś czasu. W tym przypadku kładzie się nacisk na trwanie czynności wyrażonej imiesłowem.

Llevamos escuchando este disco una semana. (Od tygodnia słuchamy tej płyty.)
Llevo trabajando en esta empresa 5 años. (Pracuję w tej firmie 5 lat. )

• llevar sin + bezokolicznik (nie robić czegoś od jakiegoś czasu)
Wyraża czynność, która nie ma miejsca od jakiegoś czasu, oznacza dosłownie: trwać bez robienia czegoś:

Paco lleva sin ver a Antonio un mes. (Paco nie widział Antonia od miesiąca.)

• seguir + gerundio (kontynuować robienie czegoś)
• continuar + gerundio (kontynuować robienie czegoś)
Obie konstrukcje określają kontynuację wykonywania czynności. Czynność zaczęła się w przeszłości i nadal trwa:

A pesar del ruido, seguimos leyendo el libro. (Mimo hałasu kontynuowaliśmy czytanie książki.)
Después de la cena, continuó trabajando. (Po kolacji kontynuował pracę.)

• ir + gerundio (być w trakcie zmiany lub procesu)
Ta perífrasis verbal oznacza trwanie i stopniowy postęp w rozwoju danej czynności:

Iban avanzando. (Po trochu posuwali się do przodu.)
Poco a poco voy adaptándome a vivir aquí. (Krok po kroku przyzwyczajam się do życia tutaj.)

• tardar en + bezokolicznik (zajmować ileś czasu)
Ta konstrukcja opisuje czas potrzebny na wykonanie danej czynności.

Tardaron media hora en hacer la comida. (Zrobienie obiadu zajęło im pół godziny.)

Można jej też używać w znaczeniu „zwlekać”.

No tardes en venir. (Nie zwlekaj z przyjściem.)

6. Konstrukcje określające wynik: llegar a + infinitivo (osiągnąć coś, zrealizować jakąś czynność), quedar en + bezokolicznik (umówić się, by coś zrobić).

• llegar a + infinitivo (osiągnąć coś, zrealizować jakąś czynność)
Określa osiągnięcie danej czynności:

Por fin llegamos a convencer a María. (Wreszcie udało się nam przekonać Maríę.)

• quedar en + bezokolicznik (umówić się, by coś zrobić)
Oznacza dojście do porozumienia w danej sprawie:

Quedamos en ir a su casa a las nueve. (Umówiliśmy się, że pójdziemy do niego do domu o dziewiątej.)

7. Konstrukcje określające równoczesność akcji: al + bezokolicznik (będąc w trakcie).

• al + bezokolicznik (będąc w trakcie)
Wyraża czynności równoczesne do innej czynności. Na język polski tłumaczymy tę perífrasis, używając imiesłowu czynnego.

Al salir del gimnasio, vi a mi amiga. (Wychodząc z siłowni, zobaczyłam moją przyjaciółkę. )

---