plik


ÿþKATOLICKA NAUKA SPOAECZNA WykBad 1 1.TEMAT: Pojcie KNS, metoda i zródBa. Pojcie KNS Øð Katolicka nauka spoBeczna  okre[lenie po raz pierwszy pojawia si w encyklice Piusa XI  Quadragesimo anno z 1931r. (QA 19.21) Øð KNS  nauka zajmujca si formuBowaniem twierdzeD zasad i wskazaD w oparciu o moraln refleksj czynion nad szeroko pojt sfer spoBeczn, korzystajca z wyników badaD nauk szczegóBowych  m.in. ekonomia, socjologia, politologia Øð Wcze[niej czsto : socjologia chrze[cijaDska (katolicka) - ró|nice metodologiczne  charakter empiryczny, opisowy, a normatywny por. etyka - interdyscyplinarny charakter KNS i jej autonomia - ró|nica wobec Nauczania spoBecznego  NSK (doktryna  nauczanie) Interdyscyplinarny charakter KNS Øð Przedmiot  zajmuje si szeroko rozumianymi zagadnieniami spoBecznymi Øð KNS-NSK rodzi si z zetknicia si ordzia ewangelicznego z konkretnymi problemami spoBecznymi Øð OdwoBuje si do dorobku wielu dyscyplin naukowych Øð Filozofia i teologia (podstaw  formuBowanie zasad i ocena) Øð Nauki szczegóBowe, pozytywne Metoda KNS Øð SformuBowana po raz pierwszy w encyklice Jana XXIII  Mater et magistra z 1961r. (MM 234, odwoBujca si do metody JOC Cardijina) Øð Widzie -> ocenia-> dziaBa Voir->juger>agir Øð Widzie (bada)  socjologia i inne nauki szczegóBowe, badajce konkretny fragment rzeczywisto[ci Øð Ocenia  zasady KNS, etyka i prawo moralne Øð DziaBa  praktyczne wskazania odno[nie realizacji  o charakterze ogólnym Trzy rodzaje zdaD w KNS Øð Twierdzenia o charakterze analitycznym, diagnostycznym, a niekiedy tak|e prognostycznym  wyra|aj krytyczn analiz istniejcej rzeczywisto[ci spoBecznej, to znaczy dziaBaD, zachowaD i postaw ludzi w okre[lonych sytuacjach spoBecznych Øð Twierdzenia o charakterze filozoficznym i teologicznym  pokazuj podstawowe zasady i prawa moralne dotyczce czBowieka, jego |ycia w [wiecie, spoBeczno[ci i powoBania nadprzyrodzonego czBowieka Øð Wypowiedzi o charakterze zaleceD i wskazaD  w sprawach wiary i moralno[ci kompetencje Ko[cioBa s jasne, natomiast co do szczegóBowych i technicznych rozwizaD problemów nie powinien on posuwa si zbyt daleko, bdz na zasadzie sugestii Przyczyny i adresaci Øð Nauczanie Ko[cioBa i troska o dobro wspólne  Zainteresowanie czBowiekiem i jego problemami(por. humanizm integralny i solidarny)  Humanizacja |ycia spoBecznego  Charakter ewangelizacyjny wobec wielu sfer |ycia  Czy zasady skierowane tylko do katolików i wierzcych?  Jan XXIII  Pacem in terris z 1963r.  pierwszy raz:   Do wszystkich ludzi dobrej woli  silne odwoBanie do prawa naturalnego  por. zasada pomocniczo[ci i solidarno[ci w UE yródBa KNS Øð Pismo [w. Øð Tradycja Øð Magisterium Ko[cioBa Øð Prawo naturalne Øð Nauczanie wielkich teologów Ko[cioBa Pismo [w. i tradycja Øð Pismo [w. i Tradycja razem stanowi Objawienie, które jest podstaw teologii, a tak|e jest pomocne w odczytywaniu prawa naturalnego Øð FormuBowanie zasad KNS oraz ró|nych zjawisk spoBecznych odwoBuje si i opiera na interpretacji w nowym kontek[cie kulturowym testów natchnionych (Pismo [w.) których pierwszy wzór daje nam Tradycja. Øð Tradycja  rozwija i pokazuje pierwotne  Zastosowanie Pisma [w. do spraw i problemów spoBecznych. Magisterium Ko[cioBa Øð Magisterium Ko[cioBa  wBadza nauczycielska w Ko[ciele katolickim nale|ca do papie|a i kolegium biskupów pozostajcych w nim w jedno[ci Øð Zwiadectwo, dbaBo[ o przekazywanie prawd wiary i o czysto[ wiary oraz moralno[ci Øð Nauczanie soborów (zwBaszcza WatykaDskiego II) Øð Nauczanie papie|y (encykliki, adhortacje, listy etc.) Øð Nauczanie episkopatów krajowych i biskupów Øð Moc wi|ca wykBadni Magisterium w sprawach spoBecznych wobec wiernych  je[li chodzi o zasady i kwestie dotyczce wiary i moralno[ci (por. CA 3) - wiara, moralno[ i zwizek ze sprawami nadprzyrodzonymi - problemy mieszane - sprawy doczesne Prawo naturalne Øð odbicie prawa wiecznego (Bo|ego)w sumieniu czBowieku(wynikajce ze stworzenia), które on odczytuje i ma charakter zobowizujcy dla ka|dego czBowieka; obiektywne, powszechne, niezmienne Øð Prawo naturalne a prawo natury (por. [w. Tomasz)  charakter moralny, odczytywane w sumieniu Øð Trzy stopnie prawa naturalnego wg [w. Tomasza: - Norma ogólna (intuicyjnie rozpoznawalna) prawa naturalnego: ·ð  Dobro nale|y czyni, a zBa unika.  Podstawowe skBonno[ci naturalne czBowieka: ·ð Zachowywanie wBasnego |ycia ·ð Przekazywanie |ycia  zachowanie gatunku ·ð {ycie w spoBeczno[ci  rozwój osobowo[ci w spoBeczno[ci  Implikacje szczegóBowe w oparciu o zasady logiki Øð Prawo naturalne a prawo stanowione  prawo stanowione powinno opiera si na prawie naturalnym i powinno by przedBu|eniem prawa naturalnego, ma charakter wtórny, stanowiony przez czBowieka. Nie mo|e by sprzeczne z prawem naturalnym Nauczanie wielkich teologów Øð Inna waga ni| Magisterium Ko[cioBa, ale tak|e znaczcy udziaB w rozwoju spoBecznej nauki Ko[cioBa (por. HMSK) Øð Nie ma mocy wi|cej, gBównie o charakterze: - wyja[niajcym - systematyzujcym - inspirujcym Øð pomoc przedstawicielom Magisterium Ko[cioBa w przygotowaniu i formuBowaniu nauczania spoBecznego Ko[cioBa Historyczny rozwój a niezmienno[ zasad KNS: Øð Stopniowe formuBowanie zasad  precyzowanie poj Øð Zmienne uwarunkowania kulturowe, spoBeczne, gospodarcze i polityczne a KNS Øð StaBo[ zasad i odnoszenie ich do nowych uwarunkowaD Øð Twierdzenia bardziej szczegóBowe musz by analizowane z uwzgldnieniem konkretnych uwarunkowaD historycznych 2.Temat: Podstawowe zasady KNS Przegld: Øð Personalizm  godno[ osoby ludzkiej Øð Dobro wspólne i powszechne przeznaczenie dóbr Øð Solidarno[ Øð Pomocniczo[ i uczestnictwo Øð MiBo[ i sprawiedliwo[ spoBeczna Prawda i wolno[ àð *jedno[ wszystkich zasad i warto[ci PERSONALIZM  godno[ osoby ludzkiej Øð zasada personalizmu oznacza respektowanie szczególnej godno[ci czBowieka jako osoby w |yciu spoBecznym Øð Potrzeba wyja[nienia dwóch kwestii zwizanych z wizj czBowieka: - Co oznacza godno[ czBowieka jako osoby? - Jaka jest relacja osoby wobec spoBeczeDstwa? Øð Integralna wizja czBowieka jako jedno[ci duchowo-cielesnej(humanizm integralny i solidarny) Øð Godno[ osoby: - nienabyta (naturalna i nadprzyrodzona) àð na niej opiera si zasada - nabyta(kulturowa i nadprzyrodzona) Øð Godno[ nienabyta ma charakter powszechny, absolutny, niezbywalny Øð Godno[ nabyta ma charakter dynamiczny  wi|e si z wychowaniem, rozwojem osobowo[ciowym, rozwojem wiary, pozycj w spoBeczeDstwie. Øð Nienabyta godno[ osoby: Wymiar przyrodzony  naturalny: ðð Rozumno[, wolno[, mo|no[ rozpoznawania dobra i zBa( sumienie) => odpowiedzialno[ ðð Ukierunkowany na rozwój wBasny i rozwój relacji z innymi ðð Istota spoBeczna  powoBanie do |ycia w spoBeczeDstwie ðð Zdolny do tworzenia kultury(praca i sztuka) ðð  CzBowiek jest jedynym stworzeniem na ziemi, którego Bóg chciaB dla niego samego (KDK 24)  obraz Bo|y  inne maj charakter podporzdkowany (KDK  Gaudium et spes) Wymiar nadprzyrodzony: ðð Wcielenie  Chrystus poprzez to, |e zostaB czBowiekiem w pewien sposób zjednoczyB si z ka|dym czBowiekiem  przez ten fakt czBowiek podniesiony w swojej godno[ci ðð Odkupienie i ostateczne powoBanie (do |ycia w jedno[ci z Bogiem) ðð CzBowiek   drog Ko[cioBa :  czBowiek jest pierwsz drog, po której winien kroczy Ko[cióB w wypeBnianiu swojego posBannictwa, jest pierwsz i podstawow drog Ko[cioBa, drog wyznaczon przez samego Chrystusa, drog która nieodmiennie prowadzi przez Tajemnice Wcielenia i Odkupienia (RH- Redemptor Hominis 14) RH- Jan PaweB II Personalizm  godno[ osoby ludzkiej Øð Osoba a spoBeczno[: - Jako jednostka, w wymiarze cielesnym(materialnym) czBowiek elementem caBo[ci (spoBeczeDstwa)  podporzdkowany caBo[ci ðð Ograniczenie czBowieka do tego wymiaru jest podstaw systemów totalitarnych - Jako osoba czBowiek ze wzgldu na sw godno[ przekracza spoBeczeDstwo(byt niesamoistny, wtórny), std spoBeczeDstwo, jego organizacja, |ycie spoBeczne  rola sBu|ebna w |yciu czBowieka - Personalizm(humanizm) solidarny  uwzgldnienie wspólnego funkcjonowania z innymi osobami i ich potrzeb osobowych - Osoby w spoBeczeDstwie  równo[ co do nienabytej godno[ci Øð Konkretnym wyrazem i probierzem uwzgldnienia zasady w |yciu spoBecznym : katalog praw i obowizków czBowieka (àðoddzielny wykBad) - por. ius a lex  prawo naturalne a prawo stanowione, na ile jedno odpowiada drugiemu Dobro wspólne i powszechne przeznaczenie dóbr Øð PPD a DW(natura  (stworzenie)  kultura(caBo[ wytworów ludzkich) To pierwsze jest odnoszone cz[ciej do caBego stworzenia, co dane czBowiekowi w akcie stworzenia; dobro wspólne odnosi si do dobra wytworzonego przez czBowieka - PPD  naturalny i pierwotny charakter prawa; Bóg stwarza i oddaje [wiat czBowiekowi; obecnie to zdobycze techniczne i naukowe decyduj o bogactwie i sile narodów, ich podziaB musi równie| uwzgldnia PPD (CA  Centesimus Annus -32) - DW  caBo[ wytworów ludzkich, ale tak|e dobro otrzymane w akcie stworzenia  por. podziaBy ziemi, oceanów , przestrzeni powietrznej, czy kosmosu(pocztki) Øð PPD a wBasno[ prywatna  podporzdkowany charakter, nie ma absolutnego charakteru Øð Dobro wspólne: -  suma warunków |ycia spoBecznego, jakie bdz zrzeszeniom, bdz czBonkom spoBeczeDstwa pozwalaj osign peBniej i Batwiej wBasn doskonaBo[ (KDK 26) Dobro wspólne i powszechne przeznaczenie dóbr Øð Zasada dobra wspólnego ukierunkowuje dziaBalno[ caBej spoBeczno[ci (paDstwa, czy caBej ludzko[ci) Øð Ka|dy czBowiek i caBa spoBeczno[ zobowizani do tworzenia dobra wspólnego oraz maj prawo z niego korzysta (m.in. wBa[ciwy podziaB dóbr materialnych) Øð Dobro wspólne a dobro indywidualne (stanowi jego element, cz[) Øð Dobro wspólne a dobro osoby (nie mo|e by sprzeczno[ci  osoba podstawa i  kryterium wBa[ciwego rozumienia dobra wspólnego) Øð PPD i DW a opcja peryferyjna wobec ubogich: to ma silny zwizek z Ewangeli i nauczaniem Chrystusa i Ko[cioBa; przy powszechnym przeznaczeniu dóbr  zwrócenie uwagi na najbiedniejszych = maj mie szczególn pomoc spoBeczeDstwa Øð Pomocniczo[ i uczestnictwo Øð SformuBowana najpierw przez Piusa XI w  Quadregesimo anno (QA 80) Øð Jan PaweB II w  Centesimus annus  -  spoBeczno[ wy|szego rzdu nie powinna ingerowa w wewntrzne sprawy spoBeczno[ci ni|szego rzdu, pozbawiajc j kompetencji, lecz raczej winna wspiera j w razie konieczno[ci i pomóc w koordynacji jej dziaBaD z dziaBaniami innych grup spoBecznych, dla dobra wspólnego (CA 48) (= nie pomaga wtedy, gdy nie ma takiej potrzeby  da szans rozwoju jednostkom ,ni|szym strukturom organizacjom  np. wychowanie dziecka w rodzinie) Øð Potrzeba konieczno[ pomocy  interwencji: a. niezdolno[ do wypeBnienia swoich obowizków b. zadanie mo|liwe do wypeBnienia tylko przez wiksz jednostk  por. WaBsa Pomocniczo[ i uczestnictwo: Øð Schemat: ðð a. paDstwa, organizmy spoBeczne wiksze i silniejsze ðð b. Jednostki, maBe grupy, maBe i sBabe paDstwa i instytucje ðð pomocniczo[ od a. èð b. ðð uczestnictwo od b. èð a. Pozwolenie na rozwój skierowane ku zasadzie uczestnictwa  ka|dy ma prawo do uczestnictwa w spoBeczeDstwie Øð Podstaw tej zasady tak|e w osobie ludzkiej  jej pierwszeDstwem i jej rozwoju nad paDstwem, wiksz spoBeczno[ci Øð Wymaga rozwoju wszelkiego typu struktur po[rednich w spoBeczeDstwie  wynika z natury czBowieka (por. QA) Øð por. np. odpowiedzialna praca, inicjatywa gospodarcza, samorzdno[, problem pomocy spoBecznej, pomoc krajom rozwijajcym si Solidarno[ Øð dopeBnienie zasady pomocniczo[ci Øð szerzej omówiona przez PawBa VI w  Populorum progressio , nastpnie rozwinita przez Jana PawBa II w SRS-  Sollicitudo rei socialis i Benedykta XVI - CV Øð oznacza: wspólne realizowanie wyznaczonych celów; zgodno[ w dziaBaniu i wzajemne wspieranie si, w tym tak|e pomoc sBabszym Øð Skierowana jest na realizacj dobra wspólnego (por. potoczne rozumienie solidarno[ci) Øð Podstaw  spoBeczna natura czBowieka Øð Dla chrze[cijan dodatkowe uzasadnienie w solidarno[ci Boga z czBowiekiem w osobie Jezusa Chrystusa Øð Zasada spoBeczna a cnota moralna: ðð Jako zasada spoBeczna  porzdkuje dziaBania instytucji w kierunku DW ðð Jako cnota  doskonalenie czBowieka  realne zobowizanie i zaanga|owanie na rzecz dobra wspólnego(nie jest to kwestia uczu i chci) èð por. SRS 38 ðð Solidarno[: ðð Solidarno[ jako warto[ sama w sobie  d|enie do solidarnego spoBeczeDstwa, solidarno[ci midzyludzkiej  cel do osignicia ðð Jej rozwój spowodowany szczególnym wzrostem wspóBzale|no[ci midzyludzkiej i midzy narodami  na pBaszczyznie globalnej(SRS 38) ðð Szczególnie wa|na przy realizacji zadaD wymagajcych zaanga|owania wielu ludzi, czy nawet paDstw, zadaD na pBaszczyznie globalnej por. kwestia zmian klimatycznych ðð  Solidarno[ w sposób szczególny uwydatnia spoBeczn natur wBa[ciw osobie ludzkiej, równo[ wszystkich w godno[ci i prawach, wspóln drog ludzi i narodów do coraz bardziej przekonujcej jedno[ci. Zwiadomo[ zwizku wspóBzale|no[ci midzy ludzmi i narodami, wyra|ajca si na ka|dym poziomie, nigdy dotd nie byBa tak rozpowszechniona jak dzisiaj(KNSK - Kompendium nauki spoBecznej Ko[cioBa 192) Sprawiedliwo[ Øð Sprawiedliwo[  odda ka|demu to, co mu si nale|y Øð Zw. Tomasz z Akwinu : 3 wymiary sprawiedliwo[ci spoBeczno[  paDstwo jednostka a jednostka = sprawiedliwo[ wymienna spoBeczeDstwo wobec jednostki =sprawiedliwo[ rozdzielcza(dystrybucyjna) jednostka a spoBeczeDstwo = sprawiedliwo[ prawna(legalna) Øð Sprawiedliwo[ spoBeczna  wraz z rozwojem  kwestii spoBecznej , odda ka|demu to co mu si nale|y z racji jego niezbywalnej godno[ci wg porzdku dobra wspólnego Øð Dotyczy rzeczy i spraw w porzdku materialnym i duchowym Øð Rozwija si pojcie od koDca XIX i pocz. XXw. Øð Od Leona XIII; szczególny wkBad w rozwój pojcia Pius XI Øð Podstawowa zasada w stosunkach spoBecznych, regulujca |ycie midzyludzkie, tak|e w relacjach midzynarodowych Øð Jej zadaniem jest budowa Badu, wprowadzanie porzdku w relacje spoBeczne i midzynarodowe Øð Jest wymogiem, konieczno[ci, progiem minimalnym:  przynajmniej to, co si na le|y wedBug sprawiedliwo[ci MiBo[ Øð Termin  miBo[ spoBeczna pochodzi najpewniej od [w. Tomasza; peBniejsze zastosowanie w KNS i nadanie jej wBa[ciwej tre[ci  Pius XI Øð MiBo[ jako cnota moralna a miBo[ jaka zasada regulujca |ycie spoBeczne: - Benedykt XV, encyklika o pokoju Pacem Dei munus z 23 maja 1920r.  Nie ma bowiem innego prawa miBo[ci ewangelicznej dla poszczególnych jednostek, a innego dla paDstw i narodów, tworzonych przecie| z poszczególnych ludzi Øð SpoBecznotwórczy charakter miBo[ci: - [w. Augustyn :  Dwie miBo[ci zbudowaBy dwa miasta: miBo[ siebie, posunita a| do pogardy Boga zrodziBa miasto ziemskie, miBo[ Boga posunita a| do pogardy siebie, zrodziBa miasto niebieskie (PaDstwo Bo|e...) Øð MiBo[ jako podstawowa najwa|niejsza zasada |ycia spoBecznego:  Jednak nawet wówczas gdyby czBowiek wszystko otrzymaB co mu si ze sprawiedliwo[ci nale|y, zostaBoby jeszcze bardzo szerokie pole dla dziaBania miBo[ci. Sprawiedliwo[ bowiem, nawet najwierniej przestrzegana, sama z siebie mo|e wprawdzie usun przyczyny walk spoBecznych, nigdy jednak nie zdoBa zBczy serc i umysBów(..) A bogate do[wiadczenie dowodzi, |e gdy tej Bczno[ci braknie zawodz nawet najmdrsze przepisy (Pius XI, QA 137) Øð MiBo[ musi mie jednak oparcie w sprawiedliwo[ci i by w niej zakotwiczona inaczej staje si nieuporzdkowanym uczuciem, emocj, która mo|e prowadzi w niewBa[ciwym kierunku (cf.BXVI   miBo[ w prawdzie ) Øð  Sprawiedliwo[ jutra bdzie tym, co dzisiaj nazywamy caritas, tak samo jak sprawiedliwo[ dzisiejsza jest wczorajsz caritas (Ch.Gide, Solidarite ou charite) Øð  Cywilizacja miBo[ci (PaweB VI, Ordzie na [wiatowy DzieD Pokoju 1977; JPII,DM 14,SRS 33,CA10) Øð  In necessariis unitas, in dubiis libertas, in omnibus caritas =  W tym co konieczne jedno[, w tym co wtpliwe wolno[, we wszystkim miBo[  [w. Augustyn Warto[ci: Prawda i wolno[ Øð  Warto[ci spoBeczne wyra|aj ocen tych okre[lonych aspektów dobra moralnego, które zasady chc uzyska, przedstawiajc si jako punkty odniesienia dla wBa[ciwej budowy i prowadzenia uporzdkowanego |ycia spoBecznego (KNSK 197) Øð  Wszystkie warto[ci spoBeczne s nieodBcznie zwizane z godno[ci osoby ludzkiej, sprzyjajc jej autentycznemu rozwojowi (KNSK 197) Øð  Prawda, sprawiedliwo[ i wolno[ to warto[ci, które wypBywaj i czerpi moc do rozwoju z wewntrznego zródBa miBo[ci KNSK 205 Øð Prawda:  Im bardziej osoby i grupy spoBeczne staraj si rozwizywa problemy spoBeczne zgodnie z prawd, w tym wikszym stopniu odstpuj od samowoli i stosuj si do obiektywnych wymogów moralno[ci (KNSK 198) Øð Wolno[: to najwy|szy znak Bo|ego obrazu w czBowieku -  Nie nale|y zaw|a znaczenia wolno[ci i rozpatrywa jej w perspektywie czysto indywidualistycznej sprowadza do samowolnego i niekontrolowanego korzystania ze swej autonomii  (KNSK 199) -  PeBnia wolno[ci polega na rozporzdzaniu sob, w [wietle autentycznego dobra, wpisanego w horyzont powszechnego dobra wspólnego ( KNSK 200) 3.Temat: Najwa|niejsze teksty spoBeczne papie|y Krótki przegld: - Leon XIII (1878-1903) ðð Rerum Novarum - Pius XI (1922  1939) ðð Quadragesimo anno ðð Divini Redemptoris i Mit brennender Sorge - Pius XII (1939-1958) ðð Wigilijne ordzia radiowe - Jan XXIII (1958-1963) ðð Mater et magistra ðð Pacem in terris - PaweB VI (1963-1978) ðð Populorum progressio ðð Octogesima advensiens - Jan PaweB II (1978-2005) ðð Laborem exercens (90-ta rocznica) ðð Sollicitudo rei socialis ðð Centesimus annus - Benedykt XVI 2005- Deus caritas est ðð Caritas in veritate Rerum Novarum  15.05.1891r. Øð Kontekst spoBeczno-historyczny:  II rewolucja przemysBowa ; szybki rozwój kapitalizmu, rozwinicie klasy kapitalistów i robotników, praca najemna, silny antagonizm, konflikt interesów  socjalizm jako radykalna próba odpowiedzi na wady kapitalizmu, Marks  istota problemu w ekonomii, wBasno[ci [rodków produkcji  Powstawanie zwizków zawodowych ðð  ...nowe postpy w przemy[le o nowe metody produkcji, zmiana stosunków midzy przedsibiorcami a pracownikami najemnymi, napByw bogactw do rk niewielu przy równoczesnym zubo|eniu mas, wzrost zaufania pracowników we wBasne siBy i Bczno[ miedzy nimi, nade wszystko za[ pogorszenie si obyczajów, sprawiBy, |e walka spoBeczna zawrzaBa (RN 1) Øð GBos Magisterium Ko[cioBa - tzw.  kwestia spoBeczna , gBównie problem ekonomiczny - poza ukazaniem wad rozwijajcych si systemów, pierwszy pozytywny wykBad nauczania spoBecznego przez Magisterium Ko[cioBa w czasach nowo|ytnych Øð GBówne tezy: - Podstaw problemu  zBy ustrój spoBeczno  gospodarczy (ówczesny kapitalizm  liberalizm) - FaBszywe rozwizanie : ówczesny socjalizm ·ð SpoBeczna wBasno[ [rodków produkcji ·ð Nierozwizywalny antagonizm midzy klasami - Krytyka zarówno ówczesnego liberalizmu, jak i socjalizmu, jednak|e szczególny nacisk na ten drugi bBd - Podkre[lenie znaczenia wBasno[ci prywatnej dla funkcjonowania spoBeczeDstw  silne podkre[lenie jej znaczenia jako wynikajcej z natury - Potrzeba wBa[ciwej polityki spoBecznej z udziaBem paDstwa, Ko[cioBa i zwizków zawodowych - Konkretna propozycja rozwizania problemu : upowszechnienie wBasno[ci (uwBaszczenie), dziki sprawiedliwej pBacy(mo|liwo[ oszczdzania) Etap przej[ciowy: Øð Zw. Pius X (1903-1914) problem modernizmu Øð Benedykt XV (1914-1921) I wojna [wiatowa  gBówny problem pokoju [wiatowego Quadragesimo anno  15.05.1931r. Øð Kontekst spoBeczno  historyczny - krach gospodarczy  1929-33  pierwszy o charakterze [wiatowym i najwikszy do tej pory Øð GBówne tezy - Aktualno[ i wielko[ nauczania Leona XIII - Kontynuacja  nowe problemy; 40- sta rocznica RN   (Leon XIII) Nie prosi o pomoc ani liberalizmu, ani socjalizmu, poniewa| pierwszy okazaB nieudolno[ swoj do rozwizania kwestii spoBecznej, a drugi zaleciB lekarstwo, które byBo by gorszym od choroby samej i przyprawiBaby ludzko[ o wiksze jeszcze niebezpieczeDstwo (QA 10)  przeciwko skrajnemu liberalizmowi  gBówny nacisk (por. kryzys) - Propozycja gruntownej przebudowy dotychczasowego systemu spoBeczno  ekonomicznego; korporacjonizm chrze[cijaDski  struktury po[rednie(zniszczone przez gwaBtowny rozwój  dzikiego kapitalizmu); podtytuB encykliki   o Ewangelii . Jako [rodek zaradczy przeciwko walce klasowej i problemom spoBecznym epoki podaje powoBanie do |ycia zrzeszeD, czy organizacji zawodowych majcych charakter korporacji. Daje ona konkretne propozycje uregulowania palcych problemów spoBecznych, tak|e, w perspektywie midzynarodowej  globalnej. - Sprawiedliwo[ i miBo[ spoBeczna   GBówn rol do odegrania w odrodzeniu moralnym ma miBo[, która jest wizi doskonaBo[ci (Kol 3, 14) - (QA 137) D|y do tego, by  poniekd i o organizmie spoBecznym mo|na bdzie powiedzie to, co ApostoB mówi o mistycznym ciele Chrystusa; Z niego cale CiaBo  zespalane i utrzymywane w Bczno[ci dziki caBej wizi umacniajcej ka|dy z czBonków stosowne do jego miary  przyczynia sobie wzrostu dla budowania siebie w miBo[ci (Ef 4,16)  (QA 92) - zasada pomocniczo[ci - nazwa  katolicka nauka spoBeczna (.....) - szczegóBowe wskazania na przykBad na temat pBacy rodzinnej - nowy adres encykliki  tak|e do wiernych Chrze[cijan katolików [wiata Divini Redemptoris i Mit brennender Sorge (1937r.) - DR (1937)  skierowana przeciwko  bezbo|nemu komunizmowi i jego zaBo|eniom; w ekonomii gBównie niszczenie wBasno[ci prywatnej, równie| ucisk i wyzysk mas, którym obiecywano zmian na lepsze - Mit brennender Sorge z 1937r.  potpienie narodowego socjalizmu  nazizmu w Niemczech; Bamanie podstawowych praw ludzkich - Non abbiamo bisogno z 1931r.  potpienie faszyzmu we WBoszech Wigilijne ordzia radiowe Piusa XII Øð Nacisk na prawo naturalne oraz poszanowanie godno[ci i praw osoby ludzkiej, m.in. przemówienie z 1942r. Øð PBaca rodzinna Øð WBasno[ prywatna dla wszystkich (choby niewielka) Øð Przeniknicie ustroju spoBecznego duchem chrze[cijaDskim Øð Sprzyjanie rozwojowi wizi spoBecznych i Bagodzenie konfliktów Øð Potpienie wobec komunizmu, nazizmu i faszyzmu Øð Zagro|enie materializmem, a tak|e przez nieuporzdkowany rozwój techniki, który mo|e wprowadza zamieszanie w |yciu spoBecznym w jego naturalnym rozwoju Jan XXIII  Mater et Magistra z 15.05.1961r. Øð W 70-t rocznic encykliki Rerum Novarum Øð Jako gBówny problem spoBeczny widzi nie zubo|enie klasy robotniczej i wyzysk ze strony kapitalistów, ani liberalizm ekonomiczny, ale nierównomierny podziaB dochodu spoBecznego w skali paDstwa jak i midzynarodowej; (sprawiedliwo[ rozdzielcza) Øð Zasada humanizmu chrze[cijaDskiego  czBowiek w perspektywie nadprzyrodzonej Øð Problemy ówczesne: - ZanalizowaB zjawisko przeludnienia i niedorozwoju w krajach najbiedniejszych  zasady rozwizania (MM 185-195) - Problem technicznego i ekonomicznego zacofania rolnictwa wobec szybkiego rozwoju miast; podkre[lenie znaczenia wsi i produkcji rolnej (MM 137-141;150-152) - Du|a rola i odpowiedzialno[ paDstwa (sprawiedliwo[ rozdzielcza) - Problem neokolonializmu i jego zagro|enia(MM 171-174) - Potrzeba rozwin wspóBprac midzy narodami (MM 200-211) opart na porzdku moralnym, którego podstaw jest Bóg Øð Metodologia KNS : zbada, oceni, dziaBa (MM 234) Jan XXIII  Pacem in terris - Pokój na ziemi z 11.04.1963r. Øð Charakter gBównie spoBeczno-polityczny; niebezpieczeDstwo wybuchu wojny atomowej, tzw. kryzys kubaDski (konflikt USA ze Zwizkiem Radzieckim), blokada Kuby Øð Bardzo istotne kwestie dotyczce procesu globalizacji; pokój [wiatowy mo|e by oparty na tylko wBa[ciwych zasadach Øð Adres :  do wszystkich ludzi dobrej woli Øð Argumentacja gBównie oparta na zasadach moralnych i  sBusznym rozumie (prawie naturalnym) Øð Godno[ i prawa osoby  katalog praw (PT 11-27) jak i obowizków czBowieka (PT 28-45)  Bad i porzdek miedzy ludzmi jest podstaw pokoju na [wiecie (PT 1-3) Øð Podkre[lenie wzrastajcej wspóBzale|no[ci midzy paDstwami (PT 130-135) Øð Potrzeba rzdu [wiatowego - Podaje zasady ustanowienia i dziaBania takiej wBadzy (PT 138-145) Gaudium et spes  07.12.1965r. Dokument Soboru WatykaDskiego II razem z Papie|em Øð Konstytucja duszpasterska o Ko[ciele w [wiecie wspóBczesnym Øð Podstawy KNS; znaki czasu(p.4); humanizm; dialog ze [wiatem - Aktywno[ ludzka w [wiecie  podstawowe zasady (p.33-39) - Zadanie Ko[cioBa w [wiecie wspóBczesnym(40-45) - Godno[ maB|eDstwa i rodziny(47-52) - Podnoszenie poziomu kultury(53-62) - {ycie gospodarczo-spoBeczne(63-72) - Wspólnota polityczna(73-76) - Umacnianie pokoju i rozwijanie wspólnoty narodów(77-90) PaweB VI  Populorum progressio z 26.03.1967r. Øð Kontekst : druga poBowa lat 60-tych  narastanie dysproporcji midzy narodami; zarzewie nowych konfliktów Øð TytuB:  o popieraniu rozwoju narodów  charakter globalny problemu Øð Rozwinicie Gaudium et spes  {ycie gospodarczo  spoBeczne (63-72) Øð I cz[ encykliki : Rozwój integralny czBowieka - Rozwój :  przej[cie od warunków mniej ludzkich do warunków bardziej godnych czBowieka (PP 20) - Rozwój integralny : przyczyniajcy si do rozwoju  ka|dego czBowieka i caBego czBowieka  rozwój czBowieka we wszystkich sferach - CaBo[ciowy rozwój wymaga hierarchizacji warto[ci -  Rozwój oznacza to samo co pokój (PP 87) Øð II cz[ : Sprawiedliwo[ spoBeczna w skali midzynarodowej  solidarny rozwój ludzki - Napitnowanie niesprawiedliwo[ci w stosunkach midzynarodowych (dopuszczenie buntów i rewolucji w skrajnych przypadkach) PP 31 - Potrzeba niwelowania ró|nic w rozwoju gospodarczym i spoBecznym - Podstawy nauczania o potrzebie budowy  cywilizacji miBo[ci (PP 73)  samo sformuBowanie w  Ordziu na Zwiatowy DzieD Pokoju 1977 PaweB VI  Octogesima adveniens z 14.05.1971r. Øð Forma listu apostolskiego Øð W 80-t rocznic Rerum Novarum Øð Nowe problemy zwizane z zachodnim [wiatem uprzemysBowionym i spoBeczeDstwem postindustrialnym: - silna urbanizacja  przeludnienie miast - problem degradacji [rodowiska naturalnego - silny rozwój [rodków komunikacji spoBecznej - Inne : problem miejsca mBodzie|y, kobiety we wspóBczesnym [wiecie, problem dyskryminacji rasowej, religijnej etc. Øð Konieczno[ solidarnego dziaBania na rzecz dobra wspólnego Jan PaweB II  Laborem exercens z 1981r. Øð O pracy ludzkiej  90-ta rocznica Rerum Novarum Øð SzczegóBowe zagadnienie potraktowane szerzej Øð Praca w perspektywie zbawczej : od stworzenia do odkupienia Øð CzBowiek  podmiotem i celem pracy - Charakter podmiotowy pracy  rozwój osobowy ( wpisana w natur)   Jako osoba jest tedy czBowiek podmiotem pracy. Jako osoba pracuje, wykonuje ró|ne czynno[ci przynale|ce do procesu pracy, a wszystkie one, bez wzgldu na ich charakter, maj sBu|y urzeczywistnianiu si jego czBowieczeDstwa, speBnianiu osobowego powoBania, które jest mu wBa[ciwe z racji samego| czBowieczeDstwa. (LE 6) - CzBowiek celem pracy: czBowiek  podmiot i sprawca, a przez to samo tak|e jako wBa[ciwy cel caBego procesu produkcji (LE 7) Øð Krytyka materialistycznych podej[ i uprzedmiotowienia czBowieka zarówno ze strony kapitalizmu, jak i komunizmu Øð Godno[ pracy, prawo do pracy, zobowizanie do pracy (LE 16)- rozwizanie konfliktu midzy pracownikami a wBa[cicielami kapitaBu Øð Zatrudnienie i sBuszna pBaca (LE 18-19) Øð Uprawnienia do zrzeszania si  zwizki zawodowe Jan PaweB II  Sollicitudo rei socialis z 1987r. Øð Nawizanie do encykliki Populorum progressio Øð 20-ta rocznica PP; wskazuje na potrzeb ( w zwizku ze zmianami spoBeczno- gospodarczymi) bogatszej i bardziej zró|nicowanej koncepcji rozwoju (SRS 4) Øð Problemy rozwoju w perspektywie ostatnich 20-tu lat (wcze[niej zbyt optymistycznie  SRS 13) - Dramatyczna sytuacja krajów Trzeciego Zwiata  przepa[ rozwojowa PóBnoc  PoBudnie  jeden z gBównych problemów rozwoju na [wiecie - Konfrontacja midzy blokami : wschodnim i zachodnim; wy[cig zbrojeD - Rozszerzanie si zjawiska bezrobocia, wzrost zadBu|enia midzynarodowego krajów, problemy demograficzne Øð Pozytywne elementy rozwoju midzynarodowego: - Wiksza [wiadomo[ osoby ludzkiej - Rozwój instytucji i organizacji midzynarodowych - Wiksza troska o [rodowisko naturalne Øð Podkre[lone znaczenie solidarnego dziaBania, rozwinita zasada solidarno[ci przez Papie|a Øð Prawdziwy rozwój a nieokre[lony postp  potrzeba bardziej wzbogaca  by ni|  mie :  samo nagromadzenie dóbr i usBug nawet z korzy[ci dla wikszo[ci nie wystarcza do urzeczywistnienia ludzkiego szcz[cia. ;  ZBo nie polega na  mie jako takim, ale na takim posiadaniu, które nie uwzgldnia jako[ci i uporzdkowanej hierarchii posiadanych dóbr (SRS 28) Øð Na pBaszczyznie midzynarodowej, czyli stosunków midzy paDstwami lub- u|ywajc potocznego okre[lenia  pomidzy ró|nymi [wiatami, konieczne jest peBne poszanowanie to|samo[ci ka|dego ludu, z jego cechami historycznymi i kulturowymi (SRS 33) Øð Przeszkoda  struktury grzechu (SRS 36nn)  podstawowe rozwizanie: solidarno[ pojta w duchu chrze[cijaDskim (SRS 38-40) Øð Wskazania szczegóBowe:  Opcja, czy miBo[ preferencyjna na rzecz ubogich (SRS 42) Jan PaweB II  Centesimus annus z 01.05.1991r. Øð W setn rocznic Rerum Novarum Øð Kontekst: upadek bloku komunistycznego Øð Tre[: - Rekapitulacja nauki spoBecznej Ko[cioBa i nowe wyzwania - yródBa i przyczyny upadku ekonomii marksistowskiej i bloku komunistycznego (odrzucenie prawdziwej godno[ci czBowieka, materializm etc.) - Tworzenie nowego Badu spoBecznego po 1989 (zwBaszcza w krajach po upadku komunizmu)  Potrzeba wprowadzenia Badu we wspóBczesne my[lenie : odpowiednich zasad i warto[ci - Rozdz. IV  WBasno[ prywatna i powszechne przeznaczenie dóbr  problemy socjalizmu i jego mentalno[ci a problemy kapitalizmu - Pozytywnie o demokracji, ale ostrze|enie przed konsumpcjonizmem - Tak dla wolnego rynku, ale potrzeba wikszej wspóBpracy midzy narodami i wsparcia zwBaszcza ubogich i zacofanych w rozwoju - Ponadto potrzeba wBa[ciwej interwencji paDstwa w sfer gospodarki; zasady paDstwa opiekuDczego(przekraczaj zasad pomocniczo[ci )  potrzeba odpowiedniego rozwoju spoBeczno-kulturowego narodu Benedykt XVI Caritas in veritate  2009r. Øð Encyklika dotyczca rozwoju  jak PP,SRS Øð 40(42) rocznica PP  miaBa by w 40 rocznic PP - 2007, ale z powodu kryzysu opózniono wydanie Øð Integralny rozwój czBowieka a wspóBczesny kryzys Øð Podkre[lenie strony moralnej, etycznej kryzysu [wiatowej gospodarki Øð Procesy ekonomiczne a moralno[: - wszdzie  w ka|dej formie dziaBalno[ci i na ka|dym etapie niezbdne zasady etyczne (por. etyka biznesu) Øð CzBowiek podmiotem w ekonomii, nie mo|e by traktowany przedmiotowo (tylko jako czynnik produkcji) Øð Potrzeba rozwoju i wsparcia trzeciego sektora w ekonomii Øð Propozycja zasady bezinteresowno[ci w ekonomii - jako uzupeBnienie, a nie jako wyBczna zasada w ekonomii - potrzeba stworzenia odpowiednich warunków dla takiego funkcjonowania Øð Silny rozwój procesów globalizacyjnych Øð Potrzeba midzynarodowej wspóBpracy (solidarno[ci) przy rozwizywaniu wa|nych globalnych problemów Øð Ochrona [rodowiska naturalnego  potrzeba wspóBpracy i mobilizacji Øð Midzy narodowe korporacje i ich inwestycje: - Nie nale|y kierowa si jedynie wielko[ci zysku, ale tak|e uwzgldnia potrzeby spoBeczne. Odpowiedni stosunek do pracowników i spoBeczno[ci lokalnych Øð Wobec zwizków zawodowych w perspektywie globalnej, m.in. - Potrzeba szerszego widzenia zasady solidarno[ci (solidarno[ tak|e wobec pracowników z biednych krajów) Øð Znaczenie techniki i nowych technologii w rozwoju gospodarczym - Technika jako narzdzie, które mo|na wykorzysta dobrze bdz zle  to zale|y od postawy moralnej samego czBowieka 4.Prawa i obowizki czBowieka yródBa historyczne - Zwieckie: ðð Deklaracja praw czBowieka i obywatela  1789r. ðð Powszechna deklaracja praw czBowieka  1948r.- Jacques Maritain ðð Karta Praw Podstawowych UE  2007r. - Ko[cióB: ðð Pismo [w. i Tradycja ðð Sobór w Konstancji  (1414-1418)  PaweB WBodkowic ðð Leon XIII  Rerum Novarum ðð Jan XIII  Pacem in terris Pojcie praw czBowieka Øð Prawa czBowieka nale| do praw podmiotowych Øð Prawo podmiotowe  oparta na uprzedniej normie mo|no[ dziaBania podmiotu oraz mo|no[ domagania si od innych podmiotów prawa odpowiednich [wiadczeD z tym zwizanych Øð Trzy elementy: - Odniesienie do pierwotnej, uprzedniej normy - Uprawnienia przysBugujce podmiotowi - Zobowizania innych podmiotów Øð Ró|nice dotyczce tych trzech elementów Øð Prawa czBowieka  prawa podmiotowe przysBugujce czBowiekowi na pBaszczyznie publiczno-prawnej (instytucja paDstwa zobowizana do ochrony praw czBowieka) Øð Prawo publiczne  przynajmniej jednym z podmiotów jest paDstwo - Nie maj zatem charakteru prywatnego - PaDstwo  podstawowym podmiotem zobowizaD Øð Cechy praw czBowieka : - Korelacja uprawnieD i obowizków - Podmiotem uprawnieD jest czBowiek jako jednostka ðð Ka|dy czBowiek ðð Wspólnota  wtórne uprawnienia ze wzgldu na samego czBowieka ðð CzBowiek sam wobec siebie  Niezbywalno[ praw Podstawa i charakter praw czBowieka Øð Dwie koncepcje podstawy normatywnej - Prawo pozytywne (paDstwowe  midzynarodowe) - Podstawa  tkwi w samym czBowieku, w jego naturze Øð Prawo pozytywne - Ustanowione przez wBadz spoBeczn - Prawa osoby wtórne wobec wBadzy spoBecznej Øð Prawo naturalne: - Prawa czBowieka niezale|ne od decyzji wBadzy - S uprzednie(prawnie) wobec wBadzy i stoj ponad jej ustanowieniami - Niezale|ne od warunków czasu i miejsca - Obecnie du|a zgodno[ (powszechne prze[wiadczenie) co do takiej podstawy praw czBowieka Podstawa i charakter praw czBowieka Øð Druga koncepcja podstawy normatywnej wiele interpretacji Øð Katolicka nauka spoBeczna jako podstawa normatywna uznaje osobow godno[ czBowieka Øð Opiera si ona na chrze[cijaDskiej wizji czBowieka: - Jedno[ duchowo  cielesna z prymatem elementu duchowego - Samoistno[ w istnieniu, [wiadomo[, wolno[ i odpowiedzialno[ - Godno[ osobowa jako najwy|sza i niepowtarzalna warto[ czBowieka jako osoby - Elementy nadprzyrodzone godno[ci czBowieka (Wcielenie, Odkupienie) Charakter praw czBowieka w oparciu o godno[ osobow Øð Niezbywalna godno[ osobowa nadaje koncepcji p.cz. charakter absolutny i integralny (taka jest podstawa, z której wypBywa) Øð Charakter absolutny: - Niezale|ne od czasu, kultury, religii, dotycz ka|dego czBowieka - Niezale|ne od prawa stanowionego - PaDstwo nie mo|e ich uchyla, ani zmienia ich tre[ci - Nabywa je czBowiek od pocztku swego istnienia - Por. relatywna koncepcja praw czBowieka Øð Charakter integralny: - nale|y je traktowa Bcznie, a nie wybiórczo - stanowi nierozerwaln jedno[ i dopeBniaj si : por. ró|ne kategorie praw - podkre[lanie znaczenia jednych praw kosztem innych uderza w ich istot - s niepodzielne jak niepodzielna jest godno[ czBowieka, z której wypBywaj - prawa wynikaj z godno[ci osobowej, ale tak|e j chroni i zabezpieczaj Tre[ praw czBowieka Øð W KNS wyró|niamy 3 grupy praw czBowieka  okre[lane te| jako trzy generacje praw - Wolno[ciowe - SpoBeczne - Solidarno[ciowe Øð WpByw na  wydobywanie i podkre[lanie poszczególnych grup - Czynniki pozytywne - Czynniki negatywne Prawa wolno[ciowe Øð Prawa wolno[ciowe : (rozwój od XVIIIw.) - Nie tylko  wolno[ od.. , ale tak|e  wolno[ do...  caBoksztaBt wolno[ci w sferze zewntrznej i wewntrznej Øð W sferze kulturowej: - Wolno[ poszukiwania prawdy - Wolno[ przekonaD i opinii - Mo|liwo[ ich wyra|ania na zewntrz - Wolno[ poszukiwaD naukowych etc Øð W sferze spoBeczno  gospodarczej - wolno[ wyboru pracy - stowarzyszania si - anga|owanie si w |ycie spoBeczne etc Øð w sferze politycznej - wolno[ przekonaD politycznych - wolno[ podejmowania dziaBalno[ci politycznej - wolno[ czynnego udziaBu w |yciu politycznym etc Øð W sferze maB|eDsko  rodzinnej - wolno[ zawierania maB|eDstwa - wolno[ wychowania dzieci zgodnie ze swymi przekonaniami etc Øð W sferze religijnej - Wolno[ wyznania - Wolno[ wyra|ania przekonaD religijnych na zewntrz - Wolno[ sprawowania kultu etc Prawa spoBeczne Øð Rozwój  zwBaszcza przeBom XIX i XXw. Øð Oznaczaj wymagania jednostki lub grupy wobec spoBeczno[ci aby czBowiek mógB prowadzi godne |ycie,  |ycie w peBni ludzkie Øð Dotycz spraw spoBecznych, gospodarczych i kulturowych np. - Prawo do pracy - Prawo do sprawiedliwej pBacy - Prawo do wBasno[ci - Prawo do wy|ywienia i mieszkania - Prawo do wypoczynku i do opieki lekarskiej - Prawo do korzystania z dorobku kulturowego spoBeczeDstwa etc. Øð Realizacja tych praw zale|y od sprawiedliwego podziaBu dóbr Prawa solidarno[ciowe Øð Rozwój  lata 70te XXw. Øð Wymagaj solidarnej wspóBpracy caBego spoBeczeDstwa, aby realizowa okre[lone warto[ci i d|y do dobra czBowieka - Prawo do |ycia w pokoju - Prawo do rozwoju - Prawo do wBasnej to|samo[ci - Prawa mniejszo[ci etnicznych, w tym religijnych - Prawo do demokracji - Prawo do |ycia w czystym [rodowisku naturalnym - Prawo do dziedzictwa ludzko[ci - Prawo do pomocy humanitarnej Øð Dla wBa[ciwej ich realizacji potrzeba wspóBpracy caBej spoBeczno[ci [wiatowej Komplementarno[ praw i obowizków Øð Realizacja praw mo|liwa dziki wypeBnianiu obowizków Øð Ka|demu uprawnieniu odpowiadaj obowizki o charakterze osobowym bdz spolecznym - osobowy, gdy obowizek spoczywa na samym uprawnionym - spoBeczny, gdy obowizek spoczywa na innych czy caBym spoBeczeDstwie ðð inne jednostki, grupy spoBeczne czy paDstwo Øð Jan XXIII  w spoBeczno[ci ludzkiej ka|demu prawu naturalnemu jednego czBowieka odpowiada obowizek innych ludzi, a mianowicie obowizek uznania i poszanowania tego prawa (PT 30) Øð Prawa i obowizki wypBywaj bezpo[rednio z natury czBowieka (nacisk w NSK zarówno na prawa jak i obowizki) Ochrona praw czBowieka Øð Instytucje [wieckie - gBównie ochrona praw Øð Problem : uznanie praw a ich przestrzeganie  potrzeba ochrony Øð Rodzaje ochrony : prawna i pozaprawna Øð Ochrona prawna : Prawa wynikajce z natury maj charakter moralny, aby miaBy charakter wi|cy w systemach prawnych krajów potrzeba odpowiednich zapisów prawnych - Deklaracje (potrzeba ratyfikacji) - Konwencje (charakter prawa midzynarodowego) ðð Dotyczy wszystkich praw, wszystkich ludzi na caBym [wiecie - Ochrona praw o charakterze regionalnym (np. UE) Øð Ochrona pozaprawna praw czBowieka - Wychowanie - Upowszechnienie znajomo[ci praw czBowieka - KsztaBtowanie opinii publicznej - WBa[ciwy rozwój moralny i kulturalny - Odpowiednie struktury spoBeczne i gospodarcze - WBa[ciwy ustrój polityczny - Organizacje midzynarodowe : rzdowe i pozarzdowe (np. Amnesty International), Human Rights Watch Prawa pochodne wobec praw czBowieka - Prawa rodziny - Prawa innych spoBeczno[ci 5.Temat: Ko[cióB wobec |ycia rodzinnego Wprowadzenie - wspóBczesne problemy dotyczce rodziny i maB|eDstwa - potrzeba jasnego okre[lenia i definiowania podstawowych poj - najwa|niejsze dokumenty NSK dotyczce rodziny: ðð  Familiaris consortio  adhortacja z 1981r. ðð  Karta Praw Rodziny  1983r. ðð  List do Rodzin  1994r. ðð  Kompendium NSK Rodzina jako wspólnota i instytucja Øð Pierwotna i podstawowa grupa spoBeczna Øð ZcisBy zwizek maB|eDstwa i rodziny ale i odrbno[ Øð MaB|eDstwo :  przymierze miBo[ci maB|eDskiej lub [wiadomy i wolny wybór, poprzez który m|czyzna i kobieta przyjmuj wewntrzn wspólnot |ycia i miBo[ci, zamierzona przez samego Boga. (FC 11) Øð Przymierze maB|eDskie jest podstaw funkcjonowania rodziny i wypeBniania jej zadaD Øð Rodzina to trwaBa wspólnota osób oparta na instytucji maB|eDstwa i zwizana odpowiedzialn miBo[ci maB|eDsk i rodzicielsk, wspomagajca si wzajemnie i dopeBniajca dla integralnego rozwoju jej czBonków Øð Rodzina jest przede wszystkim wspólnot, a jej instytucjonalny charakter wypBywa z instytucji maB|eDstwa Zadania  funkcje rodziny Øð Tworzenie wspólnoty osób: - Podkre[lenie osobowego wymiaru rodziny - Wymiana wychowawcza miedzy rodzicami i dziemi - Istnieje i rozwija si dziki duchowi ofiary i po[wicenia si oraz w atmosferze wzajemnego szacunku Øð SBu|ba |yciu: - Nastawiona na |ycie, jego przekazywanie i rozwój ðð Zrodzenie biologiczne ðð KsztaBtowanie i rozwój czBowieka we wszystkich jego wymiarach (duchowe rodzenie) Odpowiedzialno[ szczególna maB|onków, ale i ich prawo do decydowania o czasie narodzin i liczbie dzieci uwzgldniajc: - dziecko jest zawsze darem Bo|ym - obowizki wobec siebie, wobec dzieci ju| narodzonych, wobec rodziny i spoBeczeDstwa - Zachta do adopcji podkre[lajc wag rodziny dla rozwoju osoby i wag duchowego zrodzenia - Odrzucanie mentalno[ci przeciwnej |yciu Øð UdziaB w rozwoju spoBeczeDstwa: - Podstawowa komórka spoBeczna - Pierwsza szkoBa |ycia spoBecznego ðð Rozwój relacji osobowych  uspoBecznianie ðð Rozwój relacji midzypokoleniowych - Humanizacja i personalizacja spoBeczeDstwa - Otwarcie na inne rodziny  go[cinno[ - Zaanga|owanie w ró|ne dzieBa spoBeczne (pomoc ubogim etc.) - WpByw na paDstwo i jego polityk rodzinn Øð Uczestnictwo w |yciu i posBannictwie Ko[cioBa -  Ko[cióB domowy  rodzina wspólnota wiary - Przekaz wiary i ewangelizacja - SBu|ba czBowiekowi - Waga sakramentu maB|eDstwa Prawa rodziny Øð Rodzina jest grup naturaln i uprzedni wobec innych wspólnot i paDstwa Øð Prawa rodziny opieraj si na prawach czBowieka i wynikaj z zadaD rodziny Øð Karta Praw Rodziny (1983): - Prawo do istnienia i rozwoju rodziny - Prawo do przekazywania |ycia, decydowania o czasie narodzin i liczbie dzieci - Prawo do wychowywania dzieci wg wBasnych tradycji, warto[ci religijnych i kulturowych - Prawo do intymno[ci |ycia maB|eDskiego i rodzinnego - Prawo do uzyskania zabezpieczenia fizycznego, spoBecznego, politycznego i ekonomicznego - Prawo do przedstawiania swych postulatów wobec wBadz publicznych - Prawo do zrzeszania si z innymi rodzinami - Prawo do godziwego mieszkania - Prawo do sBu|cej rozwojowi rodziny rozrywki - Prawo do emigrowania caBej rodziny etc Øð Prawo paDstwowe i podstawowe zadanie wBadzy paDstwowej zabezpieczenie przestrzegania tych praw - Znaczna poprawa w ostatnich dziesicioleciach Øð Obrona przez Ko[cióB praw najbardziej zagro|onych, np.: - Prawo dzieci i osób niepeBnosprawnych do |ycia - Prawo rodziców do wychowywania swoich dzieci - Prawo do godnych warunków |ycia Rodzina a spoBeczeDstwo i paDstwo Øð Hierarchia wa|no[ci : rodzina podstawowa, pierwotna wspólnota Øð  Rodzina nie jest dla spoBeczeDstwa; lecz o wiele bardziej spoBeczeDstwo jest dla rodziny. Rodzina jest podstawow komórk, konstytutywnym elementem spoBeczno[ci paDstwowej... (Pius XI, 1951) Øð Rodzina i spoBeczeDstwo s zBczone organicznymi wiziami, s obie potrzebne i uzupeBniaj si Øð ze wzgldu na swe znaczenie rodzina ma niezbywalne prawa i zasBuguje na szczególn ochron przez paDstwo Øð wikszo[ paDstw ochron praw rodziny ma zapisane w swej konstytucji, co jest podstaw prowadzenia odpowiedniej polityki rodzinnej przez paDstwo Funkcje spoBeczeDstwa i paDstwa wobec rodziny Øð Funkcja pomocnicza spoBeczeDstwa  paDstwa - spoBeczeDstwo, a w szczególno[ci paDstwo i organizacje midzynarodowe, winny czyni wszystko, co mo|liwe, celem zabezpieczenia wszelkiej pomocy  politycznej, ekonomicznej, spoBecznej i prawnej  niezbdnej do umocnienia jedno[ci i stabilno[ci rodziny, tak aby mogBa ona sprosta swym specyficznym zadaniom. (KPR, wstp) Øð Funkcja solidarno[ciowo  interwencyjna spoBeczeDstwa  paDstwa - Wówczas, gdy rodzina nie funkcjonuje wBa[ciwie - Niemo|no[ wBa[ciwego wypeBnienia swych zadaD - Sytuacje patologiczne Zadania spoBeczeDstwa i paDstwa wobec rodziny: Øð Aktywna polityka prorodzinna paDstwa Øð Wypracowanie i przestrzeganie praw rodziny Øð Wyrównywanie dochodów rodzinnych Øð Rozbudowa i doskonalenie infrastruktury rodzinnej Øð Pomoc w peBnieniu przez rodzin zadaD wychowawczych i ksztaBceniowo  o[wiatowych Øð Doskonalenie organizacji |ycia spoBecznego Øð Ochrona i promocja warto[ci duchowych w |yciu rodzinnym Øð KsztaBtowanie atmosfery szacunku dla maB|eDstwa i rodziny WspóBczesne problemy demograficzne Øð Polska  wspóBczynnik dzietno[ci  1,3 Øð Ostatni spis powszechny  2011: - mniej ludno[ci : ok. 37,3 mln - ok. 1 mln emigrantów  wicej - m|czyzni  47,9 % ogóBu ludno[ci (100 na 109 kobiet) - w ostatniej dekadzie o 4,2% zmniejszyB si odsetek najmBodszych Polaków 6.Temat : Praca i |ycie zawodowe Praca ·ð Stanowi podstawowy wymiar zaanga|owania i dziaBania ludzkiego ·ð Od pocztku zwizana z |yciem czBowieka, zBczona z jego natur  por. Ksiga Rodzaju - |ycie i rozwój czBowieka ·ð Prawo i obowizek pracy ·ð Wymiar przedmiotowy i podmiotowy pracy ·ð Podstawowe znaczenie wymiaru podmiotowego w NSK - Godno[ pracy - Szacunek dla pracy i znaczenie ka|dej pracy ·ð Podstawowy dokument NSK  JPII  Laborem exercens  1981 ·ð Znaczenie ( funkcje ) pracy: - Podstawowe zródBo utrzymania (|ycia) czBowieka i jego rodziny - Miejsce rozwoju osobowo[ciowego czBowieka, ksztaBtowania jego relacji spoBecznych - Tworzy wspólny dorobek spoBeczeDstwa, narodu, ludzko[ci - Narzdzie ksztaBtowania i doskonalenia [wiata stworzonego - Zrodek pomocy blizniemu - Prawo do pracy ·ð Prawo do pracy zawiera w sobie / tre[/: - Prawo do zatrudnienia - Prawo do wyboru pracy - Prawo do wolnej umowy o prac - Prawo do owocu pracy ·ð Prawo do zatrudnienia: - Pozytywnie : prowadzenie przez paDstwo odpowiedniej polityki zatrudnienia i stworzenia wBa[ciwych warunkach zatrudnienia; zasada pomocniczo[ci  dalej pracownik musi wykaza wBa[ciw inicjatyw - Negatywnie : wolno[ podjcia pracy; wyjtkowo ze wzgldu na dobro wspólne  nakaz lub zakaz pewnej pracy SBuszna pBaca ·ð PBaca jest wynagrodzeniem za usBug pracy, ale ze wzgldu, na fakt, |e [wiadczy j osoba nie mo|na jej traktowa jak innej ceny ·ð Ustalenie sprawiedliwej pBacy uwzgldnia: - Wydajno[ pracy - Potrzeby pracownika i jego rodziny - Efektywno[ caBego przedsibiorstwa - Wymagania dobra spoBecznego ·ð Wydajno[ pracy - relacja wypBywajca ze sprawiedliwo[ci zamiennej(równo[ [wiadczeD jako podstawa sBusznej pBacy WBasno[ ·ð Ka|dy ma prawo do wBasno[ci zapewniajcej godne |ycie   |ycie w peBni ludzkie ·ð Prawo wBasno[ci ma swój wymiar prawny, gospodarczy i moralny - WBasno[ jest sum dóbr gospodarczych, materialnych i niematerialnych, nad którymi jednostka lub zbiorowo[ ma wBadz rozporzdzania dla osignicia korzy[ci wBasnych przez realizacj dobra wspólnego ·ð Podmiot wBasno[ci i przedmiot wBasno[ci ·ð Przedmiotowa tre[ prawa wBasno[ci: - Prawo do posiadania dóbr - Prawo do u|ytkowania - Prawo do dysponowania nimi ·ð Podmiot wBasno[ci 0 decyduje o caBym ustroju spoBeczno  gospodarczym kraju ·ð Podmiot wBasno[ci - jednostka - wspólnota, grupa - spoBeczno[  paDstwo ·ð Osoba ludzka jest podstawowym podmiotem wBasno[ci, jednak absolutyzacja i wyBczno[ tej wBasno[ci jest niezgodna z NSK ·ð WBasno[ grupowa  wspierana jako wa|na forma systemu warto[ci i element rozwoju solidarno[ci midzyludzkiej ·ð NSK uznaje tak|e znaczenie wBasno[ci publicznej  caBego spoBeczeDstwa, ale tak|e sprzeciwia si jej absolutyzacji i wyBczno[ci Przedsibiorczo[ ·ð Prawo do inicjatywy gospodarczej ·ð Znaczenie przedsibiorczo[ci dla czBowieka i jego rozwoju: - rozwój kreatywno[ci - rozwój umiejtno[ci organizacyjnych - wdra|anie w podejmowaniu decyzji - zarzdzanie i wspóBzarzdzanie ·ð  ...ka|dy bowiem, kto zajmuje si prac, czy to bdzie artysta, czy rzemie[lnik, przedsibiorca, robotnik czy rolnik, w pewien sposób stwarza  (PaweB VI, PP 27) ·ð Znaczenie dla tworzenia dobrobytu indywidualnego i spoBecznego ·ð Przedsibiorczo[ wra|liwa spoBecznie (BXVI,CV) ·ð Przedsibiorczo[ spoBeczna, m.in. III sektor, spoBeczeDstwo obywatelskie, bezinteresowno[ (BXVI, CV) KapitaB a praca ·ð Podmiotowy charakter pracy wyznacza jej szczególne znaczenie po[ród innych czynników produkcji ·ð KapitaB jako czynnik pochodny  wtórny wobec pracy ·ð Technika i technologie  decydujce znaczenie wspóBcze[nie  tak|e wynik kreatywno[ci, innowacyjno[ci czBowieka ·ð Praca i kapitaB uzupeBniaj si w procesie produkcji(komplementarno[) - odrzucenie konfliktowego podej[cia - nierozdzielczo[ pracy i kapitaBu w procesie produkcji - odrzucenie wyzysku, pracy na czarno, pracy dzieci etc. KapitaB ludzki ·ð Pozytywny wpByw integralnego rozwoju czBowieka na skuteczno[ przedsibiorczo[ci i wydajno[ procesu ·ð Pojcie kapitaBu spoBecznego (ludzkiego) ·ð Podstawowe znaczenie  kapitaBu ludzkiego dla procesu produkcyjnego (JPII, CA 32) - kapitaB spoBeczny ·ð Ekonomiczny wymiar kapitaBu ludzkiego: - zdrowie (fizyczne, stabilno[ emocjonalna i psychiczna, moralno[, duchowo[) - wyksztaBcenie, kwalifikacje zawodowe, rozwijanie ró|nych zdolno[ci - umiejtno[ci wspóBpracy i dziaBania w zespole etc. ·ð Praca w sensie podmiotowym jako rozwijanie kapitaBu ludzkiego WspóBczesne znaczenie techniki i technologii ·ð BXVI, Civitas in veritate 68-77 ·ð Wyra|a panowanie ducha nad materi ·ð Du|y udziaB we wspóBczesnym rozwoju ekonomicznym i procesie globalizacji ·ð Technika jako narzdzie ·ð Ambiwalentny charakter techniki( jak?   dlaczego? ) ·ð  Pilna potrzeba formacji do etycznej odpowiedzialno[ci w posBugiwaniu si technik. (CV 70) Prawo i obowizek wypoczynku ·ð Rdz 2,2 ; kulturowe i spoBeczno  gospodarcze znaczenie niedzieli ·ð Naturalna potrzeba czBowieka do wBa[ciwego odpoczynku ·ð Niezbdny dla integralnego rozwoju i tworzenia kapitaBu ludzkiego: - zdrowie - relacje rodzinne - kultura i rozrywka - pomoc blizniemu, zwBaszcza starszym i niepeBnosprawnym - rozwój duchowy  pogBbianie |ycia wiary ·ð Wa|ne wzgldy rodzinne, czy spoBeczne  mog by uzasadnieniem czasowego zawieszenia prawa Zrzeszenia i zwizki zawodowe ·ð Potrzeba wspóBpracy i solidarno[ci w miejscu pracy ·ð Prawo do tworzenia stowarzyszeD i zwizków w celu obrony |yciowych interesów pracowników ·ð UdziaB w tworzeniu harmonijnej organizacji |ycia gospodarczego - wspóBpraca z innymi podmiotami |ycia spoBecznego ·ð Nie uto|samianie si z walk polityczn i nie Bczenie si z |adna parti ·ð Obrona interesów pracowników, ale i troska o dobro wspólne ·ð Procesy globalizacji a dziaBalno[ zwizków zawodowych  nowy wymiar solidarno[ci (BXVI, CV) ·ð Nowe formy zatrudnienia i relacji pracodawca-pracownik a solidarno[ pracownicza Prawo do strajku ·ð Wywieranie nacisku w obronie podstawowych praw pracowniczych ·ð PrzysBuguje pracownikom w wypadku nieprzestrzegania ich praw i istnienia okre[lonych warunków ·ð Warunki podjcia tego radykalnego [rodka: - sBuszna przyczyna - podjte próby dialogowego rozwizania sporu - oczekiwana korzy[ przewy|sza koszty strajku - rozsdna nadzieja powodzenia strajku - [rodek ostateczny ·ð unikanie drastycznych form strajku np. gBodowego (zwBaszcza w systemach demokratycznych) 7.Temat: Problem bezrobocia ðð Pius XI  encyklika z 1931.r  Wielki Kryzys ðð Pojcie bezrobocia ðð Przyczyny i rodzaje bezrobocia : - Frykcyjne, strukturalne i cykliczne /koniunkturalne/ - Dobrowolne i przymusowe - Jasne, fikcyjne i ukryte ðð Skutki bezrobocia: - dla poszczególnego czBowieka : brak doskonalenia zawodowego i obni|anie kwalifikacji, degradacja spoBeczna i nierzadko moralna - dla rodziny : problem z utrzymaniem, ni|szy status spoBeczny rodziny - dla caBego spoBeczeDstwa : wiksze wydatki na zasiBki i pomoc spoBeczn, odpByw pracowników za granic, ni|sza produkcja i mniejszy popyt, niewykorzystane zasoby produkcyjne ðð potrzeba wBa[ciwej polityki gospodarczej paDstwa, w tym polityki zatrudnienia 8.Temat : Naród i ojczyzna ðð Naród  naturalna wspólnota Bczca szersz grup ludzi i stanowica miejsce rozwoju czBowieka i budowania dobra wspólnego ðð Wtórna wobec rodziny, ale dla peBnego rozwoju czBowiek potrzebuje szerszej wspólnoty: - rodzina nie jest w stanie zapewni zaspokojenia wszystkich potrzeb czBowieka ðð Koncepcje narodu: - Etnie  odniesienie do [cisBych grup etnicznych - Rozbudowana wspólnota w oparciu o dominujc etni - Obywatele danego kraju ðð Relacje i zwizki w ramach narodu maj przede wszystkim charakter duchowy, ale tak|e wymiar materialny: - Duchowy wymiar: dzieje narodu, normy i warto[ci kulturowe (w tym jzyk) - Materialny ; terytorium, dorobek kultury narodowej, pochodzenie etniczne ðð Naród a ojczyzna  czsto uto|samiane - Naród : wspólnota osób - Ojczyzna  terytorium zamieszkiwane przez dany naród wraz z caBym jego kulturowym dziedzictwem ðð Prawa narodu: - Do samostanowienia i swobody rozwoju - Zachowania swych tradycji, ich odrbno[ci - Rozwoju swej kultury /te| jzyka/ i wychowywanie w niej kolejnych pokoleD etc. Patriotyzm ðð Patriotyzm  miBo[ ojczyzny, przywizanie do wspólnoty narodowej jest wa|n cnot spoBeczn ðð Wynika ona z naturalnego charakteru tej wspólnoty i jej wagi rozwoju czBowieka: - Miejsce urodzenia, wychowania i wzrastania ( szersza rodzina ) - Korzystanie z dorobku kulturowego, [rodowisko |ycia i rozwoju - Wdziczno[ oparta te| na sprawiedliwo[ci /odwzajemnienie dobra, z którego korzystaBem i korzystam Nacjonalizm  /najcz[ciej/ niewBa[ciwe ukierunkowanie wizi patriotycznych; prawa narodu ponad prawa mniejszo[ci i prawa innych narodów; skrajna posta  szowinizm /wrogo[ i zwalczanie innych/ Naród a paDstwo ðð Dwie najwa|niejsze formy uspoBecznienia ludzi ðð Naród jest rzeczywisto[ci odrbn wobec paDstwa - Naród  rzeczywisto[ duchowa, która mo|e istnie niezale|nie od organizacji paDstwowej i terytorium - Naród mo|e by wspólnot szersz lub w|sz wobec paDstwa ðð Obie maj charakter wspólnot naturalnych: - Poprzez urodzenie czBowiek przynale|y zarówno do okre[lonego narodu jak i paDstwa - Obie wspólnoty s potrzebne czBowiekowi dla wBa[ciwego rozwoju - Zaspokajaj jednak inne potrzeby ludzkie: ·ð Naród  wiz duchowa oparta na patriotyzmie ·ð PaDstwo  budowa dobra spoBecznego opierajca si na sprawiedliwo[ci prawnej Naród a paDstwo ðð Naród  wspólnota dziejowa i [rodowisko spoBeczne; mniejszy wpByw jednorazowych dziaBaD ludzi; wspólnota paDstwowa mo|e umacnia jego jedno[ i rozwój ðð PaDstwo  celowy / zorganizowany/ zwizek spoBeczno[ci dla realizacji dobra wspólnego, wicej elementów instytucjonalnych, formalnych i prawnych ðð W historii czasami trudno rozdzieli te dwie rzeczywisto[ci; ojczyzna i patriotyzm te| wobec paDstwa  por. USA ðð KsztaBtowanie si paDstw narodowych  pierwszy etap na zachodzie: XV i XVIw. , peBniej zwBaszcza w XIX w. i na pocztku XXw. ðð Waga narodu i paDstwa: - PaDstwo powstaje zasadniczo dziki odrbno[ci i samodzielno[ci kultury narodowej, dla paDstwa najlepiej jest, gdy tworzy go jeden naród (Arystoteles, [w.Tomasz), naród tworzy najsilniejsz, duchow wiz spoBeczn, co zapewnia paDstwu spoisto[ spoBeczn - PaDstwo ma tworzy i dba o jak najwy|sze dobro spoBeczne  nie zawsze niewielka grupa narodowo[ciowa jest w stanie sama / ze wzgldów politycznych, gospodarczych etc./ osign najwy|szy poziom dobra spoBecznego / nie s wówczas tzw. spoBeczno[ciami doskonaBymi/ , std: - Potrzeba Bczenia z innymi narodami / niezbdna jest tu nade wszystko poszanowanie swych podstawowych praw  sprawiedliwo[, ale i tworzenie gBbszych wizi pokonujcych czysty formalizm i wzajemny interes  miBo[ spoBeczna/ - Dobro wspólne caBej spoBeczno[ci paDstwowej ma pierwszeDstwo przed dobrem partykularnym poszczególnych grup narodowych, poszanowanie praw ka|dego narodu, z wyjtkiem sprzeciwiajcych si prawu naturalnemu i zagro|eniu dobra wspólnego Mniejszo[ci narodowe / etniczne/ ðð Naród nie zawsze pokrywa si z organizacj polityczn paDstwa; std istniejce w wielu krajach mniejszo[ci narodowe i etniczne ðð Prawa mniejszo[ci: ·ð Prawo do istnienia i swej odrbno[ci ·ð Prawo do zachowania swej kultury, jzyka, religii /i kultu/ ·ð Prawo do pewnej autonomii w ramach paDstwa, gdy stanowi pewn zwart i znaczc grup ðð Mniejszo[ci maj tak|e swoje obowizki wobec paDstwa i dobra caBo[ci ðð Poszczególne osoby i rodziny wzrastajce we wspólnot narodu / porównanie z adopcj  duchowy rozwój/ ; integracja w ramach narodu - wzrastanie w kultur narodu - stopniowe uto|samianie si, zwBaszcza kolejne pokolenia ðð Rasizm  /przeciwko równej godno[ci czBowieka  potpienie/ ideologia przypisujca ró|nym narodom i grupom spoBecznym pewne niezmienne cechy biologiczne / genetyczne/ oraz warto[ciujca wg tych kryteriów Pojcie i istota paDstwa Øð PaDstwo jest polityczn organizacj szerszej grupy ludzi, pewnej spoBeczno[ci funkcjonujc na danym terytorium w oparciu o przyjty system wBadzy Øð Elementy konstytutywne paDstwa: - naród  spoBeczno[ - terytorium - wBadza Øð PaDstwo jest spoBeczno[ci naturaln, niezbdn dla czBowieka w jego rozwoju historycznym i osobowo[ciowym / spoBeczna natura czBowieka/; przynale|no[ przez urodzenie Øð PaDstwo jest tzw. spoBeczno[ci peBn i doskonaB  odrbn i samowystarczaln / funkcjonujc niezale|nie/; odpowiadajc na wszystkie podstawowe potrzeby doczesne ludzi ·ð Z powy|sz cech paDstwa zwizana jest jego suwerenno[ która oznacza prawo do sprawowania najwy|szej wBadzy wobec swych obywateli. - Ograniczeniem tego prawa jest tylko prawo naturalne ·ð Podstaw funkcjonowania paDstwa jest prawo nadajce mu pewien ustrój i Bad. PaDstwo-wBadza stanowi prawo i czuwa nad jego przestrzeganiem. ·ð Podstawowym celem istnienia paDstwa jest dbaBo[ o dobro wspólne obywateli i jego rozwój ·ð Cel ten wyznacza sBu|ebny charakter paDstwa wobec swych obywateli 1. Zadania paDstwa WypBywaj z jego podstawowej misji i celu - dobra spoBecznego, dobra wBa[cicieli. Mð DbaBo[ o pokój i porzdek: Gð Ochrona suwerenno[ci i integralno[ci kraju Gð Stanowienie i czuwanie nad przestrzeganiem ustanowionego porzdku prawnego Gð Pozytywnie: rozwój integracji spoBecznej i midzynarodowej Gð Budowa autorytetu i zaufania do paDstwa Mð Zapewnienie wBa[ciwej wolno[ci obywateli i swobody ich dziaBalno[ci: \ð W sferze politycznej, spoBecznej, gospodarczej i kulturowej. Mð DbaBo[ o dobrobyt swych obywateli i jego rozwój \ð Szczególna ochrona i wsparcie ludzi sBabych i biednych najbardziej nara|onych na sprawiedliwo[ Mð Pomoc rodzinie w edukacji dzieci i mBodzie|y. Mð Budowa odpowiedniego systemu ochrony zdrowia i ubezpieczeD obywateli. Mð Ochrona i wspieranie rozwoju dziedzictwa kulturowego kraju. Mð Zagwarantowanie mo|liwo[ci rozwoju i praktykowania wiary przez obywateli - WBa[ciwa wspóBpraca z instytucjami religijnymi. Mð DbaBo[ tak|e o swych obywateli poza granicami kraju,. 2. WBadza i ustrój polityczny: ©ð WBadza polityczna jest niezbdna dla funkcjonowanie paDstwa, a zatem jest elementem naturalnym (std :  pochodzi od Boga- Stwórcy ) §ð Im szersza wspólnota, tym wiksza potrzeba wBadzy- szczególnie paDstwo, §ð  Ka|da wBadza pochodzi od Boga (...) nie mam tu na my[li |adnego wBadcy, ale wBadz w samej swej istocie ( Jan Chryzostom, IV w.) ©ð WBadza stanowi zasad jedno[ci i porzdku ©ð Winna kierowa dziaBaniami obywateli w celu realizowaniu dobra wspólnego ©ð Stanowi prawo i czuwa nad jego przestrzeganiem- sama winna zachowywa i kierowa zasadami moralnym i prawem. ©ð Podmiotem wBadzy spoBecznej jest caBy naród, wszyscy obywatele ·ð Oni decyduj o formie wBadzy (ustroju) i delegowaniu uprawnieD konkretnym ludziom (KDK 74). ©ð Forma wBadzy (ustrój) nie wynika z prawa naturalnego  jest to domena decyzji spoBeczeDstwa zwizana z jego rozwojem historycznym i kulturowym ©ð Podstawowe cechy wBadzy: ·ð Najwa|niejsza i suwerenna (nie ma wy|szej wBadzy wewntrznej i niezale|na od czynników zewntrznych) Gð Ograniczenie: prawo naturalne i wola spoBeczeDstwa ·ð Niepodzielna i niezale|na  istotne elementy wBadzy nie mog by oddane innym spoBeczno[ciom i jednostkom nie ulegaj zmianie. ·ð Bezstronna i sBu|ebna  ze wzgldu na swój cel , ma charakter sBu|ebny wobec osoby ludzkiej i caBego spoBeczeDstwa, nie mo|e mie charakteru partykularnego. 3. Demokracja i jej zasady Øð Gr. demos i krateo  rzdy ludu Øð Demokracja to system  który zapewnia udziaB obywateli w decyzjach politycznych i rzdzonym gwarantuje mo|liwo[ wyboru oraz kontrolowania wBasnych rzdów (CA 46) Øð Najczstsza forma wystpujca obecnie, ale jedna z mo|liwych form wBadzy- zapewniajcych wypeBnianie podstawowego celu wBadzy paDstwa. Øð NiebezpieczeDstwo wykrzywienia charakteru wBadzy- potrzeba kierowania si prawe oraz zachowania podstawowych norm i zasad moralnych. Øð Delegacja wBadzy- nie co do szczegóBów, ale jako dbaBo[ o dobro spoBeczne (inaczej nie najwy|sza i nie bezstronna). 4. System totalitarny a autorytarny vð Totalitaryzm- uzurpacja wBadzy ·ð Czsto zdobyta bdz podstpem ·ð TrwaBe naruszenie istotnych elementów dobra wspólnego. vð PrzykBady: komunizm, faszyzm, nazizm (por. Pius Xi) vð Bezstronny i sBu|ebny charakter wBadzy wyklucza t jej form (nie respektuje ona tak|e wy|szo[ci praw naturalnych). vð Czasami upragniony jest system autorytarny, dyktatorski- uzasadnieniem dobro kraju, potrzeba realizacji podstawowych zadaD paDstwa.: ·ð Zasadniczo w wyjtkowych przypadkach zagro|enia dla paDstwa i podstawowego dobra obywateli (np. wojna , rewolucja wewntrzna, chaos i niemo|no[ wykonywania podstawowych zadaD przez paDstwo, pocztkowy rozwój i ksztaBtowanie paDstwa). ·ð Ta forma winna mie jednak charakter przej[ciowy - do czasu ustpienia przyczyn. 5. Prawa i obowizki obywatelskie: §ð  osoba ludzka jest i powinna by zasad , podmiotem i celem wszystkich urzdzeD spoBecznych §ð PeBnia dobra osobowego osigana jest Bcznie z dobrem spoBeczno[ci naturalnych takich jak rodzina i paDstwo. §ð Podstaw praw i obowizków obywatelskich jest zasada personalizmu (godno[ci osobowej). GBów zasada regulujca i podporzdkowujca relacje obywatel  paDstwo to sprawiedliwo[, która winna by wzmocniona i pogBbiona przez miBo[. §ð Z nich wypBywaj prawa i obowizki obywatelskie. §ð Ka|dy obywatel podmiotem wszystkich praw czBowieka, za[ w relacji do paDstwa mówimy w sposób szczególny o prawach politycznych czBowieka. §ð Prawa polityczne: \ð Prawo do udziaBu we wBadzy paDstwowej \ð Prawo do kontroli wBadzy paDstwowej \ð Prawo krytyki wBadzy paDstwowej \ð Prawo do oporu wobec wBadzy paDstwowej \ð Prawo do stowarzyszania dla celów politycznych \ð Prawo do wolno[ci przekonaD politycznych \ð Prawo do odwoBywania si od decyzji §ð Obowizki obywatelskie: ·ð SBu|ba cywilna ·ð SBu|ba wojskowa ·ð Podatki 6. SpoBeczno[ci ni|szego rzdu: a. PaDstwo jest spoBeczno[ci peBn Bczc w sobie wiele ró|nych ni|szych spoBeczno[ci ludzkich b. W relacjach paDstwo- spoBeczno[ci ni|szego rzdu szczególne znaczenie: ·ð Zasada pomocniczo[ci  paDstwo winno pozostawia mo|liwie szerok swobod dziaBania ni|szych spoBeczno[ciom. ·ð Zasada solidarno[ci - potrzebna wspóBudziaBu i wspierania tych wspólnot i koordynowanie ich dziaBalno[ci dla stworzenia harmonijnego organizmu spoBecznego. c. Te ni|sze spoBeczno[ci pozwalaj wdra|a obywateli do samodzielnego zarzdzania  samorzdno[ci, samoorganizowania si. d. Rodzaje spoBeczno[ci ni|szego rzdu (wewntrzpaDstwowych): ·ð Terytorialne ·ð Zawodowe ·ð Klasowe ·ð Wolne stowarzyszenia ·ð 7. Samorzd terytorialny ·ð Ró|ne poziomy samorzdu i administracji0 struktury paDstwa ·ð Zalet samorzdno[ci jest bliski kontakt z poszczególnym czBowiekiem, znajomo[ jego sytuacji i potrzeb ·ð Podstawowym pion opiera si na samoorganizacji grupy rodzin: wie[: gmina, bloki (osiedla)- dzielnice. ·ð Wiksze okrgi mog mie znaczn autonomi (zwBaszcza , gdy uwarunkowania historyczne, narodowe ) ·ð Przywizanie do  maBej ojczyzny mo|e by du|e nawet na równi z miBo[ci do ojczyzny. ·ð Samorzdy posiadaj pewn samodzielno[ organizacyjn i finansow, zale|n od dojrzaBo[ci spoBeczeDstwa, ale potrzeba te| kontroli paDstwa. 8. SpoBeczeDstwo obywatelskie: ·ð SpoBeczeDstwo obywatelskie stanowi caBo[ stosunków i zasobów kulturowych i wspólnotowych, wzgldnie niezale|nych zarówno od polityki, jak i ekonomii. ·ð Jest ono zródBem i miejscem powstawania i rozwoju wolnego i solidarnego zrzeszenia si grup obywateli w celu realizacji swych potrzeb i obrony swych interesów. ·ð Te wszelkie formy wolnego stowarzyszenia si i realizacji celów spoBecznych winny by wspierane przez paDstwo, ale paDstwo ma prawo tez do pewnej kontroli ich dziaBalno[ci (m.in. zatwierdzenie statusów stowarzyszeD). ·ð Bdc osobami prawnymi stowarzyszenia maj prawo do wBasno[ci, zawierania umów prawnych, nauczania , publikacji, prowadzenia dziaBalno[ci charytatywnej. ·ð Wag i znaczenie spoBeczeDstwa obywatelskiego i powstajcych w nim wolnych stowarzyszeD mocno podkre[la NSK. 9. PaDstwo a wspólnoty religijne ·ð Wolno[ sumienia i wyznawania religii jako podstawowe prawo obywatela, które zobowizuje paDstwo - ograniczone dobrem wspólnym i obiektywnym porzdkiem moralnym. ·ð Inne prawa relgine: Gð Nauczania i ewangelizacji Gð Wolno[ci sprawowania kultu Gð Posiadania wBasnych uregulowaD wewntrznych Gð Wznoszenia budowli sakralnych Gð Posiadania potrzebnych dóbr do prowadzenia swej dziaBalno[ci etc. ·ð Ze wzgldu na historyczne i kulturowe uwarunkowania jedna wspólnota religijna mo|e uzyska specjalne uznanie ze strony paDstwa, ale nie mo|e to powodowa dyskryminacji prawnej i spoBecznej innych grup. 10. Ko[cióB katolicki a paDstwo ·ð Autonomia i niezale|no[: \ð Dwie spoBeczno[ci doskonaBe, ale inna natura i cel \ð Ka|da wspólnota winna dziaBa w swoim porzdku. ·ð Potrzeba wspóBpracy- jeden czBowiek ªð Najwyrazniej wida w tzw. Sprawach mieszanych (np. maB|eDstwo, sBu|ba wojskowa, pomoc charytatywna). ·ð Wspólnota polityczna i Ko[cioBa s w swoich dziedzinach s od siebie niezale|ne i autonomiczne, Obydwie jednak wspólnoty, cho z ró|nego tytuBu sBu| powoBaniu jednostkowemu i spoBecznemu tych samych ludzi. ·ð Sposoby uBo|enia relacji paDstwo- Ko[cioB ~ð Cezaropapizm (-) ~ð Teokracja (-) ~ð W demokracji lub systemie autorytarnym: o Ko[cióB paDstwowy (+, ale gdy zdecydowanie dominuje jedna relgia i nie ma dyskryminacji innych) o RozdziaB- zasada neutralno[ci: Gð Separacja na zasadach wspóBpracy (+) Gð Separacja tolerujca (+, gdy du|a ró|norodno[ religijna) Gð Separacja wroga (-) o Laicyzm- skrajna laicko[ (-)  nieuznawanie |adnych religii ·ð Konkordat- umowa prawna midzy paDstwem i ko[cioBem regulujca podstawowe wzajemne relacja. Polityka i jej znaczenie: §ð Polityka- etymologicznie od gr. Politeia  rzeczpospolita; polis- miasto- paDstwo §ð Polityka- w sensie szerokim dbaBo[ o dobro wspólne- obejmuje caBo[ zaanga|owania spoBecznego , politycznego, gospodarczego i kulturalnego. §ð Polityka- w sensie wskim aktywne uczestniczenie w |yciu politycznym kraju, zwizana z wBadz- z rzdzeniem lub d|eniem do wBadzy. §ð Polityka w sensie potoczno- negatywnym- dbaBo[ o interesy jednej grupy , partii, tzw. Polityka partyjna, czy partyjniactwo. 1) DbaBo[ o dobro wspólne , w tym gBównie w zwizku z jego celem- o dobro nadprzyrodzone czBowieka. 2) Ko[cióB: duchowieDstwo i wierni [wieccy- ró|ne zadania w polityce. 3) DuchowieDstwo- dbaBo[ o dobro wspólne, ale wpByw po[redni na samo |ycie polityczne. 4) [wieccy- ksztaBtowanie i przemiana rzeczywisto[ci spoBecznej, politycznej, gospodarczej i kulturalnej poprzez bezpo[rednie. Zwieccy a polityka ·ð WspóBodpowiedzialno[ za kraj i jego losy  odrzucenie zamknicia si do strefy prywatno[ci ·ð Prawo i obowizek politycznego zaanga|owania ·ð Bezpo[rednie zaanga|owanie dla tych, którzy rozpoznaj w tym swoje powoBanie. ·ð Dobro wspólne na celu ·ð Podstawowa sprawa dbaBo[ci o godno[ czBowieka i jego rozwój. ·ð Szanowanie autonomii rzeczywisto[ci ziemskiej ·ð DziaBaj na wBasny rachunek w zyciu politycznym ale maj przepaja je warto[ciami chrze[cijaDskimi. ·ð DziaBalno[ w imieniu Ko[cioBa wyBczona z bezpo[redniego zaanga|owanie w polityk. ·ð Do jakiej partii mo|e nale|e? ·ð Na jak parti/ na kogo mo|e gBosowa? DuchowieDstwo a polityka ·ð Hierarchia nie angazuje si bezpo[rednio w Zycie polityczne ·ð Bezpo[rednio, gdy dotyczy to kompetencji Ko[cioBa- sfery wiary i moralno[ci ·ð Po[redni wpByw : poprzez posBug prawdzie, sprawiedliwo[ci i miBo[ci. ·ð Nauczanie i posBuga u[wiecania: Gð KsztaBtowanie |ycia moralnego i sumienia wiernych Gð Rozwój osobowo[ciowy czBowieka Gð Budowanie braterstwa, ducha wspóBpracy i pomcy Gð Niesienie pomocy najsBabszym Gð Ogólne zasady postpowanie w zyciu spoBecznym (w tym paDstwowym i midzynarodowym). Gð Dialog z rzeczywisto[ci (zasady). ·ð Prawo wyborcze- aktywnie- nie biernie ~ð Czy osoba duchowna mo|e gBosowa na ró|ne partie? ~ð Czy osoba duchowna mo|e zachca do gBosowania na jakkolwiek parti? ~ð Czy osoba duchowna mo|e zachca (zaleca), aby nie gBosowa na dan parti? ·ð Apolityczno[ Ko[cioBa ~ð Zwizana z jego misj zbawienia wobec ka|dego czBowieka ~ð Ko[cióB nie jest jedynie dla okre[lonej partii, nawet najbardziej katolickiej. ·ð Respektowanie autonomii rzeczy ziemskich. KNS Wobec ekonomii i jej zasad o Pomoc spoBeczna ªð Jednym z podstawowych zadaD paDstwa jest dbaBo[ o godne |ycie obywateli i mo|liwo[ samorealizacji Gð ZwBaszcza o slabych i biednych (prawo do ochrony socjalnej oraz prawo do ochrony zdrowia- jednym z podstawowych praw spoBecznych). ªð Std szczególne zadanie paDstwa wobec tych , którzy nie rzdz wBa[ciwie w systemie spoBecznym lub do[wiadczaj niesprawiedliwo[ci. ªð Zasada sprawiedliwo[ci spoBecznej (szczególnie sprawiedliwo[ rozdzielcza) i solidarno[ci. ªð Pomoc spoBeczna nie jest domen tylko paDstwa ale powinna by realizowana mo|liwie jak najszerzej inne spoBeczno[ci i poszczególni ludzie. o Wolontariat chrze[cijaDski §ð W Ko[ciele katolickim jest form apostolstwa [wieckich, anga|ujcych si na rzecz budowania królestwa Bo|ega poprzez pokorn sBu|b ubogim i potrzebujcym wsparcia. §ð Wolontariat stanowi znak i wyraz ewangelicznej miBo[ci, która jest bezinteresownym darem z siebie samego- darem ofiarowanym bliznim, zwBaszcza najubo|szym i potrzebujcym. §ð W Polsce gBównie poprzez dziaBania ogólnopolskie, diecezjalne i lokalne Caritas anga|uj si w sposób systematyczny, planowany. o DziaBalno[c charytatywna w nauczaniu Ko[cioBa Øð BXVI- encyklika  Deus Caritas Est: Øð Nale|y do istoty posBannictwa Ko[cioBa- miBo[c blizniego ([wiadectwo) Øð Dz 6, 1-6  ustanowienie diakonów  pomoc dla biednych, zwBaszcza wdów i sierot. Øð Zw. Justyn Mczennik  opis Eucharystii  zbiórka na potrzeby biednych. Øð MiBo[ spoBeczna (miBo[c- Caritas). Niezbdna nawet gdy zachowana sprawiedliwo[ spoBeczna. Øð DCE 31: Imperatyw miBo[ci blizniego wpisany w sam natur czBowieka Elementy konstytutywne  które stanowi o istocie chrze[cijaDskiej i ko[cielnej Caritas: a. Odpowiedz na bezpo[redni konieczno[- pomoc kompletna i dzielenie si swym czBowieczeDstwem ( formacja serca ze spotkania Boga w Chrystusie). b. DziaBalno[ charytatywna Ko[cioBa musi by wolna od jakiejkolwiek ideologii i partii. c. DziaBalno[ ta nie mo|e by narzdziem prozelityzmu- ma by bezinteresowna; ale  tak: dla [wiadectwa. 5. Caritas vð Caritas catholica od 1924 r. vð Struktura: ~ð Caritas Intrenationalis (gBówna siedziba w Watykanie) ~ð Caritas Europa (organizacje na wszystkich kontynentach) ~ð Caritas Polska (165 narodowych organizacji) reaktywowana w 1990 ~ð Caritas diecezjalne, parafialne. vð Zasig dziaBania: a. Bezpo[rednia pomoc ka|dego roku- 24 mln osób w 200 rajach i terytoriach- tez w krajach, których nie ma struktury krajowej. b. 440 tys. OpBacanych pracowników i 650 tys. Wolontariuszy. vð Caritas Polska: \ð Parafialne i diecezjalne punkty wydawania odzie|y 3393 \ð Noclegownie dla bezdomnych \ð Aaznie dla bezdomnych \ð ZakBady opieki lekarskiej \ð ZakBady rehabilitacyjne \ð Domy samotnej matki \ð Apteki \ð Aczna warto[ udzielonej pomocy w 2010 r  482 mln zB. . 6. Konferencja Caritas Europa: a) Od 11.05.2012 w Warszawie b) 40 lecie Caritas Europa c) 46 organizacji krajowych d) Siedziba w Brukseli e) Temat  opieka i migracja . KNS wobec ekonomii i jej zasad 1) Mikroekonomia- zagadnienie pracy, przedsibiorczo[ci i wBasno[ci 2) Makroekonomia- zasady wolnego rynku I. NSK wobec wolnego rynku ·ð Pierwotnie wolny rynek0 zasad : niczym nieograniczona konkurencja a celem: jedynie maksymalizacja zysków ·ð NSK: Ekonomia i jej zasady ma by w sBu|bie czBowiekowi. ·ð Pojcie SpoBecznej gospodarki rynkowej- Bczy zasad konkurencyjno[ci wyzwalajcej efektywno[ciowe d|enia w gospodarce z elementami sterujcymi gospodark zwBaszcza w celu rozwizywania problemów spoBecznych - poBczenie prywatnej inicjatywy z ochron spoBczn ·ð Uwzgldnienie zarówno zasady pomocniczo[ci jak i solidarno[ci II. Zagro|enie ekonomii rynkowej: A. Absloutayzacja praw gospodarczych i ekonomii: - mo|liwa nie tylko w ekonomii rynkowej B. Prawo silniejszego- tak|e w relacjach midzy krajami - wykorzystywanie przewagi ekonomicznej nad innymi podmiotami C. Przedsibiorstwa: zysk ponad dobro osoby D. NiewBa[ciwe style |ycia: - Konsumizm- czsto zwracaB na to uwag JPII- NiewBa[ciwa postawa uzycia i wykorzystywana dostpnych [rodków i zasobów wbrew zasadom moralnym i integralnemu dobru czBowieka. III. UdziaB paDstwa w gospodarce o Ekonomiczny spór midzy zwolennikami paDstwa minimalnego a statystami i zwolennikami paDstwa opiekuDczego o NSK- potrzeba roztropnego udziaBu paDstwa w |yciu gospodarczym (wg zasad spoBecznych: sprawiedliwo[ci spoBecznej, solidarno[ci, pomocniczo[ci). èð Potrzeba uwarunkowania czasu i miejsca o WypeBnianie zadaD dla dobra i dobrobytu obywateli których nie jest w stanie zapewni[c wolny rynek èð Nalez t: prawo gospodarcze, zapewnienie porzdku i wolno[ci obrotu gospodarczego, nadzór nad pienidzem, podziaB dochodu, ochrona [rodowiska, pomoc socjalne dla najsBabszych, rozwój kultury i ochrona dziedzictwa narodowego o Najogólniej ujmujc podstawowe zadanie paDstwa to stworzenie wBa[ciwych ram prawnych, instytucjonalnych i politycznych. Podstawowym motorem gospodarczym  inicjatywa prywatna, paDstwo- tam, gdzie to konieczne (pomocniczo[) èð Inicjatywa gospodarcza prawem czBowieka i wa|na dla jego rozwoju osobowego. IV. Podatki i podziaB dochodów: ·ð PBacenie podatków to jeden z podstawowych obowizków obywatelskiech ze wzgldu na dpbro wspólne. ·ð Wielokrotnie ju| ta kwestia pojawia si w Pi[mie [w. ·ð System podatkowy i [wiadczenia maj opiera si na zasadzie sprawiedliwo[ci spoBecznej i powszechnego przeznaczenia dóbr ·ð PaDstwo winno czuwa nad tym, aby mo|liwo[ podstawowego rozwoju i korzystania z dobra wspólnego winna byu zapweniona wszystkich. ·ð PaDstwo integruje w redystrybucj dochodów tam, gdzie jest to niezbdne. ·ð Niezgodnie z KNS: unikanie pBacenia podatków, oszustwa podatkowe. V. Midzynarodowy przepByw przepByw towarów i usBug Mð Rozwój wymiany midzynarowodwj  zwizany z postpem technicznym i integracj midzynarodow- poszukiwanie wikszych korzy[ci, rynków zbytu, nowych usBug i towarów. Mð DziaBalno[ WTO- Zwiatowej organizacji Handlu Mð KNS: Wspieranie tego co tworzy dobro spoBeczne- niezbdne uwzgldnianie wBa[ciwego porzdku dóbr. Mð Potrzeba ustanowienie wBa[ciwych norm i zasad. Mð Migracje w poszukiwaniu pracy: èð Wzrastajca mobilno[c pracownicza- wiksze mo|liwo[ci ale i zagro|enia èð CzBowiek- podstawowym kapitaBem èð Potrzeba midzynarodowej wspóBpracy i wBa[ciwych uregulowaD èð Prawa migranta, ochrona godno[ci pracy ludzkiej. Mð PrzepByw kapitaBu  BIZ ðð Stwarzanie dodatkowych rozwoju i tworzenia wikszego dochodu. ðð Poszukiwanie wikszego zysku- problem redukcji bezpieczeDstwa socjalnego w krajach biednych ðð Sprawiedliwo[ wobec miejsca i ludzie, gdzie powstaB kapitaB. Mð Znaczenie techniki i technologii we wspólnym rozwoju: èð Decydujca dla wspóBczesnego rozwoju èð Potrzeba wikszej solidarno[ci VI. Finane midzynarodowe i midzynarodowe instytucje finansowe. 1) Midzynarodowe przepBywy finansowe- uBatwianie transakcji finansowych dziki technice. 2) Mo|liwo[ci sterowanie i manipulowanie rynkami finansowymi przez du|e instytucje finansowe i wielkie koncerny dla wBasnych korzy[ci- midzynarodowa spekulacja 3) Relacja midzy wielkimi korporacjami midzynarodowymi a niewielki i sBabo rozwinitymi paDstwami: èð Uzale|nienie i ochrona swej suwerenno[ci. 4) Midzynarodowe instytucje finansowe zajmujce si pomoc i restrukturyzacj gospodarek krajowych: èð NajBatwiej ci wydatki socjalne- wiksza uwaga na podstawowe zabezpieczenia socjalne. VII. Midzynarodowa integracja ekonomiczna: 1) Pozytywny wymiar budowy przestrzeni wspóBpracy midzy krajami- wazne dla pokoju èð Porównanie przykBad UE i intencje jej zaBo|ycieli 2) Problem wykorzystanie narzdzi ekonomicznych w celach nacisku politycznego 3) Potrzeba poszanowania odrbno[ci i ró|norodno[ci kultur i narodów 4) Przypomnienie, |e prawdziwa integracja mo|e dokona si tylko dziki integracji spoBecznej i duchowej- w oparciu o wspólne warto[ci VIII. Problem zadBu|enia i kryzysy gospodarcze 1) Kryzys gospodarczy wskazuje na braki w modelu rozwoju èð Ukazuj zwBaszcza krucho[ zasad moralnych ifuknconujcych systemów 2) Czsty problem jest nieobecnie czBowieka- jego szerokich potrzeb (nie tylko materialnych), ale tak|e przewrotno[ci i egoizmu 3) Bardzo szybko w latach kryzysu narasta zadBu|enie zewntrzne zwBaszcza krajów ekonomicznie 4) Wezwanie do solidarno[ci Problemy globalne w perspektywie KNS 1. Globalizacja ·ð zespóB procesów prowadzcych do zmiejszenia barier i odlegBo[ci midzy krajami oraz wzmocnienie [ci[lejszych powizaD i zale|no[ci ekonomicznych, politycznych i spoBecznych. ·ð procesy rosncej, wzajemnej zale|no[ci midzy wszystkimi ludzmi caBej planety ·ð BXVI, CV 33: eksplozja wzajemnej zalezno[ci na poziomie planetarnym 2. Problem globalne: ·ð spoBeczno[ midzynarodowa i jej organizacja ·ð Rozwój (integralny) ·ð Pokój (wojna, rozbrojenie, terroryzm) ·ð Ekonomia globalna (kryzys, zadBu|enie) ·ð Ekologia, ekorozwój, wyczerpanie si zasobów etc. ·ð Problemy w relacjach midzy krajami rozwinitymi i rozwijajcymi si. SpoBeczno[ midzynarodowa i jej organizacja 1. Natura, cel i zadania spoBeczno[ci midzynarodowej. 2. SpoBeczno[ midzynarodowa a suwerenno[ paDstwa. 3. WBadza i prawo midzynarodowe: ·ð element naturalny dla ka|dej wikszej wspólnoty na pewnym etapie jej rozwoju  por. Jan XXIII, PT. 4. ONZ i jego agendy 5. [wiatowe dobro wspólne 6. Ko[cióB a spoBeczno[ midzynarodowa Pojcie rozwoju w KNS 1. Rozwój gospodarczy a wzrost gospodarczy 2. Pojcie rozwoju integralnego ·ð PaweB VI, PP 14, 1967 ·ð JPII, SRS 32, 1987 ·ð BXVI, CV 18, 2009 3. rozwój integralny   rozwój ka|dego i caBego czBowieka 4. Charakter wspóBczesnego rozwoju: ·ð Ró|ne aspekty biedy ludzkiej ·ð Rozproszenie geograficzne miejsc niedorozwoju. Problem ekologiczny: 1. Powstanie i rozwój problemu ·ð 1962 r.  wystpienie U Thanta ·ð 1972 r.  Konferencja Sztokholmska 2. NSK wobec ekologii ·ð PaweB VI  Octogesima adveniens, 1971 r. ·ð JPII  encykliki, [w. Franciszek  patron ekologów. 3. BXVI  CV i Ordzie na Zwiatowy DzieD Pokoju 01.01.2010 r.  Je[li chcesz krzewi pokój, strze| dzieBa stworzenia. Rozwój zrównowa|ony a KNS 1. Pojcie rozwoju zrównowa|onego ·ð Raport Brundtland  1987  Our common future ·ð Ekorozwój, samopodtrzymujcy si rozwój, rozwój trwaBy, rozwój jako[ciowy etc. ·ð Rozwój zrównowa|ony  to rozwój ekonomiczny zaspokajajcy potrzeby obecnego pokolenia, który uwzgldnia ograniczony charakter zasobów naturalnych, pozwalajc na korzystanie z nich tak|e przyszBym pokoleniom 2. Ró|ne koncepcje ekologiczne a gBówny nurt instytucjonalny ·ð miejsce czBowieka i jego zadania wobec [rodowiska |ycia przyszBych pokoleD. ·ð Lynn T. White (1967 r.) ·ð Szczyt ziemi w Rio de Janerio w 1992  Agenda 21 3. Wspólne punkty: ·ð DbaBo[ i szacunek wobec caBego stowarzyszenia (Rdz) ·ð Uwzgldnienie potrzeb i mo|liwo[ci rozwoju dla przyszBych pokoleD (solidarno[ midzypokoleniowa) ·ð Potrzeba zmiany stylów |ycia (min. odej[cie od konsumpcjonizmu) ·ð potrzeba wypracowania nowych modeli rozwoju. Problematyka pokoju 1. Pokój- podstawowe dobro spoBeczne (warto[) niezbdne dla wBa[ciwego rozwoju poszczególnego czBowieka, jak caBych spoBeczno[ci. 2. Jest on zatem podstawowym prawem i obowizkiem ka|dego czBowieka 3. Podstawowa troska Ko[cioBa dotyczaca rzeczywisto[ci ziemskiej, [ci[le zwizana z Jego ordziem zbawczym. ·ð Jane XXIII, Pacem In terris, 1963 ·ð Zwiatowy dzieD pokoju (PaweB VI, 01.01.1968, Ordzia papieskie) ·ð JPII, 01.01.1990; BXVI  01.01.2010  nt problemów ekologicznych 4. Prawdziwy pokój, wg NSK, nie jest tylko brakiem wojny ale zgodnym d|eniem i wspóBprac wszystkich w celu tworzenia dobra wspólnego. ·ð Nale|y odró|ni prawdziwy pokój, od przej[ciowego spokoju, rozejmu czy pokoju wymuszonego 5. Prawdziego pokoju na [wiecie nie mo|na uzyska jedynie siB (pokój narzucony), czy zabiegami dyplomatycznymi  niezbdne jest oparcie si na odpowiednich zasadach. 6. yródBem prawdziwego pokoju jest sprawiedliwo[ i miBo[. 7. Pokój rodzi si zatem z wBa[ciwego Badu w stworzeniu i uporzdkowaniych relacjach midzyludzkich. 8. Pokój ma charakter dynamiczny- tak jak zmieniaj si uwarunkowania |ycia spoBeczno- gospodarczego i politycznego , tak niezbdne s staBe zabiegi o pokój. 9. PaweB Vi , PP, 87 : Rozwój to drugie imi pokoju  Rozwój oznacza to samo co poój. 10. Niezbdna sprawiedliwo[ spoBczna, solidarno[ midzynarodowa , miBo[ spoBeczna, które zabezpieczaj rozwój integralny czBowieka- ka|dego i caBego czBowieka. 11. Walka o pokój toczy si w sercu ka|dego czBowieka  niezbdny pokój we wntrzu czBowieka, uporzdkowane d|enia i zaspokojone podstawowe potrzeby. 12. Poniewa| zródBem Badu i harmonii w [wiecie jest prawo Bo|e a zródBem odnowienia pokoju w czBowieku, pojednania z Bogiem- Chrystus, Ko[cióB uznaje prawdziwy pokój za dar Bo|y ( tu [cisBy zwizek z misj Ko[cioBa). 13. Ostatecznym zatem zródBem pokoju jest Bóg, który dziaBa przez serce czBowieka. 14. Je[li w czBowieku brak pokoju, pojednania z Bogiem (przestrzegania jego praw)  niemo|liwe jest zbudowanie prawdziwego pokoju. WOJNA 1. Pocztek wojnie daje nieporzdek w sercu czBowieka (grzech) i std nieBad w relacjach midzyludzkich, midzynarodowych. 2. Wojna jest zawsze zBem, przeciwna dobro spoBecznemu, depczca prawa czBowieka i prawa narodów. ·ð obowizkiem poszukiwania innych dróg rozwizania. 3. Pewne [rodki militarne niezbdna dla zabezpieczenia Badu i pokoju w poszczególnych krajach i na caBym [wiecie. ·ð potrzeba te| odpowiednich instytucji midzynarodowych zapobiegajcych konfliktom. 4. Potrzeba ograniczenia wy[cigu zbrojeD  rozbrojenia ·ð Wzrost zagro|enia, ale i skierowanie siB i energii ludzkich w nie[wiadomym kierunku. 5. Prawo i obowizek wBadz paDstwowych wBadz paDstwowych i midzynarodowych zorganizowania walki w przypadku tzw sBusznej przyczyny. 6. Prawo czBonka siB zbrojnych do odmowy dziaBaD przestpczych przeciwko podstawowym zasadom prawa narodów. 7. Obowizek moralnego postpowania w czasie dziaBaD wojennych, zwBaszcza przestrzegania zasad humanitarnych wobec ludno[ci cywilnej, jeDców, rannych. 8. Pojcie wojny sprawiedliwej: èð Pojcie rodzi si w kulturze rzymskiej jeszcze w czasach przez Chr. (m.in. Cycreon, 106-34) èð Podjli je my[liciele chrze[cijaDscy, rozwijajc jej warunki (m.in. [w . Augustyn) èð 6 warunków sBusznej wojny: o SzBuszna przyczyna (obrona konieczna, uzasadniona prewencja, obrona pokrzywdzonych) o Dobra intencja o Brak mo|liwo[ci pokojowego uregulowania konfliktu o Decyzja prawowitej wBadzy o Uzasadniona szansa powodzenia o Konsekwencje spoBeczne nie przerosn korzy[ci (jasne odrzucenie wojny nuklearnej). 9. Wg sprawiedliwo[ci (prawa naturalnego)  Prawo i obowizek paDstwa lub wspólnoty narodów. 10. natomiast nauka Chrystusa idzie jeszcze dalej : zBo dobrem zwyci|aj ·ð ludzie, narody mak prawo obrony koniecznej , co nie oznacza , |e tak musz postpowa. TERRORYZM 1. Skrajana forma wali i przemocy wyra|ajca ch odwetu, zemsty, nienawi[ ·ð wyra|a pograd dla |ycia ludzkiego 2. Przyczyn terroryzmu mo|e by autentyczna niesprawiedliwo[ ·ð terroryzm jako [rodek sprawiedliwo[ci jest niedopuszczalny 3. Wg KNS cel NIE u[wica [rodków 4. Czsto ofiarami niewinne , przypadkowe osoby 5. Potrzeba midzynarodowej wspóBpracy w obronie przez terroryzmem, ale tak|e w u[wiadamianiu jego przyczyn. 6. {adana religia nie mo|e tolerowa terroryzmu ,a tym bardziej do niego wzywa.

Wyszukiwarka