4) CIERPIENIA MŁODEGO WERTERA
Cierpienia młodego Wertera” to opowieść o tym, co może uczynić z człowiekiem nieszczęśliwa miłość. Utwór to powieść epistolarna. Budowa opiera się na korespondencji- w tym wypadku listów Wertera do przyjaciela. Historia rozpoczyna się od wyjazdu z miasta na wieś. Bohater chce uwolnić się od romansu w jaki się uwikłał. Niestety nie odnajduje tutaj spokoju i ukojenia. Werter spotyka „jedno z najmilszych stworzeń”-Lotte, w której zakochuje się bez pamięci. Bohater zachorował na Weltschmerz (choroba duszy); popada w huśtawkę nastrojów: z pełnego euforii zachwytu w graniczące z depresją przygnębienie. Kolejnym powodem do smutku jest poznanie Alberta- narzeczonego jego ukochanej. Albert jest zupełnym przeciwieństwem Wertera, w którym Lotta ma oparcie i poczucie bezpieczeństwa. Werter jest człowiekiem niedojrzałym, nie umie sobie radzić ze swoimi problemami, oskarża o swoje nieszczęście Lotte, uważa, że samobójstwo jest lekarstwem na chorobę duszy i dowodem buntu. Albert uważa ten czyn za tchórzostwo, słabość i głupotę. Bohater kilkakrotnie zmienia otoczenie i wyjeżdża, odcina się od Lotty i spotkań, niestety bezskutecznie. W finale popełnia samobójstwo i ucieka sam przed sobą, przed swoją niedojrzałością.
WERTER - mieszczanin, poeta, artysta, młody, szlachetny, o wrażliwej duszy, wykształcony, utalentowany artystycznie, nadmiernie wrażliwy, zachwyca się najdrobniejszym przejawem natury, skłonny do refleksji. Od pierwszego wejrzenia zakochuje się w Lotcie, choć wie, że dziewczyna jest zaręczona z innym. Miłość do kobiety, przebywanie z nią, wprowadza Wertera w stan prawdziwego szczęścia. Bohater jest targany wewnętrznymi rozterkami o zburzenie spokoju narzeczonych – wyjeżdża i obejmuje stanowisko pisarza w poselstwie. Praca nie daje mu jednak satysfakcji. Wciąż rozpamiętuje uczucia do Lotty. Po kilku miesiącach powraca do Wahlheim. Miłość do dziewczyny coraz bardziej wpływa na jego psychikę, działa destrukcyjnie i wyniszcza go emocjonalnie. Nie może zaspokoić wewnętrznego pragnienia bycia z ukochaną. Jednocześnie zdaje sobie sprawę z tego, że niszczy małżeństwo Lotty i Alberta. Czytane przez niego książki, odzwierciedlają stan jego duszy. Czuje się osamotniony i wyobcowany. Pod koniec życia traci panowanie nad swoimi uczuciami i całuje Szarlottę. Popełnia samobójstwo.
5) WERTERYZM – to model postawy bohatera literackiego, który wywodzi się od powieści Goethego pt. „Cierpienia młodego Wertera”, charakterystyczna dla okresu romantyzmu.