plik


ÿþSygn. akt I A Ca 816/13 WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Dnia 30 pazdziernika 2013 r. Sd Apelacyjny w Poznaniu WydziaB I Cywilny w skBadzie nastpujcym: Przewodniczcy: SSA Marek Górecki Sdziowie: SA Ewa Staniszewska, SA Jan Futro (spr.) Protokolant: st. sekr. sd. Agnieszka Paulus po rozpoznaniu w dniu 30 pazdziernika 2013 r. w Poznaniu na rozprawie sprawy z powództwa P. K. przeciwko Towarzystwu (...) SA z siedzib w W. o zapBat na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sdu Okrgowego w Poznaniu z dnia 21 maja 2013 r. sygn. akt I C 2209/12 I. zmienia zaskar|ony wyrok: 1. w punkcie 1 jedynie o tyle, |e zasdzon kwot 50 000 zB obni|a do kwoty 35 000 zB (trzydzie[ci pi tysicy) a w pozostaBym zakresie powództwo oddala; 2. w punkcie 3a i zasdza od powódki na rzecz pozwanego 94 zB; 3. w punkcie 3b i nakazuje [cign od pozwanego na rzecz Skarbu PaDstwa (Sdu Okrgowego w Poznaniu) kwot 2294 zB tytuBem nieuiszczonych kosztów sdowych, nie obci|ajc powódki pozostaBymi kosztami sdowymi. II. w pozostaBej cz[ci apelacj oddala III. zasdza od pozwanego na rzecz powódki 30 zB tytuBem zwrotu cz[ci kosztów zastpstwa procesowego w postpowaniu apelacyjnym. Jan Futro Marek Górecki Ewa Staniszewska I A Ca 816/13 UZASADNIENIE Powódka P. K. w pozwie skierowanym przeciwko Towarzystwu (...) SA z siedzib w W. wniosBa o zasdzenie od pozwanego kwoty 80 000 zB wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 6 marca 2012 r. i kosztami procesu tytuBem zado[uczynienia za krzywd, jakiej doznaBa w zwizku ze [mierci jej ojczyma J. A.. W uzasadnieniu wskazaBa m.in., |e |dana kwota uwzgldnia przyczynienie si poszkodowanego do powstania szkody. Wyrokiem z dnia 21 maja 2013 r. Sd Okrgowy w Poznaniu zasdziB od pozwanego na rzecz powódki kwot 50 000 zB wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 22 marca 2012 r. do dnia zapBaty, oddalajc powództwo w pozostaBej cz[ci. Orzekajc o kosztach postpowania, zasdziB od pozwanego na rzecz powódki kwot 2 242,50 zB tytuBem zwrotu kosztów zastpstwa procesowego, nakazaB [cign od pozwanego na rzecz Skarbu PaDstwa (Sdu Okrgowego w Poznaniu) kwot 3 105 zB tytuBem nieuiszczonych kosztów sdowych i nie obci|yB powódki kosztami procesu. Jako podstawy rozstrzygnicia Sd I instancji powoBaB nastpujce ustalenia. W dniu 24 pazdziernika 2005 r. ojczym powódki  J. A. bdcy w stanie nietrzezwym (2,91% alkoholu etylowego we krwi, 3,58% w moczu) ok. godziny 18.15 przechodzc w rejonie wyznaczonego przej[cia dla pieszych ulic (...) w P. zostaB [miertelnie potrcony przez samochód. Sprawca wypadku P. A. kierujc samochodem marki H. (...) z prdko[ci nie mniejsz ni| 95 km/h nie zachowaB szczególnej ostro|no[ci podczas zbli|ania si do wyznaczonego przej[cia dla pieszych i nie ustpiB pierwszeDstwa przechodzcemu przez przej[cie z lewej strony na praw J. A.. Wypadek zaistniaB w porze nocnej, przy dobrej przejrzysto[ci powietrza i o[wietleniu miejsca potrcenia pieszego latarniami ulicznymi. O[wietlenie uliczne w miejscu wypadku zapewniaBo widoczno[ pieszych na drodze. Wcze[niej droga ta przebiega Bukiem w prawo i nieznacznie wznosi si do góry, co istotnie ogranicza kierowcom obszar widoczno[ci. Sprawca wypadku prawomocnym wyrokiem Sdu Rejonowego w Poznaniu z dnia 18 kwietnia 2002 r. zostaB uznany winnym popeBnienia przestpstwa z art. 177 § 2 k.k. PosiadaB on obowizkowe ubezpieczenie odpowiedzialno[ci cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w (...) S.A. z siedzib w W. (poprzedniku prawnym pozwanego Towarzystwa (...) S.A. z siedzib W.). Bezpo[redni przyczyn zaistnienia przedmiotowego wypadku drogowego byBo wkroczenie nietrzezwego pieszego J. A. na jezdni, przed nadje|d|ajcy z jego prawej strony i bdcy w zasigu widoczno[ci pieszego samochód H. (...), kierowany przez P. A.. Nie ma jednak wystarczajcych podstaw do jednoznacznie negatywnej oceny zachowania si pieszego J. A. na jezdni. Nie mo|na wykluczy, |e wkraczajc szybkim krokiem lub wbiegajc na jezdni pieszy miaB podstawy sdzi, i| zd|y opu[ci tor jazdy samochodu H. (...) zanim ten zbli|y si do miejsca, w którym przekraczaB on jezdni. Przyjmujc skrajnie korzystnie dla kierujcego samochodem H. (...) miejsce potrcenia pieszego na jezdni  okoBo 12 m przed wyznaczonym przej[ciem dla pieszych, mógBby on unikn potrcenia pieszego podejmujc manewr hamowania, jednak tylko wtedy gdyby jechaB z prdko[ci nie wiksz ni| dopuszczalna w miejscu wypadku. Powódka urodziBa si 10 sierpnia 1986 roku. UkoDczyBa studia magisterskie na kierunku pedagogika. Kontynuuje nauk na studiach podyplomowych w zakresie zarzdzania nieruchomo[ciami. Obecnie zarejestrowana jest w Powiatowym Urzdzie Pracy. Jest osob zdrow, nie leczy si psychiatrycznie. Biologiczny ojciec powódki nie utrzymywaB |adnego kontaktu z córk. J. A. byB ojczymem powódki. Powódka traktowaBa go jednak jak swojego rodzonego ojca. Powódka wraz z jej matk i J. A. stanowili picioosobow rodzin skBadajc si tak|e jeszcze z mBodszego brata powódki, pochodzcego ze zwizku maB|eDskiego matki powódki i jej oczyma oraz babci zmarBego. Rodzina zamieszkiwaBa w dwupokojowym mieszkaniu, którego wBa[cicielem byBa matka ojczyma powódki. Matka powódki i ojczym powódki rozwiedli si w 1996 roku z uwagi na nadu|ywanie alkoholu przez J. A., jednak nadal, ze wzgldu na dobro dzieci, razem mieszkali. Ojczym i matka powódki aktywnie uczestniczyli w opiece i wychowaniu powódki i jej mBodszego brata D.. Spo|ywali razem posiBki. Matka powódka nadal zajmowaBa wspólny pokój z J. A.. Poszkodowany chodziB na wywiadówki maBoletniej powódki. Powódka i poszkodowany razem chodzili na spacery z psem. Grali w ró|ne gry, w tym w piBk no|n wspólnie z mBodszym bratem powódki D.. J. A. kupowaB powódce prezenty, w tym bi|uteri. ByB w stosunku wobec niej zdecydowanie bardziej pobBa|liwy ni| w stosunku do mBodszego brata powódki  D.. TraktowaB powódk tak jak rodzone dziecko. W dacie zdarzenia powódka miaBa 15 lat. Cho J. A. nadu|ywaB alkoholu, powódka swój dom wspomina jako normalny. Po [mierci ojczyma powódka zaczBa ucieka ze szkoBy. ChciaBa odizolowa si od otaczajcego j [wiata. Nie chciaBa wspóBczucia. ZamknBa si w sobie, chodziBa sama po osiedlu, na którym mieszkaBa. Ostatecznie zdoBaBa nadrobi powstaBe zalegBo[ci, miaBa jednak bardzo sBabe oceny. Nie poszBa na wBasny bal gimnazjalny. Nie potrafiBa tak|e otworzy si przed szkolnym pedagogiem. Po tragicznym zdarzeniu nie mogBa liczy na wsparcie swojej matki. Matka musiaBa bardzo du|o pracowa, aby zarobi na utrzymanie rodziny. Dotychczas |ywicielem rodziny byB J. A.. Powódce zdecydowanie brakowaBo ciepBa jej ojczyma. W chwili [mierci ojczyma byBa osob maBoletni w okresie dojrzewania. Strat ojczyma prze|ywaBa bardzo silnie. Do[wiadczenie straty nasilaBy wcze[niejsze traumatyczne do[wiadczenia zwizane z odrzuceniem emocjonalnym przez biologicznego ojca. Wydarzenia te zdecydowanie pogorszyBy szanse |yciowe powódki, powodowaBy reakcje dezadapatcyjne. Jak ustala Sd Okrgowy, w wyniku nagBej i niespodziewanej [mierci ojczyma powódka doznaBa silnych objawów ZespoBu (...), a w pózniejszym okresie Stresu Pourazowego ( (...)), który objawiaB si: ponownym odtwarzaniem traumy (sny, wspomnienia, flash backs), unikaniem (miejsc, my[li, uczu zwizanych z traum), pobudzeniem (trudno[ci z zasypianiem lub snem, nasilona reakcja przestrachu na nieoczekiwane bodzce, niepokój i potrzeba uspokajania si, samotno[ci, lki spoBeczne), dysocjacyjno[ci (odrealnienie, nieobecno[, rozkojarzenie). Reakcje zwizane z zespoBem ostrego stresu trwaBy przez pierwszy miesic po [mierci ojczyma, a potem przez rok utrzymywaBy si w mniejszym nat|eniu. Objawy stresu pourazowego w niewielkim nasileniu utrzymuj si do dzisiaj. Wynika to z braku poczucia bezpieczeDstwa, poczucia mniejszej warto[ci i wytworzonego lku spoBecznego. Powódka jest osob posiadajc wyksztaBcenie humanistyczne i wiedz, która umo|liwia jej wgld w swoje problemy. Je|eli podejmie prac zawodow w zakresie pomagania, wychowania, doradztwa musi bra pod uwag ograniczenia, które wynikaj z jej historii |ycia i doznanych traum. W razie potrzeby musi tak|e podj decyzj o wsparciu psychoterapeutycznym dla siebie. Przebyty przez powódk zespóB stresu i zespóB stresu pourazowego stanowi zródBo dBugotrwaBego uszczerbku na zdrowiu psychicznym powódki. W toku postpowania likwidacyjnego powódka, pismem z dnia 14 lutego 2012 r., dorczonym poprzednikowi prawnemu pozwanego w dniu 20 lutego 2012 r., wezwaBa zobowizanego do zapBaty kwoty 120 000 zB tytuBem zado[uczynienia za krzywd doznan w zwizku ze [mierci ojczyma. Kwota ta uwzgldniaBa 30% przyczynienie si ojczyma powódki do zaistniaBego zdarzenia. Strona pozwana odmówiBa wypBaty zado[uczynienia uzasadniajc to brakiem podstawy prawnej dla zgBoszonego roszczenia. W tak ustalonym stanie faktycznym Sd Okrgowy wskazaB, |e podstaw cz[ciowego uwzgldnienia powództwa stanowi przepis art. 24 k.c. w zw. z art. 448 k.c. StwierdziB, |e [mier osoby najbli|szej powoduje naruszenie dobra osobistego osoby zwizanej emocjonalnie ze zmarBym. Podkre[liB, |e osoba dochodzca zado[uczynienia za spowodowanie [mierci osoby najbli|szej nie jest poszkodowana jedynie po[rednio i mo|e domaga si zado[uczynienia za jej wBasn krzywd, doznan poprzez naruszenie jej wBasnego dobra osobistego polegajcego na zerwaniu wizi emocjonalnej, szczególnie bliskiej w relacjach rodzinnych. Rozwa|ajc kwesti wysoko[ci nale|nego powódce zado[uczynienia za naruszenie jej dobra osobistego, Sd Okrgowy wskazaB, |e zwa|ywszy na caBoksztaBt okoliczno[ci sprawy, w szczególno[ci sytuacj rodzinn i |yciow powódki, zakres i czas trwania doznanych przez ni cierpieD, jej wiek w chwili zdarzenia oraz ci|ar gatunkowy naruszonego dobra osobistego odpowiedni kwot zado[uczynienia za krzywd doznan przez powódk stanowi bdzie kwota 70 000 zB. Uwzgldniajc jednak, |e poszkodowany J. A. przyczyniB si do wypadku w 30%, Sd Okrgowy zasdziB ostatecznie na rzecz powódki tytuBem zado[uczynienia kwot 50 000 zB. O odsetkach od zasdzonej kwoty orzeczono na podstawie art. 481 k.c. w zw. z art. 817 § 1 k.c. Jako podstaw rozstrzygnicia o kosztach procesu - wskazujc, co si na nie skBada - Sd Okrgowy powoBaB przepisy art. 100 zd. 1 k.p.c. w zw. z art. 113 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sdowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594 ze zm.) Od wyroku tego zaskar|ajc go w cz[ci, w jakiej uwzgldniono powództwo i orzeczono o kosztach procesu apelacj wniósB pozwany, zarzucajc zaskar|onemu wyrokowi naruszenie prawa materialnego, tj.: " § 10 ust. 1 rozporzdzenia Ministra Finansów z dnia 24.03.2000 r. w sprawie ogólnych warunków obowizkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstaBe w zwizku z ruchem tych pojazdów (Dz. U. Nr 26, poz. 310), poprzez jego bBdn wykBadni polegajc na przyjciu, i| w pojciach zdrowia i |ycia mie[ci si pojcie wizi rodzinnej; " art. 23, art. 24 k.c. w zw. art. 448 k.c. w zw. z art. 822 k.c. oraz § 10 ust. 1 rozporzdzenia Ministra Finansów z dnia 24.03.2000 r. w sprawie ogólnych warunków obowizkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstaBe w zwizku z ruchem tych pojazdów, poprzez ich bBdne zastosowanie i uznanie, |e w niniejszej sprawie istniej podstawy do przypisania odpowiedzialno[ci pozwanemu za naruszenie dobra osobistego w postaci utraty wizi rodzinnej powódki i J. A. i zwizan z tym krzywd; " art. 362 k.c., poprzez jego bBdne zastosowanie i przyjcie, |e zmarBy J. A. przyczyniB si w 30 % do powstania szkody i w takim te| stopniu nale|y pomniejszy  sum odpowiedni zado[uczynienia nale|n powódce, z uwagi na brak winy po jego stronie; " art. 448 k.c., poprzez jego bBdne zastosowanie i ustalenie sumy odpowiedniej zado[uczynienia w wysoko[ci ra|co wygórowanej do doznanej krzywdy. W uzasadnieniu zarzuciB ponadto, |e odsetki ustawowe od kwoty zado[uczynienia powinny by zasdzone od dnia wyrokowania. W konsekwencji pozwany wniósB o zmian zaskar|onego wyroku i oddalenie powództwa w caBo[ci oraz zasdzenie kosztów procesu z uwzgldnieniem kosztów zastpstwa procesowego za obie instancje. Powódka wniosBa o oddalenie apelacji i zasdzenie kosztów zastpstwa procesowego w postpowaniu apelacyjnym wedBug norm przepisanych. W szczególno[ci nie kwestionowaBa stanu faktycznego le|cego u podstaw przyjtego przez Sd Okrgowy przyczynienia si przez pokrzywdzonego do powstania szkody. S  d Apelacyjny zwa | y B , co nast  puje. Apelacja okazaBa si zasadna aczkolwiek jedynie w cz[ci. W aktualnym orzecznictwie Sdu Najwy|szego i sdów powszechnych za ugruntowane nale|y uzna stanowisko, |e wiz rodzinna jest dobrem osobistym, a jego naruszenie uzasadnia przyznanie zado[uczynienia na podstawie art. 448 k.c. w zwizku z art. 24 § 1 k.c. w sytuacji, gdy [mier czBonka rodziny nastpiBa na skutek deliktu (wypadku komunikacyjnego), który miaB miejsce przed dniem 3 sierpnia 2008 r. Wprowadzenie art. 446 § 4 k.c. doprowadziBo jedynie do zmiany w sposobie realizacji roszczenia przez skonkretyzowanie osób uprawnionych do jego dochodzenia oraz przesBanek jego stosowania. (por. m.in. wyrok SN z dnia 15 marca 2012 r. I CSK 314/11, LEX nr 1164718, wyrok SN z dnia 11 maja 2011 r., I CSK 621/10, LEX nr 848128, wyrok SN z dnia 11 lipca 2012 r. II CSK 677/11, LEX nr 1228438, uchwaBa SN z dnia 13 lipca 2011 r., III CZP 32/11, OSNC 2012/1/10, uchwaBa SN z dnia 22 pazdziernika 2010 r. III CZP 76/10, Biul. SN 2010/10/11, wyroki SA w Poznaniu z dnia 15 kwietnia 2010 r., I A Ca 207/10, LEX nr 628183, z dnia 23 stycznia 2013 r., I A Ca 1134/12, LEX nr 1264390, z dnia 18 czerwca 2013 r., I A Ca 392/13, LEX nr 1342326,). PowoBane przez skar|cego w apelacji pogldy przeciwne, wyra|one we wskazanych w apelacji orzeczeniach nale|y uzna za odosobnione. Niezasadne s te| zarzuty, |e obowizujce w dacie wypadku przepisy rozporzdzenia Ministra Finansów z dnia 24 marca 2000 r. w sprawie ogólnych warunków ubezpieczenia odpowiedzialno[ci cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstaBe w zwizku z ruchem tych pojazdów (Dz. U. nr 26, poz. 310 ze zm.), a w szczególno[ci § 10 ust. 1 tego rozporzdzenia nie pozwalaBy na przyjcie, |e zakresem odpowiedzialno[ci towarzystwa ubezpieczeniowego objte jest równie| naruszenie dóbr osobistych zwizane ze [mierci poszkodowanego w wypadku. Zarówno § 10 ust. 1 cyt. rozporzdzenia, jak i art. 34 ust. 1 ustawy z 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowizkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. 2003 r. nr 124 poz. 1152 z pózn. zm.) nale|y rozumie w ten sposób, |e odszkodowanie z ubezpieczenia OC posiadacza pojazdu obejmuje wszystkie roszczenia zwizane ze [mierci i zgBaszane jako jej nastpstwo, a nie tylko roszczenia zwizane z naruszeniem dóbr osobistych zdrowia i |ycia (szkoda na osobie), czy te| szkód na mieniu. Z § 10 ust. 1 cyt. rozporzdzenia wynika, |e ubezpieczyciel jest zobowizany do naprawienia szkody powstaBej na skutek wypadku komunikacyjnego polegajcej na [mierci, uszkodzeniu ciaBa lub rozstroju zdrowia (zarówno szkody majtkowej, jak i niemajtkowej na osobie) oraz szkody w mieniu (majtkowej). Natomiast postaci odszkodowania za szkod niemajtkow na osobie jest zado[uczynienie za wBasn krzywd osoby bliskiej zmarBego, wyrzdzon przez spowodowanie [mierci uczestnika wypadku komunikacyjnego. Ta szkoda niemajtkowa (krzywda) mie[ci si w ramach odpowiedzialno[ci za szkod zwizan ze [mierci w zwizku z ruchem pojazdu (uchwaBa Sdu Najwy|szego z dnia 7 listopada 2012 r. III CZP 67/12, OSNC 2013/4/45). W szczególno[ci Sd Najwy|szy we wskazanej uchwale stwierdziB, |e przepis § 10 ust. 1 wskazanego wy|ej rozporzdzenia Ministra Finansów nie wyBczaB z zakresu ochrony ubezpieczeniowej zado[uczynienia za krzywd osoby, wobec której ubezpieczony ponosiB odpowiedzialno[ na podstawie art. 448 k.c. Przyjcie pogldu przeciwnego, stawiaBoby pod znakiem zapytania sens zawierania umów ubezpieczenia obowizkowego od odpowiedzialno[ci cywilnej, skoro wyBczona byBaby ochrona osób pokrzywdzonych, co do pewnej kategorii szkód niemajtkowych, w przypadku najci|szych kategorii wypadków i w sytuacji utraty |ycia przez poszkodowanego towarzystwo ubezpieczeniowe mogBoby zwolni si od odpowiedzialno[ci za krzywd doznan w zwizku z wypadkiem przez osob najbli|sz poszkodowanemu. Za najwa|niejsz funkcj ubezpieczeD uznaje si funkcj ochrony ubezpieczeniowej, [wiadczonej podmiotom poszkodowanym w wyniku takiego zdarzenia. Idea powstawania i dziaBalno[ci instytucji ubezpieczeniowych polega bowiem m.in. wBa[nie na tym, |e za zapBat skBadki ubezpieczeniowej ustalonej w umowie, podmioty te przejmuj na siebie ryzyko odpowiedzialno[ odszkodowawczej. Niezasadne s równie| zarzuty dotyczce bBdnego ustalenia stopnia przyczynienia si poszkodowanego J. A. do powstania szkody. Sd Okrgowy ustala, |e pokrzywdzony nie zachowaB nale|ytej ostro|no[ci obowizujcej pieszego a majc ograniczon mo|liwo[ oceny sytuacji na drodze przyczyniB si do powstania zagro|enia na drodze (s. 18 uzasadnienia). GBówn przyczyn wypadku byBo jednak - zgodnie z niekwestionowanymi ustaleniami Sdu Okrgowego - znaczne przekroczenie prdko[ci przez kierujcego samochodem osobowym, ubezpieczonego w pozwanym towarzystwie. Sd te| ustaliB równie|, |e pomimo, i| poszkodowany znajdowaB si pod wpBywem alkoholu, zdoBaBby opu[ci bezpiecznie jezdni, gdyby sprawca wypadku kierujcy samochodem osobowym jechaB z prdko[ci dozwolon na odcinku drogi, na którym doszBo do wypadku. Nie ma zatem |adnych podstaw do przyjcia, |e przyczynienie si poszkodowanego do powstania szkody byBo wy|sze od ustalonego przez Sd I instancji. Zasadny natomiast jest zarzut uznania, |e nale|ne powódce  przed uwzgldnieniem przyczynienia - zado[uczynienie powinno wynie[ 70 000 zB. Prawd jest, |e, |e ocena rozmiaru krzywdy nale|y do swobodnego uznania sdziowskiego i w ramach kontroli instancyjnej podwa|enie jej jest mo|liwe tylko wówczas, gdy okre[lajc wysoko[ zado[uczynienia, sd ewidentnie naruszyB zasady ustalania tego zado[uczynienia, w konsekwencji czego zasdzone zado[uczynienie jest w sposób oczywisty niewspóBmierne do doznanej krzywdy. O postawieniu skutecznego zarzutu naruszenia art. 448 k.c. mo|na mówi równie| wtedy, gdy dochodzi do dysonansu pomidzy poprawnie sformuBowanymi przesBankami w ujciu ogólnym (uniwersalnym) a zindywidualizowanymi przesBankami, dotyczcymi konkretnej osoby pokrzywdzonej (wyrok SN z dnia 7 lipca 2011 r. II CSK 682/10, LEX nr 951296 i z dnia 20 kwietnia 2006 r., IV CSK 99/05, OSP 2009/4/40). W rozpoznawanej sprawie nale|y przychyli si do stanowiska skar|cego, |e Sd Okrgowy okre[lajc wysoko[ sumy zado[uczynienia nale|nego powódce nie okre[liB tej sumy na odpowiednim poziomie w rozumieniu art. 448 k.c. Sd Okrgowy  co prawda - w sposób prawidBowy sformuBowaB w uzasadnieniu zaskar|onego wyroku katalog kryteriów, którymi nale|y si kierowa przy ustalaniu wysoko[ci zado[uczynienia pieni|nego. W ocenie Sdu Apelacyjnego Sd ten sBusznie wskazaB, |e pomimo dBugotrwaBego uszczerbku na zdrowiu powódki, jakiego doznaBa na skutek [mierci ojczyma, obecnie objawy stresu pourazowego u powódki utrzymuj si jedynie w niewielkim nasileniu. Powódka przezwyci|yBa trudno[ci w nauce i ukoDczyBa studia wy|sze. Posiada wyksztaBcenie humanistyczne i wiedz, która umo|liwia jej wgld w swoje problemy. Nadto, jak dotd powódka z wsparcia psychoterapeutycznego nie korzystaBa (a zatem nie odczuwaBa potrzeby w tym zakresie). Rokowanie co do stanu zdrowia psychicznego powódki jest pomy[lne. W okoliczno[ciach niniejszej sprawy, nale|y zatem uzna, |e ustalona kwota 70 000 zB tytuBem zado[uczynienia w porównaniu z innymi zasdzanymi w podobnych sprawach kwotami zado[uczynienia jest zawy|ona. Zdaniem Sdu Apelacyjnego w obecnym skBadzie kwota ta zgodnie z art. 448 k.c. winna wynie[ 50 000 zB. Korekta w tej wysoko[ci nie uchybia tak|e wskazanym wy|ej zasadom orzekania przez sd odwoBawczy w takich sprawach. Uwzgldniajc zatem niesporny fakt przyczynienia si poszkodowanego do wypadku zasdzona kwota winna by obni|ona do 35 000 zB. Niezasadny jest natomiast zarzut bBdnego ustalenia daty pocztkowej pBatno[ci odsetek ustawowych od zasdzonej kwoty, tj. zarzut naruszenia art. 455 k.c. w zw. z art. 481 k.c. Nale|y podzieli stanowisko skar|cego, |e w przypadku ustalenia odszkodowania na podstawie art. 363 § 2 k.c. zasad jest ustalenie wysoko[ci szkody wedBug cen z daty ustalenia odszkodowania. Ustalenie jednak terminu pocztkowego zasdzenia odsetek w przypadku odpowiedzialno[ci z tytuBu czynu niedozwolonego uzale|nione jest od okoliczno[ci ka|dego konkretnego przypadku (wyrok Sdu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 5 wrze[nia 2012 r. sygn. akt I A Ca 561/12, Lex 1217737). Niewtpliwie wedBug art. 481 k.c. odsetki nale| si wierzycielowi za samo opóznienie, choby nie poniósB |adnej szkody i choby opóznienie byBo nastpstwem okoliczno[ci, za które dBu|nik odpowiedzialno[ci nie ponosi; przysBuguj one przy tym w zasadzie wedBug stopy ustawowej. Tak ujte odsetki stanowi rekompensat uszczerbku doznanego przez wierzyciela wskutek pozbawienia go mo|liwo[ci czerpania korzy[ci z nale|nego mu [wiadczenia pieni|nego. W odniesieniu do nale|no[ci pieni|nych mo|na bowiem zawsze przyj, |e w nastpstwie opóznienia wierzyciel doznaje uszczerbku w postaci utraty procentu, na jaki mógBby ulokowa otrzyman w terminie sum. To niejako ryczaBtowe i oparte na uproszczonych zasadach wyrównanie typowego uszczerbku wynikBego z nieotrzymania [wiadczenia pieni|nego w terminie - jakim jest przyznanie odsetek za opóznienie - stanowi rekompensat minimaln. W razie bowiem zwBoki dBu|nika wierzyciel mo|e |da nadto naprawienia szkody na zasadach ogólnych (zob. "Uzasadnienie projektu kodeksu zobowizaD" w opracowaniu gBównego referenta projektu prof. Romana Longchamps de Berier, Warszawa 1934, s. 370 i nast.). Je|eli dBu|nik nie pBaci odszkodowania w terminie, tj. w przypadku zobowizania bezterminowego (tu deliktu) z reguBy niezwBocznie po wezwaniu, o którym mowa w art. 455 k.c., niekiedy za[ ju| w dniu wyrzdzenia szkody, wierzyciel nie ma mo|liwo[ci czerpania korzy[ci z nale|nego mu [wiadczenia pieni|nego. Doznany przez niego z tego powodu uszczerbek powinien by pokryty przez przyznanie mu odsetek za opóznienie w zapBacie wymaganej sumy. Wskaza te| nale|y, |e orzeczenie sdowe w postpowaniu odszkodowawczym oczywi[cie nie ma charakteru konstytutywnego, nie jest wic zródBem zobowizania sprawcy szkody wzgldem poszkodowanego do zapBaty odszkodowania. Rzeczywistym zródBem takiego zobowizania jest czyn niedozwolony (wyrok Sdu Najwy|szego z dnia 18 lutego 2010 r., sygn. akt II CSK 434/09, Lex nr 602683). Zaakceptowanie pogldu, i| odsetki od dochodzonej kwoty w sprawie o zado[uczynienie nale| si dopiero od chwili wyrokowania, nie za[ od daty wymagalno[ci roszczenia odszkodowawczego wynikajcego z przepisów szczególnych, prowadziBoby ponadto do nieuzasadnionego uprzywilejowania podmiotu zobowizanego do jej naprawienia. Odpowiedzialny za szkod mógBby bowiem celowo przewleka proces i zwleka z wypBat odszkodowania nie nara|ajc si na swoist sankcj dyscyplinujc w postaci obowizku zapBaty odsetek od nale|nej pokrzywdzonej sumy zado[uczynienia. Ratio legis przepisów okre[lajcych termin, w którym ubezpieczyciel obowizany jest do wypBaty odszkodowania, jest przeciwdziaBanie sytuacjom, w których ubezpieczyciel bdzie zwlekaB z wypBat nale|nego [wiadczenia. Skoro ustawodawca okre[liB termin, w którym roszczenia nale|ne poszkodowanym s wymagalne, to nie sposób przyj by od tych roszczeD od chwili wymagalno[ci nie mo|na byBo domaga si odsetek za opóznienie. W ocenie Sdu Apelacyjnego |adne szczególne wzgldy nie przemawiaj za tym, by pozbawia podmioty, których [wiadczenia pieni|ne s ju| wymagalne nale|nych odsetek za opóznienie. OdwoBaniu si do cen z czasu poprzedzajcego dzieD wyrokowania nie stoi na przeszkodzie to, |e zasad w obowizujcym prawie jest ustalanie odszkodowania wedBug cen z daty wyrokowania, poniewa| zasada ta, majc na celu mo|liwie peBn kompensat szkody, nie mo|e usprawiedliwia ograniczeD praw poszkodowanego. W pewnych wypadkach ceny z dnia poprzedzajcego dzieD wyrokowania musz by nawet uznane, w drodze wyjtku przewidzianego w art. 363 § 2 in fine k.c., za jedynie wBa[ciwe dla ustalenia odszkodowania (zob. wyrok Sdu Najwy|szego z dnia 24 stycznia 1983 r., IV CR 555/82, OSNCP 1983, nr 8, poz. 123). Wobec powy|szego Sd Apelacyjny na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. orzekB jak w punkcie 1 wyroku, orzekajc o kosztach postpowania przed Sdem I instancji zgodnie z tre[ci przepisu 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sdowych w sprawach cywilnych (tj. Dz. U. z 2010 r. nr 90 poz.594 ze zm.) w zw. z art. 100 k.p.c. i uznajc, |e pozwany ulegB powódce w 45 % w tym stosunku obci|yB go kosztami nale|nymi powódce i Skarbowi PaDstwa. Powódka poniosBa w tym postpowaniu koszty w Bcznej wysoko[ci 3 617 zB (koszty zastpstwa procesowego) a pozwany w wysoko[ci 3 621 zB ( koszty zastpstwa procesowego i opBat. Skoro pozwany powinien ponie[ te koszty w kwocie 3 257 zB a poniósB wy|sze Sd Apelacyjny zasdziB na jego rzecz od powódki 94 zB. Koszty wyBo|one przez Skarb PaDstwa wyniosBy w tym postpowaniu Bcznie 5 096,90 zB (opBata od pozwu i wynagrodzenie biegBej G.. 45 % tych kosztów winien pokry pozwany i z tych wzgldów Sd Apelacyjny orzekB jak w punkcie I 3 na podstawie art. 113 ust. 4 o kosztach sdowych w sprawach cywilnych a biorc pod uwag charakter roszczenia odstpiB od obci|ania powódki pozostaBymi kosztami sdowymi W pozostaBej cz[ci na podstawie art. 385 k.p.c. Sd Apelacyjny oddaliB apelacj. O kosztach postpowania apelacyjnego orzeczono zgodnie z zgodnie z art. 100 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. oraz w zw. z § 6 pkt 5 w zw. z § 12 ust. 1 pkt 2 Rozporzdzenia Ministra Sprawiedliwo[ci z dnia 28 wrze[nia 2002 r. w sprawie opBat za czynno[ci radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb PaDstwa kosztów nieopBaconej pomocy prawnej udzielonej przez radc prawnego ustanowionego z urzdu (Dz. U. z 2013 r., poz. 490). W postpowaniu tym pozwany wygraB spraw w 30 %. Winien zatem pokry 70 % kosztów. Powódka poniosBa w tym postpowaniu koszty zastpstwa procesowego w wysoko[ci 1800 zB a pozwany opBat od apelacji w wysoko[ci 2500 zB i koszty zastpstwa procesowego w wysoko[ci 1800 zB. Jan Futro Marek Górecki Ewa Staniszewska

Wyszukiwarka