plik

��Pobrano z www.arkuszematuralne.pl / Zobacz r�wnie| www.ccrpg.pl (Wpisuje zdajcy przed rozpoczciem pracy) Miejsce na naklejk z kodem KOD ZDAJCEGO OKRGOWA K O M I S J A EGZAMINACYJNA w KRAKOWIE ARKUSZ II PR�BNY EGZAMIN MATURALNY Z BIOLOGII MARZEC 2002 Arkusz egzaminacyjny II BIOLOGIA Czas pracy 120 minut Informacje Uzyskane 1. Prosz sprawdzi, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 12 stron. Nr zadania punkty Ewentualny brak nale|y zgBosi przewodniczcemu ZespoBu 26 Nadzorujcego egzamin na sali. 27 2. Prosz wykona zadania. 28 3. Przy ka|dym zadaniu podana jest mo|liwa do uzyskania liczba 29 punkt�w. 30 4. Za rozwizanie wszystkich zadaD mo|na otrzyma Bcznie 31 32 60 punkt�w. 33 5. Odpowiedzi nale|y zapisa dokBadnie i czytelnie. 34 6. Nale|y u|y tylko niebieskiego lub czarnego tuszu, dBugopisu 35 albo pi�ra. Prosz nie u|ywa korektora. 36 7. W przypadku podania bBdnej odpowiedzi nale|y dany 37 fragment pracy wyraznie przekre[li. 38 39 {yczymy powodzenia 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 suma (Wpisuje zdajcy przed rozpoczciem pracy) PESEL ZDAJCEGO 2 Pr�bny egzamin maturalny z biologii Arkusz egzaminacyjny II Zadanie 26 (3 pkt.) Li[cie ro[lin nasiennych wykazuj du|e zr�|nicowanie zar�wno w budowie zewntrznej, jak i wewntrznej. Poni|ej przedstawiono schematy przekroj�w poprzecznych dw�ch rodzaj�w li[ci. A B Napisz, kt�ry z nich (A czy B) przedstawia li[ sosny. Sw�j wyb�r uzasadnij za pomoc dw�ch argument�w. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 27 (3 pkt.) Rysunki przedstawiaj dwa rodzaje tkanek zwierzcych. nabBonek wielowarstwowy pBaski tkanka chrzstna szklista Przedstaw dwie cechy r�|nice budow obu tkanek, por�wnujc je ze sob. Podaj po jednym przykBadzie lokalizacji ka|dej z tych tkanek w organizmie czBowieka. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Pr�bny egzamin maturalny z biologii 3 Arkusz egzaminacyjny II Zadanie 28 (2 pkt.) Rysunek przedstawia trzeciorzdow struktur biaBka. Okre[l przyczyn braku mo|liwo[ci peBnienia przez biaBka enzymatyczne funkcji katalitycznych, po zniszczeniu ich trzeciorzdowej struktury. WymieD jeden czynnik, kt�ry powoduje ten niekorzystny proces. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 29 (2 pkt.) Paprotniki s bardzo star grup ro[lin, z powodzeniem |yjcych wsp�Bcze[nie zar�wno na ldzie, rzadziej w wodzie. WymieD dwa przystosowania w budowie ich organ�w, dziki kt�rym uwa|ane s one za ro[liny typowo ldowe. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 30 (2 pkt.) Szczepienia ochronne s coraz powszechnej stosowanymi zabiegami medycznymi w wielu krajach na [wiecie. W pewnych przypadkach stosuje si tak|e surowice. Por�wnujc rol lub skBad szczepionek i surowic wska| dwie r�|nice wystpujce midzy nimi. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 31 (2 pkt.) Dobowe zapotrzebowanie na witaminy i sole mineralne u czBowieka jest niewielkie, ale mimo to ich znaczenie jest bardzo du|e. Napisz, dlaczego gotowanie, konserwowanie lub zamra|anie produkt�w spo|ywczych zuba|a nasze potrawy w witaminy. Przedstaw skutki awitaminozy dowolnie wybranej witaminy z grupy witamin rozpuszczalnych w tBuszczach. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 4 Pr�bny egzamin maturalny z biologii Arkusz egzaminacyjny II Zadanie 32 (3 pkt.) UczeD otrzymaB do dyspozycji nastpujcy zestaw do[wiadczalny. Wykorzystujc go wykonaB do[wiadczenie, a nastpnie na podstawie obserwacji spod mikroskopu sporzdziB rysunek: SformuBuj hipotez wyja[niajc przedstawiony rysunkiem wynik do[wiadczenia oraz zaplanuj kolejne czynno[ci, kt�re pozwol zweryfikowa t hipotez: Hipoteza: .................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Pr�bny egzamin maturalny z biologii 5 Arkusz egzaminacyjny II Zadanie 33 (2 pkt.) NapeBniono termos kieBkujcymi nasionami grochu, wBo|ono do [rodka termometr i caBo[ zatkano wat (pozostawiajc tylko wystajc cz[ termometru). Pomiar temperatury notowano co 6 godzin, a uzyskane wyniki przedstawiono na poni|szym wykresie. temperatura o w C czas w godzinach Na podstawie analizy przedstawionych na wykresie wynik�w zweryfikuj nastpujc hipotez: KieBkujce nasiona wydzielaj ciepBo. Podaj nazw procesu odpowiedzialnego za zmiany temperatury w termosie. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 34 (2 pkt.) Schemat przedstawia budow ttnicy. Podaj z uzasadnieniem, dwie cechy budowy ttnicy [wiadczce o dobrym przystosowaniu tego rodzaju naczynia krwiono[nego do peBnionych funkcji. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 6 Pr�bny egzamin maturalny z biologii Arkusz egzaminacyjny II Zadanie 35 (2 pkt.) Przeczytaj uwa|nie poni|szy tekst i na jego podstawie sformuBuj dwa problemy badawcze, kt�re mo|na by byBo rozwiza pracujc w laboratorium Prusinera: ( ... ) Stanley Prusiner, odkrywca prion�w i laureat Nagrody Nobla, twierdzi, |e wymy[liB skuteczn metod walki z tymi zBo[liwymi biaBkami. UdaBo mu si udowodni, |e fragmenty przeciwciaB rozpoznajcych wybrane fragmenty prion�w bardzo skutecznie lecz kom�rki hodowane w laboratorium z zaka|enia. Takie kawaBki przeciwciaB nie tylko hamuj mno|enie si chorobotw�rczych biaBek, ale tak|e niszcz stare, wyjtkowo stabilne i uparte priony. Teraz trzeba sprawdzi, czy podobne przeciwciaBa niszcz priony w |ywym organizmie. Mo|e w przyszBo[ci taka metoda leczenia pozwoli pom�c ludziom cierpicym na nieuleczalne choroby prionowe? ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 36 (3 pkt.) Poni|sza tabela przedstawia skBad trzech r�|nych pByn�w ustrojowych: osocza krwi, moczu pierwotnego i moczu ostatecznego zdrowego czBowieka (g/100 ml pBynu). SkBadnik PByn ustrojowy A PByn ustrojowy B PByn ustrojowy C mocznik 2,0 0,03 0,03 kwas moczowy 0,05 0,004 0,004 glukoza brak 0,10 0,10 aminokwasy brak 0,05 0,05 sole nieorganiczne 1,50 0,72 0,72 biaBka brak 8,00 brak Na podstawie analizy danych w tabeli, ustal wBa[ciwe nazwy dla poszczeg�lnych pByn�w (A, B oraz C). W ka|dym przypadku uzasadnij sw�j wyb�r jednym argumentem. A. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. B. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. C. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. Pr�bny egzamin maturalny z biologii 7 Arkusz egzaminacyjny II Zadanie 37 (2 pkt.) oogamia izogamia Przedstaw, dokonujc odpowiedniego por�wnania, dwie cechy r�|nice budow lub fizjologi gamet biorcych udziaB w pokazanych powy|ej rodzajach rozmna|ania. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 38 (1 pkt) Hermafrodytyzm, wystpujcy u tasiemc�w, umo|liwia tym organizmom rozw�j i utrzymanie gatunku. Uzasadnij to stwierdzenie, przy u|yciu jednego argumentu. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 39 (3 pkt.) Przedstawione na rysunkach kwiaty s w r�|ny spos�b zapylane. A B Okre[l dla ka|dego z nich spos�b, w jaki mo|e on by zapylany. Przedstaw, dla jednego z przypadk�w, przykBad przystosowania do danego sposobu zapylania. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 8 Pr�bny egzamin maturalny z biologii Arkusz egzaminacyjny II Zadanie 40 (3 pkt.) Przeczytaj uwa|nie poni|szy tekst i na jego podstawie, wykonaj schemat ilustrujcy przemian pokoleD u krasnorost�w: PeBny cykl rozwojowy krasnorost�w obejmuje trzy pokolenia: haploidalny gametofit, na kt�rym znajduj si gametangia mskie (spermatangia) i |eDskie (karpogony); diploidalny karposporofit, powstajcy z zygoty ( ... ), produkujcy diploidalne karpospory oraz powstajcy z karpospory diploidalny tetrasporofit, po mejozie wytwarzajcy haploidalne tetraspory, z kt�rych powstaj haploidalne gametofity. Zadanie 41 (3 pkt.) Podczas rysowania schematu cyklu rozwojowego paprotki zwyczajnej uczeD popeBniB dwa bBdy, [wiadczce o braku zrozumienia procesu rozmna|ania paprotnik�w jednakozarodnikowych. Wska| ka|dy z tych bBd�w (otaczajc go k�Bkiem na schemacie). W obu przypadkach sw�j wyb�r uzasadnij jednym argumentem. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Pr�bny egzamin maturalny z biologii 9 Arkusz egzaminacyjny II Zadanie 42 (3 pkt.) W zwizku z du| aktywno[ci ruchow i konieczno[ci szybkiej reakcji na bodzce u czBowieka i wielu innych organizm�w wyksztaBciBa si dwojakiego rodzaju kontrola wielu proces�w |yciowych: nerwowa i hormonalna. Por�wnaj dwie dowolne cechy koordynacji nerwowej i hormonalnej. Podaj przykBad wsp�Bpracy tych dw�ch ukBad�w. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 43 (2 pkt.) Nadnercza skBadaj si z dw�ch cz[ci: korowej i rdzennej. Poni|sze rysunki przedstawiaj por�wnanie budowy histologicznej nadnercza szczura normalnego (rysunek A) i szczura, kt�remu usunito przysadk m�zgow (rysunek B). Na podstawie analizy rysunk�w, podaj przyczyn wystpienia zmiany w budowie nadnercza u szczura, kt�remu usunito przysadk m�zgow. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 44 (2 pkt.) W obecnych czasach 4-5% dzieci rodzi si z wadami genetycznymi, 10-20% [miertelno[ci w[r�d dzieci wynika z patologii genetycznej, 25-30% B�|ek w szpitalach dziecicych zajmuj pacjenci z chorobami dziedzicznymi. Przedstaw dwa przykBady dziaBaD, kt�rymi wsp�Bczesna medycyna pr�buje poprawi sytuacj w zakresie tych schorzeD. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 10 Pr�bny egzamin maturalny z biologii Arkusz egzaminacyjny II Zadanie 45 (3 pkt.) Rysunek przedstawia schematycznie jedn z mo|liwo[ci ekspresji oraz powielania informacji genetycznej. DNA transkrypcja RNA translacja BiaBko Narysuj schemat innego modelu przepBywu informacji genetycznej. Podaj przykBad wystpowania w przyrodzie zaproponowanego rodzaju przepBywu informacji. ....................................................................................................................................................... Zadanie 46 (3 pkt.) CzBowiek wyodrbniB si ze [wiata zwierzcego jako zupeBnie swoisty gatunek organiczny. Poni|ej na rysunkach przedstawiono przykBad jednej z cech charakterystycznych wyBcznie dla czBowieka w por�wnaniu do innych ssak�w. pies goryl czBowiek Podaj nazw przedstawionej cechy. WymieD dwa inne przykBady cech wyr�|niajcych czBowieka spo[r�d innych ssak�w naczelnych. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Pr�bny egzamin maturalny z biologii 11 Arkusz egzaminacyjny II Zadanie 47 (1 pkt) Poni|szy wykres przedstawia wyniki badaD z obserwacji rozmna|ania populacji nurzyk�w (pospolitych ptak�w tworzcych kilka subkolonii na jednej z wysp PoBudniowej Walii). SformuBuj jeden wniosek wynikajcy z powy|szych danych. ....................................................................................................................................................... Zadanie 48 (3 pkt.) Tabela przedstawia emisj pyB�w do atmosfery przez pewien zakBad przemysBowy. rok 1990 1994 1995 1996 1997 pyBy w t/rok 251,53 123,8 145 155 143 Na podstawie danych z tabeli, wykre[l krzyw przedstawiajc zmiany w emisji pyB�w przez ten zakBad w latach 1990 1997. Podaj spos�b, w jaki zakBady przemysBowe mog ograniczy emisj pyB�w do atmosfery. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 12 Pr�bny egzamin maturalny z biologii Arkusz egzaminacyjny II Zadanie 49 (2 pkt.) Wiele drzew nie mogBoby rosn bez mikoryzy. Drzewa z lasu przesadzone na gleb prerii lub wprowadzone do innego [rodowiska czsto przestaj rosn, je[li nie zostan zaszczepione symbiotami grzybowymi. Sosny z dobrze rozwinit mikoryz rosn znacznie lepiej, nawet na glebie bardzo ubogiej (...) Grzyby potrafi metabolizowa niedostpny fosfor i inne zwizki mineralne. Kiedy do gleby doda si znakowanych zwizk�w mineralnych (np. promieniotw�rczy fosfor) mo|na stwierdzi, |e a| 90% danego zwizku jest pobierane przez grzyby tworzce mikoryz, a nastpnie szybko przekazywane ro[linie. Na podstawie tekstu i posiadanych wiadomo[ci, wyja[nij znaczenie mikoryzy z gospodarczego punktu widzenia. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 50 (3 pkt.) Poni|sze rysunki przedstawiaj por�wnanie funkcjonowania elektrowni jdrowej i wglowej o por�wnywalnej mocy 1000 MWe. ilo[ odpad�w ilo[ paliwa na rok na rok ok. 7 mln ton odpad�w, okoBo 2 mln ton 1000 Mwe elektrownia wikszo[ to gazy CO2, SO2, wgla wglowa i NOx oraz 150-200 tys. ton odpad�w staBych; popioBy i siarka okoBo 35 ton uranu 1000 Mwe ok. 10 ton odpad�w wysoko aktywnych oraz 100 ton elektrownia jdrowa [rednio i nisko aktywnych Wyka|, za pomoc trzech argument�w, |e funkcjonowanie elektrowni jdrowej jest mniej szkodliwe dla [rodowiska ni| elektrowni wglowej o por�wnywalnej mocy. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................

Wyszukiwarka