plik


ÿþM I N I P R O J E K T Y Sterownik o[wietlenia awaryjnego Najpopularniejszym ürÛd- Uk³ad, z ktÛrego ³em awaryjnego oúwietlenias¹ opisem chcia³bym bez w¹tpienia prawie w kaø- zapoznaÊ CzytelnikÛw dym domu latarki elekt- EP, s³uøy do w³¹czania ryczne zasilane zwykle oúwietlenia awaryjnego z baterii. Moøemy jednak sformu³owaÊkolejne prawo, w momencie, kiedy uzupe³niaj¹ce s³ynne prawa z takich czy innych Murphy'ego: ìStopieÒ wy- powodÛw wy³¹czone czerpania baterii w latarce zostanie napiÍcie sieci elektrycznej jest wprost pro- energetycznej. Jednakøe porcjonalny do stopnia pil- noúci i waønoúci jej zastoso- w³¹czanie oúwietlenia wania oraz panuj¹cych wokÛ³ go przerzutnika stan wysoki awaryjnego w dzieÒ, ciemnoúciî, co oznacza, øe z jego wyjúcia 4 spowoduje kiedy nadzorowane w krytycznym momencie oka- ny z typowego ürÛd³a pr¹do- przewodzenietranzystora T5, pomieszczenie jest zujesiÍzwykle,øebateriedaw- wego,zrealizowanego natran- a w konsekwencji spolaryzo- dobrze oúwietlone, nie no nie uøywanejlatarki uleg³y zystorach T2 i T3, w ktÛrym wanie bazy tranzystora T4 samoroz³adowaniu. elementem pomiarowym jest i przep³yw pr¹du przez ürÛd- mia³oby sensu. Dlatego Proponowane urz¹dzenie rezystor R9, o wartoúci dob- ³o pr¹dowe. teø uk³ad zosta³ zosta³o wiÍc wyposaøone ranej do pojemnoúci zastoso- £adowanie akumulatora wyposaøony w dwa w uk³adsystematycznie do³a- wanych akumulatorÛw. Zasa- trwaÊ bÍdzie aø do momentu czujniki sprawdzaj¹ce dowuj¹cyakumulatory,ktÛry- da dobierania tego rezystora osi¹gniÍcia przez niego pe³- zarÛwno obecnoúÊ mi mog¹ byÊzarÛwno ogniwa zostanie podana w dalszej nego napiÍcia. Fakttenzosta- NiCd,jaki niewielkie nie wy- czÍúci artyku³u. Za³Ûømy, øe niestwierdzony przez porÛw- napiÍcia sieciowego, jak lewaj¹ce siÍ akumulatory do uk³adu zosta³ do³¹czony nanie dwÛch napiÍÊ: wzorco- rÛwnieø natÍøenie kwasowe. nie na³adowany jeszcze aku- wego, pobieranego z wysoko- oúwietlenia mulator. Proces jego ³adowa- stabilnegoürÛd³a napiÍciaod- w pomieszczeniu. Opis dzia³ania nia rozpocznie siÍ w momen- niesienia - IC3, i pobieranego Schemat elektryczny pro- cie pojawienia siÍ stanu wy- z dzielnika napiÍciowego ponowanego uk³adu pokazano sokiego na wyjúciu Q14 licz- R14, PR1 i R15 do³¹czonego na rys. 1. Uk³ad moøemy po- nika binarnego IC1, kiedy to dozaciskÛwakumulatora. Po- dzieliÊ na dwa bloki funkcjo- przewodzenie tranzystora T1 rÛwnanie napiÍÊ dokonujesiÍ nalne, realizuj¹ce rÛøne zada- spowoduje powstaniekrÛtkie- w komparatorze zrealizowa- niai zasilanez rÛønychürÛde³. go impulsu ujemnego na wej- nym na wzmacniaczu opera- Modu³ ³adowania i do³a- úciu 6 przerzutnika R-S zre- cyjnym IC4, a pojawienie siÍ dowywania akumulatorÛw alizowanego na bramkach stanu wysokiego na wyjúciu Akumulator jest ³adowa- IC2Bi IC2A. Po w³¹czeniute- tego wzmacniacza spowoduje Rys. 1. Elektronika Praktyczna 3/2000 82 M I N I P R O J E K T Y WYKAZ ELEMENTÓW Rezystory PR1: potencjometr regulacyjny miniaturowy 100k&! R1, R2, R14, R15: 100k&! R3, R4, R6, R8, R11, R12, R13, R18, R20, R21, R22, R23: 3,3k&! R5: 1k&! R7: 10k&! R9: 6,8&!/5W lub dobra wg. opisu w tek[cie R10: 220&! R16: 100&! Rys. 2. R17: Fotorezystor przewodzenie tranzystora T6 wartoúÊ zosta³a dobrana tak, OmÛwienia wymaga jedy- R19: 100k&! lub dobra wg i natychmiastowe wy³¹czenie øe w przypadku niskiego na- nie regulacja uk³adu i dobÛr opisu w tek[cie przerzutnika R-S. tÍøeniaúwiat³a padaj¹cego na wartoúciniektÛrychelementÛw. Kondensatory Nieustannie pracuj¹cy fotorezystor na wejúciu 13 Zacznijmyodrezystora R9,ktÛ- C1, C4, C5: 100nF licznik IC1 co pewien czas IC2D wymuszony zostaje rego wartoúÊ decyduje o pr¹- C2: 10nF inicjuje proces ³adowania od poziom wysoki. Teraz oby- dzie ³adowania akumulatora. C3: 1000µF/16V pocz¹tku, pilnuj¹c aby aku- dwa kryteria decyduj¹ce W naszym uk³adzieraczej C6: 100µF/16V mulatory by³y zawsze do³a- o w³¹czeniu úwiat³a awaryj- niezaleøy nam na wyj¹tkowo PóBprzewodniki dowane i w pe³ni sprawne. nego s¹ spe³nione: poziom szybkim ³adowaniu akumula- BR1: mostek prostowniczy1,5A Ca³a wyøej opisana czÍúÊ niski z wyjúcia bramki IC2D torÛw, zastosujemy wiÍc 10- D1: 1N4001 uk³adu zasilana jest napiÍ- poìodwrÛceniuî przez bram- godzinny pr¹d ³adowania, IC1: 4060 ciem VCC1z prostownikasie- kÍ IC2C powoduje spolaryzo- I=1/10C (gdzie C - pojemnoúÊ IC2: 4093 ciowego i stabilizatora napiÍ- wanie bramki tranzystora akumulatora). W uk³adzie IC3: LM385 cia IC5. Wyj¹tkiem s¹ dwie MOSFET T8 i do³¹czenie od modelowym zastosowa³em bramki: IC2A i IC2B zasilane strony minusa odbiornikÛw 4 akumulatorki NiCd po³¹czo- IC4: TL081 z drugiej czÍúci uk³adu. energii do akumulatora. ne szeregowo, ktÛrych napiÍ- IC5: 78L09 Modu³ w³¹czania zasila- Z przyczyn oczywistych cie po pe³nym na³adowaniu T1, T3, T5, T6, T7: BC548 nia awaryjnego bramki IC2C i IC2D nie mog¹ powinno wynosiÊ ok. 6VDC. T2: BD911 W³¹czenie øarÛwek stano- byÊzasilanezeürÛd³a uzaleø- By³ytoakumulatoryo pojem- T4: BC557 wi¹cych oúwietlenie awaryj- nionego od obecnoúci napiÍ- noúci 800mA, a wiÍc 10-go- T8: BUZ10 ne powinno nast¹piÊ w przy- cia sieciowego. Do zasilania dzinny pr¹d ich ³adowania Ró|ne padku spe³nienia dwÛch wa- ca³ego uk³adu IC2 wykorzys- powinien wynosiÊ80mA. Tak CON1: ARK2 runkÛw: ta³em wiÍc akumulator, a po- wiÍc wartoúÊ rezystora R9, 2 zBcza ARK2 (3,5mm) 1.Zaniku napiÍcia sieciowego. bÛr pr¹du potrzebnego do za- obliczona z ogÛlnie znanych Radiator typ  3 2.Stwierdzenia w nadzorowa- silania statycznie pracuj¹ce- wzorÛw (dla tego pr¹du TR1 TS/46 nym pomieszczeniu niskie- go uk³adu CMOS nie ma naj- spadek napiÍcia na rezysto- go poziomu oúwietlenia. mniejszego wp³ywu na sto- rze powinien wynosiÊ 0,6- P³ytka drukowana wraz z kom- Do wykrywania obydwu pieÒ na³adowania tego aku- 0,7V)rÛwna by³a 7,5&!(zasto- pletemelementÛwjest dostÍpna tych stanÛw s³uøy bramka mulatora. sowa³em rezystor 6,8&!). Po- w AVT- oznaczenie AVT-1262. NAND - IC2D. Jedno jej wej- dobnie moøna obliczyÊ war- úcie- 12zwyklezwieranejest Montaø i uruchomienie toúÊ rezystora R9 dla akumu- Wzory p³ytek drukowanych do masy zasilania przez tran- Na rys. 2 pokazano roz- latorÛw o innej pojemnoúci w formacie PDF s¹ dostÍpne zystor T7.Jedynie w przypad- mieszczenie elementÛw na lub dlainnego pr¹du³adowa- w Internecie pod adresem: http://www.ep.com.pl/pcb.- ku zaniku napiÍcia w sieci p³ytce obwodu drukowanego nia. html oraz na p³ycie CD-EP03/ energetycznej tranzystor ten, wykonanego nalaminaciejed- Drugim elementem, ktÛry 2000 w katalogu PCB. ktÛrego baza polaryzowana nostronnym. Mozaika úcieøek moøe wymagaÊ indywidual- jestz napiÍciazasilania VCC1, dostÍpna jest w Internecie nego dobierania, jest rezystor przestaje przewodziÊ i na podadresem www.ep.com.pl/ R19 decyduj¹cy o stwierdze- wejúciu 12 bramkiIC2D poja- pcb.html oraz na p³ycie CD- niukryterium:ìjasnoczycie- go PR1. RegulacjÍ tÍ najlepiej wia siÍ stan wysoki. To jed- EP3/2000. Znacznakomplika- mnoî. W uk³adzie modelo- wykonaÊ w dzia³aj¹cym uk³a- nak za ma³o, aby w³¹czyÊ cja po³¹czeÒ spowodowa³a wym zastosowano rezystor dzie, po zast¹pieniu dla przy- oúwietlenie awaryjne, ktÛre koniecznoúÊ zastosowania na o wartoúci 100k&!, natomiast spieszenia ca³ej operacji kon- by³oby ca³kowicie zbÍdne p³ytce dwÛchzworek, od ktÛ- w indywidualnych przypad- densatora C1 kondensatorem w dobrze oúwietlonym po- rych rozpoczniemy montaø kach naleøy go dobraÊ w za- o pojemnoúci 10nF. Po do³¹- mieszczeniu. Dozapaleniate- uk³adu. Dalej bÍdziemy go leønoúci od parametrÛw uøy- czeniu woltomierza cyfrowe- go úwiat³a niezbÍdne jest tak- wykonywaÊ w sposÛb nie od- tego fotorezystora, badaj¹c go do zaciskÛw akumulatora, øe stwierdzenie, øe w po- biegaj¹cy niczym od ogÛlnie poziom napiÍcia na wyjúciu ì³apiemyî za pomoc¹ poten- mieszczeniu panuje ciem- przyjÍtych. Pod uk³adyscalo- 11 IC2. cjometru PR1 punkt, w ktÛrym noúÊ. Drugie wejúcie bramki ne wartozastosowaÊ podstaw- Ostatni¹ czynnoúci¹ przed ³adowanie bÍdzie wy³¹czane IC2D zosta³o do³¹czone do ki, a tranzystor T2 zamoco- oddaniem naszego uk³adu do przy w³aúciwym napiÍciu (6V dzielnika rezystancyjnego waÊ do radiatora, ktÛry na- eksploatacji bÍdzie ustalenie dla 4 akumulatorÛw NiCd). zbudowanego z fotorezystora stÍpnie wraz z tranzystorem napiÍcia pobieranego z suwa- Zbigniew Raabe, AVT R17 i rezystora R19, ktÛrego lutujemy do p³ytki. ka potencjometru montaøowe- zbigniew.raabe@ep.com.pl Elektronika Praktyczna 3/2000 83

Wyszukiwarka