plik


ÿþRyby rozród JMS 2015 R.chrzstnoszkieletowe, > r. ko[cistych - rozdzielnopBciowa kilka grup r. ko[cistych - hermafrodytyzm najcz[ciej sekwencyjny: papugoryby i waragaczowate obojnaki przez caBe |ycie - niekt. strzpielowate karpieDcowate: strumieniak Kryptolebias (Rivulus) marmoratus - samozapBodnienie ginogeneza/gynogeneza - same samice - kara[ srebrzysty Carassius auratus gibellio hybrydogeneza - pikniczkowate, Poeciliopsis kozy Cobitis taenia papugoryby hermafrodytyzm sekwencyjny wargacze kara[ srebrzysty wyBcznie samice Kryptolebias marmoratus strumieniak - samozapBodnienie Cobitis taenia Poeciliopsis monacha hybrydogeneza ró|norodna opieka nad potomstwem - jaja przetrzymywane w pysku (kilka grup; gbacze) igliczniowate - samce jaja w skórnych torbach gbowych (wymiana gazowa i od|ywianie zarodków via przez krew ojca) paletki - Symphysodon discus - mBode od|ywiane wydzielina gr. skórnych B&@& Ogromne zró|nicowanie strategii rozrodu gat. skBadajce miliony maBych jaj - dorszowate 2 du|e jaja - niekt. chrzstonoszkieletowe gat. dBugowieczne, rozród wielokrotny gatunki jednoroczne - karpieDcowate - okresowe zbiorniki wodne gin po rozrodzie (podobnie niektóre Bososiowate) gatunki semelo- iteroparyczne Nothobranchius elongatus Mariakani K96 Corylebias various opieka nad potomstwem - ró|ne grupy krgowców (tak|e inne zw. - pszczoBy, osy) najbardziej znane - ptaki najcz[ciej dwu-rodzicielska - oboje rodzice konieczni do wychowania mBodych spora liczba ptaków - tylko matka (por. kuraki) nieliczne tylko ojciec (strusie; nogale niekt. brodzce - pBatkonóg, Arktyka) pBazy bezogonowe - pierwotnie - brak opieki; jednorodzielska B& lub @& ryby - opieka gB. ze strony ojca pielgnice - pierwotnie B& i @&, wtórnie @& je[li opieka ojcowska - nie wymaga du|ych kosztów; B&B& terytorialne hipoteza dezercji - jaja zostawione na terytorium B& |yworodno[ - zostaj z @& ptaki - u gat. gdzie B&B& maj maBe szanse na powtórne kojarzenie si ssaki - opieka obu rodziców rzadka: psowate niekt. naczelne (pazurczatki Amer. PBd.) szczególna forma opieki: jajo|yworodno[ i |yworodno[ Szczególna forma opieki: jajo|yworodno[ i |yworodno[ r. chrzstnoszkieletowe - zapBodnienie wewntrzne ~ 55% gat. jajo|yworodna lub |yworodna r. ko[ciste - zaledwie 2-3% gatunków niezale|ne pojawienie si ~ 12 razy wszystkie ryby (tak|e ch.szk.) ~ 22 razy larwy ryb - nierzadko inna budowa i tryb |ycia larwa leptocephalus - wgorze larwy ryb ’! przeobra|enie ’! przebudowa ciaBa Melanocetus © 2000 by Image Quest 3-D Lucjanus argentimaculatus Pokarm ryb > ryb - pokarm zwierzcy gat. pobierajcy pokarm urozmaicony "wszystko|erne" wiele specjalizacji pokarmowych ’! zró|nicowanie budowy i behawioru gat. planktono|erne ’! pelagiczne - nierzadko olbrzymie Bawice [ledziowate, [wietlikowate - migracje pionowe za planktonem tak|e najwiksze rekiny i pBaszczki Myctophidae Pokarm ryb ryby wyspecjalizowane - plankton ro[linny - stosunkowo nieliczne sardelowate - olbrzymie Bawice w prdzie Humboldta sBodkowodne - toBpyga biaBa, karpiowate papugoryby - krusz szkielety koralowców - glony na koralowcach szczeciozby - zjadaj polipy koralowców garbikowate - "poletka" poro[nite glonami ryby zdrapujce glony - powstaBy wielokrotnie np. zbrojnikowate niekt. karpiowate - [winka nieliczne - zjadaj wodne ro[liny naczyniowe: amur biaBy mikroorganizmy przew. pokarmowego rozkBadajce [ciany komórkowe: pokolcowate Acanthuridae - [najw. bakteria heterotroficzna Epulopiscium do 600¼m] symbiotyczne orzski Kyphosidae (Percomorpha) - |ywi si brunatnicami, jedyne ryby http://www.izuzuki.com/Zukan/Fish/niza/Large/nagaNZ.jpg Acanthuridae amur Pomacentridae zbrojnikowate - Loricariidae Plecostomus punctatus Kyphosidae kelp fish Pokarm ryb ryby ro[lino|erne: symbionty rozkBadaj wielocukry do krótkich kw. tBuszczowych jak u prze|uwaczy wiele ryb - drapie|ni rybo|ercy czsto niewielkie stada poszukujce Bawic najszybciej pBywajce, wytrwaBe ryby: tuDczyki - makrelowate rekiny - lamnowate niekt. du|e rekiny - walenie, du|e ryby, foki i |óBwie morskie polowanie z zasadzki - np. szczupak Esox morskie przydenne - zakamuflowane: szkaradnice (skorpenowate) - kolce jadowe, niebezpieczne kilka grup r.: Busko|erne lub pBetwo|erne ksaczowate, pielgnicowate, [lizgowate caBkowicie paso|ytnicze: maBe sumy Ameryki PBd. - Trichomycteriidae krew innych ryb; nadgryzaj powBoki ciaBa lub skrzela fiersferowate niekt. - ukrywaj si w strzykwach, po|eraj ich narzdy Pokarm ryb ryby czy[ciciele: - ró|ne rodziny: np. babkowate i wargaczowate paso|yty zewn. ryby denne - oskorupione miczaki - adaptacje budowy zbów wiele pBaszczek - szkody w hodowlach ostryg i innych maB|y Evolutionary morphology in trichomycterid catfishes: structural and functional adaptations in haematophagous vertebrates Zrodowiska skrajne wody antarktyczne: - 2ºC ryby biaBokrwiste (bielankowate) Channichthyidae ok. 18 gat. brak hemoglobiny w krwinkach miogloginy w mi[niach w osoczu biaBka zapobiegajce zamarzaniu jeziora sodowe Afryki: temp. do 44ºC - pielgnicowate Oreochromis |ycie poza wod: poskoczki - Periophthalmus, Gobiidae sprawne poruszanie si na ldzie i korzeniach namorzynów oddychanie skórne + ukrwiony nabBonek jamy skrzelowej http://www.ryanphotographic.com/gobiidae.htm Ryby gBbinowe gBbie mórz - objto[ciowo - wikszo[ wód globu ziemskiego [najwiksze siedlisko] niewielka liczba gatunków, ok. 10 % wszystkich ryb ok. 1150 gat. gBbokowodnych - pelagiczny tryb |ycia ok. 1500 gat. blisko dna lub na dnie wikszo[ ryb ’! mezopelagial 200-1000 m ppm - dociera [wiatBo; brak fotosyntezy [czBowiek dostrzega [wiatBo maks. do 7 000 m ppm] gBbsze warstwy batypelagialu i abysopelagialu roz[wietlone nikBym [wiatBem organizmów z narzdami [wietlnymi - bardzo nieliczne gatunki ryb dominujce w mezopelagialu - [wietlikowate topornikowate w|orowate i w|oroksztaBtne Gonostomatidae > niewielkie ryby planktono|erne - olbrzymie populacje niektóre, np. Cyclothone - uwa|ane za tworzce najwiksze stada krgowców pionowe wdrówki dobowe za planktonem - do 700 m w pionie; do 90 m/godz mi[nie tuBowiowe - du|a cz[ m. czerwone, bogate w mioglobine, mitochondria, glikogen, tBuszcz, naczynia krwiono[ne mog wykonywa dBug prac - m. biaBe batypelagial - dominuj wielorybinkowate matronicowate przy dnie - buBawinkowate, wgorzycowate, wy[lizgowate rekord - Abyssobrotula galatheae - 8 370 m zródBa hydrotermalne - w pobli|u Bythidae (wy[lizgowate) i wgorzycowate GBbiny: ciemno i zimno d" 5º C; wysokie ci[nienie wody, maBo organizmów (pokarm) ci[nienie - < wpByw - ryby gB. woda - ale redukcja aktywno[ci enzymów tlenek trójmetyloaminy - w tkankach - stabilizacja biaBek adaptacje szczególne u gat. |yjcych poni|ej 1000 m ppm ryby batypelagiczne - ubarwienie ciemne, czerwone, brzowe lub czarne skóra bezBuska niekt. zanik lub silna redukcja oczu [wielorybinkowate i niekt. wy[lizgowatych] ! podobne redukcje u ok. 50 gat. r. jaskiniowych ró|nych grup np. Astyanax fasciatus ksaczowate stynkowate, Inops - znaczna redukcja oczu; brak soczewki, tczówki, rogówki i in. elem. pBaska siatkówka, grzbietowa str. gBowy, nad ni pBytki kostne przezroczyste gat. o zredukowanych oczach - rozwinite inne narzdy: mechanoreceptory skórne 44ºC gat. o zredukowanych oczach - rozwinite inne narzdy: mechanorecepotry skórne, narzd wchu wielorybinkowate - szerokie kanaBy l. bocznej gardzielcoksztaBtne - neuromasty na pow. skóry na wzgórkach Megalomycteridae (berysoksztaBtne) - olbrzymi narzd wchu cz[ r.gB. - mezopelagialu du|e oczy i inne adaptacje zwikszajce pole widzenia (du|e zrenice), i wra|liwo[ elem. [wiatBoczuBych niezale|nie powstaBy oczy teleskopowe - rurkowata gaBka oczna, skierowana ku przodowi lub górze - widzenie stereoskopowe np. topornikowete Osotohoproctidae (rz. stynkoksztaBtne) Scopelarchidae (ryby - jaszczurki) oczy zmodyfikowane - siatkówka na bocznej, medialnej cz. gaBki o. lub we wntrzu uchyBka g.o. Opistoroctidae - lusterko z guanoforów, odbija [wiatBo na siatkówk "boczn" podobnie "narzd perBowy" - oko ryb Scopelarchidae przeksztaBcony fg soczewki ’! dodatkowa siatkówka, 2 skupienia receptorów 1. obrazy [wiatBa rozproszonego 2. rozbByski wytwarzane przez organizmy 44ºC Evermannelidae - "ryby jaszczurki" - poduszeczkowata struktura f. [wiatBowodu pod okiem Bathylychonops exilis (Scopelarchidae) - obok oczu gBównych sk. ku górze boczne oczy dodatkowe, sk. w bok i ku tyBowi powstaBy z uchyBków, soczewka - to przeksztaBcona twardówka sprawno[ oczu - kilka warstw elementów [wiatBoczuBych w siatkówce pod ni warstwa srebrzysta odblaskowa elementy [wiatBoczuBe - wyBcznie prciki - najczulsze na [wiatBo zielono-niebieskie - takie dociera w gBbiny lub wytwarzane przez > org. gBbinowych ryby batypelagialu - oczy <, ale du|e zrenica, gste skupienia prcików w siatkówce - plamki ostrego widzenia - drobne rozbByski bioluminescencja jedynym zródBem [wiatBa º ryby batypelagialu - oczy <, ale du|e zrenica, gste skupienia prcików w siatkówce - plamki ostrego widzenia - drobne rozbByski bioluminescencja jedynym zródBem [wiatBa BIOLUMINESCENCJA - u ró|nych organizmów: bakterie - ryby ukBad staBy: lucyferyna + lucyferaza + ATP (wyjtek [wiecce grzyby) lucyferyny odmienne w ró|nych grupach; niezale|ne powstanie ok. 30 x funkcja pierwotna - wizanie wolnego tlenu (lucyferyna = oksydoreduktaza) Strunowce - bioluminescencja - osBonice i ryby > ryb - fotofory z bakteriami luminescencyjnymi; pozakomórkowe wnikaj do fotoforów: kanaBy w skórze, lub przewody z przew. pokarmowego (niekt. ryby - fotofory w jelicie, roz[wietlaj stron brzuszn kamufla| wzgl. drapie|ników |yjcych gBbiej inne ryby - pobieraj lucyferyn z pokarmem 1 gat. wbudowuje lucyferyn z maB|oraczków [ropusznik Porichthys] inne z kr|kopBawów niektóre syntetyzuj wBasn lucyferyn 4ºC bioluminescencja tak|e u niekt. nocnych ryb wód przybrze|nych: latarenkowiec Photoblepharon - rafa koralowa Eliat ryby mezopelagiczne - fotofory brzuszna strona ciaBa drobne narzdy - gBbokowodne rekiny z kolenioksztaBtnych midshipman (Porichthys plectrodon) bioluminescencja Platytroctidae (rz. stynkoksztaBtne) - wyrzucaj odstraszajc [wiecc wydzielina gr. [wietlnych ukBad n. [wietlnych - np. [wietlikowatych - gatunkowospecyficzny inny u samic i samców - komunikacja w czasie rozrodu matronice i w|orowate - fotofory na dBugich wyrostkach gBowowych Chauliodus - w|orowate - wabiki [wietlne w pysku Are snailfish the world's deepest fish? http://www.bbc.com/news/science-environment-17013285 Alan Jamiesons Ocenanlab at the University of Aberdeen Notoliparis kermadecensis Kermadec Trench 7 000 m; Pseudoliparis amblystomopsis Japan Trench 7 703 snail fish Liparidae (Pisces, Scorpaeniformes) Mariana Trench - 8 145 m p.p.m bioluminescencja zBo|ona budowa fotoforów: warstwa [wiecca i odbijajca [wiatBo inna cz[ rola soczewki i rogówki niekt. ryby - "wyBczaj" fotofory - odwracanie, przesBaniania [wiecenie impulsami "lampy" gBowowe - np. w|orowate Stomiidae - [wiatBo czerwone - taka| wra|liwo[ oczu widz czerwone skorupiaki, same niewidoczne dla drapie|ników fotofory - [wiatBo niebieskie warstwa z subst. emitujc [w. czerwone fluorescencja + filtr dla promieni o dBugiej fali 2 gat. zbadane - 2 barwniki wzrokowe w siatkówce wra|liwe na [wiatBo niebieskie i czerwone biolumiescencja rodzaj Malacosteus - northern stoplight loosejaw M.niger gruczoB [wiatBo zielono-niebieskie ’! wzbudza [w. czerowne w biaBku - filtr brzowy - przepuszcza tylko pr. dBugie (bliskie podczerwieni) w kom. siatkówki pochodna chlorofilu - wzbudzane [w. czerwone ok. 700nm stymuluje ’! 2 barwniki wzrokowe 520 i 540 nm pochodna chlorofilu - metabolit bakteriochlorofilu - ? pobierany z pokarmem [widBonogi - plankton ro[linny, m.in. sinice] rodzaj Malacosteus - szeroko otwierany pysk Stylephorus chordatus Photostomias guernei gatunki planktono|erne ryb mezopelagialu - warstwy wy|sze gat. gBbszych warstw - trudno[ci ze zdobyciem pokarmu ofiary sporadyczne gat.te nie poszukuj ofiar czynnie - maBo ruchliwy tryb |ycia sBabo rozwinite mi[nie szkielet w du|ym stopniu chrzstny, ciaBo wiotkie - uszkodzenia przy poBowach np. gardzielcoksztaBtne paszcza wyjtkowo du|a, ostre zby, odginane do tyBu - matronicowce Neoceratias spinifer w|orowate - Malacosteinae - paszcza otwarta z doBu, ko[ci niepoBczone mi[niami, - szybkie zamykanie jamy gbowej rozcigliwy |oBdek i [ciany ciaBa, zwykle bez |eber ryby gBbinowe - brak pcherza pBawnego adaptacje - r.gB. mog od|ywia si z rzadka, du|ym pokarmem ryby g. - zwykle maBe, kilkana[cie cm |aglony Alepisaurus - do 2 m - ogromna pB. grzbietowa > ryb gBbinowych - ikra pelagiczna, larwy w wodach powierzchniowych narybek po przebra|eniu opuszcza si w gBbiny B&B&< @&@&, czsto inna budowa ciaBa; wielorybinkowate, nitkodziobkowate (wgorzoksztaBtne) idiakanty (w|orowate) matronice - u cz[ci niesamodzielny |ywot, B&B& przyczepione lub zro[nite z @&@& B&B& powikszone narzdy wchu lub n. [wietlne - uBatwia odszukiwanie @&@& Biologia ryb gBbinowych sBabo poznana - nieliczne gatunki, nieliczne okazy obserwowane Idiacanthus atlanticus Brauer, 1906 Coryphaenoides acrolepis

Wyszukiwarka