plik


ÿþ©Kancelaria Sejmu s. 1/39 Dz.U. 2001 Nr 106 poz. 1148 USTAWA z dnia 24 sierpnia 2001 r. Opracowano na pod- stawie: tj. Dz. U. z 2008 r. Nr 133, poz. Kodeks postpowania w sprawach o wykroczenia 848, Nr 214, poz. 1344, Nr 237, poz. 1651, z 2009 r. Nr 178, poz. 1375, Nr DZIAA I 190, poz. 1474, Nr Zasady ogólne 206, poz. 1589, z 2010 r. Nr 182, poz. 1228, Nr 197, poz. 1307, Nr Art. 1. 225, poz. 1466, z 2011 r. Nr 217, poz. 1280, § 1. Postpowanie w sprawach o wykroczenia toczy si wedBug przepisów niniej- Nr 240, poz. 1431, Nr szego kodeksu. 244, poz. 1454. § 2. W postpowaniu, o którym mowa w § 1, przepisy Kodeksu postpowania kar- nego stosuje si jedynie, gdy niniejszy kodeks tak stanowi. Art. 2. § 1. Orzekanie nastpuje w postpowaniu: 1) zwyczajnym; 2) przyspieszonym; 3) nakazowym. § 1a. Orzekanie w postpowaniu zwyczajnym nastpuje wówczas, gdy brak jest podstaw do rozpoznania sprawy w postpowaniu przyspieszonym albo naka- zowym. § 2. W wypadkach wskazanych w ustawie i na zasadach w niej okre[lonych upraw- niony organ mo|e naBo|y grzywn w drodze mandatu karnego. Art. 3. W razie stwierdzenia w toku postpowania istotnego uchybienia w czynno[ciach instytucji paDstwowej, samorzdowej lub spoBecznej, sprzyjajcego naruszeniom prawa, sd, a w toku czynno[ci wyja[niajcych organ je prowadzcy, zawiadamia o stwierdzonym uchybieniu t instytucj bdz organ powoBany do sprawowania nad ni nadzoru. Art. 4. Obwinionemu przysBuguje prawo do obrony, w tym do korzystania z pomocy jedne- go obroDcy, o czym nale|y go pouczy. Art. 5. § 1. Nie wszczyna si postpowania, a wszczte umarza, gdy: 2012-01-12 ©Kancelaria Sejmu s. 2/39 1) czynu nie popeBniono albo brak jest danych dostatecznie uzasadniajcych podejrzenie jego popeBnienia; 2) czyn nie zawiera znamion wykroczenia albo ustawa stanowi, |e sprawca nie popeBnia wykroczenia; 3) ustawa stanowi, |e sprawca nie podlega karze; 4) nastpiBo przedawnienie orzekania; 5) obwiniony zmarB; 6) obwiniony jest: a) uwierzytelnionym w Rzeczypospolitej Polskiej, szefem przedstawiciel- stwa dyplomatycznego paDstwa obcego, b) osob nale|c do personelu dyplomatycznego tego przedstawicielstwa, c) osob nale|c do personelu administracyjnego lub technicznego tego przedstawicielstwa, d) czBonkiem rodziny osób wymienionych w lit. a c i pozostaje z nimi we wspólnocie domowej, e) inn osob korzystajc z immunitetu dyplomatycznego, na podstawie ustaw, umów lub powszechnie uznanych zwyczajów midzynarodowych, f) kierownikiem urzdu konsularnego lub innym urzdnikiem konsularnym paDstwa obcego albo inn osob zrównan z nimi na podstawie ustaw, umów lub powszechnie uznanych zwyczajów midzynarodowych; 7) obwiniony z mocy przepisów szczególnych nie podlega orzecznictwu na podstawie niniejszego kodeksu; 8) postpowanie co do tego samego czynu obwinionego zostaBo prawomocnie zakoDczone lub wcze[niej wszczte, toczy si; 9) brak jest skargi uprawnionego oskar|yciela albo |dania [cigania pochodz- cego od osoby uprawnionej lub zezwolenia na [ciganie, gdy ustawa tego wymaga; 10) zachodzi inna okoliczno[ wyBczajca z mocy ustawy orzekanie w post- powaniu na podstawie niniejszego kodeksu. § 2. Przepisu § 1 pkt 6 nie stosuje si: 1) do osób w nim wymienionych, je|eli s obywatelami polskimi lub maj w Polsce miejsce staBego zamieszkania, przy czym osoby, o których mowa w lit. f, nie podlegaj orzecznictwu na podstawie niniejszego kodeksu, tylko w zakresie czynno[ci peBnionych w toku i w wykonaniu funkcji urzdowych; 2) je|eli umowa midzynarodowa, której Rzeczpospolita Polska jest stron, stanowi inaczej. § 3. Przepisu § 1 pkt 6 mo|na nie stosowa do obywatela paDstwa obcego, z którym nie ma w tym przedmiocie umowy, a paDstwo to nie zapewnia wzajemno[ci. § 4. Do chwili otrzymania wymaganego przez ustaw zezwolenia na [ciganie lub |dania [cigania organ prowadzcy czynno[ci wyja[niajce mo|e dokonywa czynno[ci niecierpicych zwBoki w celu zabezpieczenia [ladów i dowodów, a tak|e czynno[ci zmierzajcych do wyja[nienia, czy |danie bdzie zBo|one lub zezwolenie bdzie wydane. Art. 6. § 1. W sprawach o wykroczenia [cigane na |danie pokrzywdzonego wystpujcy z wnioskiem o ukaranie, je|eli nie jest nim pokrzywdzony, powinien uzyska 2012-01-12 ©Kancelaria Sejmu s. 3/39 wymagane |danie od osoby uprawnionej do jego zBo|enia. {danie mo|e by zBo|one na pi[mie albo zgBoszone ustnie do protokoBu. § 2. {danie zBo|one co do niektórych tylko wspóBdziaBajcych w popeBnieniu czynu pozostaje skuteczne tak|e wobec osób niewskazanych w |daniu, je|eli nie s to osoby najbli|sze dla pokrzywdzonego, o czym nale|y pouczy skBadajcego |danie przed jego przyjciem. § 3. {danie mo|e by cofnite. Niedopuszczalne jest cofnicie |dania wobec nie- których tylko wspóBdziaBajcych w popeBnieniu czynu, chyba |e s to osoby najbli|sze dla pokrzywdzonego. Cofnicie mo|e nastpi do momentu rozpo- czcia przewodu sdowego na pierwszej rozprawie. W razie cofnicia |dania ponowne jego zBo|enie jest niedopuszczalne. § 4. Je|eli wniosek o ukaranie pochodzi od pokrzywdzonego, odstpienie przez nie- go od popierania takiego wniosku oznacza tak|e odstpienie przez niego od popierania |dania [cigania. Art. 7. Policja i inne organy w zakresie postpowania w sprawach o wykroczenia wykonuj polecenia sdu oraz prowadz w granicach okre[lonych w ustawie czynno[ci wyja- [niajce. Art. 8. W postpowaniu uregulowanym w niniejszym kodeksie stosuje si odpowiednio przepisy art. 2, 4, 5, 7 9, 13, 14, art. 15 § 2 i 3, art. 16, art. 18 § 2, art. 20 i 23 Ko- deksu postpowania karnego. DZIAA II Sd RozdziaB 1 WBa[ciwo[ i skBad sdu Art. 9. § 1. W sprawach o wykroczenia w pierwszej instancji orzeka sd rejonowy, z za- strze|eniem spraw okre[lonych w art. 10. § 2. Sd wBa[ciwy do rozpoznania sprawy rozpoznaje tak|e [rodki zaskar|enia w wypadkach wskazanych w ustawie oraz przeprowadza inne czynno[ci, gdy ustawa to przewiduje. Art. 10. § 1. W sprawach o wykroczenia popeBnione przez: 1) |oBnierzy w czynnej sBu|bie wojskowej: a) przeciwko organowi wojskowemu lub innemu |oBnierzowi, b) podczas lub w zwizku z peBnieniem obowizków sBu|bowych, w obr- bie obiektu wojskowego lub wyznaczonego miejsca przebywania, na szkod wojska lub z naruszeniem obowizku wynikajcego ze sBu|by wojskowej, 2012-01-12 ©Kancelaria Sejmu s. 4/39 c) za granic, podczas u|ycia lub pobytu SiB Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej poza granicami paDstwa, w rozumieniu ustawy z dnia 17 grud- nia 1998 r. o zasadach u|ycia lub pobytu SiB Zbrojnych Rzeczypospoli- tej Polskiej poza granicami paDstwa (Dz. U. Nr 162, poz. 1117 oraz z 2004 r. Nr 210, poz. 2135), 2) |oBnierzy siB zbrojnych paDstw obcych, przebywajcych na terytorium Rze- czypospolitej Polskiej oraz czBonków ich personelu cywilnego, je|eli pozo- staj w zwizku z peBnieniem obowizków sBu|bowych, o ile ustawa lub umowa midzynarodowa, której Rzeczpospolita Polska jest stron, nie sta- nowi inaczej  orzekaj w pierwszej instancji wojskowe sdy garnizonowe. § 2. Przepis art. 9 § 2 stosuje si odpowiednio do sdów wojskowych. Art. 11. § 1. Przy ustalaniu wBa[ciwo[ci sdu stosuje si odpowiednio przepisy art. 31, 32, 33 § 1, art. 34 36, 39 i 43 Kodeksu postpowania karnego, a w odniesieniu do s- du, o którym mowa w art. 10, tak|e art. 651 Kodeksu postpowania karnego. § 2. Sd okrgowy mo|e z inicjatywy wBa[ciwego sdu przekaza spraw do rozpo- znania innemu sdowi równorzdnemu w ramach okrgu tego samego sdu okrgowego, je|eli wymaga tego dobro wymiaru sprawiedliwo[ci. § 3. Przepis § 2 stosuje si odpowiednio do wojskowego sdu okrgowego, w wy- padku, w którym inicjatywa pochodzi od wojskowego sdu garnizonowego. Art. 12. § 1. Spory o wBa[ciwo[ midzy sdami rejonowymi rozstrzyga sd okrgowy, wBa- [ciwy dla okrgu, w którym dziaBa sd, który pierwszy wszczB spór. § 2. Spory o wBa[ciwo[ midzy wojskowymi sdami garnizonowymi rozstrzyga wojskowy sd okrgowy, nadrzdny nad sdem, który pierwszy wszczB spór. Art. 13. § 1. Sd rejonowy orzeka na rozprawie i na posiedzeniu jednoosobowo. § 2. Przepis § 1 stosuje si odpowiednio do wojskowego sdu garnizonowego oraz do sdu orzekajcego w sprawach, o którym mowa w art. 12 § 1 i 2. Art. 14. § 1. Sdem odwoBawczym w sprawach o wykroczenia podlegajcych wBa[ciwo[ci sdów powszechnych, je|eli ustawa nie stanowi inaczej, jest: 1) sd okrgowy do rozpoznania apelacji oraz za|aleD na postanowienia i za- rzdzenia zamykajce drog do wydania wyroku; 2) sd rejonowy w innym równorzdnym skBadzie do rozpoznania pozostaBych za|aleD. § 2. Sdem odwoBawczym w sprawach o wykroczenia podlegajcych wBa[ciwo[ci sdów wojskowych, je|eli ustawa nie stanowi inaczej, jest wojskowy sd okr- gowy. § 3. Sd okrgowy i wojskowy sd okrgowy ponadto rozpoznaj sprawy przekaza- ne im przez ustaw. 2012-01-12 ©Kancelaria Sejmu s. 5/39 § 4. W sprawach okre[lonych w § 1 i 2 sdy w nich wskazane orzekaj na rozprawie i na posiedzeniu jednoosobowo. § 5. W sprawach okre[lonych w § 3 sdy orzekaj jednoosobowo, chyba |e ustawa stanowi inaczej albo prezes sdu zarzdzi orzekanie w skBadzie trzech sdziów. Art. 15. § 1. Sd apelacyjny rozpoznaje [rodki odwoBawcze od orzeczeD i zarzdzeD wyda- wanych w pierwszej instancji przez sd okrgowy oraz inne sprawy przekazane mu przez ustaw. § 2. Sd Najwy|szy rozpoznaje kasacje i inne sprawy przekazane mu przez ustaw. § 3. W sprawach, w których orzekaBy sdy wojskowe, uprawnienia sdu okrgowego ma wojskowy sd okrgowy, a uprawnienia sdu apelacyjnego i Sdu Najwy|- szego ma Sd Najwy|szy  Izba Wojskowa. § 4. Sdy wskazane w § 1 3 orzekaj jednoosobowo, chyba |e ustawa stanowi ina- czej albo prezes sdu lub Prezes Sdu Najwy|szego zarzdzi orzekanie w skBa- dzie trzech sdziów. RozdziaB 2 WyBczenie sdziego Art. 16. § 1. Do wyBczenia sdziego stosuje si odpowiednio przepisy art. 40, 41 i 42 § 1 3 Kodeksu postpowania karnego. § 2. O wyBczeniu sdziego rozstrzyga inny równorzdny skBad sdu, przed którym sprawa si toczy. W razie niemo|no[ci utworzenia takiego skBadu o wyBczeniu orzeka sd wy|szego rzdu. DZIAA III Strony, obroDcy i peBnomocnicy RozdziaB 3 Oskar|yciel publiczny Art. 17. § 1. Oskar|ycielem publicznym we wszystkich sprawach o wykroczenia jest Policja, chyba |e ustawa stanowi inaczej. § 2. W sprawach o wykroczenia przeciwko prawom pracownika okre[lonych w Ko- deksie pracy, w sprawach o wykroczenia okre[lonych w art. 119 123 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415 i Nr 70, poz. 416), a tak|e w sprawach o inne wykroczenia zwizane z wykonywaniem pracy zarobkowej, je|eli ustawa tak stanowi, oskar|ycielem publicznym jest inspektor pracy. § 3. Organom administracji rzdowej i samorzdowej, organom kontroli paDstwowej i kontroli samorzdu terytorialnego oraz stra|om gminnym (miejskim) upraw- nienia oskar|yciela publicznego przysBuguj tylko wówczas, gdy w zakresie swego dziaBania w tym w trakcie prowadzonych czynno[ci wyja[niajcych ujawniBy wykroczenia i wystpiBy z wnioskiem o ukaranie. 2012-01-12 ©Kancelaria Sejmu s. 6/39 § 4. Rada Ministrów mo|e, w drodze rozporzdzenia, nada w sprawach o wykro- czenia uprawnienia oskar|yciela publicznego tak|e innym instytucjom paD- stwowym, samorzdowym lub spoBecznym, okre[lajc zakres spraw, w których w ramach swego dziaBania mog wystpowa z wnioskiem o ukaranie za ujaw- nione przez siebie wykroczenia, majc na wzgldzie zakres ustawowych uprawnieD takich instytucji oraz potrzeb ochrony dóbr szczególnie nara|onych na naruszenia ze strony sprawców wykroczeD. § 5. UdziaB w sprawie organu, który zBo|yB wniosek o ukaranie, wyBcza Policj od udziaBu w sprawie. Art. 18. § 1. W ka|dej sprawie o wykroczenie wniosek o ukaranie mo|e wnie[ prokurator, stajc si oskar|ycielem publicznym. § 2. Prokurator mo|e tak|e wstpi do postpowania wszcztego na podstawie wniosku o ukaranie wniesionego przez innego oskar|yciela. § 3. W wypadkach wskazanych w § 1 i 2 udziaB prokuratora wyBcza udziaB innego oskar|yciela publicznego. Art. 19. § 1. Przepisy art. 40 § 1 pkt 1 4 i 6, § 2 oraz art. 41 i 42 Kodeksu postpowania kar- nego stosuje si odpowiednio do oskar|yciela publicznego. § 2. W sprawie wyBczenia orzeka organ bezpo[rednio przeBo|ony nad osob podle- gajc wyBczeniu. Przepis art. 48 § 2 Kodeksu postpowania karnego stosuje si odpowiednio. RozdziaB 4 Obwiniony i jego obroDca Art. 20. § 1. Obwinionym jest osoba, przeciwko której wniesiono wniosek o ukaranie w sprawie o wykroczenie. § 2. Je|eli obwiniony nie zna jzyka polskiego, wniosek o ukaranie oraz rozstrzy- gnicia podlegajce zaskar|eniu lub koDczce postpowanie ogBasza si lub do- rcza obwinionemu wraz z tBumaczeniem. § 3. Do obwinionego stosuje si odpowiednio art. 74 § 1 i 2, art. 75, 76 i 175 Kodek- su postpowania karnego. Art. 21. § 1. W postpowaniu w sprawie o wykroczenia obwiniony musi mie obroDc przed sdem, je|eli: 1) jest gBuchy, niemy lub niewidomy; 2) zachodzi uzasadniona wtpliwo[ co do jego poczytalno[ci. § 2. W wypadku, o którym mowa w § 1 pkt 2, obowizek korzystania z pomocy obroDcy ustaje, je|eli powoBany biegBy stwierdzi, |e poczytalno[ obwinionego nie budzi wtpliwo[ci, chyba |e sd postanowi inaczej. § 3. W wypadkach, o których mowa w § 1, udziaB obroDcy w rozprawie jest obo- wizkowy, a w posiedzeniu, je|eli ustawa tak stanowi. 2012-01-12 ©Kancelaria Sejmu s. 7/39 § 4. Je|eli w wypadkach, o których mowa w § 1, obwiniony nie ma obroDcy z wybo- ru, wyznacza mu si obroDc z urzdu. Art. 22. Gdy wymaga tego dobro wymiaru sprawiedliwo[ci, obwinionemu, który nie ma obroDcy z wyboru, wyznacza si na jego wniosek obroDc z urzdu, je|eli w sposób nale|yty wyka|e, |e nie jest w stanie ponie[ kosztów obrony bez powa|nego uszczerbku dla niezbdnego utrzymania siebie i rodziny. Przepis art. 78 § 2 Kodeksu postpowania karnego stosuje si. Art. 23. ObroDc z urzdu wyznacza prezes sdu wBa[ciwego do rozpoznania sprawy. Art. 24. § 1. ObroDc w sprawach o wykroczenia mo|e by adwokat albo radca prawny. § 2. Do obroDcy obwinionego stosuje si odpowiednio przepisy art. 83 86 Kodeksu postpowania karnego. § 3. Ilekro w przepisach Kodeksu postpowania karnego stosowanych na podstawie art. 1 § 2 mówi si o obroDcy albo o adwokacie, rozumie si przez to tak|e rad- c prawnego. RozdziaB 5 Pokrzywdzony, oskar|yciel posiBkowy i peBnomocnicy Art. 25. § 1. Pokrzywdzonym jest ten, czyje dobro prawne zostaBo bezpo[rednio naruszone lub zagro|one przez wykroczenie. § 2. W razie [mierci pokrzywdzonego prawa, które by mu przysBugiwaBy, mog wy- konywa osoby najbli|sze. § 3. Do pokrzywdzonego stosuje si odpowiednio art. 49 § 3 oraz art. 51 Kodeksu postpowania karnego. § 4. Pokrzywdzony mo|e dziaBa jako strona w charakterze oskar|yciela posiBkowe- go obok oskar|yciela publicznego lub zamiast niego. Art. 26. § 1. O przesBaniu wniosku o ukaranie oskar|yciel publiczny zawiadamia ujawnione- go pokrzywdzonego, wskazujc sd, do którego wniosek skierowano, i poucza- jc go o uprawnieniach, o których mowa w § 3. § 2. (uchylony). § 3. Pokrzywdzony mo|e w terminie 7 dni od zawiadomienia, o którym mowa w § 1, o[wiadczy, |e bdzie dziaBa obok oskar|yciela publicznego jako oskar|y- ciel posiBkowy; po upBywie tego terminu uprawnienie wygasa. § 4. (uchylony). § 5. Art. 54 § 2 i art. 56 Kodeksu postpowania karnego stosuje si odpowiednio. 2012-01-12 ©Kancelaria Sejmu s. 8/39 Art. 27. § 1. W sprawach o wykroczenia [cigane na |danie pokrzywdzonego, pokrzywdzo- ny mo|e samodzielnie wnie[ wniosek o ukaranie jako oskar|yciel posiBkowy. § 2. W sprawach o wykroczenia inne ni| okre[lone w § 1, pokrzywdzony mo|e sa- modzielnie wnie[ wniosek o ukaranie jako oskar|yciel posiBkowy, je|eli w cigu miesica od powiadomienia o wykroczeniu organu uprawnionego do wy- stpowania w tych sprawach w charakterze oskar|yciela publicznego nie zosta- nie powiadomiony o wniesieniu przez ten organ wniosku o ukaranie albo otrzyma zawiadomienie, o którym mowa w art. 54 § 2. § 3. Je|eli pokrzywdzony zBo|yB wniosek o ukaranie, pomimo |e oskar|yciel pu- bliczny tak|e zBo|yB taki wniosek, wniosek pokrzywdzonego traktuje si jako o[wiadczenie wskazane w art. 26 § 3. § 4. Prezes sdu zawiadamia o wniesieniu wniosku o ukaranie, o którym mowa w § 1 i 2, wBa[ciwego oskar|yciela publicznego. Je|eli oskar|yciel ten w cigu 14 dni od otrzymania zawiadomienia wniesie w sprawie o ten sam czyn tej samej osoby publiczny wniosek o ukaranie, wniosek pokrzywdzonego traktuje si jak o[wiadczenie wskazane w art. 26 § 3. § 5. Art. 55 § 3 Kodeksu postpowania karnego stosuje si. Art. 28. § 1. Odstpienie oskar|yciela posiBkowego, o którym mowa w art. 27 § 1 i 2, od oskar|enia, powoduje umorzenie postpowania. § 2. Odstpienie oskar|yciela posiBkowego, o którym mowa w art. 26 § 3, od oskar- |enia nie tamuje rozpoznania sprawy. Art. 57 § 1 Kodeksu postpowania kar- nego stosuje si odpowiednio. Art. 29. § 1. Niestawiennictwo prawidBowo powiadomionego pokrzywdzonego i oskar|ycie- la posiBkowego na rozpraw lub posiedzenie nie tamuje toku sprawy, chyba |e ustawa stanowi inaczej. § 2. Niestawiennictwo oskar|yciela posiBkowego, o którym mowa w art. 27 § 1 i 2, bez usprawiedliwienia, uwa|a si za odstpienie od oskar|enia; w takim przy- padku sd umarza postpowanie. Art. 30. § 1. Pokrzywdzony i oskar|yciel posiBkowy mo|e korzysta z pomocy jednego peB- nomocnika. PeBnomocnikiem mo|e by adwokat, radca prawny, a w wypadku, gdy pokrzywdzonym jest instytucja paDstwowa, samorzdowa lub spoBeczna, tak|e pracownik tej instytucji lub jej organu nadrzdnego. § 2. Do peBnomocnika stosuje si odpowiednio przepisy art. 22 i 23 niniejszego ko- deksu oraz art. 83, 84, 86 § 2 i art. 89 Kodeksu postpowania karnego. Art. 31. § 1. W razie [mierci oskar|yciela posiBkowego, o którym mowa w art. 27 § 1 i 2, sd zawiesza postpowanie, a osoby najbli|sze mog wstpi w prawa zmarBego. Je|eli w terminie zawitym miesica od dnia [mierci oskar|yciela osoba upraw- niona nie wstpi w prawa zmarBego, sd umarza postpowanie. 2012-01-12 ©Kancelaria Sejmu s. 9/39 § 2. W razie [mierci oskar|yciela posiBkowego, wskazanego w art. 26 § 3, osoby najbli|sze mog przystpi do postpowania w ka|dym jego stadium. DZIAA IV Czynno[ci procesowe Art. 32. § 1. Rozstrzygnicia zapadaj w postaci orzeczeD, zarzdzeD albo mandatów kar- nych. § 2. Orzeczenie wydaje si w formie wyroku lub postanowienia. Postanowieniem rozstrzyga si, gdy ustawa nie wymaga wydania wyroku. § 3. Postanowienie wydaje sd, prezes sdu i upowa|niony sdzia, a w toku czynno- [ci wyja[niajcych równie| organ prowadzcy te czynno[ci. W kwestii niewy- magajcej postanowienia wydaje si zarzdzenie. § 4. W sprawach osób podlegajcych orzecznictwu sdów wojskowych przepis § 3 odnosi si tak|e do prokuratora wojskowego. § 5. Przepisy art. 94, 95 i 97 Kodeksu postpowania karnego stosuje si odpowied- nio. Art. 33. Strony mog uczestniczy w posiedzeniu, je|eli ustawa to przewiduje albo gdy pre- zes sdu lub sd tak zarzdzi. Art. 34. Podstaw orzeczenia mo|e stanowi tylko caBoksztaBt okoliczno[ci ujawnionych w postpowaniu, majcych znaczenie dla rozstrzygnicia. Art. 35. § 1. Wyrok sdu pierwszej instancji uzasadnia si i dorcza stronie wraz z uzasad- nieniem jedynie na jej |danie zgBoszone w zawitym terminie 7 dni od daty je- go ogBoszenia, chyba |e ustawa stanowi inaczej. § 2. Wyrok zaoczny dorcza si z urzdu obwinionemu i jego obroDcy, je|eli zostaB ustanowiony; termin do |dania dorczenia uzasadnienia tego wyroku biegnie od daty jego dorczenia. § 3. Wyrok wydany na posiedzeniu dorcza si stronie z urzdu, gdy nie uczestni- czyBa ona w posiedzeniu; termin do |dania dorczenia uzasadnienia wyroku biegnie wówczas od daty jego dorczenia. Art. 36. § 1. Postanowienie i zarzdzenie uzasadnia si jedynie, gdy podlega ono zaskar|e- niu. Uzasadnienie sporzdza si wówczas z urzdu i dorcza si je wraz z roz- strzygniciem osobom, którym przysBuguje [rodek odwoBawczy, je|eli nie bra- By udziaBu w rozprawie lub posiedzeniu albo nie byBy obecne przy ogBoszeniu rozstrzygnicia, chyba |e oddaliBy si samowolnie. § 2. Orzeczenie wydane w wyniku rozpoznania [rodka zaskar|enia uzasadnia si z urzdu, chyba |e ustawa stanowi inaczej. 2012-01-12 ©Kancelaria Sejmu s. 10/39 Art. 37. § 1. ProtokóB spisuje si z ka|dej czynno[ci majcej istotne znaczenie dla sprawy, a w szczególno[ci z rozprawy i posiedzenia, a tak|e z dokonanych poza rozpra- w czynno[ci dowodowych, chyba |e ustawa stanowi inaczej. § 2. Czynno[ci, z których nie sporzdza si protokoBu, a tak|e inne zdarzenia, które maj znaczenie dla postpowania, utrwala si w aktach w formie notatki urz- dowej podpisanej przez osob, która dokonaBa tych czynno[ci. § 3. Przebieg czynno[ci protokoBowanych mo|e by utrwalony ponadto za pomoc urzdzenia rejestrujcego obraz lub dzwik, o czym nale|y uprzedzi osoby uczestniczce w czynno[ci. Zapis taki i jego przekBad, je|eli zostaB sporzdzo- ny, s zaBcznikami do protokoBu. § 4. Strony i osoby majce w tym interes prawny mog zBo|y wniosek o sprosto- wanie protokoBu rozprawy lub posiedzenia, wskazujc na nie[cisBo[ci i opusz- czenia. W przedmiocie sprostowania protokoBu rozstrzyga, po wysBuchaniu protokolanta, sdzia, który prowadziB czynno[. § 5. Do protokoBów stosuje si odpowiednio przepisy art. 144 146, 147 § 3, art. 148, 149 § 1 i 2, art. 150, 151, 153 § 3 i 4, art. 154 oraz art. 155 Kodeksu postpo- wania karnego oraz przepisy wydane na podstawie art. 147 § 5 Kodeksu post- powania karnego. Art. 38. § 1. Do czynno[ci procesowych prowadzonych w postpowaniu w sprawach o wy- kroczenia stosuje si odpowiednio tak|e przepisy art. 95, 100 § 1 i 6 zdanie pierwsze, art. 105, 107, 108, 116 134, 136 142, 156 § 1 4, art. 157, 158, 160 166, 476 § 2 Kodeksu postpowania karnego, a gdy sd orzeka jednoosobowo, równie| przepisy art. 109 114 i 115 § 1, § 2 zdanie pierwsze oraz § 3 Kodeksu postpowania karnego. § 2. Przy pierwszym wysBuchaniu oraz w wypadku, o którym mowa w art. 54 § 7, osoba podejrzana o popeBnienie wykroczenia ma obowizek wskaza adres dla dorczeD w kraju; w razie nieuczynienia tego pismo wysBane pod ostatnio zna- nym adresem w kraju albo je|eli adresu tego nie ma, zaBczone do akt sprawy, uwa|a si za dorczone, o czym nale|y j pouczy. Pouczenie to odnotowuje si w protokole, o którym mowa w art. 54 § 6, lub w notatce wskazanej w art. 54 § 7. DZIAA V Dowody RozdziaB 6 Przepisy ogólne Art. 39. § 1. Dowody przeprowadza si na wniosek stron albo z urzdu. Przepis art. 168 Ko- deksu postpowania karnego stosuje si. 2012-01-12 ©Kancelaria Sejmu s. 11/39 § 2. Do wniosku dowodowego stosuje si odpowiednio przepisy art. 169 i 170 Ko- deksu postpowania karnego, a przy przeprowadzaniu dowodu tak|e art. 171 173 Kodeksu postpowania karnego. § 3. Poza rozpraw o dopuszczeniu dowodu lub o jego zabezpieczeniu rozstrzyga prezes sdu, sd albo organ prowadzcy czynno[ci wyja[niajce, a w sprawach osób podlegajcych orzecznictwu sdów wojskowych tak|e prokurator woj- skowy. § 4. Dowodu z wyja[nieD lub zeznaD nie wolno zastpowa tre[ci pism, zapisków lub notatek urzdowych, chyba |e ustawa stanowi inaczej. Art. 40. § 1. Na wniosek osoby przesBuchiwanej przyjmuje si od niej o[wiadczenie na pi- [mie. § 2. W wypadku, o którym mowa w § 1, nale|y umo|liwi tej osobie sporzdzenie o[wiadczenia w warunkach uniemo|liwiajcych porozumienie si z innymi osobami, a nastpnie przesBucha j w celu wyja[nienia, uzupeBnienia lub u[ci- [lenia okoliczno[ci zawartych w o[wiadczeniu pisemnym. O[wiadczenie pi- semne stanowi zaBcznik do protokoBu. § 3. Wyja[nienia lub zeznania, zBo|one w formie o[wiadczenia pisemnego w post- powaniu przed sdem, odczytuje si. RozdziaB 7 Przeprowadzanie poszczególnych dowodów. Przeszukanie Art. 41. § 1. Przy przeprowadzaniu dowodu z zeznaD [wiadka stosuje si odpowiednio prze- pisy art. 177, 178, 182, 183, 185 190, 191 § 1 i 2 oraz art. 192 Kodeksu post- powania karnego. § 2. Osoby obowizane do zachowania w tajemnicy informacji niejawnych o klau- zuli tajno[ci  tajne lub  [ci[le tajne mog by przesBuchane co do okoliczno- [ci, na które rozciga si ten obowizek, tylko po zwolnieniu tych osób od obowizku zachowania tajemnicy przez uprawniony organ przeBo|ony. § 3. Osoby obowizane do zachowania w tajemnicy informacji niejawnych o klau- zuli tajno[ci  zastrze|one lub  poufne lub tajemnicy zwizanej z wykonywa- niem zawodu lub funkcji mog odmówi zeznaD co do okoliczno[ci, na które rozciga si ten obowizek, chyba |e sd zwolni te osoby od obowizku za- chowania tajemnicy, je|eli ustawy szczególne nie stanowi inaczej. Na posta- nowienie sdu sBu|y za|alenie. § 4. Sd nie mo|e zwolni jednak od obowizku zachowania tajemnicy zwizanej z wykonywaniem zawodu adwokata, radcy prawnego, lekarza lub dziennikarza. § 5. W wypadkach wskazanych w § 2 i 3 sd przesBuchuje tak osob na rozprawie z wyBczeniem jawno[ci. Przepisy wydane na podstawie art. 181 § 2 Kodeksu postpowania karnego stosuje si odpowiednio. Art. 42. § 1. Przy przeprowadzaniu dowodu z opinii biegBego stosuje si odpowiednio prze- pisy art. 193 201 Kodeksu postpowania karnego. 2012-01-12 ©Kancelaria Sejmu s. 12/39 § 2. W razie uzasadnionych wtpliwo[ci co do stanu zdrowia psychicznego obwi- nionego sd lub prokurator dziaBajcy na podstawie art. 56 § 1 powoBuje bie- gBego psychiatr. Przepis art. 202 § 5 Kodeksu postpowania karnego stosuje si odpowiednio. § 3. Do tBumacza i specjalistów stosuje si odpowiednio przepisy art. 204 206 Ko- deksu postpowania karnego. Art. 43. Przy przeprowadzaniu ogldzin i eksperymentu procesowego stosuje si odpowied- nio przepisy art. 207, 208, 211 i 212 Kodeksu postpowania karnego. Art. 44. § 1. W celu znalezienia i zatrzymania przedmiotów podlegajcych ogldzinom lub mogcych stanowi dowód rzeczowy, Policja, a w toku czynno[ci wyja[niaj- cych równie| inne organy je prowadzce, mog dokona przeszukania po- mieszczeD i innych miejsc, je|eli istniej uzasadnione podstawy do przypusz- czenia, |e przedmioty te lub dowody tam si znajduj. § 2. Przepis § 1 stosuje si odpowiednio do przeszukania osoby, jej odzie|y lub pod- rcznych przedmiotów. § 3. Przeszukanie nastpuje na mocy postanowienia prokuratora lub sdu. § 4. W wypadkach niecierpicych zwBoki, je|eli postanowienie nie mogBo by uprzednio wydane, mo|na przeprowadzi przeszukanie bez takiego postano- wienia, jednak organ dokonujcy tej czynno[ci zobowizany jest nastpnie zwróci si niezwBocznie do prokuratora o zatwierdzenie przeszukania. Na |- danie osoby, u której dokonano przeszukania, dorcza si jej w terminie 14 dni postanowienie w przedmiocie zatwierdzenia przeszukania. O prawie wystpie- nia z takim |daniem nale|y j pouczy. § 5. Przy przeprowadzaniu przeszukania i zatrzymania przedmiotów stosuje si od- powiednio przepisy art. 217, 221 234 i 236 Kodeksu postpowania karnego. DZIAA VI Zrodki przymusu RozdziaB 8 Zatrzymanie Art. 45. § 1. Policja ma prawo zatrzyma osob ujt na gorcym uczynku popeBnienia wy- kroczenia lub bezpo[rednio potem, je|eli: 1) zachodz podstawy do zastosowania wobec niej postpowania przyspieszo- nego; 2) nie mo|na ustali jej to|samo[ci. § 2. Art. 243 Kodeksu postpowania karnego stosuje si odpowiednio. Art. 46. § 1. Zatrzymanego nale|y natychmiast poinformowa o przyczynach zatrzymania i o przysBugujcych mu uprawnieniach oraz wysBucha go. 2012-01-12 ©Kancelaria Sejmu s. 13/39 § 2. Z zatrzymania sporzdza si protokóB, którego odpis dorcza si zatrzymanemu za pokwitowaniem. W protokole nale|y poda imi i nazwisko oraz funkcj osoby dokonujcej zatrzymania, imi i nazwisko zatrzymanego, a w razie nie- mo|no[ci ustalenia to|samo[ci  rysopis tej osoby, a ponadto dzieD, godzin, miejsce i przyczyn zatrzymania z okre[leniem wykroczenia, w zwizku z któ- rym zostaBa zatrzymana. Nale|y równie| zapisa zBo|one przez zatrzymanego o[wiadczenia i zaznaczy udzielenie mu informacji o przysBugujcych pra- wach. § 3. Na |danie zatrzymanego zawiadamia si o zatrzymaniu osob najbli|sz, a tak|e pracodawc. O zatrzymaniu osoby wskazanej w art. 10 § 1 zawiadamia si niezwBocznie wBa[ciwego dowódc jednostki wojskowej, nawet gdy za- trzymany tego nie |da. § 4. Zatrzymanemu nale|y na jego |danie umo|liwi nawizanie w dostpnej for- mie kontaktu z adwokatem albo z radc prawnym oraz zapewni mo|liwo[ bezpo[redniej z nim rozmowy; zatrzymujcy mo|e zastrzec, |e bdzie przy niej obecny. § 5. Zatrzymanego nale|y natychmiast zwolni, gdy ustanie przyczyna zatrzymania, a tak|e z upBywem czasu zatrzymania. § 6. Czas zatrzymania osoby liczy si od chwili jej ujcia i nie mo|e przekroczy 24 godzin, a w wypadkach wskazanych w art. 45 § 1 pkt 1  48 godzin. Art. 47. § 1. Zatrzymanemu przysBuguje za|alenie na zatrzymanie do sdu. W za|aleniu za- trzymany mo|e domaga si zbadania zasadno[ci, legalno[ci oraz prawidBowo- [ci zatrzymania. § 2. Za|alenie przekazuje si niezwBocznie sdowi rejonowemu miejsca zatrzyma- nia, który równie| niezwBocznie je rozpoznaje. § 3. Przy rozpoznawaniu za|alenia sd stosuje odpowiednio przepisy art. 246 § 3 i 4 Kodeksu postpowania karnego. § 4. W razie uznania zatrzymania za niewtpliwie niesBuszne zatrzymanemu przy- sBuguje odszkodowanie, którego mo|e dochodzi w trybie okre[lonym w dziale XII niniejszego kodeksu. RozdziaB 9 Zabezpieczenie i zajcie przedmiotów Art. 48. § 1. Policja i inne organy uprawnione do prowadzenia czynno[ci okre[lonych w dziale VII mog dokona tymczasowego zajcia przedmiotu, je|eli w zakresie swego dziaBania dowiedziaBy si lub ujawniBy wykroczenie zagro|one przepad- kiem przedmiotów, a zajcie takie jest niezbdne dla zabezpieczenia wykona- nia tego przepadku. Z czynno[ci zajcia sporzdza si protokóB. § 2. Tymczasowe zajcie upada, je|eli w cigu 7 dni od daty jego dokonania nie zo- stanie wydane postanowienie o zabezpieczeniu albo rozstrzygnicie orzekajce przepadek. Postanowienie o zabezpieczeniu wydaje sd wBa[ciwy do rozpozna- nia sprawy; dorcza si je niezwBocznie osobie, u której dokonano zajcia. § 3. Zabezpieczenie mo|e nastpi tak|e na mocy postanowienia sdu po wszczciu postpowania w sprawie o wykroczenie zagro|one przepadkiem przedmiotów, je|eli nie dokonano tymczasowego zajcia. Postanowienie to wykonuje Policja, 2012-01-12 ©Kancelaria Sejmu s. 14/39 stosujc odpowiednio przepisy o przeszukaniu i dorczajc postanowienie oso- bie, u której dokonuje zajcia. § 4. Na postanowienia, o których mowa w § 2 i 3, przysBuguje za|alenie osobie, któ- rej prawa zostaBy naruszone. § 5. Przy dokonywaniu czynno[ci, o których mowa w § 1 3, stosuje si odpowied- nio przepisy art. 44. § 6. Zabezpieczenie majtkowe upada, je|eli nie zostanie prawomocnie orzeczony przepadek przedmiotów. RozdziaB 10 Kary porzdkowe i pozostaBe [rodki przymusu Art. 49. § 1. Na [wiadka, biegBego, tBumacza lub specjalist, który bez usprawiedliwienia nie stawiB si na wezwanie uprawnionego organu lub bez zezwolenia tego organu samowolnie wydaliB si z miejsca czynno[ci przed jej zakoDczeniem albo bez- podstawnie odmówiB zBo|enia zeznaD, wykonania czynno[ci biegBego, tBumacza lub specjalisty, mo|na naBo|y kar porzdkow do 250 zBotych, a w razie po- nownego niezastosowania si do wezwania do 500 zBotych. § 2. Przepis § 1 stosuje si równie| do osoby, która bdc obowizana do okazania albo wydania przedmiotu ogldzin lub dowodu rzeczowego odmówiBa jego okazania lub wydania; nie dotyczy to osoby, której przysBuguje prawo odmowy zeznaD. § 3. NaBo|on kar nale|y uchyli, je|eli osoba ukarana w cigu 7 dni od daty dor- czenia lub ogBoszenia jej postanowienia o naBo|eniu kary porzdkowej dosta- tecznie usprawiedliwi swoje niestawiennictwo, samowolne oddalenie si, od- mow zBo|enia zeznaD albo wykonania innego obowizku, o którym mowa w § 1 lub 2. § 4. W przypadku uchybienia obowizkom wskazanym w § 1 lub 2 przez |oBnierza w czynnej sBu|bie wojskowej, sd wystpuje do dowódcy jednostki wojskowej, w której |oBnierz peBni sBu|b, o pocignicie go do odpowiedzialno[ci dyscy- plinarnej. § 5. Przepis § 4 stosuje si, choby za uchybienie, którego dopu[ciB si |oBnierz przed wstpieniem do wojska, byBa mu poprzednio wymierzona kara porzd- kowa, lecz nie zostaBa do tego czasu wykonana. Art. 50. § 1. W razie niestawienia si [wiadka na wezwanie bez usprawiedliwienia mo|na, niezale|nie od naBo|enia kary porzdkowej, zarzdzi jego przymusowe do- prowadzenie przez Policj. § 2. W razie nieusprawiedliwionej odmowy okazania albo wydania przedmiotu ogldzin lub dowodu rzeczowego mo|na zarzdzi jego odebranie przez Poli- cj. Art. 51. § 1. Zrodki przymusu, o których mowa w art. 49 i 50, stosuje sd wBa[ciwy do roz- poznania sprawy, a w toku czynno[ci wyja[niajcych tak|e prokurator, je|eli prowadzi te czynno[ci. W toku czynno[ci wyja[niajcych, prowadzonych przez 2012-01-12 ©Kancelaria Sejmu s. 15/39 organ inny ni| prokurator, [rodki przymusu, o których mowa w art. 50 § 1, sto- suje sd wBa[ciwy do rozpoznania sprawy na wniosek organu dokonujcego tych czynno[ci, a pozostaBe [rodki przymusu  organ dokonujcy czynno[ci wyja[niajcych. § 2. Kar porzdkow wskazan w art. 49 § 1 i 2 uchyla odpowiednio sd lub organ przeBo|ony nad organem, który dan kar naBo|yB. § 3. Na postanowienie odmawiajce uchylenia kary porzdkowej przysBuguje ukara- nemu za|alenie; je|eli postanowienie wydano w toku czynno[ci wyja[niaj- cych, za|alenie rozpoznaje sd wBa[ciwy do rozpoznania sprawy. § 4. Kary porzdkowe naBo|one w toku czynno[ci wyja[niajcych [ciga si w try- bie przepisów o postpowaniu egzekucyjnym w administracji. Kary te stanowi dochód bud|etu paDstwa. Art. 52. Wykonujc zarzdzenie o przymusowym doprowadzeniu obwinionego lub [wiadka, Policja mo|e, gdy jest to niezbdne, zatrzyma osob, któr ma doprowadzi na czas konieczny do wykonania zarzdzenia. Art. 46 i 47 nie stosuje si. Art. 53. Je|eli miejsce pobytu osoby podejrzanej o popeBnienie wykroczenia nie jest znane, sd mo|e zarzdzi ustalenie miejsca jej pobytu przez Policj. Policja ustala te| miejsce pobytu z wBasnej inicjatywy albo na wniosek organu dokonujcego czynno- [ci wyja[niajcych. Sd mo|e zarzdzi przymusowe doprowadzenie obwinionego. DZIAA VII Czynno[ci wyja[niajce Art. 54. § 1. W celu ustalenia, czy istniej podstawy do wystpienia z wnioskiem o ukaranie oraz zebrania danych niezbdnych do sporzdzenia wniosku o ukaranie, Policja przeprowadza czynno[ci wyja[niajce. Czynno[ci te w miar mo|no[ci nale|y podj w miejscu popeBnienia czynu bezpo[rednio po jego ujawnieniu i zakoD- czy w cigu miesica. § 2. Je|eli czynno[ci wyja[niajce nie dostarczyBy podstaw do wniesienia wniosku o ukaranie, zawiadamia si o tym ujawnionych pokrzywdzonych oraz osob, o której mowa w art. 56a, wskazujc przyczyn niewniesienia wniosku o ukara- nie. § 3. Je|eli okoliczno[ci czynu nie budz wtpliwo[ci, utrwalenie czynno[ci wyja- [niajcych mo|na ograniczy do sporzdzenia notatki urzdowej, zawierajcej ustalenia niezbdne do sporzdzenia wniosku o ukaranie. Notatka powinna za- wiera wskazanie rodzaju czynno[ci, czasu i miejsca oraz osób uczestnicz- cych, a tak|e krótki opis przebiegu czynno[ci i podpis osoby, która sporzdziBa notatk. § 4. Je|eli okoliczno[ci czynu budz wtpliwo[ci, dla realizacji celu okre[lonego w § 1 mo|na przeprowadzi odpowiedni dowód. Utrwalenie takiej czynno[ci na- stpuje w formie protokoBu ograniczonego do zapisu najbardziej istotnych o[wiadczeD osób biorcych udziaB w czynno[ci. 2012-01-12 ©Kancelaria Sejmu s. 16/39 § 5. W stosunku do osoby podejrzanej o popeBnienie wykroczenia stosuje si odpo- wiednio przepisy art. 74 § 3 i art. 308 § 1 Kodeksu postpowania karnego. § 6. Nale|y niezwBocznie przesBucha osob, co do której istnieje uzasadniona pod- stawa do sporzdzenia przeciwko niej wniosku o ukaranie. Osoba taka ma pra- wo odmówi zBo|enia wyja[nieD oraz zgBosi wnioski dowodowe, o czym nale- |y j pouczy. PrzesBuchanie tej osoby zaczyna si od powiadomienia jej o tre- [ci zarzutu wpisanego do protokoBu przesBuchania; przepis § 4 zdanie drugie stosuje si. § 7. Od przesBuchania osoby, o której mowa w § 6, mo|na odstpi, je|eli byBoby ono poBczone ze znacznymi trudno[ciami; osoba ta mo|e nadesBa wyja[nienia do wBa[ciwego organu w terminie 7 dni od odstpienia od przesBuchania, o czym nale|y j pouczy. Odstpienie od przesBuchania oraz pouczenie doku- mentuje si notatk urzdow. § 8. Przepis art. 213 § 1 Kodeksu postpowania karnego stosuje si odpowiednio. Art. 55. § 1. Czynno[ci wyja[niajce przeprowadza si tak|e w celu uzupeBnienia lub spraw- dzenia faktów podanych we wniosku o ukaranie w wypadku wskazanym w art. 60 § 1 pkt 6. § 2. Czynno[ci wskazane w § 1 nale|y przeprowadzi w terminie oraz w zakresie okre[lonym poleceniem sdu, chyba |e w toku wykonywania tych czynno[ci wyjd na jaw okoliczno[ci wymagajce utrwalenia dowodu, którego nie bdzie mo|na powtórzy przed sdem, lub znalezienia i zatrzymania przedmiotu. § 3. W razie przesBuchiwania w ramach czynno[ci, o których mowa w § 1, obwinio- nego wskazanego we wniosku o ukaranie, przepisy art. 54 § 6 stosuje si od- powiednio. Art. 56. § 1. Czynno[ci wyja[niajce, o których mowa w art. 54, mo|e tak|e przeprowadzi prokurator lub zleci je Policji. § 2. Przepisy art. 54 i 55 stosuje si odpowiednio do organów wskazanych w art. 17 § 2 i 3, w granicach ich wBa[ciwo[ci, a tak|e do innych organów, gdy ustawa tak stanowi. § 3. Instytucje, którym nadano uprawnienia oskar|yciela publicznego w drodze roz- porzdzenia okre[lonego w art. 17 § 4, mog w sprawie, w której ujawniBy wy- kroczenie, zwraca si do Policji o przeprowadzenie czynno[ci wyja[niajcych w zakresie niezbdnym do ustalenia, czy istniej podstawy do wystpienia z wnioskiem o ukaranie oraz do zebrania danych koniecznych do sporzdzenia wniosku o ukaranie. § 4. Nadzór nad czynno[ciami wyja[niajcymi sprawuje organ nadrzdny nad orga- nem prowadzcym te czynno[ci. Art. 56a. Je|eli nie zachodz okoliczno[ci okre[lone w art. 27, osobie, która zBo|yBa zawiado- mienie o popeBnieniu wykroczenia, przysBuguje za|alenie do organu nadrzdnego na niewniesienie wniosku o ukaranie. 2012-01-12 ©Kancelaria Sejmu s. 17/39 DZIAA VIII Postpowanie zwyczajne RozdziaB 11 Wszczcie postpowania. Orzekanie przed rozpraw Art. 57. § 1. Podstaw do wszczcia postpowania stanowi wniosek o ukaranie zBo|ony przez organ uprawniony do wystpowania w charakterze oskar|yciela publicz- nego w danej sprawie, a w wypadkach okre[lonych w art. 27 § 1 i 2 tak|e wniosek zBo|ony przez pokrzywdzonego. § 2. Wniosek o ukaranie powinien zawiera: 1) imi i nazwisko oraz adres obwinionego, a tak|e inne dane niezbdne do ustalenia jego to|samo[ci; 2) okre[lenie zarzucanego obwinionemu czynu ze wskazaniem miejsca, czasu, sposobu i okoliczno[ci jego popeBnienia; 3) wskazanie dowodów; 4) imi i nazwisko oraz podpis sporzdzajcego wniosek, a tak|e adres gdy wniosek pochodzi od pokrzywdzonego. § 3. Wniosek o ukaranie skBadany przez oskar|yciela publicznego powinien ponadto zawiera wskazanie: 1) przepisów, pod które zarzucany czyn podpada; 2) miejsca zatrudnienia obwinionego oraz, w miar mo|no[ci, danych o jego warunkach materialnych, rodzinnych i osobistych; 3) pokrzywdzonych, o ile takich ujawniono; 4) wysoko[ci wyrzdzonej szkody; 5) stanowiska osoby sporzdzajcej wniosek; 6) sdu wBa[ciwego do rozpoznania sprawy; 7) danych dotyczcych uprzedniego skazania obwinionego za podobne prze- stpstwo lub wykroczenie, je|eli oskar|yciel powoBuje si na t okoliczno[. § 4. Do wniosku o ukaranie oskar|yciel publiczny doBcza materiaBy czynno[ci wy- ja[niajcych lub postpowania przygotowawczego, a tak|e, do wiadomo[ci s- du, adresy [wiadków i pokrzywdzonych oraz po jednym odpisie wniosku dla ka|dego z obwinionych. § 5. W razie wniesienia wniosku o ukaranie przez pokrzywdzonego, prezes sdu przesyBajc wBa[ciwemu oskar|ycielowi publicznemu zawiadomienie, o którym mowa w art. 27 § 4, wzywa go jednocze[nie do nadesBania w terminie 7 dni materiaBu dowodowego w razie niewnoszenia przez niego wniosku o ukaranie, je|eli w sprawie przeprowadzono czynno[ci wyja[niajce lub dochodzenie, al- bo do nadesBania o[wiadczenia o braku takiego materiaBu. Art. 58. § 1. Oskar|yciel publiczny mo|e, za zgod obwinionego, przesBuchanego uprzednio w toku czynno[ci wyja[niajcych w trybie art. 54 § 6, umie[ci we wniosku o ukaranie wniosek o skazanie obwinionego za zarzucany mu czyn bez przepro- 2012-01-12 ©Kancelaria Sejmu s. 18/39 wadzania rozprawy i wymierzenie mu okre[lonej kary lub [rodka karnego albo odstpienie od wymierzenia kary lub [rodka karnego. § 2. Wniosek o skazanie, o którym mowa w § 1, jest mo|liwy tylko wówczas, gdy w [wietle zebranych dowodów wyja[nienia obwinionego oraz okoliczno[ci po- peBnienia wykroczenia nie budz wtpliwo[ci, a cele postpowania zostan osignite mimo nieprzeprowadzenia rozprawy. § 3. Obwiniony, je|eli nie dotyczy go wniosek o skazanie, mo|e po wezwaniu na rozpraw lub zawiadomieniu o jej terminie wystpi z wnioskiem o skazanie w okre[lony sposób bez przeprowadzania rozprawy. Art. 59. § 1. Je|eli wniosek o ukaranie nie odpowiada warunkom formalnym wskazanym w art. 57 § 2 4, prezes sdu zwraca wniosek w celu usunicia braków w terminie 7 dni. § 2. Je|eli wniosek o ukaranie odpowiada warunkom formalnym, prezes sdu, wszczynajc postpowanie zarzdzeniem, kieruje spraw do rozpoznania na rozprawie lub na posiedzeniu albo  w razie stwierdzenia okoliczno[ci wyB- czajcych postpowanie lub wskazanych w art. 61 § 1  orzekajc jednooso- bowo, odmawia wszczcia postpowania. Na postanowienie o odmowie wszczcia postpowania sBu|y za|alenie osobie, która zBo|yBa zawiadomienie o popeBnieniu wykroczenia, ujawnionemu pokrzywdzonemu oraz organowi, któ- ry wniósB wniosek o ukaranie. § 3. W razie zBo|enia wniosku o ukaranie przez oskar|yciela posiBkowego, w przed- miocie wszczcia rozstrzyga si po przekazaniu przez oskar|yciela publicznego materiaBu dowodowego lub o[wiadczenia, o którym mowa w art. 57 § 5. Art. 60. § 1. Prezes sdu, po wszczciu postpowania, kieruje spraw na posiedzenie, je|eli: 1) oskar|yciel publiczny wystpiB z wnioskiem o skazanie obwinionego bez przeprowadzania rozprawy; 2) obwiniony, po wezwaniu go na rozpraw lub zawiadomieniu o jej terminie, wystpiB z wnioskiem o skazanie bez przeprowadzania rozprawy; 3) zostaBy stwierdzone przed rozpraw okoliczno[ci wyBczajce postpowanie; 4) zachodzi potrzeba wydania postanowienia o niewBa[ciwo[ci sdu; 5) zachodzi potrzeba umorzenia postpowania z powodu oczywistego braku podstaw obwinienia; 6) w sprawie, w której wniosek o ukaranie zBo|yB oskar|yciel posiBkowy, nie- zbdne jest polecenie Policji lub innemu organowi dokonania okre[lonych czynno[ci dowodowych; 7) zachodzi mo|liwo[ wydania wyroku nakazowego; 8) zachodzi potrzeba wydania innego rozstrzygnicia przekraczajcego upraw- nienia prezesa. § 2. O terminie posiedzenia w wypadkach wskazanych w § 1 pkt 1, 2, 3 i 5 powia- damia si strony i ich przedstawicieli procesowych. Niestawiennictwo prawi- dBowo powiadomionych osób nie tamuje toku postpowania. UdziaB obroDcy, o którym mowa w art. 21 § 1, jest jednak obowizkowy w posiedzeniu okre[lo- nym w § 1 pkt 1 i 2. 2012-01-12 ©Kancelaria Sejmu s. 19/39 § 3. W wypadku wskazanym w § 1 pkt 2 prezes sdu mo|e zarzdzi rozpoznanie wniosku obwinionego na rozprawie, je|eli przyspieszy to bieg postpowania. Wniosek ten rozpoznaje si wówczas przed rozpoczciem przewodu sdowego. § 4. W dalszym postpowaniu sd nie jest zwizany ocen faktyczn ani prawn przyjt za podstaw rozstrzygni wydanych w trybie okre[lonym w § 1 3. Art. 61. § 1. Mo|na odmówi wszczcia postpowania, a wszczte umorzy, tak|e wtedy, je|eli: 1) w sprawie o ten sam czyn, jako majcy jednocze[nie znamiona przestpstwa i wykroczenia, postpowanie karne zostaBo ju| prawomocnie zakoDczone orzeczeniem skazujcym lub toczy si postpowanie karne z oskar|enia pu- blicznego; 2) wobec sprawcy zastosowano [rodek oddziaBywania w postaci pouczenia, zwrócenia uwagi lub ostrze|enia albo [rodek przewidziany w przepisach o odpowiedzialno[ci dyscyplinarnej lub porzdkowej, a [rodek ten jest wy- starczajc reakcj na wykroczenie. § 2. Na postanowienie o umorzeniu postpowania z przyczyn wskazanych w § 1 przysBuguje za|alenie. § 3. W sprawie o wykroczenie, w której odmówiono wszczcia postpowania lub je umorzono, mo|na podj postpowanie w terminie 3 miesicy od uprawomoc- nienia si orzeczenia w sprawie o przestpstwo, je|eli orzeczeniem tym unie- winniono oskar|onego lub umorzono postpowanie, a nie ustaBa jeszcze karal- no[ wykroczenia. Art. 62. § 1. Okoliczno[ci wyBczajce orzekanie na podstawie niniejszego kodeksu uwzgldnia si z urzdu w ka|dym stadium postpowania. § 2. W razie stwierdzenia okoliczno[ci wyBczajcych orzekanie po wszczciu po- stpowania, sd wydaje postanowienie o jego umorzeniu, a je|eli rozpoczto ju| przewód sdowy  wyrok o umorzeniu postpowania, z wyjtkiem okre[lo- nym w § 3. Na postanowienie o umorzeniu przysBuguje za|alenie. § 3. W razie stwierdzenia okoliczno[ci, o których mowa w art. 5 § 1 pkt 1 i 2, po rozpoczciu przewodu sdowego sd wydaje wyrok uniewinniajcy, chyba |e sprawca byB w chwili czynu niepoczytalny. Art. 63. § 1. Uwzgldniajc wniosek oskar|yciela publicznego, o którym mowa w art. 58 § 1, sd uznaje za ujawnione dowody doBczone do wniosku o ukaranie. § 2. Sd mo|e uzale|ni uwzgldnienie wniosku od dokonania w nim okre[lonych przez siebie zmian. Wniosek ze zmianami nie mo|e zosta uwzgldniony, je|e- li obwiniony, nale|ycie o zmianach tych powiadomiony, zgBosi wobec nich sprzeciw w terminie okre[lonym przez sd. § 3. Wniosek nie mo|e zosta uwzgldniony, je|eli w terminie okre[lonym przez sd zgBosi wobec niego sprzeciw pokrzywdzony, który zBo|yB ju| o[wiadczenie o przyBczeniu si do postpowania w charakterze oskar|yciela posiBkowego. § 4. Sd uwzgldniajc wniosek skazuje obwinionego wyrokiem. 2012-01-12 ©Kancelaria Sejmu s. 20/39 § 5. Je|eli sd uzna, |e nie ma podstaw do uwzgldnienia wniosku, sprawa podlega rozpoznaniu na zasadach ogólnych. Art. 64. § 1. Przy rozpoznawaniu wniosku obwinionego o skazanie go w okre[lony sposób bez przeprowadzania rozprawy, zgBoszonego przed jej rozpoczciem, sd sto- suje odpowiednio art. 63. § 2. Sd mo|e uwzgldni wniosek, o którym mowa w § 1, je|eli nie zgBosiB wobec niego sprzeciwu oskar|yciel publiczny, a tak|e oskar|yciel posiBkowy, gdy wy- stpuje w sprawie i jedynie wtedy, gdy okoliczno[ci popeBnienia czynu oraz wyja[nienia obwinionego w [wietle ujawnionego materiaBu dowodowego nie budz wtpliwo[ci. § 3. Je|eli obwiniony nie byB przesBuchany w toku czynno[ci wyja[niajcych, sd przesBuchuje go na posiedzeniu, chyba |e obwiniony bez usprawiedliwienia nie stawiB si na posiedzenie albo nadesBaB swoje wyja[nienia na pi[mie w trybie okre[lonym w art. 67 § 3. § 4. Brak stanowiska oskar|yciela w przedmiocie sprzeciwu, o którym mowa w § 2, nie stoi na przeszkodzie uwzgldnieniu wniosku, je|eli oskar|yciel prawidBowo powiadomiony o terminie posiedzenia nie stawiB si bez usprawiedliwienia. RozdziaB 12 Przygotowanie do rozprawy Art. 65. § 1. Prezes sdu, kierujc spraw na rozpraw, zarzdza zawiadomienie o jej miej- scu i terminie oskar|yciela, pokrzywdzonego i obwinionego oraz obroDc i peBnomocnika, gdy zostali ustanowieni; zarzdza on tak|e wezwanie na roz- praw [wiadków oraz sprowadzenie innych dowodów. § 2. Oskar|yciela publicznego zawiadamia si o rozprawie i posiedzeniu przez do- starczenie mu wykazu spraw, które maj by rozpoznane w danym dniu. § 3. Je|eli prezes sdu lub sd uzna udziaB obwinionego na rozprawie za niezbdny, zarzdzajc zawiadomienie go o jej miejscu i terminie, zarzdza jednocze[nie wezwanie obwinionego do osobistego stawiennictwa, pod rygorem przymuso- wego doprowadzenia. Przepis ten stosuje si odpowiednio do posiedzeD. Art. 66. § 1. Osoby wymienione w art. 5 § 1 pkt 6 lit. a e nie s obowizane do skBadania zeznaD w charakterze [wiadka lub do wystpowania w charakterze biegBego, mo|na jednak zwróci si o wyra|enie przez te osoby zgody na zBo|enie ze- znaD lub wystpienie w charakterze biegBego. W razie wyra|enia zgody, we- zwania dla tych osób nie mog zawiera zagro|enia zastosowania [rodków przymusu, a w razie niestawiennictwa na wezwanie lub odmowy zBo|enia ze- znaD nie mo|na do nich stosowa tych [rodków. § 2. Do osób wymienionych w art. 5 § 1 pkt 6 lit. f stosuje si odpowiednio § 1, je- |eli okoliczno[ci, których zeznania lub opinie maj dotyczy, zwizane s z wykonywaniem przez te osoby funkcji urzdowych lub sBu|bowych. § 3. Do osób, o których mowa w § 1 i 2, przepisy art. 5 § 2 i 3 stosuje si odpowied- nio. 2012-01-12 ©Kancelaria Sejmu s. 21/39 § 4. Z osobami, o których mowa w § 1 i 2, organy prowadzce postpowanie poro- zumiewaj si we wszystkich wypadkach, w tym równie| przy dorczaniu pism procesowych, za po[rednictwem Ministra Sprawiedliwo[ci, a ten w razie po- trzeby przez Ministra Spraw Zagranicznych. Przepis art. 613 § 2 Kodeksu po- stpowania karnego stosuje si. Art. 67. § 1. Zawiadamiajc obwinionego o terminie pierwszej rozprawy lub posiedzeniu, o którym mowa w art. 60 § 1 pkt 1, doBcza si do zawiadomienia odpis wniosku o ukaranie. § 2. Zawiadomienie obwinionego o terminie pierwszej rozprawy powinno zawiera pouczenie o tym, |e mo|e on sprowadzi na rozpraw [wiadków i przedstawi inne dowody na swoj obron lub wskaza je sdowi w takim czasie, aby do- wody te mogBy by przeprowadzone na rozprawie, nie pózniej jednak ni| w terminie 7 dni od dorczenia zawiadomienia, a tak|e o przysBugujcym mu prawie do odmowy zBo|enia wyja[nieD lub udzielenia odpowiedzi na pytanie i do korzystania z pomocy obroDcy oraz o prawie przegldania akt sprawy, jak równie| o obowizku powiadomienia sdu o ka|dej zmianie miejsca pobytu lub zamieszkania na okres dBu|szy ni| 7 dni, a w razie pobytu za granic  o konieczno[ci wskazania w kraju adresu dla dorczeD i o konsekwencjach uchy- bienia tym obowizkom. W zawiadomieniu nale|y pouczy obwinionego o przysBugujcym mu prawie wystpienia z wnioskiem, o którym mowa w art. 58 § 3. Zawiadomienie lub wezwanie powinno tak|e zawiera pouczenie, i| roz- prawa mo|e by prowadzona pod nieobecno[ obwinionego jako zaoczna oraz pouczenie o mo|liwo[ci przymusowego doprowadzenia obwinionego na roz- praw. § 3. Zawiadomienie kierowane do obwinionego, którego obecno[ci na rozprawie nie uznano za obowizkow, powinno zawiera pouczenie, |e mo|e on nie stawia- jc si do sdu nadesBa swoje wyja[nienia. Wyja[nienia te podlegaj odczyta- niu na rozprawie. Rozprawa ma wówczas charakter zaoczny. § 4. W zawiadomieniu kierowanym do oskar|yciela posiBkowego nale|y pouczy go o obowizku powiadomienia sdu o zmianie miejsca zamieszkania oraz poda- nia adresu dla dorczeD w czasie pobytu za granic i konsekwencjach niedo- peBnienia tego obowizku, a w zawiadomieniu kierowanym do pokrzywdzone- go  o uprawnieniach, o których mowa w art. 26 § 3. § 5. Sd mo|e, uznajc obecno[ obwinionego na rozprawie za obowizkow mimo wcze[niejszego uznania jej za nieobowizkow, wezwa obwinionego, odra- czajc w tym celu rozpraw. Art. 68. § 1. Je|eli obwiniony lub [wiadek mieszka poza miejscowo[ci, w której ma siedzi- b wBa[ciwy sd, prezes sdu lub sd mo|e zwróci si do sdu, na którego te- renie dziaBania mieszkaj te osoby, o przesBuchanie ich co do wskazanych oko- liczno[ci. § 2. Przepis § 1 stosuje si odpowiednio do obwinionego lub [wiadka pozbawionego wolno[ci. Art. 69. Przy przygotowaniu do rozprawy stosuje si odpowiednio przepisy art. 348, 349, 350, 352 i 353 Kodeksu postpowania karnego. 2012-01-12 ©Kancelaria Sejmu s. 22/39 RozdziaB 13 Rozprawa Art. 70. § 1. Rozprawa odbywa si ustnie i jawnie. § 2. Sd wyBcza jawno[ caBo[ci lub cz[ci rozprawy, je|eli jawno[ mogBaby obra- |a dobre obyczaje, wywoBa zakBócenie spokoju publicznego lub gdy wa|ny interes prywatny tego wymaga. Sd wyBcza jawno[ w caBo[ci lub cz[ci roz- prawy, tak|e wówczas, gdy ustawa tak stanowi. § 3. W razie wyBczenia jawno[ci na rozprawie mog by obecni, poza osobami bio- rcymi udziaB w postpowaniu, po jednej osobie wskazanej przez ka|d ze stron, chyba |e zachodzi obawa ujawnienia informacji niejawnych o klauzuli tajno[ci  tajne lub  [ci[le tajne . Sd mo|e zezwoli poszczególnym osobom na obecno[ na rozprawie prowadzonej z wyBczeniem jawno[ci. § 4. Rozstrzygnicie ogBasza si jawnie. Je|eli jawno[ rozprawy wyBczono w caBo- [ci lub cz[ci, ustne podanie motywów rozstrzygnicia mo|e nastpi równie| z wyBczeniem jawno[ci. § 5. Przepisy art. 357, 358, 362, 363, 366 i 367 Kodeksu postpowania karnego sto- suje si odpowiednio. Art. 71. § 1. Rozpraw rozpoczyna wywoBanie sprawy. Nastpnie sd sprawdza, czy wszy- scy wezwani i zawiadomieni o terminie rozprawy stawili si oraz czy nie ma przeszkód do rozpoznania sprawy. § 2. Je|eli oskar|yciel publiczny, oskar|yciel posiBkowy, pokrzywdzony lub obwi- niony nie stawiB si na rozpraw i w aktach sprawy brak jest dowodu dorcze- nia im wezwania lub zawiadomienia, rozpraw odracza si, przy czym sd mo- |e, je|eli uzna to za celowe, przeprowadzi postpowanie dowodowe, a w szczególno[ci przesBucha [wiadków, którzy stawili si na rozpraw. Na na- stpnej rozprawie dowody te przeprowadza si ponownie tylko, je|eli za|da tego strona nieobecna na poprzedniej rozprawie, chyba |e byBa o jej terminie prawidBowo powiadomiona. § 3. Przepis § 2 stosuje si odpowiednio w razie niestawiennictwa prawidBowo po- wiadomionego obroDcy, gdy jego stawiennictwo jest obowizkowe. § 4. W razie nieusprawiedliwionej nieobecno[ci obwinionego, któremu dorczono wezwanie na rozpraw, przeprowadza si rozpraw zaocznie, chocia|by nie byB on przesBuchany w toku czynno[ci wyja[niajcych, chyba |e sd uzna udziaB obwinionego za konieczny i rozpraw odroczy, po ewentualnym przeprowa- dzeniu postpowania dowodowego, w szczególno[ci po przesBuchaniu [wiad- ków, którzy stawili si na rozpraw. Je|eli jednak obecno[ obwinionego jest konieczna, a nie stawiB si on bez usprawiedliwienia, sd mo|e zarzdzi jego zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie przez Policj. § 5. W razie usprawiedliwionego niestawiennictwa obwinionego, któremu dorczo- no wezwanie, stosuje si odpowiednio § 2. Art. 72. § 1. Przewód sdowy rozpoczyna si od odczytania wniosku o ukaranie. 2012-01-12 ©Kancelaria Sejmu s. 23/39 § 2. Wniosek o ukaranie odczytuje oskar|yciel publiczny, je|eli bierze udziaB w roz- prawie, a w innym wypadku protokolant. § 3. Je|eli obwiniony przyznaje si do winy, a jego wyja[nienia nie budz wtpliwo- [ci, mo|na nie przeprowadza dalszych dowodów, w razie gdy |adna z obec- nych stron temu si nie sprzeciwia. Art. 73. Do chwili zakoDczenia pierwszego przesBuchania na rozprawie obwiniony mo|e zBo- |y wniosek o skazanie go w okre[lony sposób bez przeprowadzania postpowania dowodowego. Przy rozpoznawaniu tego wniosku stosuje si odpowiednio art. 64. Art. 74. § 1. Je|eli obwiniony odmawia zBo|enia wyja[nieD albo wyja[nia odmiennie ni| po- przednio lub o[wiadcza, |e pewnych okoliczno[ci nie pamita, wolno odczy- tywa w odpowiednim zakresie jego wyja[nienia zBo|one poprzednio w trybie art. 54 § 6 lub 7, a tak|e jego wyja[nienia zBo|one w charakterze obwinionego albo oskar|onego przed sdem w tej lub innej sprawie albo w innym postpo- waniu przewidzianym przez ustaw. Po odczytaniu protokoBu sd wzywa obec- nego obwinionego do wypowiedzenia si co do tre[ci protokoBu i do wyja[nie- nia zachodzcych sprzeczno[ci. § 2. Na rozprawie zaocznej zBo|one uprzednio przez obwinionego w tej sprawie wy- ja[nienia podlegaj odczytaniu. Art. 75. § 1. Przepis art. 74 § 1 stosuje si odpowiednio do [wiadka, który bezpodstawnie odmawia zBo|enia zeznaD, zeznaje odmiennie ni| poprzednio lub o[wiadcza, |e pewnych okoliczno[ci nie pamita. § 2. Na rozprawie wolno te| odczytywa protokoBy zeznaD [wiadków, je|eli bezpo- [rednie przeprowadzenie dowodu jest niemo|liwe lub utrudnione. § 3. ProtokoBy, o których mowa w § 2, mo|na uzna za ujawnione bez odczytywa- nia. Nale|y je jednak odczyta, je|eli którakolwiek z obecnych stron o to wno- si. § 4. ProtokoBy zeznaD [wiadków wolno odczytywa równie|, gdy bezpo[rednie przesBuchanie [wiadka na rozprawie nie jest niezbdne, je|eli |adna z obecnych stron temu si nie sprzeciwia; sprzeciw strony, której zeznania nie dotycz, nie stoi na przeszkodzie odczytaniu protokoBów. Przepis § 3 stosuje si odpowied- nio. § 5. W wypadkach wskazanych w § 1 i 2 wolno równie| odczytywa protokoBy wy- ja[nieD zBo|onych poprzednio przez [wiadka w charakterze obwinionego lub oskar|onego. Art. 76. § 1. Sd mo|e odczytywa na rozprawie protokoBy ogldzin, przeszukania, zajcia, zatrzymania przedmiotów, opinie, notatki urzdowe, o których mowa w art. 37 § 2, oraz inne dokumenty znajdujce si w aktach sprawy lub przedkBadane przez strony; mo|na je uzna za ujawnione bez odczytywania, je|eli |adna z obecnych stron temu si nie sprzeciwia. Sprzeciw strony, której dowody lub dokumenty nie dotycz, nie stoi na przeszkodzie ich uznaniu za ujawnione bez odczytywania. 2012-01-12 ©Kancelaria Sejmu s. 24/39 § 2. Przepis § 1 stosuje si tak|e do notatek urzdowych, o których mowa w art. 54 § 3, z tym |e na |danie strony sd przeprowadza na rozprawie czynno[ci dowo- dowe, których dotyczy notatka, chyba |e stwierdza ona okoliczno[ci, którym obwiniony w wyja[nieniach swych nie zaprzeczaB. Art. 77. Obwinionemu, [wiadkom i biegBym zarówno sd, jak i strony zadaj pytania bezpo- [rednio, chyba |e sd zarzdzi inaczej. Sd uchyla pytania nieistotne dla sprawy lub sugerujce tre[ odpowiedzi albo które z innych powodów uznaje za niestosowne. Art. 78. Je|eli po rozpoczciu rozprawy obwiniony lub obroDca wypowiedziaB stosunek obroDczy w sprawie, w której obwiniony nie musi mie obroDcy, sd na uzasadniony wniosek obwinionego zakre[la mu termin do ustanowienia nowego obroDcy i w razie potrzeby rozpraw przerywa lub odracza, podejmujc jednocze[nie decyzj, czy do- tychczasowy obroDca mo|e bez naruszenia prawa obwinionego do obrony peBni swe obowizki do czasu podjcia obrony przez nowego obroDc. Po bezskutecznym upBywie tego terminu rozpraw mo|na prowadzi bez udziaBu obroDcy. W sprawach, w których obwiniony musi mie obroDc lub korzysta z obroDcy z urzdu, art. 378 Kodeksu postpowania karnego stosuje si odpowiednio. Art. 79. § 1. Sd mo|e zarzdzi przerw w rozprawie w celu doprowadzenia obwinionego, sprowadzenia dowodu, dla wypoczynku lub z innej wa|nej przyczyny. Ka|do- razowa przerwa nie mo|e trwa dBu|ej ni| 21 dni; w razie przekroczenia tego terminu rozpraw uwa|a si za odroczon. § 2. Zarzdzajc przerw, oznacza si czas i miejsce dalszego cigu rozprawy, a osoby obecne na rozprawie poucza si o obowizku stawiennictwa bez wezwa- nia oraz o konsekwencjach nieusprawiedliwionego niestawiennictwa. § 3. Sd odracza rozpraw, gdy ustawa tak stanowi, a tak|e gdy zarzdzenie przerwy nie byBoby wystarczajce. W razie odroczenia rozprawy na okre[lony termin przepis § 2 stosuje si odpowiednio. Art. 80. Rozpraw przerwan lub odroczon prowadzi si w dalszym cigu, chocia|by skBad sdu ulegB zmianie, chyba |e sd po wysBuchaniu stron obecnych postanowi inaczej. Art. 81. Przy przeprowadzaniu rozprawy stosuje si odpowiednio przepisy art. 369, 371, 372, 374 § 2, art. 375 377, 379, 384, 386, 395, 396, 399, 405 407 Kodeksu postpowania karnego. Art. 82. § 1. Po wysBuchaniu gBosów stron sd sporzdza wyrok na pi[mie. Przepisy art. 409 411, 413 § 1, art. 418 § 1 i 3, art. 418a, art. 419, 422 424 Kodeksu postpowa- nia karnego stosuje si odpowiednio. § 2. Wyrok skazujcy powinien zawiera tak|e: 2012-01-12 ©Kancelaria Sejmu s. 25/39 1) dokBadne okre[lenie przypisanego obwinionemu czynu oraz jego kwalifika- cj prawn; 2) rozstrzygnicie co do kary i [rodków karnych, a w razie potrzeby co do zali- czenia na poczet zakazu prowadzenia pojazdów okresu zatrzymania doku- mentu stwierdzajcego uprawnienie do ich prowadzenia oraz zaliczenie okresu zatrzymania na poczet wymierzonej kary aresztu lub grzywny. § 3. Okres zatrzymania zalicza si na poczet wymierzonej kary aresztu i kary ogra- niczenia wolno[ci, przyjmujc jeden dzieD zatrzymania, z zaokrgleniem do peBnego dnia, za równowa|ny jednemu dniowi kary aresztu i dwóm dniom kary ograniczenia wolno[ci, a na poczet grzywny  przyjmujc za równowa|ny grzywnie w wysoko[ci 200 zB. § 4. Je|eli obwiniony jest osob czasowo przebywajc na terytorium Rzeczypospo- litej Polskiej albo nie ma na nim staBego miejsca zamieszkania lub miejsca sta- Bego pobytu, mo|na orzec natychmiastow wykonalno[ wyroku skazujcego, gdy zachodzi uzasadniona obawa, |e jego wykonanie bdzie niemo|liwe lub znacznie utrudnione. Orzeczenie takie podlega wykonaniu z chwil wydania. § 5. W wypadku wskazanym w § 4 sd: 1) wobec osoby czasowo przebywajcej na terytorium Rzeczypospolitej Pol- skiej zarzdza zatrzymanie jej paszportu lub innego dokumentu uprawniaj- cego do przekroczenia granicy, na czas do stawienia si do wykonania kary lub uiszczenia grzywny w terminie 3 dni, pod rygorem wykonania zastp- czej kary aresztu, któr na wypadek nieuiszczenia grzywny w terminie orzeka, stosujc odpowiednio przepis pkt 3; 2) wobec osoby niemajcej staBego miejsca zamieszkania lub pobytu na teryto- rium Rzeczypospolitej Polskiej, skazanej na kar aresztu, zarzdza natych- miastowe osadzenie jej w zakBadzie karnym; 3) wobec osoby, o której mowa w pkt 2, skazanej na kar grzywny, orzeka za- stpcz kar aresztu, przyjmujc 1 dzieD aresztu za równowa|ny grzywnie od 20 zB do 150 zB, przy czym kara zastpcza nie mo|e przekroczy 30 dni aresztu; zarzdza ponadto, na wypadek nieuiszczenia grzywny w terminie 3 dni, natychmiastowe wykonanie kary zastpczej. Art. 83. W razie niedorczenia obwinionemu wyroku zaocznego, w terminie 3 miesicy od dnia wydania, sd mo|e umorzy postpowanie, je|eli upBynB ju| termin przedaw- nienia karalno[ci wykroczenia. Art. 84. § 1. Je|eli w wyroku nie rozstrzygnito lub rozstrzygnito wadliwie o zaliczeniu na poczet kar lub [rodków karnych okresów, o których mowa w art. 82 § 2 pkt 2, albo odno[nie dowodów rzeczowych, sd rozstrzyga o tym postanowieniem na posiedzeniu. Nie mo|na jednak orzec przepadku przedmiotów. § 2. Na postanowienie, o którym mowa w § 1, przysBuguje za|alenie. W razie zBo|e- nia apelacji, za|alenie to rozpoznaje Bcznie z apelacj wBa[ciwy sd odwoBaw- czy. 2012-01-12 ©Kancelaria Sejmu s. 26/39 RozdziaB 14 Postpowanie w sprawach osób podlegajcych orzecznictwu sdów wojskowych Art. 85. § 1. W postpowaniu przed sdem wojskowym podstaw do wszczcia postpowa- nia stanowi wniosek o ukaranie sporzdzony lub zatwierdzony przez prokurato- ra wojskowego. § 2. {andarmerii Wojskowej, w stosunku do osoby wskazanej w art. 10 § 1, która popeBniBa wykroczenie podlegajce orzecznictwu sdów wojskowych, przysBu- guj uprawnienia i obowizki procesowe Policji wynikajce z niniejszego ko- deksu, z tym |e oskar|ycielem publicznym jest wyBcznie prokurator wojsko- wy. § 3. Prawo zatrzymania osoby wskazanej w art. 10 § 1 przysBuguje tak|e wojsko- wym organom porzdkowym oraz przeBo|onemu wojskowemu. § 4. Przymusowego doprowadzenia osoby, o której mowa w art. 10 § 1, je|eli za- chodzi przypadek wymieniony w art. 50 § 1, art. 52, 53, 71 § 4, dokonuj wBa- [ciwe organy wojskowe, chyba |e wa|ne powody stoj temu na przeszkodzie. Art. 86. § 1. O popeBnieniu przez osob wskazan w art. 10 § 1 wykroczenia podlegajcego orzecznictwu sdów wojskowych, w tym tak|e o odmowie przyjcia mandatu karnego lub nieuiszczeniu w terminie grzywny naBo|onej w drodze mandatu zaocznego, zawiadamia si prokuratora wojskowego. § 2. O wszczciu postpowania przeciwko |oBnierzowi powiadamia si wBa[ciwego dowódc jednostki wojskowej. § 3. W stosunku do osób, o których mowa w art. 10 § 1 pkt 2, stosuje si odpowied- nio art. 649 Kodeksu postpowania karnego. Art. 86a. § 1. Zciganie wykroczenia popeBnionego przez |oBnierza, o którym mowa w art. 10 § 1 pkt 1, nastpuje na |danie dowódcy jednostki wojskowej lub kierownika instytucji cywilnej, w której |oBnierz peBni sBu|b wojskow, z zastrze|eniem § 3 i 4. § 2. W razie odstpienia od |dania [cigania wykroczenia dowódca jednostki woj- skowej lub kierownik instytucji cywilnej, wszczyna wobec sprawcy tego czynu postpowanie dyscyplinarne albo wydaje polecenie wszczcia postpowania dyscyplinarnego, bdz wystpuje z wnioskiem w tej sprawie do innego przeBo- |onego dyscyplinarnego. § 3. W przypadku popeBnienia przez |oBnierza wykroczenia, za które mo|na orzec albo orzeka si [rodki karne zakazu prowadzenia pojazdów, przepadku przed- miotów lub nawizki, nie wszczyna si postpowania dyscyplinarnego, a stosu- je si przepis art. 86 § 1. § 4. W czasie peBnienia sBu|by wojskowej po ogBoszeniu mobilizacji, w stanach nadzwyczajnych, w czasie wojny, a tak|e podczas wykonywania zadaD sBu|- bowych w strefie dziaBaD wojennych oraz w przypadku u|ycia SiB Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej poza granicami paDstwa, udziaBu w akcjach humani- tarnych, poszukiwawczych lub ratowniczych, jak równie| w warunkach, o któ- 2012-01-12 ©Kancelaria Sejmu s. 27/39 rych mowa w art. 10 § 1 pkt 1 lit. c, w stosunku do |oBnierza, który popeBniB wykroczenie, stosuje si wyBcznie § 2. Art. 87. § 1. Sd wojskowy mo|e odmówi wszczcia postpowania, a wszczte umorzy i spraw przekaza wBa[ciwemu dowódcy z wnioskiem o wymierzenie kary przewidzianej w wojskowych przepisach dyscyplinarnych, je|eli uzna to za wystarczajc reakcj na wykroczenie. § 2. Na postanowienie wskazane w § 1 przysBuguje za|alenie. § 3. Przed zBo|eniem wniosku o ukaranie uprawnienie do przekazania sprawy, o któ- rym mowa w § 1, przysBuguje prokuratorowi wojskowemu. Za|alenie na posta- nowienie prokuratora rozpoznaje wojskowy sd garnizonowy. Art. 88. Pokrzywdzony mo|e korzysta przed sdem wojskowym z praw oskar|yciela posiB- kowego jedynie w sytuacjach okre[lonych w art. 26 § 3 i art. 27 § 2. DZIAA IX Postpowania szczególne RozdziaB 15 Postpowanie przyspieszone Art. 89. W postpowaniu przyspieszonym stosuje si przepisy o postpowaniu zwyczajnym, je|eli przepisy niniejszego rozdziaBu nie stanowi inaczej. Art. 90. § 1. Postpowanie przyspieszone stosuje si do osób niemajcych staBego miejsca zamieszkania lub miejsca staBego pobytu, je|eli zachodzi uzasadniona obawa, |e rozpoznanie sprawy w postpowaniu zwyczajnym bdzie niemo|liwe lub znacznie utrudnione. § 2. Postpowanie przyspieszone stosuje si równie| do osób przebywajcych jedy- nie czasowo na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, je|eli zachodzi uzasad- niona obawa, |e rozpoznanie sprawy w postpowaniu zwyczajnym bdzie nie- mo|liwe lub znacznie utrudnione. § 3. Postpowanie przyspieszone stosuje si tak|e wobec sprawców wykroczeD po- peBnionych w zwizku z imprez masow, okre[lon w przepisach o bezpie- czeDstwie imprez masowych: 1) przeciwko porzdkowi i spokojowi publicznemu, okre[lonych w art. 50, 51 i 52a Kodeksu wykroczeD; 2) przeciwko mieniu i urzdzeniom u|ytku publicznego, okre[lonych w art. 124 i 143 Kodeksu wykroczeD. § 4. Postpowanie przyspieszone stosuje si ponadto, gdy ustawa tak stanowi. § 5. Postpowania przyspieszonego nie stosuje si wobec osób podlegajcych orzecznictwu sdów wojskowych. 2012-01-12 ©Kancelaria Sejmu s. 28/39 Art. 91. § 1. W wypadkach, o których mowa w art. 90, w postpowaniu przyspieszonym orzeka si tylko wówczas, gdy sprawca zostaB ujty na gorcym uczynku lub bezpo[rednio po popeBnieniu wykroczenia i niezwBocznie doprowadzono go do sdu. § 2. Policja lub inny organ, któremu szczególne ustawy powierzaj zadania w zakre- sie ochrony porzdku lub bezpieczeDstwa publicznego, w wypadku schwytania na gorcym uczynku lub bezpo[rednio potem sprawcy wykroczenia, o którym mowa w art. 90, mo|e go zatrzyma i doprowadzi do sdu. § 2a. Organ okre[lony w § 2 mo|e odstpi od przymusowego doprowadzenia sprawcy do sdu, je|eli zostanie zapewnione uczestniczenie przez sprawc we wszystkich czynno[ciach sdowych, w których ma on prawo uczestniczy, w szczególno[ci mo|liwo[ zBo|enia przez niego wyja[nieD, przy u|yciu urzdzeD technicznych umo|liwiajcych przeprowadzenie tych czynno[ci na odlegBo[ z jednoczesnym bezpo[rednim przekazem obrazu i dzwiku. § 3. Organ okre[lony w § 2 mo|e odstpi od zatrzymania i przymusowego dopro- wadzenia sprawcy do sdu, zobowizujc go do stawienia si w sdzie w wy- znaczonym czasie i miejscu ze skutkami wezwania, o których mowa w art. 71 § 4. Wydanego wówczas pod nieobecno[ obwinionego wyroku nie uwa|a si za zaoczny. § 4. W wypadku wskazanym w § 3 Policja i Stra| Graniczna mog zatrzyma sprawcy paszport lub inny dokument uprawniajcy do przekroczenia granicy, który wraz z wnioskiem o ukaranie przekazuj sdowi. Zwrotu dokumentu do- konuje sd, nie pózniej ni| przy wydaniu orzeczenia albo z chwil zmiany try- bu postpowania. § 5. Osoba wezwana przez organ, o którym mowa w § 2, do stawienia si w sdzie w charakterze [wiadka obowizana jest stawi si we wskazanym czasie i miej- scu; art. 49 i art. 50 § 1 stosuje si odpowiednio. Art. 92. § 1. W postpowaniu przyspieszonym, z zastrze|eniem art. 92a: 1) wniosek o ukaranie mo|e ograniczy si do wymogów wskazanych w art. 57 § 2 i § 3 pkt 1 i 3; mo|e te| by zBo|ony ustnie do protokoBu; 2) sd bez zbdnej zwBoki przystpuje do rozpoznania sprawy, zaznaczajc w protokole, |e prowadzi j w trybie przyspieszonym oraz odnotowujc go- dzin doprowadzenia obwinionego; 3) sd zobowizuje obwinionego do pozostania do dyspozycji sdu do zakoD- czenia rozprawy pod rygorem wydania orzeczenia pod jego nieobecno[; tak wydanego wyroku nie uwa|a si za zaoczny; 4) w razie przerwania rozprawy na okres dBu|szy ni| 3 dni spraw rozpoznaje si w postpowaniu zwyczajnym; 5) w razie wydania wyroku pod nieobecno[ obwinionego w wypadkach, o których mowa w pkt 3 albo w art. 91 § 3, uzasadnienie wyroku sporzdza si z urzdu, w pozostaBych wypadkach uzasadnienie wyroku sporzdza si tylko na wniosek strony zBo|ony ustnie do protokoBu rozprawy bezpo[rednio po ogBoszeniu wyroku; 2012-01-12 ©Kancelaria Sejmu s. 29/39 6) termin do wniesienia [rodka odwoBawczego wynosi 3 dni od daty ogBoszenia rozstrzygnicia, gdy uzasadnienie sporzdza si z urzdu, a w pozostaBych przypadkach  3 dni od daty dorczenia wyroku z uzasadnieniem; 7) sd odwoBawczy rozpoznaje spraw najpózniej w cigu miesica od daty jej wpBywu do tego sdu. § 2. Sd sporzdza uzasadnienie w terminie 3 dni od daty ogBoszenia wyroku. § 3. W razie ustalenia, |e brak jest warunków uzasadniajcych prowadzenie sprawy w trybie przyspieszonym: 1) prezes sdu przed wszczciem postpowania zwraca oskar|ycielowi wnio- sek o ukaranie do uzupeBnienia braków formalnych, gdy wniosek ten ogra- niczaB si do wymogów wskazanych w § 1 pkt 1, je|eli jednak wniosek o ukaranie odpowiada wymogom okre[lonym w art. 57 § 2 4, rozpoznaje si go w postpowaniu zwyczajnym; 2) sd wydaje postanowienie o zmianie trybu na zwyczajny, gdy brak podstaw do prowadzenia postpowania przyspieszonego ustalono po wszczciu po- stpowania. Art. 92a. W postpowaniu przyspieszonym, toczcym si z zastosowaniem art. 91 § 2a, stosu- je si przepisy niniejszego rozdziaBu z nastpujcymi zmianami: 1) wniosek o ukaranie nie mo|e by zBo|ony ustnie do protokoBu; 2) we wszystkich czynno[ciach sdowych przy u|yciu urzdzeD technicznych, umo|liwiajcych przeprowadzenie tych czynno[ci na odlegBo[, bierze udziaB w miejscu przebywania sprawcy referendarz sdowy lub asystent s- dziego zatrudniony w sdzie, w którego okrgu przebywa sprawca; 3) je|eli zostaB ustanowiony obroDca lub wezwano tBumacza, uczestnicz oni w czynno[ciach sdowych przy u|yciu urzdzeD technicznych umo|liwiaj- cych przeprowadzenie tych czynno[ci na odlegBo[, w miejscu przebywania sprawcy; 4) prezes sdu lub sd, w sposób wskazany w art. 137 Kodeksu postpowania karnego, zawiadamia obwinionego o dorczeniu wniosku o ukaranie; obwi- nionemu dorcza si za pokwitowaniem przez funkcjonariusza organu, o którym mowa w art. 91 § 2, odpis wniosku o ukaranie oraz udostpnia si kopie wszystkich dokumentów materiaBu dowodowego przekazywanych do sdu; 5) art. 517ea Kodeksu postpowania karnego stosuje si odpowiednio; [wiad- ków i biegBych mo|na tak|e przesBucha przy zastosowaniu art.177 § 1a Kodeksu postpowania karnego; 6) w razie zarzdzenia przerwy w rozprawie lub zmiany trybu postpowania w dalszym postpowaniu nie stosuje si w stosunku do obwinionego sposobu uczestniczenia w czynno[ciach sdowych przewidzianego w art. 91 § 2a; termin rozpoznania sprawy przed sdem nale|y tak ustali, aby umo|liwi osobiste uczestniczenie w niej obwinionego. 2012-01-12 ©Kancelaria Sejmu s. 30/39 RozdziaB 16 Postpowanie nakazowe Art. 93. § 1. Sd na posiedzeniu mo|e wyda wyrok nakazowy w sprawach o wykroczenia, w których wystarczajce jest wymierzenie nagany, grzywny albo kary ograni- czenia wolno[ci. Sd orzeka bez udziaBu stron. § 2. Orzekanie w postpowaniu nakazowym mo|e nastpi, je|eli okoliczno[ci czy- nu i wina obwinionego nie budz wtpliwo[ci. Wydajc wyrok nakazowy, sd uznaje za ujawnione dowody doBczone do wniosku o ukaranie. § 3. Wyrokiem nakazowym mo|na orzec równie| [rodek karny. § 4. Postpowanie nakazowe jest niedopuszczalne, je|eli zachodz okoliczno[ci okre[lone w art. 21 § 1. Art. 94. § 1. Do wyroku nakazowego stosuje si odpowiednio przepisy art. 504 i 505 z wyB- czeniem zdania drugiego, a tak|e art. 506 § 1 3, § 5 i 6 Kodeksu postpowania karnego. § 2. Na zarzdzenie odmawiajce przyjcia sprzeciwu przysBuguje za|alenie. § 3. Wyrok nakazowy, od którego nie wniesiono sprzeciwu lub sprzeciw cofnito, staje si prawomocny. RozdziaB 17 Postpowanie mandatowe Art. 95. § 1. Postpowanie mandatowe prowadzi Policja, a inne organy, gdy przepis szcze- gólny tak stanowi. § 2. (uchylony). § 3. W sprawach okre[lonych w art. 17 § 2 postpowanie mandatowe prowadzi in- spektor pracy. Inspektor pracy mo|e naBo|y grzywn w drodze mandatu kar- nego tak|e po przeprowadzeniu czynno[ci wyja[niajcych, je|eli uzna, |e kara ta bdzie wystarczajca. § 4. Je|eli uprawnienie dla funkcjonariuszy okre[lonego organu do nakBadania grzywien wynika z innej ustawy, a ustawa ta nie okre[la wykroczeD, do których stosuje si postpowanie mandatowe, zakres wykroczeD, za które mo|na naBo- |y grzywn w drodze mandatu karnego, okre[li, w drodze rozporzdzenia, wBa[ciwy minister, w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwo[ci, majc na wzgldzie konieczno[ zapewnienia szybkiej reakcji na fakt popeBnienia wy- kroczenia, a tak|e potrzeb nale|ytej ochrony dóbr szczególnie nara|onych na naruszenia ze strony sprawców wykroczeD. Rozporzdzenie to okre[la jedno- cze[nie warunki i sposób wydawania upowa|nieD do nakBadania grzywien w drodze mandatu karnego. § 5. Prezes Rady Ministrów, na wniosek ministra wBa[ciwego do spraw wewntrz- nych, zBo|ony w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwo[ci, mo|e nada, w drodze rozporzdzenia, uprawnienia do nakBadania grzywien w drodze mandatu karnego funkcjonariuszom innych organów, okre[lajc jednocze[nie wykaz 2012-01-12 ©Kancelaria Sejmu s. 31/39 wykroczeD, za które funkcjonariusze ci uprawnieni s do nakBadania grzywien, oraz zasady i sposób wydawania upowa|nieD do nakBadania grzywien, majc na wzgldzie zakres ustawowych uprawnieD takich organów, potrzeb szybkiej reakcji na fakt popeBnienia wykroczenia oraz potrzeb ochrony dóbr szczegól- nie nara|onych na naruszenia ze strony sprawców wykroczeD. § 6. W celu ujednolicenia sposobu reakcji organów uprawnionych do nakBadania grzywien w drodze mandatu karnego za okre[lone wykroczenia Prezes Rady Ministrów, na wniosek ministra wBa[ciwego do spraw wewntrznych, zBo|ony w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwo[ci, okre[li, w drodze rozporzdze- nia, zró|nicowan wysoko[ mandatów karnych za wybrane rodzaje wykro- czeD, uwzgldniajc rodzaj naruszonego lub zagro|onego dobra oraz stopieD szkodliwo[ci poszczególnych czynów. Art. 96. § 1. W postpowaniu mandatowym mo|na naBo|y grzywn w wysoko[ci do 500 zB, a w przypadku, o którym mowa w art. 9 § 1 Kodeksu wykroczeD  do 1 000 zB. § 1a. W postpowaniu mandatowym, w sprawach: 1) w których oskar|ycielem publicznym jest wBa[ciwy organ PaDstwowej In- spekcji Pracy, 2) naruszeD przestrzegania obowizków lub warunków przewozu drogowego wymienionych w zaBczniku nr 1 i 2 do ustawy z dnia 6 wrze[nia 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. z 2007 r. Nr 125, poz. 874, z pózn. zm.1)), w których oskar|ycielem publicznym jest wBa[ciwy organ Inspekcji Transpor- tu Drogowego lub Policji  mo|na naBo|y grzywn w wysoko[ci do 2000 zB. § 1aa. W postpowaniu mandatowym, w sprawach o czyny okre[lone w art. 54 56 i art. 57a ustawy z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeDstwie imprez masowych (Dz. U. Nr 62, poz. 504, z 2010 r. Nr 127, poz. 857 i Nr 152, poz. 1021 oraz z 2011 r. Nr 217, poz. 1280) mo|na naBo|y grzywn w wysoko[ci 2000 zB. § 1b. Je|eli ukarany co najmniej dwukrotnie za wykroczenie przeciwko prawom pracownika okre[lone w Kodeksie pracy popeBnia w cigu dwóch lat od dnia ostatniego ukarania takie wykroczenie, wBa[ciwy organ PaDstwowej Inspekcji Pracy mo|e w postpowaniu mandatowym naBo|y grzywn w wysoko[ci do 5 000 zB. § 2. W drodze mandatu karnego nie nakBada si grzywny za wykroczenia, za które nale|aBoby orzec [rodek karny, a tak|e w wypadku okre[lonym w art. 10 § 1 Kodeksu wykroczeD. W sytuacji okre[lonej w art. 9 § 1 Kodeksu wykroczeD naBo|enie grzywny w drodze mandatu karnego jest mo|liwe jedynie, gdy w za- kresie wszystkich naruszonych przepisów postpowanie mandatowe jest do- puszczalne. § 3. Prezes Rady Ministrów, w drodze rozporzdzenia, okre[li wzory formularzy mandatu karnego oraz szczegóBowy sposób nakBadania grzywien w drodze mandatu karnego, majc na wzgldzie potrzeb ujednolicenia zasad wymierza- nia przez funkcjonariuszy uprawnionych organów grzywny w drodze mandatu 1) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostaBy ogBoszone w Dz. U. z 2007 r. Nr 176, poz. 1238 i Nr 192, poz. 1381, z 2008 r. Nr 218, poz. 1391, Nr 227, poz. 1505 i Nr 234, poz. 1574, z 2009 r. Nr 18, poz. 97, Nr 31, poz. 206, Nr 86, poz. 720 i Nr 98, poz. 817, z 2010 r. Nr 43, poz. 246, Nr 164, poz. 1107, Nr 225, poz. 1466, Nr 247, poz. 1652 i Nr 249, poz. 1656 oraz z 2011 r. Nr 5, poz. 13, Nr 30, poz. 151, Nr 48, poz. 247, Nr 92, poz. 530, Nr 106, poz. 622, Nr 134, poz. 780, Nr 159, poz. 945, Nr 168, poz. 1005, Nr 227, poz. 1367 i Nr 244, poz. 1454. 2012-01-12 ©Kancelaria Sejmu s. 32/39 karnego, a tak|e pouczenia osób ukaranych mandatem o ich prawach i obo- wizkach. Art. 97. § 1. W postpowaniu mandatowym, je|eli ustawa nie stanowi inaczej, funkcjona- riusz uprawniony do nakBadania grzywny w drodze mandatu karnego mo|e j naBo|y jedynie, gdy: 1) schwytano sprawc wykroczenia na gorcym uczynku lub bezpo[rednio po popeBnieniu wykroczenia, 2) stwierdzi popeBnienie wykroczenia naocznie pod nieobecno[ sprawcy, a nie zachodzi wtpliwo[ co do sprawcy czynu, 3) stwierdzi popeBnienie wykroczenia za pomoc przyrzdu kontrolno- pomiarowego lub urzdzenia rejestrujcego, a sprawca nie zostaB schwytany na gorcym uczynku lub bezpo[rednio potem, i nie zachodzi wtpliwo[ co do sprawcy czynu  w tym tak|e, w razie potrzeby, po przeprowadzeniu w niezbdnym zakresie czynno[ci wyja[niajcych, podjtych niezwBocznie po ujawnieniu wykro- czenia. NaBo|enie grzywny w drodze mandatu karnego nie mo|e nastpi po upBywie 14 dni od daty ujawnienia czynu w wypadku, o którym mowa w pkt 1, 90 dni w wypadku, o którym mowa w pkt 2, oraz 180 dni w wypadku, o którym mowa w pkt 3. § 2. Sprawca wykroczenia mo|e odmówi przyjcia mandatu karnego. § 3. Funkcjonariusz nakBadajcy grzywn obowizany jest okre[li jej wysoko[, wykroczenie zarzucone sprawcy oraz poinformowa sprawc wykroczenia o prawie odmowy przyjcia mandatu karnego i o skutkach prawnych takiej od- mowy. Art. 98. § 1. W postpowaniu mandatowym mo|na nakBada grzywn w drodze mandatu karnego: 1) wydawanego ukaranemu po uiszczeniu grzywny bezpo[rednio funkcjonariu- szowi, który j naBo|yB; 2) kredytowanego, wydawanego ukaranemu za potwierdzeniem odbioru; 3) zaocznego. § 2. Mandatem karnym, o którym mowa w § 1 pkt 1, mo|e by naBo|ona grzywna jedynie wobec osoby czasowo przebywajcej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub niemajcej staBego miejsca zamieszkania albo pobytu. Mandat taki staje si prawomocny z chwil uiszczenia grzywny funkcjonariuszowi, który j naBo|yB. § 3. Mandatem karnym, o którym mowa w § 1 pkt 2, mo|e by naBo|ona grzywna jedynie wobec osoby innej ni| wymieniona w § 2. Mandat powinien zawiera pouczenie o obowizku uiszczenia grzywny w terminie 7 dni od daty przyjcia mandatu oraz o skutkach nieuiszczenia grzywny w terminie. Staje si on pra- womocny z chwil pokwitowania jego odbioru przez ukaranego. § 4. Mandatem karnym zaocznym mo|na naBo|y grzywn w razie stwierdzenia wy- kroczenia, którego sprawcy nie zastano na miejscu jego popeBnienia, gdy nie zachodzi wtpliwo[ co do osoby tego sprawcy; mandat taki pozostawia si wówczas w takim miejscu, aby sprawca mógB go niezwBocznie odebra. 2012-01-12 ©Kancelaria Sejmu s. 33/39 § 5. Mandat karny, o którym mowa w § 1 pkt 3, powinien wskazywa, gdzie w ter- minie 7 dni od daty jego wystawienia ukarany mo|e ui[ci grzywn, oraz in- formowa o skutkach jej nieuiszczenia w tym terminie. Staje si on prawomoc- ny z chwil uiszczenia grzywny we wskazanym miejscu i terminie. Art. 99. W razie odmowy przyjcia mandatu karnego lub nieuiszczenia w wyznaczonym ter- minie grzywny naBo|onej mandatem zaocznym, organ, którego funkcjonariusz naBo- |yB grzywn, wystpuje do sdu z wnioskiem o ukaranie. We wniosku tym nale|y zaznaczy, |e obwiniony odmówiB przyjcia mandatu albo nie ui[ciB grzywny naBo- |onej mandatem zaocznym, a w miar mo|no[ci poda tak|e przyczyny odmowy. Art. 100. Zciganie grzywny naBo|onej w drodze mandatu karnego nastpuje w trybie przepi- sów o postpowaniu egzekucyjnym w administracji. Grzywna ta stanowi dochód bud|etu paDstwa, a gdy naBo|y j funkcjonariusz organu podlegBego wBadzom jed- nostki samorzdu terytorialnego  stanowi dochód tej jednostki samorzdu. Art. 101. § 1. Prawomocny mandat karny podlega uchyleniu, je|eli grzywn naBo|ono za czyn niebdcy czynem zabronionym jako wykroczenie. Uchylenie nastpuje na wniosek ukaranego zBo|ony w zawitym terminie 7 dni od daty uprawomocnie- nia si mandatu lub z urzdu. § 2. Uprawniony do uchylenia prawomocnego mandatu karnego jest sd wBa[ciwy do rozpoznania sprawy, na którego obszarze dziaBania zostaBa naBo|ona grzyw- na. W przedmiocie uchylenia mandatu karnego sd orzeka na posiedzeniu. W posiedzeniu ma prawo uczestniczy ukarany, organ, który lub którego funkcjo- nariusz naBo|yB grzywn w drodze mandatu, albo przedstawiciel tego organu oraz ujawniony pokrzywdzony. Przed wydaniem postanowienia sd mo|e za- rzdzi stosowne czynno[ci w celu sprawdzenia podstaw do uchylenia mandatu karnego. § 3. Uchylajc mandat karny nakazuje si podmiotowi, na rachunek którego pobrano grzywn, zwrot uiszczonej kwoty. Art. 102. Nadzór nad postpowaniem mandatowym sprawuje minister wBa[ciwy do spraw wewntrznych, a w sprawach, o których mowa w art. 95 § 3  GBówny Inspektor Pracy. DZIAA X Zrodki odwoBawcze Art. 103. § 1. Zrodkami odwoBawczymi s apelacja i za|alenie. § 2. Od wyroku sdu pierwszej instancji sBu|y stronom apelacja, chyba |e ustawa stanowi inaczej. 2012-01-12 ©Kancelaria Sejmu s. 34/39 § 3. Za|alenie przysBuguje w wypadkach wskazanych w ustawie. PrzysBuguje ono stronom, a tak|e osobie, której postanowienie, zarzdzenie lub inne czynno[ci bezpo[rednio dotycz. § 4. Orzeczenie mo|na zaskar|y w caBo[ci lub cz[ci. Art. 104. § 1. Sd odwoBawczy uchyla na posiedzeniu zaskar|one orzeczenie, niezale|nie od granic zaskar|enia, podniesionych zarzutów i wpBywu uchybienia na tre[ orzeczenia, je|eli: 1) orzeczenie wydaBa osoba nieuprawniona do orzekania albo sdzia podlega- jcy wyBczeniu z mocy prawa lub niezdolny do orzekania; 2) sd byB nienale|ycie obsadzony lub orzeczenie nie zostaBo podpisane; 3) sd powszechny orzekB w sprawie nale|cej do wBa[ciwo[ci sdu wojsko- wego albo sd wojskowy orzekB w sprawie nale|cej do wBa[ciwo[ci sdu powszechnego; 3a) sd ni|szego rzdu orzekB w sprawie nale|cej do wBa[ciwo[ci sdu wy|sze- go rzdu; 4) orzeczono kar lub [rodek karny nieznany ustawie; 5) zachodzi sprzeczno[ w tre[ci orzeczenia uniemo|liwiajca jego wykonanie; 6) obwiniony nie miaB obroDcy w wypadkach okre[lonych w art. 21 § 1 lub obroDca nie braB udziaBu w czynno[ciach, w których jego udziaB byB obo- wizkowy; 7) zachodzi jedna z okoliczno[ci wyBczajcych postpowanie, okre[lonych w art. 5 § 1 pkt 4 10. § 1a. Uchylenie orzeczenia jedynie z powodów okre[lonych w § 1 pkt 6 oraz w art. 5 § 1 pkt 4 i 5 mo|e nastpi tylko na korzy[ obwinionego. § 2. Sd odwoBawczy mo|e orzec surowsz kar aresztu tylko wtedy, gdy nie zmie- nia ustaleD faktycznych przyjtych za podstaw zaskar|onego wyroku. Art. 105. § 1. Apelacj wnosi si na pi[mie w terminie 7 dni od daty otrzymania wyroku wraz z uzasadnieniem, chyba |e ustawa stanowi inaczej. § 2. Wniesienie apelacji przed upBywem terminu do zBo|enia wniosku o uzasadnienie orzeczenia wywoBuje skutki wskazane w art. 35 § 1 i podlega rozpoznaniu; mo|na j uzupeBni w terminie wskazanym w § 1. § 3. O przyjciu apelacji zawiadamia si strony, obroDców i peBnomocników, po czym akta przekazuje si niezwBocznie sdowi odwoBawczemu. Art. 106. § 1. Strony maj prawo uczestniczy w rozprawie i w posiedzeniu sdu odwo- Bawczego. UdziaB stron nie jest obowizkowy, chyba |e prezes sdu lub sd tak zarzdzi. Obowizkowy jest jednak udziaB obroDcy w wypadku okre[lonym w art. 21 § 1. § 2. Sd odwoBawczy na |danie obwinionego pozbawionego wolno[ci zarzdza je- go sprowadzenie na rozpraw, chyba |e uzna za wystarczajcy udziaB w roz- prawie jego obroDcy. Je|eli obwiniony nie ma obroDcy, wyznacza si obroDc z urzdu. 2012-01-12 ©Kancelaria Sejmu s. 35/39 § 3. Niestawiennictwo prawidBowo zawiadomionych o terminie stron i ich przedsta- wicieli procesowych nie tamuje rozpoznania sprawy, chyba |e stawiennictwo byBo obowizkowe. Art. 106a. Sd odwoBawczy mo|e, uznajc potrzeb uzupeBnienia przewodu sdowego, prze- prowadzi dowód na rozprawie, je|eli przyczyni si to do przy[pieszenia postpowa- nia, a nie jest konieczne przeprowadzenie na nowo przewodu w caBo[ci lub w znacz- nej cz[ci. Dowód mo|na dopu[ci równie| przed rozpraw. Art. 107. § 1. Uzasadnienie wyroku sd odwoBawczy sporzdza w terminie 7 dni. § 2. Uzasadnienie wyroku utrzymujcego w mocy wyrok sdu pierwszej instancji sporzdza si wyBcznie na |danie strony, zBo|one w terminie zawitym 7 dni od daty wydania wyroku przez sd odwoBawczy. § 3. W uzasadnieniu nale|y poda, czym kierowaB si sd wydajc wyrok oraz dla- czego zarzuty i wnioski apelacji sd uznaB za zasadne albo niezasadne. Art. 108. Za|alenie wnosi si na pi[mie w terminie 7 dni od daty ogBoszenia rozstrzygnicia albo ustnie do protokoBu rozprawy lub posiedzenia, a gdy podlega ono dorczeniu, od daty dorczenia lub od daty dokonania zaskar|onej czynno[ci, chyba |e ustawa stanowi inaczej. Art. 109. § 1. W postpowaniu odwoBawczym stosuje si odpowiednio przepisy dotyczce postpowania przed sdem pierwszej instancji, chyba |e przepisy niniejszego rozdziaBu stanowi inaczej. § 2. Przy rozpoznawaniu [rodka odwoBawczego stosuje si odpowiednio tak|e prze- pisy art. 425 § 3 i 4, art. 426, 427, 429 438, 440 443, 447, 449, 453, 454 § 1, art. 455, 456, 462, 463 § 1, art. 465 § 1 i 2, art. 466 i 467 Kodeksu postpowa- nia karnego. DZIAA XI Nadzwyczajne [rodki zaskar|enia RozdziaB 18 Kasacja Art. 110. § 1. Kasacj w sprawach o wykroczenia mo|e wnie[ wyBcznie Prokurator Gene- ralny lub Rzecznik Praw Obywatelskich, w sprawach podlegajcych orzecznic- twu sdów wojskowych tak|e Naczelny Prokurator Wojskowy, a w sprawach naruszenia praw dziecka tak|e Rzecznik Praw Dziecka. Kasacj mo|na wnie[ od ka|dego prawomocnego orzeczenia koDczcego postpowanie sdowe. § 2. Niedopuszczalne jest uwzgldnienie kasacji na niekorzy[ obwinionego wnie- sionej po upBywie 3 miesicy od daty uprawomocnienia si orzeczenia. 2012-01-12 ©Kancelaria Sejmu s. 36/39 § 3. Kasacj wnosi si bezpo[rednio do Sdu Najwy|szego. Art. 111. Kasacja mo|e by wniesiona tylko z powodu uchybieD wskazanych w art. 104 § 1 lub innego ra|cego naruszenia prawa, je|eli mogBo ono mie istotny wpByw na tre[ orzeczenia; kasacja nie mo|e by wniesiona wyBcznie z powodu niewspóBmierno[ci kary. Art. 112. W postpowaniu w przedmiocie kasacji stosuje si odpowiednio przepisy dziaBu X niniejszego kodeksu oraz art. 522, 526 § 1, art. 529, 530 § 2 i 3, art. 531 § 1, art. 532 § 1, art. 534 § 2, art. 535 537, 538 § 1 i 3 oraz art. 539 Kodeksu postpowania kar- nego. RozdziaB 19 Wznowienie postpowania Art. 113. § 1. Do wznowienia postpowania prawomocnie zakoDczonego w trybie przepisów niniejszego kodeksu stosuje si odpowiednio przepisy art. 540 542, 544 § 2 i 3 oraz art. 545 548 Kodeksu postpowania karnego. § 2. Do wniosku o wznowienie postpowania strona niebdca prokuratorem doB- cza dowód wniesienia opBaty sdowej; opBata ta podlega zwrotowi w razie uwzgldnienia wniosku. § 3. W kwestii wznowienia orzeka na posiedzeniu jednoosobowo sd okrgowy, a w sprawie zakoDczonej orzeczeniem tego sdu  jednoosobowo sd apelacyjny. § 4. W sprawach nale|cych do wBa[ciwo[ci sdów wojskowych w kwestii wzno- wienia orzeka na posiedzeniu jednoosobowo wojskowy sd okrgowy, a w sprawie zakoDczonej orzeczeniem tego sdu lub Sdu Najwy|szego orzeka Sd Najwy|szy  Izba Wojskowa. DZIAA XII Postpowanie po uprawomocnieniu si orzeczenia RozdziaB 20 Odszkodowanie za niesBuszne ukaranie lub zatrzymanie Art. 114. § 1. Obwinionemu, który w wyniku kasacji lub wznowienia postpowania zostaB nastpnie uniewinniony albo wobec którego umorzono postpowanie wskutek okoliczno[ci nieuwzgldnionych we wcze[niejszym postpowaniu, przysBuguje od Skarbu PaDstwa odszkodowanie za poniesion szkod oraz zado[uczynie- nie za doznan krzywd, wynikB z wykonania wzgldem niego w caBo[ci lub cz[ci kary lub [rodka karnego, których nie powinien byB ponie[. § 2. Odszkodowanie i zado[uczynienie przysBuguje tak|e osobie niewtpliwie nie- sBusznie zatrzymanej oraz osobie osadzonej w zakBadzie karnym na podstawie 2012-01-12 ©Kancelaria Sejmu s. 37/39 art. 82 § 5 pkt 2 albo pkt 3, która nastpnie zostaBa prawomocnie uniewinniona albo wobec której prawomocnie umorzono postpowanie. § 3. W razie [mierci obwinionego, który |danie odszkodowania i zado[uczynienia zgBosiB za |ycia, prawa jego przechodz na maB|onka, dzieci i rodziców. Art. 115. § 1. Roszczenie o odszkodowanie i zado[uczynienie nale|y zgBosi w sdzie okr- gowym, w okrgu którego wydano orzeczenie w pierwszej instancji lub w któ- rym nastpiBo zwolnienie zatrzymanego. § 2. Roszczenia, o których mowa w § 1, przedawniaj si po upBywie 6 miesicy od daty uprawomocnienia si orzeczenia uniewinniajcego lub umarzajcego po- stpowanie, o którym mowa w art. 114 § 1, albo od daty zwolnienia zatrzyma- nego. § 3. W przedmiocie roszczenia orzeka jednoosobowo wyrokiem sd okrgowy na rozprawie. Postpowanie w sprawie o odszkodowanie i zado[uczynienie za niesBuszne ukaranie oraz za niewtpliwie niesBuszne zatrzymanie wolne jest od kosztów. § 4. {dajcy odszkodowania mo|e ustanowi peBnomocnika, którym mo|e by ad- wokat lub radca prawny. Przepis art. 30 § 2 stosuje si odpowiednio. Art. 116. Przy rozpoznawaniu roszczeD o odszkodowanie oraz zado[uczynienie stosuje si odpowiednio przepisy art. 553, 556 § 4 i art. 557 559 Kodeksu postpowania karne- go. DZIAA XIIa Postpowanie w sprawach ze stosunków midzynarodowych RozdziaB 20a Wystpienie do paDstwa czBonkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie posta- nowienia o zatrzymaniu dowodów lub majcego na celu zabezpieczenie mienia oraz wykonanie orzeczenia sdu lub innego organu paDstwa czBonkowskiego Unii Europejskiej o zatrzymaniu dowodów lub majcego na celu zabezpieczenie mienia Art. 116a. Do wystpienia do paDstwa czBonkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie posta- nowienia o zatrzymaniu dowodów lub majcego na celu zabezpieczenie mienia oraz do wykonania orzeczenia sdu lub innego organu paDstwa czBonkowskiego Unii Eu- ropejskiej o zatrzymaniu dowodów lub majcego na celu zabezpieczenie mienia sto- suje si odpowiednio przepisy rozdziaBów 62a i 62b Kodeksu postpowania karnego. 2012-01-12 ©Kancelaria Sejmu s. 38/39 RozdziaB 20b Wystpienie do paDstwa czBonkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie grzyw- ny, [rodków karnych w postaci nawizki lub obowizku naprawienia szkody lub te| orzeczenia zasdzajcego koszty postpowania oraz wykonanie orzecze- nia sdu lub innego organu paDstwa czBonkowskiego Unii Europejskiej o karach o charakterze pieni|nym Art. 116b. § 1. Do wystpienia do paDstwa czBonkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie grzywny, [rodków karnych w postaci nawizki lub obowizku naprawienia szkody lub orzeczenia zasdzajcego koszty postpowania oraz do wykonania orzeczenia sdu lub innego organu paDstwa czBonkowskiego Unii Europejskiej o karach o charakterze pieni|nym stosuje si odpowiednio przepisy rozdzia- Bów 66a i 66b Kodeksu postpowania karnego. § 2. W postpowaniu mandatowym o wykonanie grzywny naBo|onej mandatem karnym kredytowanym do wBa[ciwego sdu lub innego organu paDstwa czBon- kowskiego Unii Europejskiej wystpuje wierzyciel uprawniony wedBug przepi- sów o postpowaniu egzekucyjnym w administracji. DZIAA XIII Koszty postpowania Art. 117. § 1. Wszelkie wydatki w toku postpowania w sprawach o wykroczenia wykBada tymczasowo Skarb PaDstwa. § 2. Koszty obroDcy i peBnomocnika wykBada strona, która go ustanowiBa. Koszty obroDcy wyznaczonego w sytuacji okre[lonej w art. 21 § 1 i art. 22 wykBada tymczasowo Skarb PaDstwa. Art. 118. § 1. W razie skazania, obwinionego obci|a si zryczaBtowanymi wydatkami post- powania oraz innymi nale|no[ciami, o których mowa w § 3, je|eli nale|no[ci takie powstaBy w postpowaniu. § 2. W razie uniewinnienia obwinionego lub umorzenia postpowania w sprawie, w której wniosek o ukaranie zBo|yB oskar|yciel publiczny, koszty postpowania ponosi Skarb PaDstwa, a gdy wniosek taki zBo|yB oskar|yciel posiBkowy  ten oskar|yciel; w razie jednak umorzenia postpowania w wypadku okre[lonym w art. 31 § 1 koszty postpowania ponosi Skarb PaDstwa. § 3. Wydatki wykBadane przez Skarb PaDstwa maj charakter zryczaBtowany. Zry- czaBtowane wydatki postpowania nie obejmuj jednak nale|no[ci dla osób, zakBadów, instytutów i instytucji powoBanych do wydania opinii oraz nale|no- [ci ustanowionych z urzdu obroDcy i peBnomocnika. § 4. Wysoko[ zryczaBtowanych wydatków postpowania, a tak|e opBaty, o której mowa w art. 113 § 2, okre[li, w drodze rozporzdzenia, Minister Sprawiedli- wo[ci, uwzgldniajc realnie ponoszone koszty poszczególnych czynno[ci. 2012-01-12 ©Kancelaria Sejmu s. 39/39 Art. 119. Do kosztów postpowania stosuje si odpowiednio przepisy art. 616, 617, 618 § 1 i 3, art. 623, 624 § 1, art. 625 627, 630, 633 635, 636 § 1 i 2, art. 637 639 i 641 Ko- deksu postpowania karnego, przy czym wydatkami Skarbu PaDstwa s tak|e wydat- ki ponoszone w toku czynno[ci wyja[niajcych. 2012-01-12

Wyszukiwarka