���Kancelaria Sejmu s. 1/39
Dz.U. 2001 Nr 106 poz. 1148
USTAWA
z dnia 24 sierpnia 2001 r.
Opracowano na pod-
stawie: tj. Dz. U. z
2008 r. Nr 133, poz.
Kodeks postpowania w sprawach o wykroczenia
848, Nr 214, poz.
1344, Nr 237, poz.
1651, z 2009 r. Nr
178, poz. 1375, Nr
DZIAA I
190, poz. 1474, Nr
Zasady og�lne 206, poz. 1589, z 2010
r. Nr 182, poz. 1228,
Nr 197, poz. 1307, Nr
Art. 1.
225, poz. 1466, z 2011
r. Nr 217, poz. 1280,
� 1. Postpowanie w sprawach o wykroczenia toczy si wedBug przepis�w niniej-
Nr 240, poz. 1431, Nr
szego kodeksu.
244, poz. 1454.
� 2. W postpowaniu, o kt�rym mowa w � 1, przepisy Kodeksu postpowania kar-
nego stosuje si jedynie, gdy niniejszy kodeks tak stanowi.
Art. 2.
� 1. Orzekanie nastpuje w postpowaniu:
1) zwyczajnym;
2) przyspieszonym;
3) nakazowym.
� 1a. Orzekanie w postpowaniu zwyczajnym nastpuje w�wczas, gdy brak jest
podstaw do rozpoznania sprawy w postpowaniu przyspieszonym albo naka-
zowym.
� 2. W wypadkach wskazanych w ustawie i na zasadach w niej okre[lonych upraw-
niony organ mo|e naBo|y grzywn w drodze mandatu karnego.
Art. 3.
W razie stwierdzenia w toku postpowania istotnego uchybienia w czynno[ciach
instytucji paDstwowej, samorzdowej lub spoBecznej, sprzyjajcego naruszeniom
prawa, sd, a w toku czynno[ci wyja[niajcych organ je prowadzcy, zawiadamia o
stwierdzonym uchybieniu t instytucj bdz organ powoBany do sprawowania nad
ni nadzoru.
Art. 4.
Obwinionemu przysBuguje prawo do obrony, w tym do korzystania z pomocy jedne-
go obroDcy, o czym nale|y go pouczy.
Art. 5.
� 1. Nie wszczyna si postpowania, a wszczte umarza, gdy:
2012-01-12
�Kancelaria Sejmu s. 2/39
1) czynu nie popeBniono albo brak jest danych dostatecznie uzasadniajcych
podejrzenie jego popeBnienia;
2) czyn nie zawiera znamion wykroczenia albo ustawa stanowi, |e sprawca nie
popeBnia wykroczenia;
3) ustawa stanowi, |e sprawca nie podlega karze;
4) nastpiBo przedawnienie orzekania;
5) obwiniony zmarB;
6) obwiniony jest:
a) uwierzytelnionym w Rzeczypospolitej Polskiej, szefem przedstawiciel-
stwa dyplomatycznego paDstwa obcego,
b) osob nale|c do personelu dyplomatycznego tego przedstawicielstwa,
c) osob nale|c do personelu administracyjnego lub technicznego tego
przedstawicielstwa,
d) czBonkiem rodziny os�b wymienionych w lit. a c i pozostaje z nimi we
wsp�lnocie domowej,
e) inn osob korzystajc z immunitetu dyplomatycznego, na podstawie
ustaw, um�w lub powszechnie uznanych zwyczaj�w midzynarodowych,
f) kierownikiem urzdu konsularnego lub innym urzdnikiem konsularnym
paDstwa obcego albo inn osob zr�wnan z nimi na podstawie ustaw,
um�w lub powszechnie uznanych zwyczaj�w midzynarodowych;
7) obwiniony z mocy przepis�w szczeg�lnych nie podlega orzecznictwu na
podstawie niniejszego kodeksu;
8) postpowanie co do tego samego czynu obwinionego zostaBo prawomocnie
zakoDczone lub wcze[niej wszczte, toczy si;
9) brak jest skargi uprawnionego oskar|yciela albo |dania [cigania pochodz-
cego od osoby uprawnionej lub zezwolenia na [ciganie, gdy ustawa tego
wymaga;
10) zachodzi inna okoliczno[ wyBczajca z mocy ustawy orzekanie w post-
powaniu na podstawie niniejszego kodeksu.
� 2. Przepisu � 1 pkt 6 nie stosuje si:
1) do os�b w nim wymienionych, je|eli s obywatelami polskimi lub maj w
Polsce miejsce staBego zamieszkania, przy czym osoby, o kt�rych mowa w
lit. f, nie podlegaj orzecznictwu na podstawie niniejszego kodeksu, tylko w
zakresie czynno[ci peBnionych w toku i w wykonaniu funkcji urzdowych;
2) je|eli umowa midzynarodowa, kt�rej Rzeczpospolita Polska jest stron,
stanowi inaczej.
� 3. Przepisu � 1 pkt 6 mo|na nie stosowa do obywatela paDstwa obcego, z kt�rym
nie ma w tym przedmiocie umowy, a paDstwo to nie zapewnia wzajemno[ci.
� 4. Do chwili otrzymania wymaganego przez ustaw zezwolenia na [ciganie lub
|dania [cigania organ prowadzcy czynno[ci wyja[niajce mo|e dokonywa
czynno[ci niecierpicych zwBoki w celu zabezpieczenia [lad�w i dowod�w, a
tak|e czynno[ci zmierzajcych do wyja[nienia, czy |danie bdzie zBo|one lub
zezwolenie bdzie wydane.
Art. 6.
� 1. W sprawach o wykroczenia [cigane na |danie pokrzywdzonego wystpujcy z
wnioskiem o ukaranie, je|eli nie jest nim pokrzywdzony, powinien uzyska
2012-01-12
�Kancelaria Sejmu s. 3/39
wymagane |danie od osoby uprawnionej do jego zBo|enia. {danie mo|e by
zBo|one na pi[mie albo zgBoszone ustnie do protokoBu.
� 2. {danie zBo|one co do niekt�rych tylko wsp�BdziaBajcych w popeBnieniu czynu
pozostaje skuteczne tak|e wobec os�b niewskazanych w |daniu, je|eli nie s
to osoby najbli|sze dla pokrzywdzonego, o czym nale|y pouczy skBadajcego
|danie przed jego przyjciem.
� 3. {danie mo|e by cofnite. Niedopuszczalne jest cofnicie |dania wobec nie-
kt�rych tylko wsp�BdziaBajcych w popeBnieniu czynu, chyba |e s to osoby
najbli|sze dla pokrzywdzonego. Cofnicie mo|e nastpi do momentu rozpo-
czcia przewodu sdowego na pierwszej rozprawie. W razie cofnicia |dania
ponowne jego zBo|enie jest niedopuszczalne.
� 4. Je|eli wniosek o ukaranie pochodzi od pokrzywdzonego, odstpienie przez nie-
go od popierania takiego wniosku oznacza tak|e odstpienie przez niego od
popierania |dania [cigania.
Art. 7.
Policja i inne organy w zakresie postpowania w sprawach o wykroczenia wykonuj
polecenia sdu oraz prowadz w granicach okre[lonych w ustawie czynno[ci wyja-
[niajce.
Art. 8.
W postpowaniu uregulowanym w niniejszym kodeksie stosuje si odpowiednio
przepisy art. 2, 4, 5, 7 9, 13, 14, art. 15 � 2 i 3, art. 16, art. 18 � 2, art. 20 i 23 Ko-
deksu postpowania karnego.
DZIAA II
Sd
RozdziaB 1
WBa[ciwo[ i skBad sdu
Art. 9.
� 1. W sprawach o wykroczenia w pierwszej instancji orzeka sd rejonowy, z za-
strze|eniem spraw okre[lonych w art. 10.
� 2. Sd wBa[ciwy do rozpoznania sprawy rozpoznaje tak|e [rodki zaskar|enia w
wypadkach wskazanych w ustawie oraz przeprowadza inne czynno[ci, gdy
ustawa to przewiduje.
Art. 10.
� 1. W sprawach o wykroczenia popeBnione przez:
1) |oBnierzy w czynnej sBu|bie wojskowej:
a) przeciwko organowi wojskowemu lub innemu |oBnierzowi,
b) podczas lub w zwizku z peBnieniem obowizk�w sBu|bowych, w obr-
bie obiektu wojskowego lub wyznaczonego miejsca przebywania, na
szkod wojska lub z naruszeniem obowizku wynikajcego ze sBu|by
wojskowej,
2012-01-12
�Kancelaria Sejmu s. 4/39
c) za granic, podczas u|ycia lub pobytu SiB Zbrojnych Rzeczypospolitej
Polskiej poza granicami paDstwa, w rozumieniu ustawy z dnia 17 grud-
nia 1998 r. o zasadach u|ycia lub pobytu SiB Zbrojnych Rzeczypospoli-
tej Polskiej poza granicami paDstwa (Dz. U. Nr 162, poz. 1117 oraz z
2004 r. Nr 210, poz. 2135),
2) |oBnierzy siB zbrojnych paDstw obcych, przebywajcych na terytorium Rze-
czypospolitej Polskiej oraz czBonk�w ich personelu cywilnego, je|eli pozo-
staj w zwizku z peBnieniem obowizk�w sBu|bowych, o ile ustawa lub
umowa midzynarodowa, kt�rej Rzeczpospolita Polska jest stron, nie sta-
nowi inaczej
orzekaj w pierwszej instancji wojskowe sdy garnizonowe.
� 2. Przepis art. 9 � 2 stosuje si odpowiednio do sd�w wojskowych.
Art. 11.
� 1. Przy ustalaniu wBa[ciwo[ci sdu stosuje si odpowiednio przepisy art. 31, 32, 33
� 1, art. 34 36, 39 i 43 Kodeksu postpowania karnego, a w odniesieniu do s-
du, o kt�rym mowa w art. 10, tak|e art. 651 Kodeksu postpowania karnego.
� 2. Sd okrgowy mo|e z inicjatywy wBa[ciwego sdu przekaza spraw do rozpo-
znania innemu sdowi r�wnorzdnemu w ramach okrgu tego samego sdu
okrgowego, je|eli wymaga tego dobro wymiaru sprawiedliwo[ci.
� 3. Przepis � 2 stosuje si odpowiednio do wojskowego sdu okrgowego, w wy-
padku, w kt�rym inicjatywa pochodzi od wojskowego sdu garnizonowego.
Art. 12.
� 1. Spory o wBa[ciwo[ midzy sdami rejonowymi rozstrzyga sd okrgowy, wBa-
[ciwy dla okrgu, w kt�rym dziaBa sd, kt�ry pierwszy wszczB sp�r.
� 2. Spory o wBa[ciwo[ midzy wojskowymi sdami garnizonowymi rozstrzyga
wojskowy sd okrgowy, nadrzdny nad sdem, kt�ry pierwszy wszczB sp�r.
Art. 13.
� 1. Sd rejonowy orzeka na rozprawie i na posiedzeniu jednoosobowo.
� 2. Przepis � 1 stosuje si odpowiednio do wojskowego sdu garnizonowego oraz
do sdu orzekajcego w sprawach, o kt�rym mowa w art. 12 � 1 i 2.
Art. 14.
� 1. Sdem odwoBawczym w sprawach o wykroczenia podlegajcych wBa[ciwo[ci
sd�w powszechnych, je|eli ustawa nie stanowi inaczej, jest:
1) sd okrgowy do rozpoznania apelacji oraz za|aleD na postanowienia i za-
rzdzenia zamykajce drog do wydania wyroku;
2) sd rejonowy w innym r�wnorzdnym skBadzie do rozpoznania pozostaBych
za|aleD.
� 2. Sdem odwoBawczym w sprawach o wykroczenia podlegajcych wBa[ciwo[ci
sd�w wojskowych, je|eli ustawa nie stanowi inaczej, jest wojskowy sd okr-
gowy.
� 3. Sd okrgowy i wojskowy sd okrgowy ponadto rozpoznaj sprawy przekaza-
ne im przez ustaw.
2012-01-12
�Kancelaria Sejmu s. 5/39
� 4. W sprawach okre[lonych w � 1 i 2 sdy w nich wskazane orzekaj na rozprawie
i na posiedzeniu jednoosobowo.
� 5. W sprawach okre[lonych w � 3 sdy orzekaj jednoosobowo, chyba |e ustawa
stanowi inaczej albo prezes sdu zarzdzi orzekanie w skBadzie trzech sdzi�w.
Art. 15.
� 1. Sd apelacyjny rozpoznaje [rodki odwoBawcze od orzeczeD i zarzdzeD wyda-
wanych w pierwszej instancji przez sd okrgowy oraz inne sprawy przekazane
mu przez ustaw.
� 2. Sd Najwy|szy rozpoznaje kasacje i inne sprawy przekazane mu przez ustaw.
� 3. W sprawach, w kt�rych orzekaBy sdy wojskowe, uprawnienia sdu okrgowego
ma wojskowy sd okrgowy, a uprawnienia sdu apelacyjnego i Sdu Najwy|-
szego ma Sd Najwy|szy Izba Wojskowa.
� 4. Sdy wskazane w � 1 3 orzekaj jednoosobowo, chyba |e ustawa stanowi ina-
czej albo prezes sdu lub Prezes Sdu Najwy|szego zarzdzi orzekanie w skBa-
dzie trzech sdzi�w.
RozdziaB 2
WyBczenie sdziego
Art. 16.
� 1. Do wyBczenia sdziego stosuje si odpowiednio przepisy art. 40, 41 i 42 � 1 3
Kodeksu postpowania karnego.
� 2. O wyBczeniu sdziego rozstrzyga inny r�wnorzdny skBad sdu, przed kt�rym
sprawa si toczy. W razie niemo|no[ci utworzenia takiego skBadu o wyBczeniu
orzeka sd wy|szego rzdu.
DZIAA III
Strony, obroDcy i peBnomocnicy
RozdziaB 3
Oskar|yciel publiczny
Art. 17.
� 1. Oskar|ycielem publicznym we wszystkich sprawach o wykroczenia jest Policja,
chyba |e ustawa stanowi inaczej.
� 2. W sprawach o wykroczenia przeciwko prawom pracownika okre[lonych w Ko-
deksie pracy, w sprawach o wykroczenia okre[lonych w art. 119 123 ustawy z
dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy
(Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415 i Nr 70, poz. 416), a tak|e w sprawach o inne
wykroczenia zwizane z wykonywaniem pracy zarobkowej, je|eli ustawa tak
stanowi, oskar|ycielem publicznym jest inspektor pracy.
� 3. Organom administracji rzdowej i samorzdowej, organom kontroli paDstwowej
i kontroli samorzdu terytorialnego oraz stra|om gminnym (miejskim) upraw-
nienia oskar|yciela publicznego przysBuguj tylko w�wczas, gdy w zakresie
swego dziaBania w tym w trakcie prowadzonych czynno[ci wyja[niajcych
ujawniBy wykroczenia i wystpiBy z wnioskiem o ukaranie.
2012-01-12
�Kancelaria Sejmu s. 6/39
� 4. Rada Ministr�w mo|e, w drodze rozporzdzenia, nada w sprawach o wykro-
czenia uprawnienia oskar|yciela publicznego tak|e innym instytucjom paD-
stwowym, samorzdowym lub spoBecznym, okre[lajc zakres spraw, w kt�rych
w ramach swego dziaBania mog wystpowa z wnioskiem o ukaranie za ujaw-
nione przez siebie wykroczenia, majc na wzgldzie zakres ustawowych
uprawnieD takich instytucji oraz potrzeb ochrony d�br szczeg�lnie nara|onych
na naruszenia ze strony sprawc�w wykroczeD.
� 5. UdziaB w sprawie organu, kt�ry zBo|yB wniosek o ukaranie, wyBcza Policj od
udziaBu w sprawie.
Art. 18.
� 1. W ka|dej sprawie o wykroczenie wniosek o ukaranie mo|e wnie[ prokurator,
stajc si oskar|ycielem publicznym.
� 2. Prokurator mo|e tak|e wstpi do postpowania wszcztego na podstawie
wniosku o ukaranie wniesionego przez innego oskar|yciela.
� 3. W wypadkach wskazanych w � 1 i 2 udziaB prokuratora wyBcza udziaB innego
oskar|yciela publicznego.
Art. 19.
� 1. Przepisy art. 40 � 1 pkt 1 4 i 6, � 2 oraz art. 41 i 42 Kodeksu postpowania kar-
nego stosuje si odpowiednio do oskar|yciela publicznego.
� 2. W sprawie wyBczenia orzeka organ bezpo[rednio przeBo|ony nad osob podle-
gajc wyBczeniu. Przepis art. 48 � 2 Kodeksu postpowania karnego stosuje
si odpowiednio.
RozdziaB 4
Obwiniony i jego obroDca
Art. 20.
� 1. Obwinionym jest osoba, przeciwko kt�rej wniesiono wniosek o ukaranie w
sprawie o wykroczenie.
� 2. Je|eli obwiniony nie zna jzyka polskiego, wniosek o ukaranie oraz rozstrzy-
gnicia podlegajce zaskar|eniu lub koDczce postpowanie ogBasza si lub do-
rcza obwinionemu wraz z tBumaczeniem.
� 3. Do obwinionego stosuje si odpowiednio art. 74 � 1 i 2, art. 75, 76 i 175 Kodek-
su postpowania karnego.
Art. 21.
� 1. W postpowaniu w sprawie o wykroczenia obwiniony musi mie obroDc przed
sdem, je|eli:
1) jest gBuchy, niemy lub niewidomy;
2) zachodzi uzasadniona wtpliwo[ co do jego poczytalno[ci.
� 2. W wypadku, o kt�rym mowa w � 1 pkt 2, obowizek korzystania z pomocy
obroDcy ustaje, je|eli powoBany biegBy stwierdzi, |e poczytalno[ obwinionego
nie budzi wtpliwo[ci, chyba |e sd postanowi inaczej.
� 3. W wypadkach, o kt�rych mowa w � 1, udziaB obroDcy w rozprawie jest obo-
wizkowy, a w posiedzeniu, je|eli ustawa tak stanowi.
2012-01-12
�Kancelaria Sejmu s. 7/39
� 4. Je|eli w wypadkach, o kt�rych mowa w � 1, obwiniony nie ma obroDcy z wybo-
ru, wyznacza mu si obroDc z urzdu.
Art. 22.
Gdy wymaga tego dobro wymiaru sprawiedliwo[ci, obwinionemu, kt�ry nie ma
obroDcy z wyboru, wyznacza si na jego wniosek obroDc z urzdu, je|eli w spos�b
nale|yty wyka|e, |e nie jest w stanie ponie[ koszt�w obrony bez powa|nego
uszczerbku dla niezbdnego utrzymania siebie i rodziny. Przepis art. 78 � 2 Kodeksu
postpowania karnego stosuje si.
Art. 23.
ObroDc z urzdu wyznacza prezes sdu wBa[ciwego do rozpoznania sprawy.
Art. 24.
� 1. ObroDc w sprawach o wykroczenia mo|e by adwokat albo radca prawny.
� 2. Do obroDcy obwinionego stosuje si odpowiednio przepisy art. 83 86 Kodeksu
postpowania karnego.
� 3. Ilekro w przepisach Kodeksu postpowania karnego stosowanych na podstawie
art. 1 � 2 m�wi si o obroDcy albo o adwokacie, rozumie si przez to tak|e rad-
c prawnego.
RozdziaB 5
Pokrzywdzony, oskar|yciel posiBkowy i peBnomocnicy
Art. 25.
� 1. Pokrzywdzonym jest ten, czyje dobro prawne zostaBo bezpo[rednio naruszone
lub zagro|one przez wykroczenie.
� 2. W razie [mierci pokrzywdzonego prawa, kt�re by mu przysBugiwaBy, mog wy-
konywa osoby najbli|sze.
� 3. Do pokrzywdzonego stosuje si odpowiednio art. 49 � 3 oraz art. 51 Kodeksu
postpowania karnego.
� 4. Pokrzywdzony mo|e dziaBa jako strona w charakterze oskar|yciela posiBkowe-
go obok oskar|yciela publicznego lub zamiast niego.
Art. 26.
� 1. O przesBaniu wniosku o ukaranie oskar|yciel publiczny zawiadamia ujawnione-
go pokrzywdzonego, wskazujc sd, do kt�rego wniosek skierowano, i poucza-
jc go o uprawnieniach, o kt�rych mowa w � 3.
� 2. (uchylony).
� 3. Pokrzywdzony mo|e w terminie 7 dni od zawiadomienia, o kt�rym mowa w �
1, o[wiadczy, |e bdzie dziaBa obok oskar|yciela publicznego jako oskar|y-
ciel posiBkowy; po upBywie tego terminu uprawnienie wygasa.
� 4. (uchylony).
� 5. Art. 54 � 2 i art. 56 Kodeksu postpowania karnego stosuje si odpowiednio.
2012-01-12
�Kancelaria Sejmu s. 8/39
Art. 27.
� 1. W sprawach o wykroczenia [cigane na |danie pokrzywdzonego, pokrzywdzo-
ny mo|e samodzielnie wnie[ wniosek o ukaranie jako oskar|yciel posiBkowy.
� 2. W sprawach o wykroczenia inne ni| okre[lone w � 1, pokrzywdzony mo|e sa-
modzielnie wnie[ wniosek o ukaranie jako oskar|yciel posiBkowy, je|eli w
cigu miesica od powiadomienia o wykroczeniu organu uprawnionego do wy-
stpowania w tych sprawach w charakterze oskar|yciela publicznego nie zosta-
nie powiadomiony o wniesieniu przez ten organ wniosku o ukaranie albo
otrzyma zawiadomienie, o kt�rym mowa w art. 54 � 2.
� 3. Je|eli pokrzywdzony zBo|yB wniosek o ukaranie, pomimo |e oskar|yciel pu-
bliczny tak|e zBo|yB taki wniosek, wniosek pokrzywdzonego traktuje si jako
o[wiadczenie wskazane w art. 26 � 3.
� 4. Prezes sdu zawiadamia o wniesieniu wniosku o ukaranie, o kt�rym mowa w �
1 i 2, wBa[ciwego oskar|yciela publicznego. Je|eli oskar|yciel ten w cigu 14
dni od otrzymania zawiadomienia wniesie w sprawie o ten sam czyn tej samej
osoby publiczny wniosek o ukaranie, wniosek pokrzywdzonego traktuje si jak
o[wiadczenie wskazane w art. 26 � 3.
� 5. Art. 55 � 3 Kodeksu postpowania karnego stosuje si.
Art. 28.
� 1. Odstpienie oskar|yciela posiBkowego, o kt�rym mowa w art. 27 � 1 i 2, od
oskar|enia, powoduje umorzenie postpowania.
� 2. Odstpienie oskar|yciela posiBkowego, o kt�rym mowa w art. 26 � 3, od oskar-
|enia nie tamuje rozpoznania sprawy. Art. 57 � 1 Kodeksu postpowania kar-
nego stosuje si odpowiednio.
Art. 29.
� 1. Niestawiennictwo prawidBowo powiadomionego pokrzywdzonego i oskar|ycie-
la posiBkowego na rozpraw lub posiedzenie nie tamuje toku sprawy, chyba |e
ustawa stanowi inaczej.
� 2. Niestawiennictwo oskar|yciela posiBkowego, o kt�rym mowa w art. 27 � 1 i 2,
bez usprawiedliwienia, uwa|a si za odstpienie od oskar|enia; w takim przy-
padku sd umarza postpowanie.
Art. 30.
� 1. Pokrzywdzony i oskar|yciel posiBkowy mo|e korzysta z pomocy jednego peB-
nomocnika. PeBnomocnikiem mo|e by adwokat, radca prawny, a w wypadku,
gdy pokrzywdzonym jest instytucja paDstwowa, samorzdowa lub spoBeczna,
tak|e pracownik tej instytucji lub jej organu nadrzdnego.
� 2. Do peBnomocnika stosuje si odpowiednio przepisy art. 22 i 23 niniejszego ko-
deksu oraz art. 83, 84, 86 � 2 i art. 89 Kodeksu postpowania karnego.
Art. 31.
� 1. W razie [mierci oskar|yciela posiBkowego, o kt�rym mowa w art. 27 � 1 i 2, sd
zawiesza postpowanie, a osoby najbli|sze mog wstpi w prawa zmarBego.
Je|eli w terminie zawitym miesica od dnia [mierci oskar|yciela osoba upraw-
niona nie wstpi w prawa zmarBego, sd umarza postpowanie.
2012-01-12
�Kancelaria Sejmu s. 9/39
� 2. W razie [mierci oskar|yciela posiBkowego, wskazanego w art. 26 � 3, osoby
najbli|sze mog przystpi do postpowania w ka|dym jego stadium.
DZIAA IV
Czynno[ci procesowe
Art. 32.
� 1. Rozstrzygnicia zapadaj w postaci orzeczeD, zarzdzeD albo mandat�w kar-
nych.
� 2. Orzeczenie wydaje si w formie wyroku lub postanowienia. Postanowieniem
rozstrzyga si, gdy ustawa nie wymaga wydania wyroku.
� 3. Postanowienie wydaje sd, prezes sdu i upowa|niony sdzia, a w toku czynno-
[ci wyja[niajcych r�wnie| organ prowadzcy te czynno[ci. W kwestii niewy-
magajcej postanowienia wydaje si zarzdzenie.
� 4. W sprawach os�b podlegajcych orzecznictwu sd�w wojskowych przepis � 3
odnosi si tak|e do prokuratora wojskowego.
� 5. Przepisy art. 94, 95 i 97 Kodeksu postpowania karnego stosuje si odpowied-
nio.
Art. 33.
Strony mog uczestniczy w posiedzeniu, je|eli ustawa to przewiduje albo gdy pre-
zes sdu lub sd tak zarzdzi.
Art. 34.
Podstaw orzeczenia mo|e stanowi tylko caBoksztaBt okoliczno[ci ujawnionych w
postpowaniu, majcych znaczenie dla rozstrzygnicia.
Art. 35.
� 1. Wyrok sdu pierwszej instancji uzasadnia si i dorcza stronie wraz z uzasad-
nieniem jedynie na jej |danie zgBoszone w zawitym terminie 7 dni od daty je-
go ogBoszenia, chyba |e ustawa stanowi inaczej.
� 2. Wyrok zaoczny dorcza si z urzdu obwinionemu i jego obroDcy, je|eli zostaB
ustanowiony; termin do |dania dorczenia uzasadnienia tego wyroku biegnie
od daty jego dorczenia.
� 3. Wyrok wydany na posiedzeniu dorcza si stronie z urzdu, gdy nie uczestni-
czyBa ona w posiedzeniu; termin do |dania dorczenia uzasadnienia wyroku
biegnie w�wczas od daty jego dorczenia.
Art. 36.
� 1. Postanowienie i zarzdzenie uzasadnia si jedynie, gdy podlega ono zaskar|e-
niu. Uzasadnienie sporzdza si w�wczas z urzdu i dorcza si je wraz z roz-
strzygniciem osobom, kt�rym przysBuguje [rodek odwoBawczy, je|eli nie bra-
By udziaBu w rozprawie lub posiedzeniu albo nie byBy obecne przy ogBoszeniu
rozstrzygnicia, chyba |e oddaliBy si samowolnie.
� 2. Orzeczenie wydane w wyniku rozpoznania [rodka zaskar|enia uzasadnia si z
urzdu, chyba |e ustawa stanowi inaczej.
2012-01-12
�Kancelaria Sejmu s. 10/39
Art. 37.
� 1. Protok�B spisuje si z ka|dej czynno[ci majcej istotne znaczenie dla sprawy, a
w szczeg�lno[ci z rozprawy i posiedzenia, a tak|e z dokonanych poza rozpra-
w czynno[ci dowodowych, chyba |e ustawa stanowi inaczej.
� 2. Czynno[ci, z kt�rych nie sporzdza si protokoBu, a tak|e inne zdarzenia, kt�re
maj znaczenie dla postpowania, utrwala si w aktach w formie notatki urz-
dowej podpisanej przez osob, kt�ra dokonaBa tych czynno[ci.
� 3. Przebieg czynno[ci protokoBowanych mo|e by utrwalony ponadto za pomoc
urzdzenia rejestrujcego obraz lub dzwik, o czym nale|y uprzedzi osoby
uczestniczce w czynno[ci. Zapis taki i jego przekBad, je|eli zostaB sporzdzo-
ny, s zaBcznikami do protokoBu.
� 4. Strony i osoby majce w tym interes prawny mog zBo|y wniosek o sprosto-
wanie protokoBu rozprawy lub posiedzenia, wskazujc na nie[cisBo[ci i opusz-
czenia. W przedmiocie sprostowania protokoBu rozstrzyga, po wysBuchaniu
protokolanta, sdzia, kt�ry prowadziB czynno[.
� 5. Do protokoB�w stosuje si odpowiednio przepisy art. 144 146, 147 � 3, art. 148,
149 � 1 i 2, art. 150, 151, 153 � 3 i 4, art. 154 oraz art. 155 Kodeksu postpo-
wania karnego oraz przepisy wydane na podstawie art. 147 � 5 Kodeksu post-
powania karnego.
Art. 38.
� 1. Do czynno[ci procesowych prowadzonych w postpowaniu w sprawach o wy-
kroczenia stosuje si odpowiednio tak|e przepisy art. 95, 100 � 1 i 6 zdanie
pierwsze, art. 105, 107, 108, 116 134, 136 142, 156 � 1 4, art. 157, 158, 160
166, 476 � 2 Kodeksu postpowania karnego, a gdy sd orzeka jednoosobowo,
r�wnie| przepisy art. 109 114 i 115 � 1, � 2 zdanie pierwsze oraz � 3 Kodeksu
postpowania karnego.
� 2. Przy pierwszym wysBuchaniu oraz w wypadku, o kt�rym mowa w art. 54 � 7,
osoba podejrzana o popeBnienie wykroczenia ma obowizek wskaza adres dla
dorczeD w kraju; w razie nieuczynienia tego pismo wysBane pod ostatnio zna-
nym adresem w kraju albo je|eli adresu tego nie ma, zaBczone do akt sprawy,
uwa|a si za dorczone, o czym nale|y j pouczy. Pouczenie to odnotowuje
si w protokole, o kt�rym mowa w art. 54 � 6, lub w notatce wskazanej w art.
54 � 7.
DZIAA V
Dowody
RozdziaB 6
Przepisy og�lne
Art. 39.
� 1. Dowody przeprowadza si na wniosek stron albo z urzdu. Przepis art. 168 Ko-
deksu postpowania karnego stosuje si.
2012-01-12
�Kancelaria Sejmu s. 11/39
� 2. Do wniosku dowodowego stosuje si odpowiednio przepisy art. 169 i 170 Ko-
deksu postpowania karnego, a przy przeprowadzaniu dowodu tak|e art. 171
173 Kodeksu postpowania karnego.
� 3. Poza rozpraw o dopuszczeniu dowodu lub o jego zabezpieczeniu rozstrzyga
prezes sdu, sd albo organ prowadzcy czynno[ci wyja[niajce, a w sprawach
os�b podlegajcych orzecznictwu sd�w wojskowych tak|e prokurator woj-
skowy.
� 4. Dowodu z wyja[nieD lub zeznaD nie wolno zastpowa tre[ci pism, zapisk�w
lub notatek urzdowych, chyba |e ustawa stanowi inaczej.
Art. 40.
� 1. Na wniosek osoby przesBuchiwanej przyjmuje si od niej o[wiadczenie na pi-
[mie.
� 2. W wypadku, o kt�rym mowa w � 1, nale|y umo|liwi tej osobie sporzdzenie
o[wiadczenia w warunkach uniemo|liwiajcych porozumienie si z innymi
osobami, a nastpnie przesBucha j w celu wyja[nienia, uzupeBnienia lub u[ci-
[lenia okoliczno[ci zawartych w o[wiadczeniu pisemnym. O[wiadczenie pi-
semne stanowi zaBcznik do protokoBu.
� 3. Wyja[nienia lub zeznania, zBo|one w formie o[wiadczenia pisemnego w post-
powaniu przed sdem, odczytuje si.
RozdziaB 7
Przeprowadzanie poszczeg�lnych dowod�w. Przeszukanie
Art. 41.
� 1. Przy przeprowadzaniu dowodu z zeznaD [wiadka stosuje si odpowiednio prze-
pisy art. 177, 178, 182, 183, 185 190, 191 � 1 i 2 oraz art. 192 Kodeksu post-
powania karnego.
� 2. Osoby obowizane do zachowania w tajemnicy informacji niejawnych o klau-
zuli tajno[ci tajne lub [ci[le tajne mog by przesBuchane co do okoliczno-
[ci, na kt�re rozciga si ten obowizek, tylko po zwolnieniu tych os�b od
obowizku zachowania tajemnicy przez uprawniony organ przeBo|ony.
� 3. Osoby obowizane do zachowania w tajemnicy informacji niejawnych o klau-
zuli tajno[ci zastrze|one lub poufne lub tajemnicy zwizanej z wykonywa-
niem zawodu lub funkcji mog odm�wi zeznaD co do okoliczno[ci, na kt�re
rozciga si ten obowizek, chyba |e sd zwolni te osoby od obowizku za-
chowania tajemnicy, je|eli ustawy szczeg�lne nie stanowi inaczej. Na posta-
nowienie sdu sBu|y za|alenie.
� 4. Sd nie mo|e zwolni jednak od obowizku zachowania tajemnicy zwizanej z
wykonywaniem zawodu adwokata, radcy prawnego, lekarza lub dziennikarza.
� 5. W wypadkach wskazanych w � 2 i 3 sd przesBuchuje tak osob na rozprawie z
wyBczeniem jawno[ci. Przepisy wydane na podstawie art. 181 � 2 Kodeksu
postpowania karnego stosuje si odpowiednio.
Art. 42.
� 1. Przy przeprowadzaniu dowodu z opinii biegBego stosuje si odpowiednio prze-
pisy art. 193 201 Kodeksu postpowania karnego.
2012-01-12
�Kancelaria Sejmu s. 12/39
� 2. W razie uzasadnionych wtpliwo[ci co do stanu zdrowia psychicznego obwi-
nionego sd lub prokurator dziaBajcy na podstawie art. 56 � 1 powoBuje bie-
gBego psychiatr. Przepis art. 202 � 5 Kodeksu postpowania karnego stosuje
si odpowiednio.
� 3. Do tBumacza i specjalist�w stosuje si odpowiednio przepisy art. 204 206 Ko-
deksu postpowania karnego.
Art. 43.
Przy przeprowadzaniu ogldzin i eksperymentu procesowego stosuje si odpowied-
nio przepisy art. 207, 208, 211 i 212 Kodeksu postpowania karnego.
Art. 44.
� 1. W celu znalezienia i zatrzymania przedmiot�w podlegajcych ogldzinom lub
mogcych stanowi dow�d rzeczowy, Policja, a w toku czynno[ci wyja[niaj-
cych r�wnie| inne organy je prowadzce, mog dokona przeszukania po-
mieszczeD i innych miejsc, je|eli istniej uzasadnione podstawy do przypusz-
czenia, |e przedmioty te lub dowody tam si znajduj.
� 2. Przepis � 1 stosuje si odpowiednio do przeszukania osoby, jej odzie|y lub pod-
rcznych przedmiot�w.
� 3. Przeszukanie nastpuje na mocy postanowienia prokuratora lub sdu.
� 4. W wypadkach niecierpicych zwBoki, je|eli postanowienie nie mogBo by
uprzednio wydane, mo|na przeprowadzi przeszukanie bez takiego postano-
wienia, jednak organ dokonujcy tej czynno[ci zobowizany jest nastpnie
zwr�ci si niezwBocznie do prokuratora o zatwierdzenie przeszukania. Na |-
danie osoby, u kt�rej dokonano przeszukania, dorcza si jej w terminie 14 dni
postanowienie w przedmiocie zatwierdzenia przeszukania. O prawie wystpie-
nia z takim |daniem nale|y j pouczy.
� 5. Przy przeprowadzaniu przeszukania i zatrzymania przedmiot�w stosuje si od-
powiednio przepisy art. 217, 221 234 i 236 Kodeksu postpowania karnego.
DZIAA VI
Zrodki przymusu
RozdziaB 8
Zatrzymanie
Art. 45.
� 1. Policja ma prawo zatrzyma osob ujt na gorcym uczynku popeBnienia wy-
kroczenia lub bezpo[rednio potem, je|eli:
1) zachodz podstawy do zastosowania wobec niej postpowania przyspieszo-
nego;
2) nie mo|na ustali jej to|samo[ci.
� 2. Art. 243 Kodeksu postpowania karnego stosuje si odpowiednio.
Art. 46.
� 1. Zatrzymanego nale|y natychmiast poinformowa o przyczynach zatrzymania i o
przysBugujcych mu uprawnieniach oraz wysBucha go.
2012-01-12
�Kancelaria Sejmu s. 13/39
� 2. Z zatrzymania sporzdza si protok�B, kt�rego odpis dorcza si zatrzymanemu
za pokwitowaniem. W protokole nale|y poda imi i nazwisko oraz funkcj
osoby dokonujcej zatrzymania, imi i nazwisko zatrzymanego, a w razie nie-
mo|no[ci ustalenia to|samo[ci rysopis tej osoby, a ponadto dzieD, godzin,
miejsce i przyczyn zatrzymania z okre[leniem wykroczenia, w zwizku z kt�-
rym zostaBa zatrzymana. Nale|y r�wnie| zapisa zBo|one przez zatrzymanego
o[wiadczenia i zaznaczy udzielenie mu informacji o przysBugujcych pra-
wach.
� 3. Na |danie zatrzymanego zawiadamia si o zatrzymaniu osob najbli|sz, a
tak|e pracodawc. O zatrzymaniu osoby wskazanej w art. 10 � 1 zawiadamia
si niezwBocznie wBa[ciwego dow�dc jednostki wojskowej, nawet gdy za-
trzymany tego nie |da.
� 4. Zatrzymanemu nale|y na jego |danie umo|liwi nawizanie w dostpnej for-
mie kontaktu z adwokatem albo z radc prawnym oraz zapewni mo|liwo[
bezpo[redniej z nim rozmowy; zatrzymujcy mo|e zastrzec, |e bdzie przy niej
obecny.
� 5. Zatrzymanego nale|y natychmiast zwolni, gdy ustanie przyczyna zatrzymania,
a tak|e z upBywem czasu zatrzymania.
� 6. Czas zatrzymania osoby liczy si od chwili jej ujcia i nie mo|e przekroczy 24
godzin, a w wypadkach wskazanych w art. 45 � 1 pkt 1 48 godzin.
Art. 47.
� 1. Zatrzymanemu przysBuguje za|alenie na zatrzymanie do sdu. W za|aleniu za-
trzymany mo|e domaga si zbadania zasadno[ci, legalno[ci oraz prawidBowo-
[ci zatrzymania.
� 2. Za|alenie przekazuje si niezwBocznie sdowi rejonowemu miejsca zatrzyma-
nia, kt�ry r�wnie| niezwBocznie je rozpoznaje.
� 3. Przy rozpoznawaniu za|alenia sd stosuje odpowiednio przepisy art. 246 � 3 i 4
Kodeksu postpowania karnego.
� 4. W razie uznania zatrzymania za niewtpliwie niesBuszne zatrzymanemu przy-
sBuguje odszkodowanie, kt�rego mo|e dochodzi w trybie okre[lonym w dziale
XII niniejszego kodeksu.
RozdziaB 9
Zabezpieczenie i zajcie przedmiot�w
Art. 48.
� 1. Policja i inne organy uprawnione do prowadzenia czynno[ci okre[lonych w
dziale VII mog dokona tymczasowego zajcia przedmiotu, je|eli w zakresie
swego dziaBania dowiedziaBy si lub ujawniBy wykroczenie zagro|one przepad-
kiem przedmiot�w, a zajcie takie jest niezbdne dla zabezpieczenia wykona-
nia tego przepadku. Z czynno[ci zajcia sporzdza si protok�B.
� 2. Tymczasowe zajcie upada, je|eli w cigu 7 dni od daty jego dokonania nie zo-
stanie wydane postanowienie o zabezpieczeniu albo rozstrzygnicie orzekajce
przepadek. Postanowienie o zabezpieczeniu wydaje sd wBa[ciwy do rozpozna-
nia sprawy; dorcza si je niezwBocznie osobie, u kt�rej dokonano zajcia.
� 3. Zabezpieczenie mo|e nastpi tak|e na mocy postanowienia sdu po wszczciu
postpowania w sprawie o wykroczenie zagro|one przepadkiem przedmiot�w,
je|eli nie dokonano tymczasowego zajcia. Postanowienie to wykonuje Policja,
2012-01-12
�Kancelaria Sejmu s. 14/39
stosujc odpowiednio przepisy o przeszukaniu i dorczajc postanowienie oso-
bie, u kt�rej dokonuje zajcia.
� 4. Na postanowienia, o kt�rych mowa w � 2 i 3, przysBuguje za|alenie osobie, kt�-
rej prawa zostaBy naruszone.
� 5. Przy dokonywaniu czynno[ci, o kt�rych mowa w � 1 3, stosuje si odpowied-
nio przepisy art. 44.
� 6. Zabezpieczenie majtkowe upada, je|eli nie zostanie prawomocnie orzeczony
przepadek przedmiot�w.
RozdziaB 10
Kary porzdkowe i pozostaBe [rodki przymusu
Art. 49.
� 1. Na [wiadka, biegBego, tBumacza lub specjalist, kt�ry bez usprawiedliwienia nie
stawiB si na wezwanie uprawnionego organu lub bez zezwolenia tego organu
samowolnie wydaliB si z miejsca czynno[ci przed jej zakoDczeniem albo bez-
podstawnie odm�wiB zBo|enia zeznaD, wykonania czynno[ci biegBego, tBumacza
lub specjalisty, mo|na naBo|y kar porzdkow do 250 zBotych, a w razie po-
nownego niezastosowania si do wezwania do 500 zBotych.
� 2. Przepis � 1 stosuje si r�wnie| do osoby, kt�ra bdc obowizana do okazania
albo wydania przedmiotu ogldzin lub dowodu rzeczowego odm�wiBa jego
okazania lub wydania; nie dotyczy to osoby, kt�rej przysBuguje prawo odmowy
zeznaD.
� 3. NaBo|on kar nale|y uchyli, je|eli osoba ukarana w cigu 7 dni od daty dor-
czenia lub ogBoszenia jej postanowienia o naBo|eniu kary porzdkowej dosta-
tecznie usprawiedliwi swoje niestawiennictwo, samowolne oddalenie si, od-
mow zBo|enia zeznaD albo wykonania innego obowizku, o kt�rym mowa w �
1 lub 2.
� 4. W przypadku uchybienia obowizkom wskazanym w � 1 lub 2 przez |oBnierza
w czynnej sBu|bie wojskowej, sd wystpuje do dow�dcy jednostki wojskowej,
w kt�rej |oBnierz peBni sBu|b, o pocignicie go do odpowiedzialno[ci dyscy-
plinarnej.
� 5. Przepis � 4 stosuje si, choby za uchybienie, kt�rego dopu[ciB si |oBnierz
przed wstpieniem do wojska, byBa mu poprzednio wymierzona kara porzd-
kowa, lecz nie zostaBa do tego czasu wykonana.
Art. 50.
� 1. W razie niestawienia si [wiadka na wezwanie bez usprawiedliwienia mo|na,
niezale|nie od naBo|enia kary porzdkowej, zarzdzi jego przymusowe do-
prowadzenie przez Policj.
� 2. W razie nieusprawiedliwionej odmowy okazania albo wydania przedmiotu
ogldzin lub dowodu rzeczowego mo|na zarzdzi jego odebranie przez Poli-
cj.
Art. 51.
� 1. Zrodki przymusu, o kt�rych mowa w art. 49 i 50, stosuje sd wBa[ciwy do roz-
poznania sprawy, a w toku czynno[ci wyja[niajcych tak|e prokurator, je|eli
prowadzi te czynno[ci. W toku czynno[ci wyja[niajcych, prowadzonych przez
2012-01-12
�Kancelaria Sejmu s. 15/39
organ inny ni| prokurator, [rodki przymusu, o kt�rych mowa w art. 50 � 1, sto-
suje sd wBa[ciwy do rozpoznania sprawy na wniosek organu dokonujcego
tych czynno[ci, a pozostaBe [rodki przymusu organ dokonujcy czynno[ci
wyja[niajcych.
� 2. Kar porzdkow wskazan w art. 49 � 1 i 2 uchyla odpowiednio sd lub organ
przeBo|ony nad organem, kt�ry dan kar naBo|yB.
� 3. Na postanowienie odmawiajce uchylenia kary porzdkowej przysBuguje ukara-
nemu za|alenie; je|eli postanowienie wydano w toku czynno[ci wyja[niaj-
cych, za|alenie rozpoznaje sd wBa[ciwy do rozpoznania sprawy.
� 4. Kary porzdkowe naBo|one w toku czynno[ci wyja[niajcych [ciga si w try-
bie przepis�w o postpowaniu egzekucyjnym w administracji. Kary te stanowi
doch�d bud|etu paDstwa.
Art. 52.
Wykonujc zarzdzenie o przymusowym doprowadzeniu obwinionego lub [wiadka,
Policja mo|e, gdy jest to niezbdne, zatrzyma osob, kt�r ma doprowadzi na czas
konieczny do wykonania zarzdzenia. Art. 46 i 47 nie stosuje si.
Art. 53.
Je|eli miejsce pobytu osoby podejrzanej o popeBnienie wykroczenia nie jest znane,
sd mo|e zarzdzi ustalenie miejsca jej pobytu przez Policj. Policja ustala te|
miejsce pobytu z wBasnej inicjatywy albo na wniosek organu dokonujcego czynno-
[ci wyja[niajcych. Sd mo|e zarzdzi przymusowe doprowadzenie obwinionego.
DZIAA VII
Czynno[ci wyja[niajce
Art. 54.
� 1. W celu ustalenia, czy istniej podstawy do wystpienia z wnioskiem o ukaranie
oraz zebrania danych niezbdnych do sporzdzenia wniosku o ukaranie, Policja
przeprowadza czynno[ci wyja[niajce. Czynno[ci te w miar mo|no[ci nale|y
podj w miejscu popeBnienia czynu bezpo[rednio po jego ujawnieniu i zakoD-
czy w cigu miesica.
� 2. Je|eli czynno[ci wyja[niajce nie dostarczyBy podstaw do wniesienia wniosku o
ukaranie, zawiadamia si o tym ujawnionych pokrzywdzonych oraz osob, o
kt�rej mowa w art. 56a, wskazujc przyczyn niewniesienia wniosku o ukara-
nie.
� 3. Je|eli okoliczno[ci czynu nie budz wtpliwo[ci, utrwalenie czynno[ci wyja-
[niajcych mo|na ograniczy do sporzdzenia notatki urzdowej, zawierajcej
ustalenia niezbdne do sporzdzenia wniosku o ukaranie. Notatka powinna za-
wiera wskazanie rodzaju czynno[ci, czasu i miejsca oraz os�b uczestnicz-
cych, a tak|e kr�tki opis przebiegu czynno[ci i podpis osoby, kt�ra sporzdziBa
notatk.
� 4. Je|eli okoliczno[ci czynu budz wtpliwo[ci, dla realizacji celu okre[lonego w
� 1 mo|na przeprowadzi odpowiedni dow�d. Utrwalenie takiej czynno[ci na-
stpuje w formie protokoBu ograniczonego do zapisu najbardziej istotnych
o[wiadczeD os�b biorcych udziaB w czynno[ci.
2012-01-12
�Kancelaria Sejmu s. 16/39
� 5. W stosunku do osoby podejrzanej o popeBnienie wykroczenia stosuje si odpo-
wiednio przepisy art. 74 � 3 i art. 308 � 1 Kodeksu postpowania karnego.
� 6. Nale|y niezwBocznie przesBucha osob, co do kt�rej istnieje uzasadniona pod-
stawa do sporzdzenia przeciwko niej wniosku o ukaranie. Osoba taka ma pra-
wo odm�wi zBo|enia wyja[nieD oraz zgBosi wnioski dowodowe, o czym nale-
|y j pouczy. PrzesBuchanie tej osoby zaczyna si od powiadomienia jej o tre-
[ci zarzutu wpisanego do protokoBu przesBuchania; przepis � 4 zdanie drugie
stosuje si.
� 7. Od przesBuchania osoby, o kt�rej mowa w � 6, mo|na odstpi, je|eli byBoby
ono poBczone ze znacznymi trudno[ciami; osoba ta mo|e nadesBa wyja[nienia
do wBa[ciwego organu w terminie 7 dni od odstpienia od przesBuchania, o
czym nale|y j pouczy. Odstpienie od przesBuchania oraz pouczenie doku-
mentuje si notatk urzdow.
� 8. Przepis art. 213 � 1 Kodeksu postpowania karnego stosuje si odpowiednio.
Art. 55.
� 1. Czynno[ci wyja[niajce przeprowadza si tak|e w celu uzupeBnienia lub spraw-
dzenia fakt�w podanych we wniosku o ukaranie w wypadku wskazanym w art.
60 � 1 pkt 6.
� 2. Czynno[ci wskazane w � 1 nale|y przeprowadzi w terminie oraz w zakresie
okre[lonym poleceniem sdu, chyba |e w toku wykonywania tych czynno[ci
wyjd na jaw okoliczno[ci wymagajce utrwalenia dowodu, kt�rego nie bdzie
mo|na powt�rzy przed sdem, lub znalezienia i zatrzymania przedmiotu.
� 3. W razie przesBuchiwania w ramach czynno[ci, o kt�rych mowa w � 1, obwinio-
nego wskazanego we wniosku o ukaranie, przepisy art. 54 � 6 stosuje si od-
powiednio.
Art. 56.
� 1. Czynno[ci wyja[niajce, o kt�rych mowa w art. 54, mo|e tak|e przeprowadzi
prokurator lub zleci je Policji.
� 2. Przepisy art. 54 i 55 stosuje si odpowiednio do organ�w wskazanych w art. 17
� 2 i 3, w granicach ich wBa[ciwo[ci, a tak|e do innych organ�w, gdy ustawa
tak stanowi.
� 3. Instytucje, kt�rym nadano uprawnienia oskar|yciela publicznego w drodze roz-
porzdzenia okre[lonego w art. 17 � 4, mog w sprawie, w kt�rej ujawniBy wy-
kroczenie, zwraca si do Policji o przeprowadzenie czynno[ci wyja[niajcych
w zakresie niezbdnym do ustalenia, czy istniej podstawy do wystpienia z
wnioskiem o ukaranie oraz do zebrania danych koniecznych do sporzdzenia
wniosku o ukaranie.
� 4. Nadz�r nad czynno[ciami wyja[niajcymi sprawuje organ nadrzdny nad orga-
nem prowadzcym te czynno[ci.
Art. 56a.
Je|eli nie zachodz okoliczno[ci okre[lone w art. 27, osobie, kt�ra zBo|yBa zawiado-
mienie o popeBnieniu wykroczenia, przysBuguje za|alenie do organu nadrzdnego na
niewniesienie wniosku o ukaranie.
2012-01-12
�Kancelaria Sejmu s. 17/39
DZIAA VIII
Postpowanie zwyczajne
RozdziaB 11
Wszczcie postpowania. Orzekanie przed rozpraw
Art. 57.
� 1. Podstaw do wszczcia postpowania stanowi wniosek o ukaranie zBo|ony
przez organ uprawniony do wystpowania w charakterze oskar|yciela publicz-
nego w danej sprawie, a w wypadkach okre[lonych w art. 27 � 1 i 2 tak|e
wniosek zBo|ony przez pokrzywdzonego.
� 2. Wniosek o ukaranie powinien zawiera:
1) imi i nazwisko oraz adres obwinionego, a tak|e inne dane niezbdne do
ustalenia jego to|samo[ci;
2) okre[lenie zarzucanego obwinionemu czynu ze wskazaniem miejsca, czasu,
sposobu i okoliczno[ci jego popeBnienia;
3) wskazanie dowod�w;
4) imi i nazwisko oraz podpis sporzdzajcego wniosek, a tak|e adres gdy
wniosek pochodzi od pokrzywdzonego.
� 3. Wniosek o ukaranie skBadany przez oskar|yciela publicznego powinien ponadto
zawiera wskazanie:
1) przepis�w, pod kt�re zarzucany czyn podpada;
2) miejsca zatrudnienia obwinionego oraz, w miar mo|no[ci, danych o jego
warunkach materialnych, rodzinnych i osobistych;
3) pokrzywdzonych, o ile takich ujawniono;
4) wysoko[ci wyrzdzonej szkody;
5) stanowiska osoby sporzdzajcej wniosek;
6) sdu wBa[ciwego do rozpoznania sprawy;
7) danych dotyczcych uprzedniego skazania obwinionego za podobne prze-
stpstwo lub wykroczenie, je|eli oskar|yciel powoBuje si na t okoliczno[.
� 4. Do wniosku o ukaranie oskar|yciel publiczny doBcza materiaBy czynno[ci wy-
ja[niajcych lub postpowania przygotowawczego, a tak|e, do wiadomo[ci s-
du, adresy [wiadk�w i pokrzywdzonych oraz po jednym odpisie wniosku dla
ka|dego z obwinionych.
� 5. W razie wniesienia wniosku o ukaranie przez pokrzywdzonego, prezes sdu
przesyBajc wBa[ciwemu oskar|ycielowi publicznemu zawiadomienie, o kt�rym
mowa w art. 27 � 4, wzywa go jednocze[nie do nadesBania w terminie 7 dni
materiaBu dowodowego w razie niewnoszenia przez niego wniosku o ukaranie,
je|eli w sprawie przeprowadzono czynno[ci wyja[niajce lub dochodzenie, al-
bo do nadesBania o[wiadczenia o braku takiego materiaBu.
Art. 58.
� 1. Oskar|yciel publiczny mo|e, za zgod obwinionego, przesBuchanego uprzednio
w toku czynno[ci wyja[niajcych w trybie art. 54 � 6, umie[ci we wniosku o
ukaranie wniosek o skazanie obwinionego za zarzucany mu czyn bez przepro-
2012-01-12
�Kancelaria Sejmu s. 18/39
wadzania rozprawy i wymierzenie mu okre[lonej kary lub [rodka karnego albo
odstpienie od wymierzenia kary lub [rodka karnego.
� 2. Wniosek o skazanie, o kt�rym mowa w � 1, jest mo|liwy tylko w�wczas, gdy w
[wietle zebranych dowod�w wyja[nienia obwinionego oraz okoliczno[ci po-
peBnienia wykroczenia nie budz wtpliwo[ci, a cele postpowania zostan
osignite mimo nieprzeprowadzenia rozprawy.
� 3. Obwiniony, je|eli nie dotyczy go wniosek o skazanie, mo|e po wezwaniu na
rozpraw lub zawiadomieniu o jej terminie wystpi z wnioskiem o skazanie w
okre[lony spos�b bez przeprowadzania rozprawy.
Art. 59.
� 1. Je|eli wniosek o ukaranie nie odpowiada warunkom formalnym wskazanym w
art. 57 � 2 4, prezes sdu zwraca wniosek w celu usunicia brak�w w terminie
7 dni.
� 2. Je|eli wniosek o ukaranie odpowiada warunkom formalnym, prezes sdu,
wszczynajc postpowanie zarzdzeniem, kieruje spraw do rozpoznania na
rozprawie lub na posiedzeniu albo w razie stwierdzenia okoliczno[ci wyB-
czajcych postpowanie lub wskazanych w art. 61 � 1 orzekajc jednooso-
bowo, odmawia wszczcia postpowania. Na postanowienie o odmowie
wszczcia postpowania sBu|y za|alenie osobie, kt�ra zBo|yBa zawiadomienie o
popeBnieniu wykroczenia, ujawnionemu pokrzywdzonemu oraz organowi, kt�-
ry wni�sB wniosek o ukaranie.
� 3. W razie zBo|enia wniosku o ukaranie przez oskar|yciela posiBkowego, w przed-
miocie wszczcia rozstrzyga si po przekazaniu przez oskar|yciela publicznego
materiaBu dowodowego lub o[wiadczenia, o kt�rym mowa w art. 57 � 5.
Art. 60.
� 1. Prezes sdu, po wszczciu postpowania, kieruje spraw na posiedzenie, je|eli:
1) oskar|yciel publiczny wystpiB z wnioskiem o skazanie obwinionego bez
przeprowadzania rozprawy;
2) obwiniony, po wezwaniu go na rozpraw lub zawiadomieniu o jej terminie,
wystpiB z wnioskiem o skazanie bez przeprowadzania rozprawy;
3) zostaBy stwierdzone przed rozpraw okoliczno[ci wyBczajce postpowanie;
4) zachodzi potrzeba wydania postanowienia o niewBa[ciwo[ci sdu;
5) zachodzi potrzeba umorzenia postpowania z powodu oczywistego braku
podstaw obwinienia;
6) w sprawie, w kt�rej wniosek o ukaranie zBo|yB oskar|yciel posiBkowy, nie-
zbdne jest polecenie Policji lub innemu organowi dokonania okre[lonych
czynno[ci dowodowych;
7) zachodzi mo|liwo[ wydania wyroku nakazowego;
8) zachodzi potrzeba wydania innego rozstrzygnicia przekraczajcego upraw-
nienia prezesa.
� 2. O terminie posiedzenia w wypadkach wskazanych w � 1 pkt 1, 2, 3 i 5 powia-
damia si strony i ich przedstawicieli procesowych. Niestawiennictwo prawi-
dBowo powiadomionych os�b nie tamuje toku postpowania. UdziaB obroDcy, o
kt�rym mowa w art. 21 � 1, jest jednak obowizkowy w posiedzeniu okre[lo-
nym w � 1 pkt 1 i 2.
2012-01-12
�Kancelaria Sejmu s. 19/39
� 3. W wypadku wskazanym w � 1 pkt 2 prezes sdu mo|e zarzdzi rozpoznanie
wniosku obwinionego na rozprawie, je|eli przyspieszy to bieg postpowania.
Wniosek ten rozpoznaje si w�wczas przed rozpoczciem przewodu sdowego.
� 4. W dalszym postpowaniu sd nie jest zwizany ocen faktyczn ani prawn
przyjt za podstaw rozstrzygni wydanych w trybie okre[lonym w � 1 3.
Art. 61.
� 1. Mo|na odm�wi wszczcia postpowania, a wszczte umorzy, tak|e wtedy,
je|eli:
1) w sprawie o ten sam czyn, jako majcy jednocze[nie znamiona przestpstwa
i wykroczenia, postpowanie karne zostaBo ju| prawomocnie zakoDczone
orzeczeniem skazujcym lub toczy si postpowanie karne z oskar|enia pu-
blicznego;
2) wobec sprawcy zastosowano [rodek oddziaBywania w postaci pouczenia,
zwr�cenia uwagi lub ostrze|enia albo [rodek przewidziany w przepisach o
odpowiedzialno[ci dyscyplinarnej lub porzdkowej, a [rodek ten jest wy-
starczajc reakcj na wykroczenie.
� 2. Na postanowienie o umorzeniu postpowania z przyczyn wskazanych w � 1
przysBuguje za|alenie.
� 3. W sprawie o wykroczenie, w kt�rej odm�wiono wszczcia postpowania lub je
umorzono, mo|na podj postpowanie w terminie 3 miesicy od uprawomoc-
nienia si orzeczenia w sprawie o przestpstwo, je|eli orzeczeniem tym unie-
winniono oskar|onego lub umorzono postpowanie, a nie ustaBa jeszcze karal-
no[ wykroczenia.
Art. 62.
� 1. Okoliczno[ci wyBczajce orzekanie na podstawie niniejszego kodeksu
uwzgldnia si z urzdu w ka|dym stadium postpowania.
� 2. W razie stwierdzenia okoliczno[ci wyBczajcych orzekanie po wszczciu po-
stpowania, sd wydaje postanowienie o jego umorzeniu, a je|eli rozpoczto
ju| przew�d sdowy wyrok o umorzeniu postpowania, z wyjtkiem okre[lo-
nym w � 3. Na postanowienie o umorzeniu przysBuguje za|alenie.
� 3. W razie stwierdzenia okoliczno[ci, o kt�rych mowa w art. 5 � 1 pkt 1 i 2, po
rozpoczciu przewodu sdowego sd wydaje wyrok uniewinniajcy, chyba |e
sprawca byB w chwili czynu niepoczytalny.
Art. 63.
� 1. Uwzgldniajc wniosek oskar|yciela publicznego, o kt�rym mowa w art. 58 �
1, sd uznaje za ujawnione dowody doBczone do wniosku o ukaranie.
� 2. Sd mo|e uzale|ni uwzgldnienie wniosku od dokonania w nim okre[lonych
przez siebie zmian. Wniosek ze zmianami nie mo|e zosta uwzgldniony, je|e-
li obwiniony, nale|ycie o zmianach tych powiadomiony, zgBosi wobec nich
sprzeciw w terminie okre[lonym przez sd.
� 3. Wniosek nie mo|e zosta uwzgldniony, je|eli w terminie okre[lonym przez sd
zgBosi wobec niego sprzeciw pokrzywdzony, kt�ry zBo|yB ju| o[wiadczenie o
przyBczeniu si do postpowania w charakterze oskar|yciela posiBkowego.
� 4. Sd uwzgldniajc wniosek skazuje obwinionego wyrokiem.
2012-01-12
�Kancelaria Sejmu s. 20/39
� 5. Je|eli sd uzna, |e nie ma podstaw do uwzgldnienia wniosku, sprawa podlega
rozpoznaniu na zasadach og�lnych.
Art. 64.
� 1. Przy rozpoznawaniu wniosku obwinionego o skazanie go w okre[lony spos�b
bez przeprowadzania rozprawy, zgBoszonego przed jej rozpoczciem, sd sto-
suje odpowiednio art. 63.
� 2. Sd mo|e uwzgldni wniosek, o kt�rym mowa w � 1, je|eli nie zgBosiB wobec
niego sprzeciwu oskar|yciel publiczny, a tak|e oskar|yciel posiBkowy, gdy wy-
stpuje w sprawie i jedynie wtedy, gdy okoliczno[ci popeBnienia czynu oraz
wyja[nienia obwinionego w [wietle ujawnionego materiaBu dowodowego nie
budz wtpliwo[ci.
� 3. Je|eli obwiniony nie byB przesBuchany w toku czynno[ci wyja[niajcych, sd
przesBuchuje go na posiedzeniu, chyba |e obwiniony bez usprawiedliwienia nie
stawiB si na posiedzenie albo nadesBaB swoje wyja[nienia na pi[mie w trybie
okre[lonym w art. 67 � 3.
� 4. Brak stanowiska oskar|yciela w przedmiocie sprzeciwu, o kt�rym mowa w � 2,
nie stoi na przeszkodzie uwzgldnieniu wniosku, je|eli oskar|yciel prawidBowo
powiadomiony o terminie posiedzenia nie stawiB si bez usprawiedliwienia.
RozdziaB 12
Przygotowanie do rozprawy
Art. 65.
� 1. Prezes sdu, kierujc spraw na rozpraw, zarzdza zawiadomienie o jej miej-
scu i terminie oskar|yciela, pokrzywdzonego i obwinionego oraz obroDc i
peBnomocnika, gdy zostali ustanowieni; zarzdza on tak|e wezwanie na roz-
praw [wiadk�w oraz sprowadzenie innych dowod�w.
� 2. Oskar|yciela publicznego zawiadamia si o rozprawie i posiedzeniu przez do-
starczenie mu wykazu spraw, kt�re maj by rozpoznane w danym dniu.
� 3. Je|eli prezes sdu lub sd uzna udziaB obwinionego na rozprawie za niezbdny,
zarzdzajc zawiadomienie go o jej miejscu i terminie, zarzdza jednocze[nie
wezwanie obwinionego do osobistego stawiennictwa, pod rygorem przymuso-
wego doprowadzenia. Przepis ten stosuje si odpowiednio do posiedzeD.
Art. 66.
� 1. Osoby wymienione w art. 5 � 1 pkt 6 lit. a e nie s obowizane do skBadania
zeznaD w charakterze [wiadka lub do wystpowania w charakterze biegBego,
mo|na jednak zwr�ci si o wyra|enie przez te osoby zgody na zBo|enie ze-
znaD lub wystpienie w charakterze biegBego. W razie wyra|enia zgody, we-
zwania dla tych os�b nie mog zawiera zagro|enia zastosowania [rodk�w
przymusu, a w razie niestawiennictwa na wezwanie lub odmowy zBo|enia ze-
znaD nie mo|na do nich stosowa tych [rodk�w.
� 2. Do os�b wymienionych w art. 5 � 1 pkt 6 lit. f stosuje si odpowiednio � 1, je-
|eli okoliczno[ci, kt�rych zeznania lub opinie maj dotyczy, zwizane s z
wykonywaniem przez te osoby funkcji urzdowych lub sBu|bowych.
� 3. Do os�b, o kt�rych mowa w � 1 i 2, przepisy art. 5 � 2 i 3 stosuje si odpowied-
nio.
2012-01-12
�Kancelaria Sejmu s. 21/39
� 4. Z osobami, o kt�rych mowa w � 1 i 2, organy prowadzce postpowanie poro-
zumiewaj si we wszystkich wypadkach, w tym r�wnie| przy dorczaniu pism
procesowych, za po[rednictwem Ministra Sprawiedliwo[ci, a ten w razie po-
trzeby przez Ministra Spraw Zagranicznych. Przepis art. 613 � 2 Kodeksu po-
stpowania karnego stosuje si.
Art. 67.
� 1. Zawiadamiajc obwinionego o terminie pierwszej rozprawy lub posiedzeniu, o
kt�rym mowa w art. 60 � 1 pkt 1, doBcza si do zawiadomienia odpis wniosku
o ukaranie.
� 2. Zawiadomienie obwinionego o terminie pierwszej rozprawy powinno zawiera
pouczenie o tym, |e mo|e on sprowadzi na rozpraw [wiadk�w i przedstawi
inne dowody na swoj obron lub wskaza je sdowi w takim czasie, aby do-
wody te mogBy by przeprowadzone na rozprawie, nie p�zniej jednak ni| w
terminie 7 dni od dorczenia zawiadomienia, a tak|e o przysBugujcym mu
prawie do odmowy zBo|enia wyja[nieD lub udzielenia odpowiedzi na pytanie i
do korzystania z pomocy obroDcy oraz o prawie przegldania akt sprawy, jak
r�wnie| o obowizku powiadomienia sdu o ka|dej zmianie miejsca pobytu
lub zamieszkania na okres dBu|szy ni| 7 dni, a w razie pobytu za granic o
konieczno[ci wskazania w kraju adresu dla dorczeD i o konsekwencjach uchy-
bienia tym obowizkom. W zawiadomieniu nale|y pouczy obwinionego o
przysBugujcym mu prawie wystpienia z wnioskiem, o kt�rym mowa w art. 58
� 3. Zawiadomienie lub wezwanie powinno tak|e zawiera pouczenie, i| roz-
prawa mo|e by prowadzona pod nieobecno[ obwinionego jako zaoczna oraz
pouczenie o mo|liwo[ci przymusowego doprowadzenia obwinionego na roz-
praw.
� 3. Zawiadomienie kierowane do obwinionego, kt�rego obecno[ci na rozprawie nie
uznano za obowizkow, powinno zawiera pouczenie, |e mo|e on nie stawia-
jc si do sdu nadesBa swoje wyja[nienia. Wyja[nienia te podlegaj odczyta-
niu na rozprawie. Rozprawa ma w�wczas charakter zaoczny.
� 4. W zawiadomieniu kierowanym do oskar|yciela posiBkowego nale|y pouczy go
o obowizku powiadomienia sdu o zmianie miejsca zamieszkania oraz poda-
nia adresu dla dorczeD w czasie pobytu za granic i konsekwencjach niedo-
peBnienia tego obowizku, a w zawiadomieniu kierowanym do pokrzywdzone-
go o uprawnieniach, o kt�rych mowa w art. 26 � 3.
� 5. Sd mo|e, uznajc obecno[ obwinionego na rozprawie za obowizkow mimo
wcze[niejszego uznania jej za nieobowizkow, wezwa obwinionego, odra-
czajc w tym celu rozpraw.
Art. 68.
� 1. Je|eli obwiniony lub [wiadek mieszka poza miejscowo[ci, w kt�rej ma siedzi-
b wBa[ciwy sd, prezes sdu lub sd mo|e zwr�ci si do sdu, na kt�rego te-
renie dziaBania mieszkaj te osoby, o przesBuchanie ich co do wskazanych oko-
liczno[ci.
� 2. Przepis � 1 stosuje si odpowiednio do obwinionego lub [wiadka pozbawionego
wolno[ci.
Art. 69.
Przy przygotowaniu do rozprawy stosuje si odpowiednio przepisy art. 348, 349,
350, 352 i 353 Kodeksu postpowania karnego.
2012-01-12
�Kancelaria Sejmu s. 22/39
RozdziaB 13
Rozprawa
Art. 70.
� 1. Rozprawa odbywa si ustnie i jawnie.
� 2. Sd wyBcza jawno[ caBo[ci lub cz[ci rozprawy, je|eli jawno[ mogBaby obra-
|a dobre obyczaje, wywoBa zakB�cenie spokoju publicznego lub gdy wa|ny
interes prywatny tego wymaga. Sd wyBcza jawno[ w caBo[ci lub cz[ci roz-
prawy, tak|e w�wczas, gdy ustawa tak stanowi.
� 3. W razie wyBczenia jawno[ci na rozprawie mog by obecni, poza osobami bio-
rcymi udziaB w postpowaniu, po jednej osobie wskazanej przez ka|d ze
stron, chyba |e zachodzi obawa ujawnienia informacji niejawnych o klauzuli
tajno[ci tajne lub [ci[le tajne . Sd mo|e zezwoli poszczeg�lnym osobom
na obecno[ na rozprawie prowadzonej z wyBczeniem jawno[ci.
� 4. Rozstrzygnicie ogBasza si jawnie. Je|eli jawno[ rozprawy wyBczono w caBo-
[ci lub cz[ci, ustne podanie motyw�w rozstrzygnicia mo|e nastpi r�wnie|
z wyBczeniem jawno[ci.
� 5. Przepisy art. 357, 358, 362, 363, 366 i 367 Kodeksu postpowania karnego sto-
suje si odpowiednio.
Art. 71.
� 1. Rozpraw rozpoczyna wywoBanie sprawy. Nastpnie sd sprawdza, czy wszy-
scy wezwani i zawiadomieni o terminie rozprawy stawili si oraz czy nie ma
przeszk�d do rozpoznania sprawy.
� 2. Je|eli oskar|yciel publiczny, oskar|yciel posiBkowy, pokrzywdzony lub obwi-
niony nie stawiB si na rozpraw i w aktach sprawy brak jest dowodu dorcze-
nia im wezwania lub zawiadomienia, rozpraw odracza si, przy czym sd mo-
|e, je|eli uzna to za celowe, przeprowadzi postpowanie dowodowe, a w
szczeg�lno[ci przesBucha [wiadk�w, kt�rzy stawili si na rozpraw. Na na-
stpnej rozprawie dowody te przeprowadza si ponownie tylko, je|eli za|da
tego strona nieobecna na poprzedniej rozprawie, chyba |e byBa o jej terminie
prawidBowo powiadomiona.
� 3. Przepis � 2 stosuje si odpowiednio w razie niestawiennictwa prawidBowo po-
wiadomionego obroDcy, gdy jego stawiennictwo jest obowizkowe.
� 4. W razie nieusprawiedliwionej nieobecno[ci obwinionego, kt�remu dorczono
wezwanie na rozpraw, przeprowadza si rozpraw zaocznie, chocia|by nie byB
on przesBuchany w toku czynno[ci wyja[niajcych, chyba |e sd uzna udziaB
obwinionego za konieczny i rozpraw odroczy, po ewentualnym przeprowa-
dzeniu postpowania dowodowego, w szczeg�lno[ci po przesBuchaniu [wiad-
k�w, kt�rzy stawili si na rozpraw. Je|eli jednak obecno[ obwinionego jest
konieczna, a nie stawiB si on bez usprawiedliwienia, sd mo|e zarzdzi jego
zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie przez Policj.
� 5. W razie usprawiedliwionego niestawiennictwa obwinionego, kt�remu dorczo-
no wezwanie, stosuje si odpowiednio � 2.
Art. 72.
� 1. Przew�d sdowy rozpoczyna si od odczytania wniosku o ukaranie.
2012-01-12
�Kancelaria Sejmu s. 23/39
� 2. Wniosek o ukaranie odczytuje oskar|yciel publiczny, je|eli bierze udziaB w roz-
prawie, a w innym wypadku protokolant.
� 3. Je|eli obwiniony przyznaje si do winy, a jego wyja[nienia nie budz wtpliwo-
[ci, mo|na nie przeprowadza dalszych dowod�w, w razie gdy |adna z obec-
nych stron temu si nie sprzeciwia.
Art. 73.
Do chwili zakoDczenia pierwszego przesBuchania na rozprawie obwiniony mo|e zBo-
|y wniosek o skazanie go w okre[lony spos�b bez przeprowadzania postpowania
dowodowego. Przy rozpoznawaniu tego wniosku stosuje si odpowiednio art. 64.
Art. 74.
� 1. Je|eli obwiniony odmawia zBo|enia wyja[nieD albo wyja[nia odmiennie ni| po-
przednio lub o[wiadcza, |e pewnych okoliczno[ci nie pamita, wolno odczy-
tywa w odpowiednim zakresie jego wyja[nienia zBo|one poprzednio w trybie
art. 54 � 6 lub 7, a tak|e jego wyja[nienia zBo|one w charakterze obwinionego
albo oskar|onego przed sdem w tej lub innej sprawie albo w innym postpo-
waniu przewidzianym przez ustaw. Po odczytaniu protokoBu sd wzywa obec-
nego obwinionego do wypowiedzenia si co do tre[ci protokoBu i do wyja[nie-
nia zachodzcych sprzeczno[ci.
� 2. Na rozprawie zaocznej zBo|one uprzednio przez obwinionego w tej sprawie wy-
ja[nienia podlegaj odczytaniu.
Art. 75.
� 1. Przepis art. 74 � 1 stosuje si odpowiednio do [wiadka, kt�ry bezpodstawnie
odmawia zBo|enia zeznaD, zeznaje odmiennie ni| poprzednio lub o[wiadcza, |e
pewnych okoliczno[ci nie pamita.
� 2. Na rozprawie wolno te| odczytywa protokoBy zeznaD [wiadk�w, je|eli bezpo-
[rednie przeprowadzenie dowodu jest niemo|liwe lub utrudnione.
� 3. ProtokoBy, o kt�rych mowa w � 2, mo|na uzna za ujawnione bez odczytywa-
nia. Nale|y je jednak odczyta, je|eli kt�rakolwiek z obecnych stron o to wno-
si.
� 4. ProtokoBy zeznaD [wiadk�w wolno odczytywa r�wnie|, gdy bezpo[rednie
przesBuchanie [wiadka na rozprawie nie jest niezbdne, je|eli |adna z obecnych
stron temu si nie sprzeciwia; sprzeciw strony, kt�rej zeznania nie dotycz, nie
stoi na przeszkodzie odczytaniu protokoB�w. Przepis � 3 stosuje si odpowied-
nio.
� 5. W wypadkach wskazanych w � 1 i 2 wolno r�wnie| odczytywa protokoBy wy-
ja[nieD zBo|onych poprzednio przez [wiadka w charakterze obwinionego lub
oskar|onego.
Art. 76.
� 1. Sd mo|e odczytywa na rozprawie protokoBy ogldzin, przeszukania, zajcia,
zatrzymania przedmiot�w, opinie, notatki urzdowe, o kt�rych mowa w art. 37
� 2, oraz inne dokumenty znajdujce si w aktach sprawy lub przedkBadane
przez strony; mo|na je uzna za ujawnione bez odczytywania, je|eli |adna z
obecnych stron temu si nie sprzeciwia. Sprzeciw strony, kt�rej dowody lub
dokumenty nie dotycz, nie stoi na przeszkodzie ich uznaniu za ujawnione bez
odczytywania.
2012-01-12
�Kancelaria Sejmu s. 24/39
� 2. Przepis � 1 stosuje si tak|e do notatek urzdowych, o kt�rych mowa w art. 54 �
3, z tym |e na |danie strony sd przeprowadza na rozprawie czynno[ci dowo-
dowe, kt�rych dotyczy notatka, chyba |e stwierdza ona okoliczno[ci, kt�rym
obwiniony w wyja[nieniach swych nie zaprzeczaB.
Art. 77.
Obwinionemu, [wiadkom i biegBym zar�wno sd, jak i strony zadaj pytania bezpo-
[rednio, chyba |e sd zarzdzi inaczej. Sd uchyla pytania nieistotne dla sprawy lub
sugerujce tre[ odpowiedzi albo kt�re z innych powod�w uznaje za niestosowne.
Art. 78.
Je|eli po rozpoczciu rozprawy obwiniony lub obroDca wypowiedziaB stosunek
obroDczy w sprawie, w kt�rej obwiniony nie musi mie obroDcy, sd na uzasadniony
wniosek obwinionego zakre[la mu termin do ustanowienia nowego obroDcy i w razie
potrzeby rozpraw przerywa lub odracza, podejmujc jednocze[nie decyzj, czy do-
tychczasowy obroDca mo|e bez naruszenia prawa obwinionego do obrony peBni swe
obowizki do czasu podjcia obrony przez nowego obroDc. Po bezskutecznym
upBywie tego terminu rozpraw mo|na prowadzi bez udziaBu obroDcy. W sprawach,
w kt�rych obwiniony musi mie obroDc lub korzysta z obroDcy z urzdu, art. 378
Kodeksu postpowania karnego stosuje si odpowiednio.
Art. 79.
� 1. Sd mo|e zarzdzi przerw w rozprawie w celu doprowadzenia obwinionego,
sprowadzenia dowodu, dla wypoczynku lub z innej wa|nej przyczyny. Ka|do-
razowa przerwa nie mo|e trwa dBu|ej ni| 21 dni; w razie przekroczenia tego
terminu rozpraw uwa|a si za odroczon.
� 2. Zarzdzajc przerw, oznacza si czas i miejsce dalszego cigu rozprawy, a
osoby obecne na rozprawie poucza si o obowizku stawiennictwa bez wezwa-
nia oraz o konsekwencjach nieusprawiedliwionego niestawiennictwa.
� 3. Sd odracza rozpraw, gdy ustawa tak stanowi, a tak|e gdy zarzdzenie przerwy
nie byBoby wystarczajce. W razie odroczenia rozprawy na okre[lony termin
przepis � 2 stosuje si odpowiednio.
Art. 80.
Rozpraw przerwan lub odroczon prowadzi si w dalszym cigu, chocia|by skBad
sdu ulegB zmianie, chyba |e sd po wysBuchaniu stron obecnych postanowi inaczej.
Art. 81.
Przy przeprowadzaniu rozprawy stosuje si odpowiednio przepisy art. 369, 371, 372,
374 � 2, art. 375 377, 379, 384, 386, 395, 396, 399, 405 407 Kodeksu postpowania
karnego.
Art. 82.
� 1. Po wysBuchaniu gBos�w stron sd sporzdza wyrok na pi[mie. Przepisy art. 409
411, 413 � 1, art. 418 � 1 i 3, art. 418a, art. 419, 422 424 Kodeksu postpowa-
nia karnego stosuje si odpowiednio.
� 2. Wyrok skazujcy powinien zawiera tak|e:
2012-01-12
�Kancelaria Sejmu s. 25/39
1) dokBadne okre[lenie przypisanego obwinionemu czynu oraz jego kwalifika-
cj prawn;
2) rozstrzygnicie co do kary i [rodk�w karnych, a w razie potrzeby co do zali-
czenia na poczet zakazu prowadzenia pojazd�w okresu zatrzymania doku-
mentu stwierdzajcego uprawnienie do ich prowadzenia oraz zaliczenie
okresu zatrzymania na poczet wymierzonej kary aresztu lub grzywny.
� 3. Okres zatrzymania zalicza si na poczet wymierzonej kary aresztu i kary ogra-
niczenia wolno[ci, przyjmujc jeden dzieD zatrzymania, z zaokrgleniem do
peBnego dnia, za r�wnowa|ny jednemu dniowi kary aresztu i dw�m dniom kary
ograniczenia wolno[ci, a na poczet grzywny przyjmujc za r�wnowa|ny
grzywnie w wysoko[ci 200 zB.
� 4. Je|eli obwiniony jest osob czasowo przebywajc na terytorium Rzeczypospo-
litej Polskiej albo nie ma na nim staBego miejsca zamieszkania lub miejsca sta-
Bego pobytu, mo|na orzec natychmiastow wykonalno[ wyroku skazujcego,
gdy zachodzi uzasadniona obawa, |e jego wykonanie bdzie niemo|liwe lub
znacznie utrudnione. Orzeczenie takie podlega wykonaniu z chwil wydania.
� 5. W wypadku wskazanym w � 4 sd:
1) wobec osoby czasowo przebywajcej na terytorium Rzeczypospolitej Pol-
skiej zarzdza zatrzymanie jej paszportu lub innego dokumentu uprawniaj-
cego do przekroczenia granicy, na czas do stawienia si do wykonania kary
lub uiszczenia grzywny w terminie 3 dni, pod rygorem wykonania zastp-
czej kary aresztu, kt�r na wypadek nieuiszczenia grzywny w terminie
orzeka, stosujc odpowiednio przepis pkt 3;
2) wobec osoby niemajcej staBego miejsca zamieszkania lub pobytu na teryto-
rium Rzeczypospolitej Polskiej, skazanej na kar aresztu, zarzdza natych-
miastowe osadzenie jej w zakBadzie karnym;
3) wobec osoby, o kt�rej mowa w pkt 2, skazanej na kar grzywny, orzeka za-
stpcz kar aresztu, przyjmujc 1 dzieD aresztu za r�wnowa|ny grzywnie
od 20 zB do 150 zB, przy czym kara zastpcza nie mo|e przekroczy 30 dni
aresztu; zarzdza ponadto, na wypadek nieuiszczenia grzywny w terminie 3
dni, natychmiastowe wykonanie kary zastpczej.
Art. 83.
W razie niedorczenia obwinionemu wyroku zaocznego, w terminie 3 miesicy od
dnia wydania, sd mo|e umorzy postpowanie, je|eli upBynB ju| termin przedaw-
nienia karalno[ci wykroczenia.
Art. 84.
� 1. Je|eli w wyroku nie rozstrzygnito lub rozstrzygnito wadliwie o zaliczeniu na
poczet kar lub [rodk�w karnych okres�w, o kt�rych mowa w art. 82 � 2 pkt 2,
albo odno[nie dowod�w rzeczowych, sd rozstrzyga o tym postanowieniem na
posiedzeniu. Nie mo|na jednak orzec przepadku przedmiot�w.
� 2. Na postanowienie, o kt�rym mowa w � 1, przysBuguje za|alenie. W razie zBo|e-
nia apelacji, za|alenie to rozpoznaje Bcznie z apelacj wBa[ciwy sd odwoBaw-
czy.
2012-01-12
�Kancelaria Sejmu s. 26/39
RozdziaB 14
Postpowanie w sprawach os�b podlegajcych orzecznictwu sd�w wojskowych
Art. 85.
� 1. W postpowaniu przed sdem wojskowym podstaw do wszczcia postpowa-
nia stanowi wniosek o ukaranie sporzdzony lub zatwierdzony przez prokurato-
ra wojskowego.
� 2. {andarmerii Wojskowej, w stosunku do osoby wskazanej w art. 10 � 1, kt�ra
popeBniBa wykroczenie podlegajce orzecznictwu sd�w wojskowych, przysBu-
guj uprawnienia i obowizki procesowe Policji wynikajce z niniejszego ko-
deksu, z tym |e oskar|ycielem publicznym jest wyBcznie prokurator wojsko-
wy.
� 3. Prawo zatrzymania osoby wskazanej w art. 10 � 1 przysBuguje tak|e wojsko-
wym organom porzdkowym oraz przeBo|onemu wojskowemu.
� 4. Przymusowego doprowadzenia osoby, o kt�rej mowa w art. 10 � 1, je|eli za-
chodzi przypadek wymieniony w art. 50 � 1, art. 52, 53, 71 � 4, dokonuj wBa-
[ciwe organy wojskowe, chyba |e wa|ne powody stoj temu na przeszkodzie.
Art. 86.
� 1. O popeBnieniu przez osob wskazan w art. 10 � 1 wykroczenia podlegajcego
orzecznictwu sd�w wojskowych, w tym tak|e o odmowie przyjcia mandatu
karnego lub nieuiszczeniu w terminie grzywny naBo|onej w drodze mandatu
zaocznego, zawiadamia si prokuratora wojskowego.
� 2. O wszczciu postpowania przeciwko |oBnierzowi powiadamia si wBa[ciwego
dow�dc jednostki wojskowej.
� 3. W stosunku do os�b, o kt�rych mowa w art. 10 � 1 pkt 2, stosuje si odpowied-
nio art. 649 Kodeksu postpowania karnego.
Art. 86a.
� 1. Zciganie wykroczenia popeBnionego przez |oBnierza, o kt�rym mowa w art. 10
� 1 pkt 1, nastpuje na |danie dow�dcy jednostki wojskowej lub kierownika
instytucji cywilnej, w kt�rej |oBnierz peBni sBu|b wojskow, z zastrze|eniem �
3 i 4.
� 2. W razie odstpienia od |dania [cigania wykroczenia dow�dca jednostki woj-
skowej lub kierownik instytucji cywilnej, wszczyna wobec sprawcy tego czynu
postpowanie dyscyplinarne albo wydaje polecenie wszczcia postpowania
dyscyplinarnego, bdz wystpuje z wnioskiem w tej sprawie do innego przeBo-
|onego dyscyplinarnego.
� 3. W przypadku popeBnienia przez |oBnierza wykroczenia, za kt�re mo|na orzec
albo orzeka si [rodki karne zakazu prowadzenia pojazd�w, przepadku przed-
miot�w lub nawizki, nie wszczyna si postpowania dyscyplinarnego, a stosu-
je si przepis art. 86 � 1.
� 4. W czasie peBnienia sBu|by wojskowej po ogBoszeniu mobilizacji, w stanach
nadzwyczajnych, w czasie wojny, a tak|e podczas wykonywania zadaD sBu|-
bowych w strefie dziaBaD wojennych oraz w przypadku u|ycia SiB Zbrojnych
Rzeczypospolitej Polskiej poza granicami paDstwa, udziaBu w akcjach humani-
tarnych, poszukiwawczych lub ratowniczych, jak r�wnie| w warunkach, o kt�-
2012-01-12
�Kancelaria Sejmu s. 27/39
rych mowa w art. 10 � 1 pkt 1 lit. c, w stosunku do |oBnierza, kt�ry popeBniB
wykroczenie, stosuje si wyBcznie � 2.
Art. 87.
� 1. Sd wojskowy mo|e odm�wi wszczcia postpowania, a wszczte umorzy i
spraw przekaza wBa[ciwemu dow�dcy z wnioskiem o wymierzenie kary
przewidzianej w wojskowych przepisach dyscyplinarnych, je|eli uzna to za
wystarczajc reakcj na wykroczenie.
� 2. Na postanowienie wskazane w � 1 przysBuguje za|alenie.
� 3. Przed zBo|eniem wniosku o ukaranie uprawnienie do przekazania sprawy, o kt�-
rym mowa w � 1, przysBuguje prokuratorowi wojskowemu. Za|alenie na posta-
nowienie prokuratora rozpoznaje wojskowy sd garnizonowy.
Art. 88.
Pokrzywdzony mo|e korzysta przed sdem wojskowym z praw oskar|yciela posiB-
kowego jedynie w sytuacjach okre[lonych w art. 26 � 3 i art. 27 � 2.
DZIAA IX
Postpowania szczeg�lne
RozdziaB 15
Postpowanie przyspieszone
Art. 89.
W postpowaniu przyspieszonym stosuje si przepisy o postpowaniu zwyczajnym,
je|eli przepisy niniejszego rozdziaBu nie stanowi inaczej.
Art. 90.
� 1. Postpowanie przyspieszone stosuje si do os�b niemajcych staBego miejsca
zamieszkania lub miejsca staBego pobytu, je|eli zachodzi uzasadniona obawa,
|e rozpoznanie sprawy w postpowaniu zwyczajnym bdzie niemo|liwe lub
znacznie utrudnione.
� 2. Postpowanie przyspieszone stosuje si r�wnie| do os�b przebywajcych jedy-
nie czasowo na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, je|eli zachodzi uzasad-
niona obawa, |e rozpoznanie sprawy w postpowaniu zwyczajnym bdzie nie-
mo|liwe lub znacznie utrudnione.
� 3. Postpowanie przyspieszone stosuje si tak|e wobec sprawc�w wykroczeD po-
peBnionych w zwizku z imprez masow, okre[lon w przepisach o bezpie-
czeDstwie imprez masowych:
1) przeciwko porzdkowi i spokojowi publicznemu, okre[lonych w art. 50, 51 i
52a Kodeksu wykroczeD;
2) przeciwko mieniu i urzdzeniom u|ytku publicznego, okre[lonych w art.
124 i 143 Kodeksu wykroczeD.
� 4. Postpowanie przyspieszone stosuje si ponadto, gdy ustawa tak stanowi.
� 5. Postpowania przyspieszonego nie stosuje si wobec os�b podlegajcych
orzecznictwu sd�w wojskowych.
2012-01-12
�Kancelaria Sejmu s. 28/39
Art. 91.
� 1. W wypadkach, o kt�rych mowa w art. 90, w postpowaniu przyspieszonym
orzeka si tylko w�wczas, gdy sprawca zostaB ujty na gorcym uczynku lub
bezpo[rednio po popeBnieniu wykroczenia i niezwBocznie doprowadzono go do
sdu.
� 2. Policja lub inny organ, kt�remu szczeg�lne ustawy powierzaj zadania w zakre-
sie ochrony porzdku lub bezpieczeDstwa publicznego, w wypadku schwytania
na gorcym uczynku lub bezpo[rednio potem sprawcy wykroczenia, o kt�rym
mowa w art. 90, mo|e go zatrzyma i doprowadzi do sdu.
� 2a. Organ okre[lony w � 2 mo|e odstpi od przymusowego doprowadzenia
sprawcy do sdu, je|eli zostanie zapewnione uczestniczenie przez sprawc we
wszystkich czynno[ciach sdowych, w kt�rych ma on prawo uczestniczy, w
szczeg�lno[ci mo|liwo[ zBo|enia przez niego wyja[nieD, przy u|yciu urzdzeD
technicznych umo|liwiajcych przeprowadzenie tych czynno[ci na odlegBo[ z
jednoczesnym bezpo[rednim przekazem obrazu i dzwiku.
� 3. Organ okre[lony w � 2 mo|e odstpi od zatrzymania i przymusowego dopro-
wadzenia sprawcy do sdu, zobowizujc go do stawienia si w sdzie w wy-
znaczonym czasie i miejscu ze skutkami wezwania, o kt�rych mowa w art. 71 �
4. Wydanego w�wczas pod nieobecno[ obwinionego wyroku nie uwa|a si za
zaoczny.
� 4. W wypadku wskazanym w � 3 Policja i Stra| Graniczna mog zatrzyma
sprawcy paszport lub inny dokument uprawniajcy do przekroczenia granicy,
kt�ry wraz z wnioskiem o ukaranie przekazuj sdowi. Zwrotu dokumentu do-
konuje sd, nie p�zniej ni| przy wydaniu orzeczenia albo z chwil zmiany try-
bu postpowania.
� 5. Osoba wezwana przez organ, o kt�rym mowa w � 2, do stawienia si w sdzie
w charakterze [wiadka obowizana jest stawi si we wskazanym czasie i miej-
scu; art. 49 i art. 50 � 1 stosuje si odpowiednio.
Art. 92.
� 1. W postpowaniu przyspieszonym, z zastrze|eniem art. 92a:
1) wniosek o ukaranie mo|e ograniczy si do wymog�w wskazanych w art. 57
� 2 i � 3 pkt 1 i 3; mo|e te| by zBo|ony ustnie do protokoBu;
2) sd bez zbdnej zwBoki przystpuje do rozpoznania sprawy, zaznaczajc w
protokole, |e prowadzi j w trybie przyspieszonym oraz odnotowujc go-
dzin doprowadzenia obwinionego;
3) sd zobowizuje obwinionego do pozostania do dyspozycji sdu do zakoD-
czenia rozprawy pod rygorem wydania orzeczenia pod jego nieobecno[;
tak wydanego wyroku nie uwa|a si za zaoczny;
4) w razie przerwania rozprawy na okres dBu|szy ni| 3 dni spraw rozpoznaje
si w postpowaniu zwyczajnym;
5) w razie wydania wyroku pod nieobecno[ obwinionego w wypadkach, o
kt�rych mowa w pkt 3 albo w art. 91 � 3, uzasadnienie wyroku sporzdza
si z urzdu, w pozostaBych wypadkach uzasadnienie wyroku sporzdza si
tylko na wniosek strony zBo|ony ustnie do protokoBu rozprawy bezpo[rednio
po ogBoszeniu wyroku;
2012-01-12
�Kancelaria Sejmu s. 29/39
6) termin do wniesienia [rodka odwoBawczego wynosi 3 dni od daty ogBoszenia
rozstrzygnicia, gdy uzasadnienie sporzdza si z urzdu, a w pozostaBych
przypadkach 3 dni od daty dorczenia wyroku z uzasadnieniem;
7) sd odwoBawczy rozpoznaje spraw najp�zniej w cigu miesica od daty jej
wpBywu do tego sdu.
� 2. Sd sporzdza uzasadnienie w terminie 3 dni od daty ogBoszenia wyroku.
� 3. W razie ustalenia, |e brak jest warunk�w uzasadniajcych prowadzenie sprawy
w trybie przyspieszonym:
1) prezes sdu przed wszczciem postpowania zwraca oskar|ycielowi wnio-
sek o ukaranie do uzupeBnienia brak�w formalnych, gdy wniosek ten ogra-
niczaB si do wymog�w wskazanych w � 1 pkt 1, je|eli jednak wniosek o
ukaranie odpowiada wymogom okre[lonym w art. 57 � 2 4, rozpoznaje si
go w postpowaniu zwyczajnym;
2) sd wydaje postanowienie o zmianie trybu na zwyczajny, gdy brak podstaw
do prowadzenia postpowania przyspieszonego ustalono po wszczciu po-
stpowania.
Art. 92a.
W postpowaniu przyspieszonym, toczcym si z zastosowaniem art. 91 � 2a, stosu-
je si przepisy niniejszego rozdziaBu z nastpujcymi zmianami:
1) wniosek o ukaranie nie mo|e by zBo|ony ustnie do protokoBu;
2) we wszystkich czynno[ciach sdowych przy u|yciu urzdzeD technicznych,
umo|liwiajcych przeprowadzenie tych czynno[ci na odlegBo[, bierze
udziaB w miejscu przebywania sprawcy referendarz sdowy lub asystent s-
dziego zatrudniony w sdzie, w kt�rego okrgu przebywa sprawca;
3) je|eli zostaB ustanowiony obroDca lub wezwano tBumacza, uczestnicz oni w
czynno[ciach sdowych przy u|yciu urzdzeD technicznych umo|liwiaj-
cych przeprowadzenie tych czynno[ci na odlegBo[, w miejscu przebywania
sprawcy;
4) prezes sdu lub sd, w spos�b wskazany w art. 137 Kodeksu postpowania
karnego, zawiadamia obwinionego o dorczeniu wniosku o ukaranie; obwi-
nionemu dorcza si za pokwitowaniem przez funkcjonariusza organu, o
kt�rym mowa w art. 91 � 2, odpis wniosku o ukaranie oraz udostpnia si
kopie wszystkich dokument�w materiaBu dowodowego przekazywanych do
sdu;
5) art. 517ea Kodeksu postpowania karnego stosuje si odpowiednio; [wiad-
k�w i biegBych mo|na tak|e przesBucha przy zastosowaniu art.177 � 1a
Kodeksu postpowania karnego;
6) w razie zarzdzenia przerwy w rozprawie lub zmiany trybu postpowania w
dalszym postpowaniu nie stosuje si w stosunku do obwinionego sposobu
uczestniczenia w czynno[ciach sdowych przewidzianego w art. 91 � 2a;
termin rozpoznania sprawy przed sdem nale|y tak ustali, aby umo|liwi
osobiste uczestniczenie w niej obwinionego.
2012-01-12
�Kancelaria Sejmu s. 30/39
RozdziaB 16
Postpowanie nakazowe
Art. 93.
� 1. Sd na posiedzeniu mo|e wyda wyrok nakazowy w sprawach o wykroczenia,
w kt�rych wystarczajce jest wymierzenie nagany, grzywny albo kary ograni-
czenia wolno[ci. Sd orzeka bez udziaBu stron.
� 2. Orzekanie w postpowaniu nakazowym mo|e nastpi, je|eli okoliczno[ci czy-
nu i wina obwinionego nie budz wtpliwo[ci. Wydajc wyrok nakazowy, sd
uznaje za ujawnione dowody doBczone do wniosku o ukaranie.
� 3. Wyrokiem nakazowym mo|na orzec r�wnie| [rodek karny.
� 4. Postpowanie nakazowe jest niedopuszczalne, je|eli zachodz okoliczno[ci
okre[lone w art. 21 � 1.
Art. 94.
� 1. Do wyroku nakazowego stosuje si odpowiednio przepisy art. 504 i 505 z wyB-
czeniem zdania drugiego, a tak|e art. 506 � 1 3, � 5 i 6 Kodeksu postpowania
karnego.
� 2. Na zarzdzenie odmawiajce przyjcia sprzeciwu przysBuguje za|alenie.
� 3. Wyrok nakazowy, od kt�rego nie wniesiono sprzeciwu lub sprzeciw cofnito,
staje si prawomocny.
RozdziaB 17
Postpowanie mandatowe
Art. 95.
� 1. Postpowanie mandatowe prowadzi Policja, a inne organy, gdy przepis szcze-
g�lny tak stanowi.
� 2. (uchylony).
� 3. W sprawach okre[lonych w art. 17 � 2 postpowanie mandatowe prowadzi in-
spektor pracy. Inspektor pracy mo|e naBo|y grzywn w drodze mandatu kar-
nego tak|e po przeprowadzeniu czynno[ci wyja[niajcych, je|eli uzna, |e kara
ta bdzie wystarczajca.
� 4. Je|eli uprawnienie dla funkcjonariuszy okre[lonego organu do nakBadania
grzywien wynika z innej ustawy, a ustawa ta nie okre[la wykroczeD, do kt�rych
stosuje si postpowanie mandatowe, zakres wykroczeD, za kt�re mo|na naBo-
|y grzywn w drodze mandatu karnego, okre[li, w drodze rozporzdzenia,
wBa[ciwy minister, w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwo[ci, majc na
wzgldzie konieczno[ zapewnienia szybkiej reakcji na fakt popeBnienia wy-
kroczenia, a tak|e potrzeb nale|ytej ochrony d�br szczeg�lnie nara|onych na
naruszenia ze strony sprawc�w wykroczeD. Rozporzdzenie to okre[la jedno-
cze[nie warunki i spos�b wydawania upowa|nieD do nakBadania grzywien w
drodze mandatu karnego.
� 5. Prezes Rady Ministr�w, na wniosek ministra wBa[ciwego do spraw wewntrz-
nych, zBo|ony w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwo[ci, mo|e nada, w
drodze rozporzdzenia, uprawnienia do nakBadania grzywien w drodze mandatu
karnego funkcjonariuszom innych organ�w, okre[lajc jednocze[nie wykaz
2012-01-12
�Kancelaria Sejmu s. 31/39
wykroczeD, za kt�re funkcjonariusze ci uprawnieni s do nakBadania grzywien,
oraz zasady i spos�b wydawania upowa|nieD do nakBadania grzywien, majc
na wzgldzie zakres ustawowych uprawnieD takich organ�w, potrzeb szybkiej
reakcji na fakt popeBnienia wykroczenia oraz potrzeb ochrony d�br szczeg�l-
nie nara|onych na naruszenia ze strony sprawc�w wykroczeD.
� 6. W celu ujednolicenia sposobu reakcji organ�w uprawnionych do nakBadania
grzywien w drodze mandatu karnego za okre[lone wykroczenia Prezes Rady
Ministr�w, na wniosek ministra wBa[ciwego do spraw wewntrznych, zBo|ony
w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwo[ci, okre[li, w drodze rozporzdze-
nia, zr�|nicowan wysoko[ mandat�w karnych za wybrane rodzaje wykro-
czeD, uwzgldniajc rodzaj naruszonego lub zagro|onego dobra oraz stopieD
szkodliwo[ci poszczeg�lnych czyn�w.
Art. 96.
� 1. W postpowaniu mandatowym mo|na naBo|y grzywn w wysoko[ci do 500 zB,
a w przypadku, o kt�rym mowa w art. 9 � 1 Kodeksu wykroczeD do 1 000 zB.
� 1a. W postpowaniu mandatowym, w sprawach:
1) w kt�rych oskar|ycielem publicznym jest wBa[ciwy organ PaDstwowej In-
spekcji Pracy,
2) naruszeD przestrzegania obowizk�w lub warunk�w przewozu drogowego
wymienionych w zaBczniku nr 1 i 2 do ustawy z dnia 6 wrze[nia 2001 r. o
transporcie drogowym (Dz. U. z 2007 r. Nr 125, poz. 874, z p�zn. zm.1)), w
kt�rych oskar|ycielem publicznym jest wBa[ciwy organ Inspekcji Transpor-
tu Drogowego lub Policji
mo|na naBo|y grzywn w wysoko[ci do 2000 zB.
� 1aa. W postpowaniu mandatowym, w sprawach o czyny okre[lone w art. 54 56 i
art. 57a ustawy z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeDstwie imprez masowych
(Dz. U. Nr 62, poz. 504, z 2010 r. Nr 127, poz. 857 i Nr 152, poz. 1021 oraz z
2011 r. Nr 217, poz. 1280) mo|na naBo|y grzywn w wysoko[ci 2000 zB.
� 1b. Je|eli ukarany co najmniej dwukrotnie za wykroczenie przeciwko prawom
pracownika okre[lone w Kodeksie pracy popeBnia w cigu dw�ch lat od dnia
ostatniego ukarania takie wykroczenie, wBa[ciwy organ PaDstwowej Inspekcji
Pracy mo|e w postpowaniu mandatowym naBo|y grzywn w wysoko[ci do 5
000 zB.
� 2. W drodze mandatu karnego nie nakBada si grzywny za wykroczenia, za kt�re
nale|aBoby orzec [rodek karny, a tak|e w wypadku okre[lonym w art. 10 � 1
Kodeksu wykroczeD. W sytuacji okre[lonej w art. 9 � 1 Kodeksu wykroczeD
naBo|enie grzywny w drodze mandatu karnego jest mo|liwe jedynie, gdy w za-
kresie wszystkich naruszonych przepis�w postpowanie mandatowe jest do-
puszczalne.
� 3. Prezes Rady Ministr�w, w drodze rozporzdzenia, okre[li wzory formularzy
mandatu karnego oraz szczeg�Bowy spos�b nakBadania grzywien w drodze
mandatu karnego, majc na wzgldzie potrzeb ujednolicenia zasad wymierza-
nia przez funkcjonariuszy uprawnionych organ�w grzywny w drodze mandatu
1)
Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostaBy ogBoszone w Dz. U. z 2007 r. Nr 176, poz.
1238 i Nr 192, poz. 1381, z 2008 r. Nr 218, poz. 1391, Nr 227, poz. 1505 i Nr 234, poz. 1574, z
2009 r. Nr 18, poz. 97, Nr 31, poz. 206, Nr 86, poz. 720 i Nr 98, poz. 817, z 2010 r. Nr 43, poz. 246,
Nr 164, poz. 1107, Nr 225, poz. 1466, Nr 247, poz. 1652 i Nr 249, poz. 1656 oraz z 2011 r. Nr 5,
poz. 13, Nr 30, poz. 151, Nr 48, poz. 247, Nr 92, poz. 530, Nr 106, poz. 622, Nr 134, poz. 780, Nr
159, poz. 945, Nr 168, poz. 1005, Nr 227, poz. 1367 i Nr 244, poz. 1454.
2012-01-12
�Kancelaria Sejmu s. 32/39
karnego, a tak|e pouczenia os�b ukaranych mandatem o ich prawach i obo-
wizkach.
Art. 97.
� 1. W postpowaniu mandatowym, je|eli ustawa nie stanowi inaczej, funkcjona-
riusz uprawniony do nakBadania grzywny w drodze mandatu karnego mo|e j
naBo|y jedynie, gdy:
1) schwytano sprawc wykroczenia na gorcym uczynku lub bezpo[rednio po
popeBnieniu wykroczenia,
2) stwierdzi popeBnienie wykroczenia naocznie pod nieobecno[ sprawcy, a nie
zachodzi wtpliwo[ co do sprawcy czynu,
3) stwierdzi popeBnienie wykroczenia za pomoc przyrzdu kontrolno-
pomiarowego lub urzdzenia rejestrujcego, a sprawca nie zostaB schwytany
na gorcym uczynku lub bezpo[rednio potem, i nie zachodzi wtpliwo[ co
do sprawcy czynu
w tym tak|e, w razie potrzeby, po przeprowadzeniu w niezbdnym zakresie
czynno[ci wyja[niajcych, podjtych niezwBocznie po ujawnieniu wykro-
czenia. NaBo|enie grzywny w drodze mandatu karnego nie mo|e nastpi po
upBywie 14 dni od daty ujawnienia czynu w wypadku, o kt�rym mowa w pkt
1, 90 dni w wypadku, o kt�rym mowa w pkt 2, oraz 180 dni w wypadku, o
kt�rym mowa w pkt 3.
� 2. Sprawca wykroczenia mo|e odm�wi przyjcia mandatu karnego.
� 3. Funkcjonariusz nakBadajcy grzywn obowizany jest okre[li jej wysoko[,
wykroczenie zarzucone sprawcy oraz poinformowa sprawc wykroczenia o
prawie odmowy przyjcia mandatu karnego i o skutkach prawnych takiej od-
mowy.
Art. 98.
� 1. W postpowaniu mandatowym mo|na nakBada grzywn w drodze mandatu
karnego:
1) wydawanego ukaranemu po uiszczeniu grzywny bezpo[rednio funkcjonariu-
szowi, kt�ry j naBo|yB;
2) kredytowanego, wydawanego ukaranemu za potwierdzeniem odbioru;
3) zaocznego.
� 2. Mandatem karnym, o kt�rym mowa w � 1 pkt 1, mo|e by naBo|ona grzywna
jedynie wobec osoby czasowo przebywajcej na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej lub niemajcej staBego miejsca zamieszkania albo pobytu. Mandat taki
staje si prawomocny z chwil uiszczenia grzywny funkcjonariuszowi, kt�ry j
naBo|yB.
� 3. Mandatem karnym, o kt�rym mowa w � 1 pkt 2, mo|e by naBo|ona grzywna
jedynie wobec osoby innej ni| wymieniona w � 2. Mandat powinien zawiera
pouczenie o obowizku uiszczenia grzywny w terminie 7 dni od daty przyjcia
mandatu oraz o skutkach nieuiszczenia grzywny w terminie. Staje si on pra-
womocny z chwil pokwitowania jego odbioru przez ukaranego.
� 4. Mandatem karnym zaocznym mo|na naBo|y grzywn w razie stwierdzenia wy-
kroczenia, kt�rego sprawcy nie zastano na miejscu jego popeBnienia, gdy nie
zachodzi wtpliwo[ co do osoby tego sprawcy; mandat taki pozostawia si
w�wczas w takim miejscu, aby sprawca m�gB go niezwBocznie odebra.
2012-01-12
�Kancelaria Sejmu s. 33/39
� 5. Mandat karny, o kt�rym mowa w � 1 pkt 3, powinien wskazywa, gdzie w ter-
minie 7 dni od daty jego wystawienia ukarany mo|e ui[ci grzywn, oraz in-
formowa o skutkach jej nieuiszczenia w tym terminie. Staje si on prawomoc-
ny z chwil uiszczenia grzywny we wskazanym miejscu i terminie.
Art. 99.
W razie odmowy przyjcia mandatu karnego lub nieuiszczenia w wyznaczonym ter-
minie grzywny naBo|onej mandatem zaocznym, organ, kt�rego funkcjonariusz naBo-
|yB grzywn, wystpuje do sdu z wnioskiem o ukaranie. We wniosku tym nale|y
zaznaczy, |e obwiniony odm�wiB przyjcia mandatu albo nie ui[ciB grzywny naBo-
|onej mandatem zaocznym, a w miar mo|no[ci poda tak|e przyczyny odmowy.
Art. 100.
Zciganie grzywny naBo|onej w drodze mandatu karnego nastpuje w trybie przepi-
s�w o postpowaniu egzekucyjnym w administracji. Grzywna ta stanowi doch�d
bud|etu paDstwa, a gdy naBo|y j funkcjonariusz organu podlegBego wBadzom jed-
nostki samorzdu terytorialnego stanowi doch�d tej jednostki samorzdu.
Art. 101.
� 1. Prawomocny mandat karny podlega uchyleniu, je|eli grzywn naBo|ono za czyn
niebdcy czynem zabronionym jako wykroczenie. Uchylenie nastpuje na
wniosek ukaranego zBo|ony w zawitym terminie 7 dni od daty uprawomocnie-
nia si mandatu lub z urzdu.
� 2. Uprawniony do uchylenia prawomocnego mandatu karnego jest sd wBa[ciwy
do rozpoznania sprawy, na kt�rego obszarze dziaBania zostaBa naBo|ona grzyw-
na. W przedmiocie uchylenia mandatu karnego sd orzeka na posiedzeniu. W
posiedzeniu ma prawo uczestniczy ukarany, organ, kt�ry lub kt�rego funkcjo-
nariusz naBo|yB grzywn w drodze mandatu, albo przedstawiciel tego organu
oraz ujawniony pokrzywdzony. Przed wydaniem postanowienia sd mo|e za-
rzdzi stosowne czynno[ci w celu sprawdzenia podstaw do uchylenia mandatu
karnego.
� 3. Uchylajc mandat karny nakazuje si podmiotowi, na rachunek kt�rego pobrano
grzywn, zwrot uiszczonej kwoty.
Art. 102.
Nadz�r nad postpowaniem mandatowym sprawuje minister wBa[ciwy do spraw
wewntrznych, a w sprawach, o kt�rych mowa w art. 95 � 3 GB�wny Inspektor
Pracy.
DZIAA X
Zrodki odwoBawcze
Art. 103.
� 1. Zrodkami odwoBawczymi s apelacja i za|alenie.
� 2. Od wyroku sdu pierwszej instancji sBu|y stronom apelacja, chyba |e ustawa
stanowi inaczej.
2012-01-12
�Kancelaria Sejmu s. 34/39
� 3. Za|alenie przysBuguje w wypadkach wskazanych w ustawie. PrzysBuguje ono
stronom, a tak|e osobie, kt�rej postanowienie, zarzdzenie lub inne czynno[ci
bezpo[rednio dotycz.
� 4. Orzeczenie mo|na zaskar|y w caBo[ci lub cz[ci.
Art. 104.
� 1. Sd odwoBawczy uchyla na posiedzeniu zaskar|one orzeczenie, niezale|nie od
granic zaskar|enia, podniesionych zarzut�w i wpBywu uchybienia na tre[
orzeczenia, je|eli:
1) orzeczenie wydaBa osoba nieuprawniona do orzekania albo sdzia podlega-
jcy wyBczeniu z mocy prawa lub niezdolny do orzekania;
2) sd byB nienale|ycie obsadzony lub orzeczenie nie zostaBo podpisane;
3) sd powszechny orzekB w sprawie nale|cej do wBa[ciwo[ci sdu wojsko-
wego albo sd wojskowy orzekB w sprawie nale|cej do wBa[ciwo[ci sdu
powszechnego;
3a) sd ni|szego rzdu orzekB w sprawie nale|cej do wBa[ciwo[ci sdu wy|sze-
go rzdu;
4) orzeczono kar lub [rodek karny nieznany ustawie;
5) zachodzi sprzeczno[ w tre[ci orzeczenia uniemo|liwiajca jego wykonanie;
6) obwiniony nie miaB obroDcy w wypadkach okre[lonych w art. 21 � 1 lub
obroDca nie braB udziaBu w czynno[ciach, w kt�rych jego udziaB byB obo-
wizkowy;
7) zachodzi jedna z okoliczno[ci wyBczajcych postpowanie, okre[lonych w
art. 5 � 1 pkt 4 10.
� 1a. Uchylenie orzeczenia jedynie z powod�w okre[lonych w � 1 pkt 6 oraz w art. 5
� 1 pkt 4 i 5 mo|e nastpi tylko na korzy[ obwinionego.
� 2. Sd odwoBawczy mo|e orzec surowsz kar aresztu tylko wtedy, gdy nie zmie-
nia ustaleD faktycznych przyjtych za podstaw zaskar|onego wyroku.
Art. 105.
� 1. Apelacj wnosi si na pi[mie w terminie 7 dni od daty otrzymania wyroku wraz
z uzasadnieniem, chyba |e ustawa stanowi inaczej.
� 2. Wniesienie apelacji przed upBywem terminu do zBo|enia wniosku o uzasadnienie
orzeczenia wywoBuje skutki wskazane w art. 35 � 1 i podlega rozpoznaniu;
mo|na j uzupeBni w terminie wskazanym w � 1.
� 3. O przyjciu apelacji zawiadamia si strony, obroDc�w i peBnomocnik�w, po
czym akta przekazuje si niezwBocznie sdowi odwoBawczemu.
Art. 106.
� 1. Strony maj prawo uczestniczy w rozprawie i w posiedzeniu sdu odwo-
Bawczego. UdziaB stron nie jest obowizkowy, chyba |e prezes sdu lub sd tak
zarzdzi. Obowizkowy jest jednak udziaB obroDcy w wypadku okre[lonym w
art. 21 � 1.
� 2. Sd odwoBawczy na |danie obwinionego pozbawionego wolno[ci zarzdza je-
go sprowadzenie na rozpraw, chyba |e uzna za wystarczajcy udziaB w roz-
prawie jego obroDcy. Je|eli obwiniony nie ma obroDcy, wyznacza si obroDc z
urzdu.
2012-01-12
�Kancelaria Sejmu s. 35/39
� 3. Niestawiennictwo prawidBowo zawiadomionych o terminie stron i ich przedsta-
wicieli procesowych nie tamuje rozpoznania sprawy, chyba |e stawiennictwo
byBo obowizkowe.
Art. 106a.
Sd odwoBawczy mo|e, uznajc potrzeb uzupeBnienia przewodu sdowego, prze-
prowadzi dow�d na rozprawie, je|eli przyczyni si to do przy[pieszenia postpowa-
nia, a nie jest konieczne przeprowadzenie na nowo przewodu w caBo[ci lub w znacz-
nej cz[ci. Dow�d mo|na dopu[ci r�wnie| przed rozpraw.
Art. 107.
� 1. Uzasadnienie wyroku sd odwoBawczy sporzdza w terminie 7 dni.
� 2. Uzasadnienie wyroku utrzymujcego w mocy wyrok sdu pierwszej instancji
sporzdza si wyBcznie na |danie strony, zBo|one w terminie zawitym 7 dni
od daty wydania wyroku przez sd odwoBawczy.
� 3. W uzasadnieniu nale|y poda, czym kierowaB si sd wydajc wyrok oraz dla-
czego zarzuty i wnioski apelacji sd uznaB za zasadne albo niezasadne.
Art. 108.
Za|alenie wnosi si na pi[mie w terminie 7 dni od daty ogBoszenia rozstrzygnicia
albo ustnie do protokoBu rozprawy lub posiedzenia, a gdy podlega ono dorczeniu,
od daty dorczenia lub od daty dokonania zaskar|onej czynno[ci, chyba |e ustawa
stanowi inaczej.
Art. 109.
� 1. W postpowaniu odwoBawczym stosuje si odpowiednio przepisy dotyczce
postpowania przed sdem pierwszej instancji, chyba |e przepisy niniejszego
rozdziaBu stanowi inaczej.
� 2. Przy rozpoznawaniu [rodka odwoBawczego stosuje si odpowiednio tak|e prze-
pisy art. 425 � 3 i 4, art. 426, 427, 429 438, 440 443, 447, 449, 453, 454 � 1,
art. 455, 456, 462, 463 � 1, art. 465 � 1 i 2, art. 466 i 467 Kodeksu postpowa-
nia karnego.
DZIAA XI
Nadzwyczajne [rodki zaskar|enia
RozdziaB 18
Kasacja
Art. 110.
� 1. Kasacj w sprawach o wykroczenia mo|e wnie[ wyBcznie Prokurator Gene-
ralny lub Rzecznik Praw Obywatelskich, w sprawach podlegajcych orzecznic-
twu sd�w wojskowych tak|e Naczelny Prokurator Wojskowy, a w sprawach
naruszenia praw dziecka tak|e Rzecznik Praw Dziecka. Kasacj mo|na wnie[
od ka|dego prawomocnego orzeczenia koDczcego postpowanie sdowe.
� 2. Niedopuszczalne jest uwzgldnienie kasacji na niekorzy[ obwinionego wnie-
sionej po upBywie 3 miesicy od daty uprawomocnienia si orzeczenia.
2012-01-12
�Kancelaria Sejmu s. 36/39
� 3. Kasacj wnosi si bezpo[rednio do Sdu Najwy|szego.
Art. 111.
Kasacja mo|e by wniesiona tylko z powodu uchybieD wskazanych w art. 104 � 1
lub innego ra|cego naruszenia prawa, je|eli mogBo ono mie istotny wpByw na tre[
orzeczenia; kasacja nie mo|e by wniesiona wyBcznie z powodu niewsp�Bmierno[ci
kary.
Art. 112.
W postpowaniu w przedmiocie kasacji stosuje si odpowiednio przepisy dziaBu X
niniejszego kodeksu oraz art. 522, 526 � 1, art. 529, 530 � 2 i 3, art. 531 � 1, art. 532
� 1, art. 534 � 2, art. 535 537, 538 � 1 i 3 oraz art. 539 Kodeksu postpowania kar-
nego.
RozdziaB 19
Wznowienie postpowania
Art. 113.
� 1. Do wznowienia postpowania prawomocnie zakoDczonego w trybie przepis�w
niniejszego kodeksu stosuje si odpowiednio przepisy art. 540 542, 544 � 2 i 3
oraz art. 545 548 Kodeksu postpowania karnego.
� 2. Do wniosku o wznowienie postpowania strona niebdca prokuratorem doB-
cza dow�d wniesienia opBaty sdowej; opBata ta podlega zwrotowi w razie
uwzgldnienia wniosku.
� 3. W kwestii wznowienia orzeka na posiedzeniu jednoosobowo sd okrgowy, a w
sprawie zakoDczonej orzeczeniem tego sdu jednoosobowo sd apelacyjny.
� 4. W sprawach nale|cych do wBa[ciwo[ci sd�w wojskowych w kwestii wzno-
wienia orzeka na posiedzeniu jednoosobowo wojskowy sd okrgowy, a w
sprawie zakoDczonej orzeczeniem tego sdu lub Sdu Najwy|szego orzeka Sd
Najwy|szy Izba Wojskowa.
DZIAA XII
Postpowanie po uprawomocnieniu si orzeczenia
RozdziaB 20
Odszkodowanie za niesBuszne ukaranie lub zatrzymanie
Art. 114.
� 1. Obwinionemu, kt�ry w wyniku kasacji lub wznowienia postpowania zostaB
nastpnie uniewinniony albo wobec kt�rego umorzono postpowanie wskutek
okoliczno[ci nieuwzgldnionych we wcze[niejszym postpowaniu, przysBuguje
od Skarbu PaDstwa odszkodowanie za poniesion szkod oraz zado[uczynie-
nie za doznan krzywd, wynikB z wykonania wzgldem niego w caBo[ci lub
cz[ci kary lub [rodka karnego, kt�rych nie powinien byB ponie[.
� 2. Odszkodowanie i zado[uczynienie przysBuguje tak|e osobie niewtpliwie nie-
sBusznie zatrzymanej oraz osobie osadzonej w zakBadzie karnym na podstawie
2012-01-12
�Kancelaria Sejmu s. 37/39
art. 82 � 5 pkt 2 albo pkt 3, kt�ra nastpnie zostaBa prawomocnie uniewinniona
albo wobec kt�rej prawomocnie umorzono postpowanie.
� 3. W razie [mierci obwinionego, kt�ry |danie odszkodowania i zado[uczynienia
zgBosiB za |ycia, prawa jego przechodz na maB|onka, dzieci i rodzic�w.
Art. 115.
� 1. Roszczenie o odszkodowanie i zado[uczynienie nale|y zgBosi w sdzie okr-
gowym, w okrgu kt�rego wydano orzeczenie w pierwszej instancji lub w kt�-
rym nastpiBo zwolnienie zatrzymanego.
� 2. Roszczenia, o kt�rych mowa w � 1, przedawniaj si po upBywie 6 miesicy od
daty uprawomocnienia si orzeczenia uniewinniajcego lub umarzajcego po-
stpowanie, o kt�rym mowa w art. 114 � 1, albo od daty zwolnienia zatrzyma-
nego.
� 3. W przedmiocie roszczenia orzeka jednoosobowo wyrokiem sd okrgowy na
rozprawie. Postpowanie w sprawie o odszkodowanie i zado[uczynienie za
niesBuszne ukaranie oraz za niewtpliwie niesBuszne zatrzymanie wolne jest od
koszt�w.
� 4. {dajcy odszkodowania mo|e ustanowi peBnomocnika, kt�rym mo|e by ad-
wokat lub radca prawny. Przepis art. 30 � 2 stosuje si odpowiednio.
Art. 116.
Przy rozpoznawaniu roszczeD o odszkodowanie oraz zado[uczynienie stosuje si
odpowiednio przepisy art. 553, 556 � 4 i art. 557 559 Kodeksu postpowania karne-
go.
DZIAA XIIa
Postpowanie w sprawach ze stosunk�w midzynarodowych
RozdziaB 20a
Wystpienie do paDstwa czBonkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie posta-
nowienia o zatrzymaniu dowod�w lub majcego na celu zabezpieczenie mienia
oraz wykonanie orzeczenia sdu lub innego organu paDstwa czBonkowskiego
Unii Europejskiej o zatrzymaniu dowod�w lub majcego na celu zabezpieczenie
mienia
Art. 116a.
Do wystpienia do paDstwa czBonkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie posta-
nowienia o zatrzymaniu dowod�w lub majcego na celu zabezpieczenie mienia oraz
do wykonania orzeczenia sdu lub innego organu paDstwa czBonkowskiego Unii Eu-
ropejskiej o zatrzymaniu dowod�w lub majcego na celu zabezpieczenie mienia sto-
suje si odpowiednio przepisy rozdziaB�w 62a i 62b Kodeksu postpowania karnego.
2012-01-12
�Kancelaria Sejmu s. 38/39
RozdziaB 20b
Wystpienie do paDstwa czBonkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie grzyw-
ny, [rodk�w karnych w postaci nawizki lub obowizku naprawienia szkody
lub te| orzeczenia zasdzajcego koszty postpowania oraz wykonanie orzecze-
nia sdu lub innego organu paDstwa czBonkowskiego Unii Europejskiej o karach
o charakterze pieni|nym
Art. 116b.
� 1. Do wystpienia do paDstwa czBonkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie
grzywny, [rodk�w karnych w postaci nawizki lub obowizku naprawienia
szkody lub orzeczenia zasdzajcego koszty postpowania oraz do wykonania
orzeczenia sdu lub innego organu paDstwa czBonkowskiego Unii Europejskiej
o karach o charakterze pieni|nym stosuje si odpowiednio przepisy rozdzia-
B�w 66a i 66b Kodeksu postpowania karnego.
� 2. W postpowaniu mandatowym o wykonanie grzywny naBo|onej mandatem
karnym kredytowanym do wBa[ciwego sdu lub innego organu paDstwa czBon-
kowskiego Unii Europejskiej wystpuje wierzyciel uprawniony wedBug przepi-
s�w o postpowaniu egzekucyjnym w administracji.
DZIAA XIII
Koszty postpowania
Art. 117.
� 1. Wszelkie wydatki w toku postpowania w sprawach o wykroczenia wykBada
tymczasowo Skarb PaDstwa.
� 2. Koszty obroDcy i peBnomocnika wykBada strona, kt�ra go ustanowiBa. Koszty
obroDcy wyznaczonego w sytuacji okre[lonej w art. 21 � 1 i art. 22 wykBada
tymczasowo Skarb PaDstwa.
Art. 118.
� 1. W razie skazania, obwinionego obci|a si zryczaBtowanymi wydatkami post-
powania oraz innymi nale|no[ciami, o kt�rych mowa w � 3, je|eli nale|no[ci
takie powstaBy w postpowaniu.
� 2. W razie uniewinnienia obwinionego lub umorzenia postpowania w sprawie, w
kt�rej wniosek o ukaranie zBo|yB oskar|yciel publiczny, koszty postpowania
ponosi Skarb PaDstwa, a gdy wniosek taki zBo|yB oskar|yciel posiBkowy ten
oskar|yciel; w razie jednak umorzenia postpowania w wypadku okre[lonym w
art. 31 � 1 koszty postpowania ponosi Skarb PaDstwa.
� 3. Wydatki wykBadane przez Skarb PaDstwa maj charakter zryczaBtowany. Zry-
czaBtowane wydatki postpowania nie obejmuj jednak nale|no[ci dla os�b,
zakBad�w, instytut�w i instytucji powoBanych do wydania opinii oraz nale|no-
[ci ustanowionych z urzdu obroDcy i peBnomocnika.
� 4. Wysoko[ zryczaBtowanych wydatk�w postpowania, a tak|e opBaty, o kt�rej
mowa w art. 113 � 2, okre[li, w drodze rozporzdzenia, Minister Sprawiedli-
wo[ci, uwzgldniajc realnie ponoszone koszty poszczeg�lnych czynno[ci.
2012-01-12
�Kancelaria Sejmu s. 39/39
Art. 119.
Do koszt�w postpowania stosuje si odpowiednio przepisy art. 616, 617, 618 � 1 i
3, art. 623, 624 � 1, art. 625 627, 630, 633 635, 636 � 1 i 2, art. 637 639 i 641 Ko-
deksu postpowania karnego, przy czym wydatkami Skarbu PaDstwa s tak|e wydat-
ki ponoszone w toku czynno[ci wyja[niajcych.
2012-01-12