plik


ÿþPRAWO PRACY W PRAKTYCE ROZLICZANIE GODZIN NADLICZBOWYCH w w w. K a d r y O n l i n e. p l Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment peBnej wersji caBej publikacji. Aby przeczyta ten tytuB w peBnej wersji kliknij tutaj. Niniejsza publikacja mo|e by kopiowana, oraz dowolnie rozprowadzana tylko i wyBcznie w formie dostarczonej przez NetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na którym mo|na naby niniejszy tytuB w peBnej wersji. Zabronione s jakiekolwiek zmiany w zawarto[ci publikacji bez pisemnej zgody NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania si jej od-sprzeda|y, zgodnie z regulaminem serwisu. PeBna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie internetowym Nexto.pl. Kierownik Grupy Wydawniczej RafaB Rybarski Wydawca Katarzyna Sénat Redaktor prowadzca Monika ZaBuska Konsultant merytoryczny Anna Tomczyk zastpca GBównego Inspektora Pracy Korekta ZespóB ISBN 978-83-7572-218-5 © Copyright © by Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. Warszawa 2009 SkBad i Bamanie Raster studio, Norbert Bogajczyk ul. Konopnickiej 46, 05-071 Sulejówek, tel. 603 59 59 71 Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. ul. Aotewska 9a, 03-918 Warszawa tel. 0 22 518 29 29, faks 0 22 617 60 10 Ksi|ka chroniona jest prawem autorskim. Przedruk materiaBów bez zgody wydawcy jest zabroniony. Zakaz nie dotyczy cytowania publikacji z powoBa- niem si na zródBo. Zaproponowane w niniejszej ksi|ce wskazówki, porady i interpretacje dotycz sytuacji typowych. Ich zastosowanie w konkretnym przypadku mo|e wymaga dodatkowych pogBbionych konsultacji. Publikowane rozwizania nie mog by traktowane jako oficjalne stanowisko organów i urzdów paDstwowych. W zwizku z powy|szym redakcja nie mo|e ponosi odpowiedzialno[ci prawnej za zastosowanie zawartych w ksi|ce wskazówek, przykBadów, informacji itp. do konkretnych przypadków. SPIS TREZCI ROZLICZANIE GODZIN NADLICZBOWYCH Spis tre[ci Kiedy wystpi praca w godzinach nadliczbowych? 3 Przekroczenie dobowej normy czasu pracy 3 Przekroczenie przedBu|onego dobowego wymiaru czasu pracy 4 Jak sprawdzi, czy nastpiBo przekroczenie normy? 4 Kiedy nie ma pracy w godzinach nadliczbowych? 4 Doba pracownicza a godziny nadliczbowe 5 Jak rozliczy prac przed zakoDczeniem doby pracowniczej? 5 Przekroczenie tygodniowej normy czasu pracy 7 Jednoczesne przekroczenie normy dobowej i tygodniowej 7 PIP kontra MPiPS 8 Aatwiejsza metoda PIP 9 TaDsza metoda MPiPS 9 Rekompensata pracy w godzinach nadliczbowych 10 Czas wolny na wniosek pracownika 10 Czas wolny bez wniosku pracownika 12 Wynagrodzenie i dodatki za godziny nadliczbowe 14 Praca w dniu wolnym wynikajcym z 5-dniowego tygodnia pracy 15 Praca w niedziel i [wito 18 PIP kontra SN 21 Ile dodatków: jeden czy dwa? 21 3 wa|ne zasady rekompensowania pracy w niedziel lub [wito 21 Nadgodziny niepeBnoetatowca 22 1 www.KadryOnline.pl SPIS TREZCI SPIS TREZCI ROZLICZANIE GODZIN NADLICZBOWYCH Szanowni PaDstwo, z rozliczaniem pracy nadliczbowej swoich pracowników boryka si prawie ka|dy pracodaw- ca. I póB biedy, je[li pracownik po prostu zostaB kilka razy po swoich normalnych godzinach pracy. Schody zaczynaj si, gdy pracownik [wiadczyB prac w tzw. woln sobot, niedziel lub [wito, które miaBy by dla niego wolne, lub w dniu wolnym oddanym za prac w sobot, niedziel albo [wito. Kiedy powstaj nadgodziny i do tego jeszcze  jakie? Dobowe czy [red- niotygodniowe? Jak je rozliczy? Kiedy mo|na odda czas wolny, a kiedy trzeba odda caBy dzieD wolny i czym to si ró|ni? Czy prac nadliczbow mo|na rekompensowa jednocze[nie czasem wolnym i dodatkiem? Jak rozlicza prac nadliczbow i ponadwymiarow niepeBnoeta- towców? No i w koDcu  któr metod przyj, obliczajc przekroczenie [redniotygodniowe? T prezentowan przez Ministerstwo Pracy i stosowan przez sdy pracy, czy mo|e bezpiecz- niej bdzie przyj metod PIP, któr kieruj si inspektorzy pracy podczas kontroli? Biorc pod uwag fakt, |e na kontrole przychodzi do PaDstwa inspekcja pracy, a nie ministerstwo, zapewne wikszo[ wska|e metod PIP. Jednak metoda ministerstwa jest dla pracodawcy korzystniejsza... Te oraz wiele innych wtpliwo[ci zwizanych z rozliczaniem godzin nadliczbowych staramy si rozwia w tej publikacji. Mam nadziej, |e lektura tego vademecum bdzie dla PaDstwa ciekawa i po|yteczna oraz |e uzyskaj PaDstwo odpowiedzi na trapice pytania. Pozdrawiam serdecznie Monika ZaBuska redaktor naczelna miesicznika  Prawo pracy w pytaniach i odpowiedziach 2 www.KadryOnline.pl KIEdy WySTPI PRaCa W godzInaCh nadlICzboWyCh WSTP ROZLICZANIE GODZIN NADLICZBOWYCH KIEDY WYSTPI PRACA W GODZINACH NADLICZBOWYCH? Rozliczanie pracy nadliczbowej niewtpliwie mo|e przysparza wielu problemów. Dlatego tak wa|ne jest usystematyzowanie wiedzy z tego zakresu. Praca nadliczbowa jest prac ponad obowizujce pracownika normy czasu pracy. Jako taka nie mo|e by czym[ powszechnym. Mo|esz j poleca jedynie w okre[lonych przypadkach, mianowicie w razie: 1) konieczno[ci prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony |ycia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub [rodowiska albo usunicia awarii, 2) szczególnych potrzeb pracodawcy. Aby prawidBowo rozliczy prac w godzinach nadliczbowych, musisz najpierw stwierdzi, czy rzeczywi[cie w danym przypadku wystpiBo przekroczenie normy czasu pracy. Nadgodziny mog wystpi po przekroczeniu przez pracownika: 1) dobowej normy czasu pracy, 2) tygodniowej normy czasu pracy oraz 3) przedBu|onego dobowego wymiaru czasu pracy  je|eli jest on objty jednym z równowa|- nych systemów czasu pracy. Przekroczenie dobowej normy czasu pracy Najbardziej powszechnie stosowan dobow norm czasu pracy jest 8 godzin (zgodnie z art. 129 kp). Najcz[ciej wBa[nie po 8 godzin na dob pracuj Twoi pracownicy. Norma taka mo|e by krótsza, je[li przepisy szczególne przewiduj takie rozwizania  np. 7 godzin i 35 minut dla pracowników sBu|by zdrowia czy te| 7 godzin dla pracowników niepeBno- sprawnych w stopniu znacznym lub umiarkowanym. Je|eli pracownik bdzie pracowaB dBu|ej ni| przewidziana dla niego dobowa norma czasu pracy, to przedBu|enie takie spowoduje prac w godzinach nadliczbowych. PRZYKAAD Pracownik wykonuje prac w podstawowym systemie czasu pracy od poniedziaBku do pitku. Obowizuje go powszechnie stosowana norma czasu pracy z Kodeksu pracy, czyli 8 godzin. W czwartek pracodawca poleciB mu prac przez 10 godzin, poniewa| dostarczono pilne zlecenie na wykonanie dodatkowych robót. W tym dniu pracownik przekroczyB wic 3 www.KadryOnline.pl KIEdy WySTPI PRaCa W godzInaCh nadlICzboWyCh KIEdy WySTPI PRaCa W godzInaCh nadlICzboWyCh WSTP ROZLICZANIE GODZIN NADLICZBOWYCH swoj dobow norm czasu pracy o 2 godziny, czyli innymi sBowy przepracowaB w tym dniu 2 godziny nadliczbowe z powodu przekroczenia dobowej normy czasu pracy. Przekroczenie przedBu|onego dobowego wymiaru czasu pracy Je|eli Twój pracownik objty jest jednym z równowa|nych systemów czasu pracy, to w pewnych sytuacjach mo|e doj[ do przekroczenia przez niego przedBu|onego dobowego wymiaru czasu pracy. Zobacz, kiedy tak si stanie. PRZYKAAD Pracownik wykonuje prac w systemie równowa|nym  tj. po 12 godzin dziennie. W pitek przyszedB do pracy zgodnie z przyjtym rozkBadem czasu pracy na 12 godzin, ale w zwizku z awari systemu nawadniajcego musiaB pozosta w pracy przez kolejne 3 godziny. W tym przypadku wszystkie 3 godziny maj charakter pracy w godzinach nadliczbowych z powodu przekroczenia przedBu|onego dobowego wymiaru czasu pracy. Jak sprawdzi, czy nastpiBo przekroczenie normy? Gdy chcesz sprawdzi, czy doszBo do przekroczenia dobowej normy czasu pracy, porów- naj plan pracy pracownika na dany dzieD (harmonogram) z ewidencj czasu pracy (tj. faktycznie przepracowan liczb godzin). Je|eli w wyniku tego porównania oka|e si, |e pracownik pracowaB dBu|ej, ni| wynosi jego dobowa norma czasu pracy lub przedBu|ony do- bowy wymiar czasu pracy (w systemie równowa|nym), to w takiej sytuacji dochodzi do pracy w godzinach nadliczbowych z powodu przekroczenia dobowej normy czasu pracy. Kiedy nie ma pracy w godzinach nadliczbowych? Pamitaj, |e gdy zgodnie z przyjtym harmonogramem czasu pracy pracownik nie prze- pracowuje powszechnie obowizujcej normy czasu pracy lub przedBu|onego wymiaru czasu pracy, praca ponad zaplanowan liczb godzin nie musi oznacza pracy w godzinach nadliczbowych. PRZYKAAD Pracownik zatrudniony w systemie równowa|nym pracowaB zgodnie z przyjtym roz- kBadem czasu pracy we wtorek 10 godzin, a w [rod  4 godziny. 4 www.KadryOnline.pl ROZLICZANIE GODZIN NADLICZBOWYCH We wtorek prac w godzinach nadliczbowych z powodu przekroczenia przedBu|one- go dobowego wymiaru czasu pracy bdzie jego 11. godzina pracy, natomiast w [ro- d dopiero 9. godzina. Praca w godzinach 5., 6., 7., 8.  nie jest prac w godzinach nadliczbowych, poniewa| pracownik nie przekroczyB 8-godzinnej dobowej normy czasu pracy. Mo|esz spotka równie| inne opinie na ten temat. Ta, przedstawiona tutaj, jest stosowana przez PIP. Doba pracownicza a godziny nadliczbowe Przez dob pracownicz rozumiemy kolejne 24 godziny, poczwszy od godziny, w której pracownik rozpoczB swoj prac zgodnie z obowizujcym go rozkBadem (art. 128 § 3 pkt 1 kp). Je|eli wic pracownik rozpoczyna prac o godzinie 8.00, to jego doba pracownicza koDczy si odpowiednio o 8.00 w dniu nastpnym. Polecenie pracy przed upBywem takiej doby mo|e spowodowa prac w godzinach nadliczbowych z powodu przekroczenia dobowej normy czasu pracy. PRZYKAAD Pracownik w pierwszym tygodniu okresu rozliczeniowego rozpoczyna prac na I zmia- nie codziennie o godzinie 6.00. W poniedziaBek, zgodnie ze swoim rozkBadem, rozpo- czB prac o 6.00 i pracowaB przez 8 godzin do godziny 14.00. Doba pracownicza tego pracownika koDczy si wic odpowiednio o 6.00 we wtorek. Przed zakoDczeniem pracy w poniedziaBek pracownik otrzymaB jednak informacj, |e w zwizku z konieczno[ci przyjcia towaru we wtorek wcze[nie rano powinien przyj[ we wtorek do pracy o go- dzinie 4.00, czyli przed zakoDczeniem doby poniedziaBkowej. Pracownik pracowaB zatem we wtorek 2 godziny w dobie poniedziaBkowej i 8 godzin w dobie wtorkowej. Praca przez 2 godziny w dobie poniedziaBkowej jest w tej sytuacji prac w godzinach nadliczbowych z powodu przekroczenia dobowej normy czasu pracy. Jak rozliczy prac przed zakoDczeniem doby pracowniczej? Sprawdz teraz, jak powiniene[ rozliczy pracownika z czasu pracy, gdy rozpoczB on prac przed zakoDczeniem doby pracowniczej. Czy i kiedy wystpi wtedy nadgodziny? Czy z po- wodu zmiany rozkBadu bdziesz musiaB zapBaci pracownikowi za godziny niedopracowane w kolejnej dobie? PRZYKAAD 1 Pracownik wykonuje prac od poniedziaBku do pitku przez 8 godzin dziennie. W [rod rozpoczB prac o 8.00 i pracowaB 8 godzin. W czwartek zostaB poproszony o przyj[cie do 5 www.KadryOnline.pl ROZLICZANIE GODZIN NADLICZBOWYCH pracy o godzinie 6.00, czyli doba [rodowa nie zostaBa zamknita, ale wykonywaB prac przez 8 godzin, czyli do 14.00 (zamiast do 16.00). W tej sytuacji doszBo do zmiany rozkBadu czasu pracy w taki sposób, |e praca w czwartek zamiast o 8.00 rozpoczBa si 2 godziny wcze[niej. NastpiBo wic przekroczenie dobo- wej normy czasu pracy w dobie [rodowej, w której pracownik przepracowaB w sumie 10 godzin. WystpiBy w tej dobie 2 godziny nadliczbowe. Jednocze[nie pracownik nie przepracowaB 2 godzin pomidzy 14.00 a 16.00 w czwartek, które by przepracowaB, gdyby nie doszBo do zmiany rozkBadu czasu pracy. Pracownik zachowa wic prawo do rekompensaty za prac przez 2 godziny nadliczbowe, które przepracowaB w dobie [rodowej (wynagrodzenie z dodatkiem lub czas wolny). Nie musisz jednak wypBaca wynagrodzenia za 2 nieprzepracowane godziny w czwartek pomidzy 14.00 a 16.00. W tym przypadku nie doszBo bowiem do niedopracowania godzin do peBnego wymiaru przewidzianego w art. 130 kp. Wymiar czasu pracy zostaB zachowany w wyniku zmiany rozkBadu czasu pracy. PRZYKAAD 2 Pracownik pracuje po 8 godzin od 8.00 do 16.00 od poniedziaBku do pitku. W czwartek w wyniku polecenia pracodawcy przyszedB do pracy na 8.00 na 6 godzin, a w pitek rozpoczB prac o godzinie 6.00, czyli 2 godziny przed zakoDczeniem doby czwartkowej. W zwizku z tym liczba godzin, któr pracownik przepracowaB w dobie czwartkowej, wynosi 8. W tej sytuacji nie wystpi wic praca w godzinach nadliczbowych z powodu przekrocze- nia dobowej normy czasu pracy. Nie ma równie| problemu z jej rekompensat. Pamitaj jednak, |e dokonywanie takich zmian w harmonogramie czasu pracy mo|e spotka si z nieprzychyln reakcj inspektora pracy, który stwierdzi wykroczenie przeciwko prawom pracownika. Pomimo nieprzekroczenia dobowej normy czasu pracy ustalanie rozkBadu czasu pracy z dwukrotnym rozpoczciem pracy w tej samej dobie pracowniczej jest bowiem omijaniem przepisu o przerywanym systemie czasu pracy. Tylko w tym syste- mie mo|liwe jest bowiem dwukrotne rozpoczynanie pracy w tej samej dobie, a za czas przerwy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia. 6 www.KadryOnline.pl Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment peBnej wersji caBej publikacji. Aby przeczyta ten tytuB w peBnej wersji kliknij tutaj. Niniejsza publikacja mo|e by kopiowana, oraz dowolnie rozprowadzana tylko i wyBcznie w formie dostarczonej przez NetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na którym mo|na naby niniejszy tytuB w peBnej wersji. Zabronione s jakiekolwiek zmiany w zawarto[ci publikacji bez pisemnej zgody NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania si jej od-sprzeda|y, zgodnie z regulaminem serwisu. PeBna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie internetowym Nexto.pl.

Wyszukiwarka