plik


ÿþ15.09.99 1. Co to jest inwestycja? 2. Rozró|ni zasoby rzeczywiste od finansowych. 3. Zidentyfikowa typy instrukcji finansowych. 4. Zidentyfikowa rodzaje rynków. 5. Scharakteryzowa podziaB rynku finansowego ze szczególnym omówieniem rynku pieni|nego. Inwestycja - bie|ce wyrzeczenie si pienidzy lub innych zasobów wBasnych w oczekiwaniu, |e przyszBe dochody z inwestycji bd wystarczajco atrakcyjne aby uzasadni nasze wyrzeczenie, uwzgldniajc ryzyko zwizane z t inwestycj. Decydujc si na inwestycj dobrowolnie rezygnujemy ze wszelkich mo|liwo[ci, jakie mieliby[my nie inwestujc, zdajc sobie spraw, |e to, co zaprzepaszczamy jest mniej cenne. Bogactwo narodu mierzymy zasobami <assets>: - Zasoby rzeczywiste <real assets> - nieruchomo[ci, ziemia, maszyny, wiedza; u|ywane s do produkcji towarów i usBug z dochodu narodowego. - Zasoby finansowe - akcje, instrumenty o okre[lonych dochodach(obligacje, instrumenty pochodne); zwane papierami warto[ciowymi <securities>(instrumenty finansowe); okre[laj roszczenia do dochodów generowanych przez zasoby rzeczywiste, czyli okre[laj podziaB zale|no[ci w spoBeczeDstwie. Portfel inwestycyjny - zespóB poszczególnych inwestycji, takich jak zakup akcji, obligacji, nieruchomo[ci. S 2 podstawowe strategie inwestowania: - TD <Top-Down> polega na okre[leniu ile wyda na poszczególne zasoby (akcje,obligacje)<assets allocation>, za[ potem na wyborze konkretnych p.w. <security selestion>. - BU <Bottom-Up> polega na kupnie najtaDszych (niedowarto[ciowanych) p.w . Produkt Narodowy (PN) skBada si tylko z zasobów rzeczywistych bo zasoby finansowe sumuj si do 0. Po[rednicy finansowi <financial intermediaries> emituj wBasne p.w. aby zebra pienidze w celu dziaBania na rynku finansowym: fundacje emerytalne <pension funds>, spóBki lokacyjne <mutual funds>, towarzystwa ubezpieczeniowe, banki, spóBdzielnie kredytowe <credit unions>. Rynki: 1. Bezpo[rednie: najmniej zorganizowany; kupujcy i sprzedajcy szukaj siebie bezpo[rednio; niewielkie pienidze. 2. Agentów - po[redników: np. rynek nieruchomo[ci; po[rednicy posiadaj specjalistycz wiedz. 3. Dealerów: uczestnicy rynku specjalizujcy si w towarze X kupuj taniej I sprzedaj dro|ej na wBasny rachunek. 4. Aukcyjne: uczestnicy zainteresowani towarem X spotykaj si w jednym miejscu aby sprzeda/kupi ten towar; aukcje periodyczne, cigBe. Rynek (niektóre towary wystpuj na kilku rynkach): 1. Pierwotny: wprowadza si towar po raz pierwszy, np. akcje,obligacje. 2. Wtórny: handel (kupno/sprzeda|) istniejcym towarem (p.w.) Trendy [wiatowe: 1. Globalizacja  coraz lepsza technika komunikowania si, rozluznienie ograniczeD obrotu walutami powoduje Batwy dostp do rynków zagranicznych poprzez: zakup ADR <American Depository Receipt> którymi handluje si w USA a które reprezentuj zagraniczne p.w.; kupno p.w. zagranicznych za $ w USA; kupno jednostki uczestnictwa w spóBkach lokacyjnych inwestujcych za granic. 2. Sekularyzacja  tworzenie nowego p.w. z wielu innych (np. Bczymy wszystkie 30-letnir 12% obligacje hipoteczne w jedn pul <pooling> i dzielimy na 50000 udziaBów; 1 udziaB to nowy p.w. przynoszcy dochody, które powstaj z pBatno[ci 12% obligacji). 3. In|ynieria finansowa  polega na podziale 1 p.w. na szereg prostszych <unbundling> (np. z 1 obligacji 5-letniej tworzymy 5 pBatno[ci ratalnych) lub na tworzeniu z prostszych p.w. 1 bardziej zBo|onego <bundling>. 16.09.99 1. Co to s instrumenty o staBych dochodach? 2. Co to s p.w. dyskontowe i z premi? 3. Co to s opcje kupna i sprzeda|y? 4. Jaka jest warto[ opcji w dniu ich realizacji? 5. Jak obliczy stop zwrotu i dyskonto z bonów skarbowych? 6. Co to jest efektywna stopa zwrotu? 7. Co to s CD  certyfikaty depozytowe? Typy instrumentów/zasobów finansowych: 1. Indeksowane <fixed income securities>: np. 3%+ oprocentowanie 52-tyg bonów skarbowych. 2. Akcje: dywidendy s nieznane, zale| od zysków i polityki firmy. 3. Pochodne instrumenty finansowe: opcje i kontrakty, których warto[ zale|y od warto[ci instrumentów bazowych (akcji, waluty, zBota). Ad.1.Indeksowane: Dziel si na obligacje [rednioterminowe <treasury notes> (czas |ycia T=1-10lat) i obligacje dBugoterminowe (T=10-30lat) Obligacje o staBych kuponach: Mog by wycofywane z rynku <callable> (wykupione przed czasem T za cen N)). 1000 15% 15% 15% p^= 150/(1+r) + 150/(1+r)2 + 150/(1+r)3 + 1000/(1+r)3 p-cena, r-wymagana stopa zwrotu r=0,15=15% p^=100. Gdy r<15% to p^>1000 (z premi). Gdy r<15% to p^<1000 (z dyskontem). Obligacje indeksowane: np. kupon k=3%+inflacja lub k=3% + LIBOR <London Interbank Offered Rate  po|yczki midzy bankami w Londynie> lub k=3% + WIBOR. Opcje kupna <call options>: prawo kupna instrumentu bazowego za K$ w chwili T>to(dzi[) T- to=kilka dni. W W  warto[ opcji kupna Cena: Sr=209 to W=9 Sr=231 to W=31 Sr=188 to W=0 Sr=155 to W=0 K Sr Wniosek: Warto[ opcji pochodzi od warto[ci instrumentu bazowego. Ka|da opcja kupna/sprzeda|y opiewa na 100 akcji, podajc kupon 1 akcji=K. Opcja sprzeda|y <put option  PUT>: prawo sprzeda|y za K$ w chwili T>to instrumentu bazowego. W-warto[ opcji PUT ST-stock w chwili T K=200 ST=209 W=0 W ST=231 W=0 ST=188 W=12 ST=155 W=45 K ST ST=0 W=K=200 WP  warto[ opcji PUT WP =max(200-ST,0) WP (209)=max(200-209,0)=0 WP (155)=max(200-155,0)=45 WC - warto[ opcji CALL WC =max(ST-200,0) WC (209)=max(9,0)=9 WC (155)=max(-45,0)=0 Rynek finansowy: 1. Pieni|ny: (a) lokaty krótkoterminowe (<=360dni). Np. bank oferuje r=16% z kapitalizacj m razy w roku. Do jakiej kwoty wzro[nie 1000PLN po 9 miesicach? ODP: m=1 FV<future value> = 1000(1+0.16*[9/12])=1120 m=4 FV = 1000(1+[0.16/4])=1124.86 FV = PV (1 + [r/m])K PV  present value (b) krótkoterminowe p.w. (<=1 rok): bardzo pBynne, o maBym ryzyku. b1  bony skarbowe Npm=# dni od kupna do wyga[nicia. 1. KapitaBowy. 2. Instrumentów pochodnych. 3. Walutowy. 20.09.99 1. Dyskonto i stopa zwrotu z bonu skarbowego. 2. Mechanizm ustalania ceny bonu skarbowego na aukcjach. 3. Efektywna stopa zwrotu. 4. Stopa zwrotu z CD. 5. Repo, reverse repo, akcept bankierski. r  stopa zwrotu <return> rate of return  oprocentowanie P  cena N  nominaB D  dyskonto N = P(1 + r*[Npm/360]) r = (N-P)/P * (360/Npm) D = N-P PrzykBad: P=900 N=1000 Npm=13tyg=91dni R=(1000-900)/900 * (360/91)=0.44=44% Gdy cena p.w. P<N to p.w. nazywamy dyskontowym (kupionym z dyskontem). Wszystkie bony s p.w. dyskontowymi. Bony 13tyg i 26tyg emitowane s w USA co tydzieD, bony 52tyg co miesic. Sprzedawane s na aukcjach na rynku wtórnym. Na rynku pierwotnym s 2 rodzaje kupna: competetive bid poprzez podanie ceny; noncompetetive bid  ch kupna bonów po [redniej cenie z competetive bids. Rzd szereguje oferty wg cen i sprzedaje tym, którzy daj najwicej + wszystkim zgBaszajcym noncompetetive bids o ile suma <=$1mln, N>=$10000. Zysk z bonów (N-P) opodatkowany federal tax. PrzykBady aukcji: 1. 50000 bonów 13tyg na sprzeda|, N=10000. Oferty konkurencyjne <competetive bids>: P1=9300, 10tys P2=9280, 14tys P3=9250, 20tys P4=9200, 30tys Oferty niekonkurencyjne <noncompetetive bids>: P5 18tys bonów za [redni cen zaakceptowanych ofert. Skarb paDstwa akceptuje P1,P2,P3. Zrednia cena=9276,67. Uzyskany dochód = 463900.60 zB. r1=(10000-9300)/9300 * 360/91 = 29.78% r2=30.69% r3=32.08% r[r = (10000  9276.67)/9276.67 * 360/91 = 30.85% Skarb paDstwa po|yczyB pienidze z aukcji wg r=30.79%: r = (50000*10000  46390060)/46390060 2. 60tys bonów 26tyg, N=10000 Oferty konkurencyjne: P1=9500, 12tys P2=9470, 15tys P3=9460, 18tys P4=9455, 22tys Oferty niekonkurencyjne: na 13tys. P[r=9471.25. Wybieramy P1,P2,P3  ich [rednia cena P=9476.76 r[r=11.01% Kupujemy 12*9500+15*9470+18*9460+13*9471+2*9255=568366250. r Efektywna stopa zwrotu/procentowa ( ef): r  nominalna stopa procentowa; kapitalizacja m razy w roku 1PLN 1(1+[r/m])m = (1+[ref/1)1 5PLN 5(1+[r/m])m Oprocentowanie w banku r=10%, m=4 (kwartalna) ref (efektywna stopa zwrotu) = ? ref = (1+[0.10]/4)4  1 = 10.38% Zadanie: ra = 16% ma = 2 rb = 15% mb = 12 Który bank jest lepszy? refa = (1+[0.16/2])2  1 = 16.64% refb = (1+[0.15/12])12  1 = 16.08% Bony s instrumentem o podstawie dyskontowej  sprzedawane s za cen P=N-D, a skupowane przez emitenta za NzB D=N-P jest dochodem uzyskanym z zakupu. CD (certyfikaty depozytowe) s instrukcj o podstawie dochodowej  sprzedawane s za NzB a skupowane przez emitenta za N(1+r * [Nim/360])zB Nim  ilo[ dni od emisji <issue> do wyga[nicia <maturity>. Dochodem jest kwota N * r * (Nim/360). CD to [wiadectwo zdeponowania sumy NzB. N-nominaB, który procentuje wg stopy r (zawsze w skali roku). CD nie mo|na wcze[niej sprzeda bankowi, który je wyemitowaB, ale mo|na sprzeda na rynku wtórnym ka|demu za tak cen P, aby zrealizowa wBasn stop zwrotu: P(1 + r * [Npm/360]) = N(1 + r * [Nim/360]) PrzykBad: 20 dni przed terminem wykupu; N=10000; oprocentowanie CD r =12%; r(stopa zwrotu)=? W dniu wykupu uzyskamy z niego N(1 + r * [Nim/360]) = 10000 (1 + 0.21 * [91/360]) = 1029.92 Kupujc CD za cen P uzyskamy r: P(1 + r * [Npm/360]) = N(1 + r * [Nim/360]) r = N(1 + r * [Nim/360])  P 360 = 17.7% P * Npm PrzykBad: Inwestor, dla którego r=9%, chce kupi 12tyg CD 50 dni przed wyga[niciem. N=100, i=10%. Po jakiej cenie? 100(1+0.10*[91/360] = P(1+0.09*[50/360]) P=101.28 Inwestor kupi gdy P<=101.28 zB. 29.09.99 1. Jaka jest stopa kredytu uzyskanego przez Skarb PaDstwa na aukcji bonów skarbowych? 2. Ile jest dla nas warte CD n dni przed wyga[niciem? 3. Co to s bony komercyjne? 4. Repo, reverse repo. 5. Jakie prawa daje posiadanie akcji zwykBych? 6. Jakie s indeksy rynków akcji? 7. Kupowanie akcji na kredyt. Zadanie: Kupujemy od banku 90-dniowy CD; N=1000; r =16%. Jak kwot N zapBaci nam bank po 90 dniach? N = N(1 + r*[90/360]) = 1040 Je|eli r =12% to N =1030. Je[li X odkupi od nas CD po 40 dniach za sum P to uzyska stop zwrotu r tak, |e: N = P(1+r*[{90-40}/360]) r = ([N -P]/P)*(360/[90-40]) (i) P1=1010 r=([1040-1010]/1010)*(360/50)=21.39% (ii) P2=1020 r=14.12% (iii) P3=1030 r=6.99% (iiii) P4=1039 r=0.7% Je[li X odkupi CD ze stop r=9% to ile zapBaci? N = P(1+0.09*[50/360]) = 1040 P = N /(1+0.09*[50/360]) = 1027.16 Oprócz CD, bonów i depozytów do rynku pieni|nego nale|: 1. bony komercyjne <comercial papers> - bony emitowane przez korporacje, o dBugo[ci |ycia Nim=270 dni (najcz[ciej wygasaj po 60 dniach). S pBynne. 2. akcepty bankierskie  gdy bank du|nika zobowizuje si zapBaci bankowi wierzyciela za X<=6 miesicy. Czsto stosowane w bankach midzynarodowych. 30.09.99 Akcje uprzywilejowane zapewniaj dywidend w staBej wysoko[ci. Nie wolno wypBaci |adnej dywidendy posiadaczom akcji zwykBych zanim nie zostana wypBacone dywidendy posiadaczom akcji uprzywilejowanych. Indeksy rynków akcji. " Down Jones Industrial Average (DJIA) mierzy zachowanie 30 najwikszych korporacji od 1928r. " " " (pocztkowo 12, potem 20). Np. Ceny=1,2...30 DJIA=(1+2+...+30)/30=15.50. " S&P500 powstaB w 1928r. jako S&P90. Mierzy zachowanie gieBdy wg wag rynkowych cen. Np. gdyby " " " S&P skBadaB si z 3 firm o cenach 2,5,8 i kapitalizacjach 11mld, 6mld, 14mld to: (2+5+8)/3 = 5 11+6+14=31mld (caBkowita kapitalizacja reprezentantów gieBdy) ([rednia wa|ona cen akcji)S&P500 = W1*2 + W2*5 + W3*8 = 11/31 *2 + 6/31 *5 + 14/31 *8 = 5.29zB Uwaga!!!  wg [redniej arytmetycznej wszystkie wagi s równe: W1=W2=W3=1/3 " Zachowanie rynku mo|na mierzy wg równowa|onego indeksu, tzn. tyle samo pienidzy wydajemy " " " na akcje ka|dej firmy, tworzc w ten sposób portfel. " Indeksy zagraniczne: " " " - Nikkei 225 wg [redniej arytmetycznej cen akcji; - Nikkei 300 wg wag rynkowych firm; - FTSE 100 wg wag rynkowych firm; Obliczanie indeksów wg wag rynkowych (np. Nikkei 300): Jest 5 spóBek o kapitalizacjach 8,6,3,10,13 mln (=40). Ceny akcji tych spóBek $ 30,36,14,40,50. Obliczy Nikkei 300. W1=8/40, W2=6/40, W3=3/40, W4=10/40, W5=13/40 Std [rednia wa|ona cen akcji wynosi: 30* 8/40+36* 6/40+14* 3/40+40* =+50* 13/40 = 38.70, podczas gdy [rednia arytmetyczna daBaby 34. Akcje wchodz na rynek pierwotny poprzez ofert publiczn przeprowadzon przez banki inwestycyjne, które kupuj akcje aby je rozprowadzi w[ród inwestorów, czyli w[ród investment bankers <underwriters> i secondary markets (gieBdy). Repo <repurchase agreement> - umowa odkupu  bank komercyjny chce po|yczy pienidze od NBP. Zadanie: 2.5mln akcji po 5zB nowa emisja 0.5mln po 4zB Ile traci akcjonariusz posiadajcy 1000 akcji je[li nie skorzysta z prawa poboru (nic nie straci i nic nie zyska)? Traci 1000*TWPP gdzie TWPP = (stara cena  nowa cena)/([#akcji starych/#akcji nowych]+1) Czyli traci 166.67zB Rynki  trzecie : " OTC <over the counter> - tabela ofert. Bardzo du|y rynek w latach 1950-75. Po[rednik (np. bank) " " " sprzedaje p.w. inwestorom; mar|e s negocjowalne (sztywne mar|e byBy na gieBdach do 1975r, 1.V.1975 NYSE wprowadziB mar|e negocjowalne) Rynki  czwarte : " " " Bez |adnych po[redników  p.w. s handlowane przez inwestorów (np. 2 firmy sprzedaj bezpo[rednio " swoje akcje). " Ostatnio jest to du|y rynek dziki sieciom elektronicznym (np. Instinet, Posit); bardzo du|a " " " anonimowo[ inwestorów. Kupowanie akcji na kredyt <buying on margin>. " " " Mo|na po|yczy od firm maklerskich <=50% warto[ci zakupu, czyli trzeba posiada depozyt " gwarancyjny <margin> w wysoko[ci >=50% warto[ci zakupu. " Depozyt gwarancyjny zmienia si z dnia na dzieD. Np. w dniu kupna akcji za $10000 pBacimy $6000 " " " po|yczajc $4000, czyli procentowy depozyt PD wynosi 60% ([rodki wBasne wyra|one w procentach). Gdy warto[ akcji spadnie do $7000 to procentowy depozyt wynosi 43% (3000/7000). PD = (warto[ akcji-po|yczka)/warto[ akcji Aby nie dopu[ci do sytuacji, gdy warto[ akcji spadnie i bdzie mniejsza od po|yczki BM (biuro maklerskie) ustala minimaln warto[ PD w wysoko[ci L%. Gdy PD<L% to BM wykonuje marginal call aby inwestor wpBaciB brakujc sum. Je[li tego nie zrobi, BM mo|e za niego sprzeda cz[ akcji zakupionych na kredyt aby doj[ do poziomu L%. PrzykBad: L=30%. Od jakiej warto[ci X akcji BM powiadomi inwestora o konieczno[ci dopBaty? 0.30=PD=(X-4000)/X X=5714 Odp: Gdy warto[ akcji spadnie z 10000 do poni|ej 5714 to BM wykona marginal call. 6.10.99 1. Krótka sprzeda|. 2. Stopa zwrotu z jednego okresu inwestowania  HPR. 3. Zrednia geometryczna stóp zwrotu z wielu okresów. 4. Jak obliczy [redni stop zwrotu z wielu okresów przy zmieniajcym si w czasie kapitale inwestycyjnym? Krótka sprzeda| <short sale>. Sytuacja normalna: inwestor najpierw kupuje akcje a potem je sprzedaje. - Postpujemy tak gdy przewidujemy wzrost cen akcji. Krótka sprzeda|: inwestor najpierw sprzedaje akcje a potem je kupuje. Zci[lej, inwestor po|ycza akcje od BM, sprzedaje je a pózniej odkupuje na rynku i oddaje BM. - Pozwala zyskiwa na przewidywanym spadku cen akcji. Np. akcje {ywca dzi[ kosztuj 440zB, po 2 miesicach ju| tylko 390zB KS pozwala zyska 50zB. Def. Inwestor jest w pozycji dBugiej/krótkiej je[li posiada/nie posiada p.w. Ryzyko i zwrot z portfela. Jaki portfel nale|y uzna za satysfakcjonujcy? Taki, który w odpowiedniej dla inwestora (subiektywnej) proporcji plasuje ryzyko i zwrot (stop zwrotu). Sposoby obliczania stóp zwrotu: 1. Stopa zwrotu z jednego okresu HPR <holding period return> HPR= (P1-P0+D)/P0 P1<final wealth> - cena p.w. na koniec okresu P0<initial wealth> - cena p.w. na pocztek okresu D  dochody w okresie <0,1> PrzykBad: Kupujemy akcje jednej lub kilku firm pBacc P0=8000PLN. Za 3 kwartaBy sprzedajemy za P1=8800PLN. Uzyskujemy w midzyczasie dywidendy D=160PLN HPR=(8800-8000+160)/8000=12% Zysk kapitaBowy <capital gain> = 8800-8000=800, std stopa zwrotu na kapitale <capital gain yield> = 800/8000=10% Stopa zwrotu z dywidend <dywidend yield> = 160/8000=2% Wniosek: HPR jest sum tych dwóch stóp (HPR=10%+2%=12%)!!!!!!!!!!!!!!!!! 2. Stopa zwrotu z wielu okresów. Rozwa|my fundusz inwestycyjny typu Pioneer: I kwartaB II kwartaB III kwartaB IV kwartaB K0 (KapitaB na 1mln 1.2 mln 2 mln 0.8mln pocztku kwartaBu) HPR 10% 25% -20% 25% Acznie (K0+HPR) 1.1mln 1.5 mln 1.6 mln 1mln Kd (kapitaB 0.1mln 0,5 mln -0.8 mln 0mln dodatkowy  dopBacaj inwestorzy) K1 (kapitaB na koniec 1.2mln 2 mln 0.8 mln 1mln kwartaBu) (a) Stopa zwrotu wg [redniej arytmetycznej: w wikszo[ci przypadków nieadekwatny wskaznik wzrostu kapitaBu: (10+25-20+25)/4 = 10% (b) Stopa zwrotu wg [redniej geometrycznej: podej[cie znacznie bardziej adekwatne, nie uwzgldnia jednak przypadków gdy kapitB zmienia si z czasem (jak w przykBadzie): (1+0.1)(1+0.25)(1-0.2)(1+0.25)=(1+rgeo)4 - -1 rgeo = 8.29% (c) rzw zBotówkowo-wa|ona stopa zwrotu: obliczana w ten sam sposób, w jaki firmy licz stop zwrotu z danego przedsiwzicia inwestycyjnego. Mianowicie rozwa|amy strumieD pienidzy skBadajcy si z wydatków inwestycyjnych <outflows> oraz z wynikajcych z nich wpBywów <inflows>. 0.8mln 1mln 0 1 2 3 4 kwartaBy -0.1mln -0.5mln -1mln IRR  wewntrzna stopa zwrotu <internal rate of return> dla tego strumienia, tzn. taka stopa dyskontowa, |e obecna warto[ netto NPV <nett present value> tego strumienia wg tej stopy równa si 0, co oznacza, |e 0=NPV= -1 + -0.1 + -0.5 + 0.8 + 1 (1+IRR)0 (1+IRR)1 (1+IRR)2 (1+IRR)3 (1+IRR)4 Je|eli r to wymagana stopa zwrotu, to r, dla której NPV(r)=0 nazywamy wewntrzn stop zwrotu IRR. Wg tej stopy  pracuje zainwestowany kapitaB. PrzykBad obliczania NPV: 0 1 2 3 4 5 6 NPV(12%)=0 12% okazuje si by stop zwrotu, dla której NPV=0, czyli IRR=12. Wniosek: Dla inwestora wymagajcego 20% zwrotu inwestycja ta ma za nisk stop zwrotu. Inwestycja jest nieodpowiednia poniewa| wpByw z niej w dzisiejszych pienidzach wynosi: 30/(1.2)2 + 60/(1.2)3 + 60/(1.2)4 + 70/(1.2)5 + 40/(1.2)6 = 126.2, natomiast wydatki 141.67 Je|eli NPV<0 to wydatki>wpBywy wic inwestycj odrzucamy. Je|eli NPV>0 to wydatki<wpBywy wic inwestycj akceptujemy. 7.10.99 Obliczanie rgeo. Okres I Okres II Okres III Inwestycja A (HPR) 15% 5% -10% Inwestycja B (HPR) 20% 0% 30% " " " Ad. inwestycja A: " rgeo=0.028=2.8% Pamitamy, |e 1zB ro[nie: (1+0.15)(1+0.05)(1-0.1)=1.08675zB=(1+rgeo)3 " Ad. inwestycja B: " " " rgeo=16% Pamitamy, |e 1zB ro[nie: (1+0.20)(1+0)(1+0.30)=1.56zB=(1+rgeo)3 13.10.99 Fakt: NPV(r) = (wpBywy i wydatki) po zdyskontowaniu wymagan stop zwrotu r. Zatem: (a) Je[li NPV(r)>0 to inwestorzy z wymagan stop zwrotu r akceptuj inwestycj gdy| wpBywy>wydatki. IRR(wewntrzna stopa zwrotu z tej inwestycji)>r (b) Je[li NPV(r)<0 to inwestorzy z wymagan stop zwrotu r nie akceptuj inwestycji poniewa| wpBywy<wydatki. IRR<r zbyt niska PrzykBad: (Pioneer) 0.8 1 0 1 2 3 4 kwartaBy -0.1 -1mln -0.5 0=NPV(IRR) = -1/(1+IRR)0 + (-0.1)/(1+IRR)1 + (-0.5)/(1+IRR)2 + 0.8/(1+IRR)3 + 1/(1+IRR)4 IRR wyznaczamy metod prób i bBdów. Niech r=6% (r nie mo|e by du| liczb bo inwestujc przez 3 lata Bcznie 1.6mln uzyskujemy w latach 4 i 5 tylko 1.8mln). NPV(0.06)=-76000<0 * z Faktu cz. (b) IRR<r=6% NPV(0.04)=-0.008mln>0 * z Faktu cz. (a) IRR>r=4% po kilkunastu próbach znajdujemy r=4.14% Jak spo[ród kilku projektów inwestycyjnych wybra najlepszy? Projekt I . . czas . . Projekt X dla ka|dego projektu obliczamy IRR: IRR1...IRR10. Akceptujemy projekt z najwy|sz IRR. Obliczanie rocznej stopy zwrotu. S dwa sposoby obliczania rocznej stopy zwrotu dysponujc stop zwrotu za okres krótszy ni| rok. HPR  stopa zwrotu za jeden okres HPR = (P1-P0+D)/P0 APR <annualized percentage rate> - roczna stopa zwrotu bez uwzgldnienia kapitalizacji odsetek nominalna stopa procentowa APR=HPR*n (ilo[ okresów w roku) EARn <effective annual rate> - efektywna (w skali roku) stopa zwrotu uwzgldniajca kapitalizacj odsetek n razy w roku. EARn = (1+HPR)n  1 = (1+ [APR/n])n - 1 Zadanie. Kupujemy bon o nominale N=10000 3 miesice przed zapadniciem (wyga[niciem) za 9700PLN. Oblicz APR,EAR. HPR = (300+0)/9700 = 0.031 D=0 bo bony nie daj dochodów przy kupnie APR = HPR*4 = 12.4% EAR4 = (1+HPR)4-1=12.99% CigB kapitalizacja. <continuous compounding>[Przypomnienie z matematyk]i Gdy ilo[ okresów w roku [n] jest bardzo du|a (d|y do nieskoDczono[ci) to efektywna stopa zwrotu EAR przy kapitalizacji cigBej speBnia: continuous 1 + EARC = lim n " (1 + [APR/n])n = eAPR eX = lim n " (1+[X/n])n " " " " " " EARC = eAPR - 1 Zadanie: Je[li nominalna stopa procentowa APR=13% oblicz EARC. EARC=e0.13  1 = 0.1388=13.88%, podczas gdy EAR2=(1+HPR)2 - 1 = 13.42% (kapitalizacja 2 razy w roku) EAR4=13.65% EAR52=13.86% (kapitalizacja co tydzieD) EAR100=13.873% Oznacza to ,|e bank kapitalizujcy 1 raz w roku ze stop nominaln APR  14% jest lepszy z punktu widzenia inwestora ni| bank z kapitalizacj ciagB, gdy APR = 13% Zad. Który bank oferuje lepsze warunki? A: APR=17% , n=1 B: APR=16% , kapitalizacja cigBa Odp. EARc =e0,16-1=17.35 C:APR=22%, n=1 D:APR=20%, kapitalizacja cigBa Odp. EARc= e0.20-1=22.14%, co icej: EARc=e36=(1+0,20/36)36-1=22.07% kapitalizacja co 10 dni i 36 razy w roku. Natomiast EAR12=(1+0,20/12)12-1=21.94% jest poni|ej oferty banku C, tj. 22% 14.10.99 RYZYKO  METODA SCENARIUSZY Stan ekonomii Prawdopod. HPR Normal. Wzrost 0,50 14% Recesja 0,25 -16% Boom 0,25 44% Oczekiwana stopa zwrotu. E(r)=0.50*14%+0.15*(-16)+0.25*44%=14% Ryzyko mierzymy za pomoc odchylenia standardowego Ñ, gdzie wariancj Ñ2=£p(s) [r(s)-£(r)]2 p(s)- prawdopodobieDstwo scenariusza s r(s)  stopa zwrotu, gdy wystepuje scenariusz s Ñ2 oczekiwana warto[ kwadratu odchylenia zmiennej losowej od jej warto[ci oczekiwanej PrzykBad Ñ2=0.50[14-14]2+0,25(-16-14)2+0,25(44-14)2=450 Ñv450=21,21% Zadanie Stan ekonomii Pp P1 dywidenda Wysoki wzrost 0,35 35 4,40 Norm. Wzrost 0,30 27 4,00 Stagnacja 0,35 15 4,00 P1=cena akcji na koniec roku P023,50 Zrednia stopa zwrotu i odchylenie standardowe mo|na obliczy z danych historycznych: r=(£ rt)1/n n  ilo[ pomiarów stopy zwrotu Przyjmiemy, |e pi=p=1/n=pp wyników rt; t = 1,2,...,n [ ] HPR1=(p1-p0+D)/p0=(35-23,50+4.40)/23,50 wysoki wzrost HPR2= HPR3= Ñ2= Ñ= Ñ2={£ 1/n[rt-r]2n/(n-1)=£[rt-r]2 n/(n-1) rekompensata za  utracony stopieD swobody Gdy n jest maBe, Ñ= odchylenie standardowe zmienno[ stopy zwrotu jest zbyt maBa ze wzgldu na niewielk ilo[ pomiarów, zwikszamy wic j mno|c przez n/(n-1) PrzykBad Rt= stopa zwrotu z indeksu gieBdowego S&P 500 z lat 1988(t=1) do 1992(t=5) t rt rt-r (rt-r)2 1 16,9 0,2 H"0 2 31,3 14,6 213,2 3 -3,2 -19,9 396 4 30,7 14 196 5 7,7 -9 81 83,4 886,2 r=83,4:5=16,7 Ñ2=5/4*886,2/5=221,6 Ñ="221,6=14,9% Jest to bardzo du|a zmienno[ (14,9%) stóp zwrotu.  Zrednie odchylenie od 16.7% wynosi bowiem a| 14.9% w dóB lub w gór, od 1,8% do 31,6% INFLACJA A STOPY ZWROTU Bada si cen reprezentowanego koszyka towarów konsumpcyjnych w postaci CPI= consumer price index = indeks cen konsumpcyjnych. Def. Inflacja jest to zmiana wielko[ci CPI b) Je[li i=inflacja=5% oznacza to, |e siBa nabywcza pienidza spadBa przez rok o 5%, gdy| zamiast 100 zB na towary bdziemy pBaci [rednio 105zB. c) Je[li HPR= nominalna stopa zwrotu (R) to: 1+r = (1+R)/(1+i), gdy|: (1+r)(1+i)=(1+R), r- rzeczywista stopa zwrotu = (R-i)/(1+i) PrzykBad: Je[li stopa zwrotu na CD wynosi 8%=HPR=R a inflacja i=5%, to rzeczywista stopa zwrotu r=(0,08-0,05)/1,5=2,86%<3% Zadanie: a) rzeczywista stopa zwrotu r=3% inflacja oczekiwana i=8%. Jaka powinna by nominalna stopa zwrotu? 1+R=(1+r)(1+i)=1,03+1,08=1,1124 R=11,24% b) ZaBó|my, |e inflacja wzrasta do i=10%, ale rzeczywista stopa Rok Cena na pocz. Roku zwrotu si nie zmienia(r=3%). Jaka wtedy jest nominalna stopa R? 1996 100 1+R=(1+R)(1+i)1,03+1,10=1,133 1997 110 R=13.3% 1998 99 Zadanie: Inwestor kupuje 3 akcje XYZ na pocztku 1996r. 2 1999 90 nastpne akcje na pocztku 1997 r. Sprzedaje 1 akcje na pocztku 1998r i sprzedaje 4 akcje na pocz. 1999r. Jak osignB stop zwrotu przez 1 rok? Kd- kapitaB dodatkowy 1996 1997 1998 1999 HPR1=(110-100)/100=10% Kd 220 -99 -360 HPR2=(99-110)/110=-10% Ko 300 550 396 HPR3=(90-99)/99=-9,09% HPR 10% -10% -9,09 Bcznie 330 495 360 99 300 b) 220 0H"1996, 1=1997, 2=1998, 3=1999 NPV(r) 0=-300/(1+r)0-220/(1+r)1+99/(1+r)2+360/(1+r)3 || r* = IRR= -0,05=-5% JAK WYBRA WAAZCIWY PORTFEL??? Rozwa|my kupno szeregu portfeli analizujc je wg. Nastpujcego schematu: Stan ekonomii Metod danych historycznych lub scenariuszy rp Prawd. scenariusza Okre[lamy rp; ´p; lub E(rp), Jp Boom 30% 0,2 E(rp)=0,2*30%+0,5*10%+0,3*0%=11% Normalny 10% 0,5 J2p=0,2(30-11)2+0,5(10-11)2+0,3(0-11)2=109 Recesja 0% 0,3 ´p=10,44 Metoda Markovitz a: ka|dy portfel nale|y najpierw narysowa na pBaszczyznie E(rx) CAL-prosta rozmieszczenia CAL kapitaBu (capital allocation line) 11% - - - - p rf=7% a. ´x (odchylenie standardowe) Po wybraniu ryzykownego portfela P(´p>0) metod security selection (najbardziej niedowarto[ciowane pap.wart) okre[lamy ostatecznie nasz portfel X={P, pap.wart, bez ryzyka} w wybranej przez siebie proporcji, np. X=[7/17; 3/10]. W tym momencie dokonujemy asset allocation. PrzykBad: 70% kwoty 300 000 przeznaczamy na P a 30 %, czyli 90 000 na p.w. bez ryzyka. Kupujemy za 113 400 akcje firmy V a za 96 600 akcje firmy F, Bcznie 210 000=70% 3000000. P=(113400/210000 ; 96600/210000)=(54/100 ; 46/100) Portfel bez ryzyka ma nisk stop rf, np. 7%. Skoro X=(7/10 ; 3/10) to x le|y bli|ej P w odlegBo[ci 7/10 [odlegBo[ midzy rf a P]. Def. Prosta przechodzca przez P oraz rf nazywa si 11 CAL(capital allocation line)  prosta rozlokowania P rf *x kapitaBu a. FAKY: Ka|dy portfel ryzykowny charakteryzuje si premi za ryzyko, inaczej extra zwrotem = excess return rexcces=E(rp)-rf lub rexcess =rp - rf PrzykBad: U nas rexcess = 11%-7%=4%. Czy ta premia nie jest za maBa jak na ryzyko, które niesie? Odpowiedz daje iloraz premii do ´p(zmienno[) rexcess/´p = reward_to_variability = tg?& E(rx) Z jest lepszym portfelem, bo 1 jednostk ryzyka Z przypada wiksza premia spo[ród portfeli P A i B. Wybieramy A je[li: (rexcessA)/´A > (rexcessB)/´B & rexcess ´p ´x Obliczamy te wspóBczynniki dla P i X: E(r) rf rexcess ´ wspóBczynik ´ ´ ´ Portfel P 11% 7% 4% 10,4 4/10.44=0.38 4 Portfel X ? 7% ? ? E(rx) = 7/10 rr+3/10 rf=7/10*11%+3/10*7%=9,8% rexcessx = E(rx)-rf=9,8-7=2.8% ´x=7/10*´p=7/10*10,44=7.31% (rexcessx)/´x=2.8/7/31=0.38 tyle samo co dla P, bo X I P le| na jednej prostej Bczcej P z rf Pytanie o wybór portfela jest typu :eat well or sleep well? -Je[li rexcessx jest du|y to bdziemy dobrze je[, a ze wzgldu na wysokie ryzyko bdziemy ´x bdziemy zle spa. -Je[li rexcessx jest maBy (X le|y blisko rf) to bdziemy maBo je[ a dobrze spa. Jaki portfel kupi aby dobrze je[ i dobrze spa? Okazuje si, |e portfel zBo|ony w 100% z dBugoterminowych obligacji w USA ma tego typu ryzyko co portfel zBo|ony w 83% z obligacji oraz 17% z indeksu S&P 500. Tradycyjnie zbalansowany portfel zawiera 60% akcji + 40% obligacji. Równie dobrze zachowuje si portfel: 75% akcji + 25% instrumentów rynku pieni|nego. Twierdzenie(Tobin) Najlepszy portfel ryzykowny X skBada si z portfela bez ryzyka(instrumenty rynku pieni|nego) o stopie rf oraz z portfela ryzykownego M, który jest wspólny dla wszystkich inwestorów. Jedyne co odró|nia portfele X dla ró|nych inwestorów jest proporcja midzy rf a rM=stopa zwrotu z M. Np. X1=(7/10 ; 3/10) lub X2=(6/10 ; 4/10), gdzie 7/10 to proporcja pieniedzy wydanych na zakup M do warto[i caBego portfela X. Jest to twierdzenie o separacji. Problem: P=portfel ryzykowny w1(p) ={50 tys. i 150 tys. Z prawdopodobieDstwem ½ i rf=5%. Oblicz w0(p) je[li wymagamy premii za ryzyko rexcessx=10% e(rp)= rexcessp = Ýr1+ Ýr2 r1=(50 tys.  x)/x r2=(150 tys.  x)/x, czyli 5%+10%=15%=0,15 Ý{[(50 tys.-x)/x]  1}+ Ý {[(150 tys.  x)/x]-1}=0,15 (100 tys./x)-1=0,15 =>100 tys./1,15=x => x=86,956zB Ole zapBacimy za P (w0(p)=?) uzyskujc premi 15 %? Ý [(50 tys./x)-1]+ Ý [(150 tys./x)-1]=0,05+0,15=0,20 100ty[ 100ty[ = 1,20 Ò! x = = 83333 zB x 1,20 Wniosek: Niewielka ró|nica w cenie 3623 zB. Zwiksza premi z 10% do 15%. Zakup P za 80 ty[ z wiksza premi do 20%, gdy|: PrzykBad: 100ty[ = 80000zB 1,25 F Gdy WB-1/2=WS, ¶BS=0 To: ´x2=1/2(´B2+´S2) Je[li ´B ´S to ´X2=1/2´S2=1/2´B2 X ´ ´S ´B rok riA riB riX ( )2 (ri - r )2 (riB - r )2 A B 1 10 25 12 9 11 16 2 20 25 12 9 16 1 3 12 9 22 49 17 4 4 18 9 14 1 16 1 "=68 "=68 "=22 r = 15 B ´ = 4,76 68 1 1 B r = 15% ´ = = 4,76 rX = rA + rB A A 3 ´ = 2,71 2 2 X Wniosek: warto dywersyfikowa w proporcji 50%, 50%, gdy|: 1 1 rX = 15% + 15% = 15%, za[ ´ = 2,71 < 4,76 = ´ -´ X A B 2 2 A,B X 15% 2,71 4,76 Zad. Jaka powinna by cena portfela P dzi[ w0 (P), je[li: 80ty[ p=0,2 W1(P)= 120ty[ p=0,5 rpexcess=7% 160ty[ p=0,3 rf=5% E(rp) = 0,05 + 0,07 = 0,12 * (80ty[-x/x) + 0,5 * (120ty[-x/x) + 0,3 * (160ty[-x/x) = 0,2r1 + 0,5r2 + 0,3r3 r = (w1-w0/w0) std: 80ty[ 120ty[ 160ty[ 0,12 = 0,2 * ( -1) + 0,5 " ( -1) + 0,3 " ( -1) x x x 16tyó[ 60ty[ 48ty[ 0,12 = + + -1 x x x 124ty[ 1,12 = x 124 x = ty[ 1,12 x = 110,714.29zl 50% 20% 10 20 100 300 600 1000 Ryzyko portfela w zale|no[ci od ilo[ci akcji. Gdy: n=1, ´=50%, n=20, ´ =22%, n=100, ´=20,50. Model wyceny aktywów kapitaBowych = CAPM=capital asset pricing model (Sharpe) ZaBo|enia: b) Wszyscy inwestorzy postpuj racjonalnie c) Inwestuj na ten sam okres, a wic dysponuj tymi samymi informacjami o stopach zwrotu i ryzyku ( x) d) Transakcje ka|dego inwestora nie maj wpBywu na ceny akcji e) Mog nieograniczenie zaciga i udziela kredyt wg stopy rf f) Nie pBac podatków ani opBat transakcyjnych g) Mog krótko sprzedawa h) Bior pod uwag tylko oczekiwan stop zwrotu rx oraz ryzyko ´x i) Rynek kapitaBowy jest w równowadze Wniosek: wszyscy konstruuj ten sam brzeg efektywny, znajdujc portfel rynkowy M, zwany market portfolio. FX CML M Portfele le|ce poni|ej CML s nieefektywne. rf ´X Portfele efektywne na prostej CML speBniaj: r - rf M premiazM r = rf + *´ X r = rf + *´ ,czyli X X X ´ ryzkoM M Np. gdy: rM=14%, rf=6%, ´M=10%, to rX=6+(14-6/10) ´X=6+(8/10)´X Zatem wybierajc portfel efektywny A, ´A = 5% wiemy, |e rA = 6 + 8/10 * ´X = 10% Je[li ´B = 15% to rB = 6 + (8/10) * 15% = 18% B M 14 ? 12 ´ 5 10 15 Czy portfele K, L, N s efektywne? K: rK = 7%, ´K = 4 Rynek: rM = 14 L: rL = 7,6%, ´K = 2 rF = 6 N: rN = 10%, ´N = 6 ´M = 10 K: Jest rK = 7%. Powinno by: rK = 6 + (14-6/10) ´K = 6 + 8/10 * 4 = 9,2% K nie jest efektywny L: Jest rL = 7,6%. Powinno by: rL = 6 + (8/10) * 2 = 7,6% L jest efektywny N: Jest rN = 10%. Powinno by: rK = 6 + (14-6/10) 6 = 10,8% N nie jest efektywny M 14 N Pytanie: Czy dany portfel jest przewarto[ciowany L = przeszacowany, niedowarto[ciowany, K ew. dobrze wyceniony 6 ´x¶xM Przyjmujc: ² = X ´ M 2 4 6 10 ¶ = korelacja midzy rX a rM Równanie SML zapiszemy: rX = rf + ²(rM  rf), czyli: rX = rf + ²(rM  rf)  premia za ryzyko dla M np. rM = 14%, rf = 6% to rX = 6 + ²*8 Fakt: Na rynku bdcy w równowadze rX = rf + ²(rM  rf) Portfel (rX; ²X) jest dobrze wyceniony, gdy speBnia równanie SML. ² > 1 (portfel agresywny), gdy| wzrost rM o 1% powoduje wzrost stopy rX o rX = rf + ²(rM  rf) ² ² ² ² = 1 portfel rynkowy M ² ² ² ² 0 < ² < 1 (portfel defensywny) wahania stopy zwrotu rX s mniejsze ni| wahania rynku, gdy| wzrost rM o ² ² 1% ² = 0 portfel daje stale zwrot rf. Jest caBkowicie nieczuBy na wahania rynku ² ² ² ² > 0 wahania stopy rX s w przeciwn stron ni| wahania rynku rM ² ² ² Dane: FM = 20% - stopa zwrotu z portfela rynkowego M ´M = ryzyko z M rf = 6% Czy portfele A, B, C s efektywne gdzie: b) ´A = 5% , rA = 13% c) ´B = 8% , rB = 16% d) ´C = 10% , rC = 12% Odp: Efektywne portfele speBniaj CML: rX = 6% + (20 - 6/10) * ´r = rf +(rM  rf/´M) * ´X a) 13%=? 6+1,4*5%=13 tak b) 16%=? 6+1,4*8%=17,2 nie c) 12%=? 6+1,4*10%=20 nie PrzykBad: Dane s portfele A, B, C takie, |e: ´A = 10, ´B = 12, ´C = 14 ´M = 11 ¶AM = -0,2 rf = 5 ¶BM = 0,3 korelacje midzy A, B, C a portfelem M rM = 10 ¶CM = 0,7 rA = 7% rB = 9% rC = 11% ² ² ² Obliczamy ²A, ²B, ²C! ² ² ² ² ² ² ´ * Á 10*(-0,2) A AM ² = = = -0,1818 A ´ 11 M ´ * Á 12*0,3 B BM ² = = = 0,3272 B ´ 11 M ´ * ÁcM 14*0,7 C ²C = = = 0.8909 ´ 11 M Def: Portfel, który speBnia równanie SML jest dobrze wyceniony. Ten portfel, który le|y nad SML jest niedoszacowany (undervalued). Portfel le|cy pod SML jest przeszacowany. Czy portfele A,B,C s dobrze wycenione? SML: rX= rf + ²X(rM  rf) = 5 + ²X * 5 rA = 7%, za[ rf + ²A(10-5) = 5 + (-0,1818)*5=4,09 Poniewa| rA = 7% > 4,09%. Portfel A jest niedoszacowany (warto go kupi). rX SML=5+5²X Portfel B: A B rB = 9%, za[ SML 7 rB = 5 + 0,3272 (10  5) = 6,636 jest te| niedoszacowany. 5 ²X SML dla C: rC = 11% = 5 + 0,8909 (10  5) = 9,45 jest te| niedoszacowany (warto go kupi) SML = prosta rynku p.w. Def: Geometrycznie ujmujc ±X (± od portfela x) jest odlegBo[ci midzy obrazem portfela x od prostej SML. Zastosowania: Firma Colorado Springs rozwa|a inwestycj w fabryk wody mineralnej z przewidywan IRR = 14%. ² podobnego typu firm wynosi 1,3. Czyli firma powinna zainwestowa je[li rf = 4%, rM = 12% Odp: Wg CAMP stopa zwrotu rX powinna wynosi rX = 4 + 1,3(12 - 4) = 14,4% Odp: NIE!!! Typy firm inwestycyjnych 1. UdziaBowe towarzystwa powiernicze (unit investment trusts). ZaBo|yciel trustu, np. firma maklerska, kupuje pw., które dysponuje w swej firmie. Nastpnie sprzedaje udziaBy (units) inwestorom w postaci wykupywalnych udziaBów (redeenable certificates). W 90% przypadków trusty inwestuj w p.w. o staBych dochodach (instrumenty rynku pieni|nego lub obligacje [rednioterminowe lub hipoteczne obligacje). SkBad portfela nie zmienia si. Std nazwa (unmanaged trusts). (2) managed investment companies  aktywnie zarzdzane firmy inwestujce b) Zamknite (closed-end trusts) c) Otwarte (open  end trusts) Portfel jest zarzdzany na bie|co przez firm specjalistyczn, która rocznie pobiera wynagrodzenie w wysoko[ci 0,2% - 1,5% aktywów tego trustu (funduszu powierniczego). Otwarte fundusze umarzaj stare oraz emituj nowe udziaBy w zale|no[ci od potrzeb inwestorów wg ..................... [moje notatki maj w tym miejscu luk :-), chyba si z kim[ zagadaBam] Zamknite fundusze nie umarzaj i nie emituj nowych udziaBów, które jednak mo|na sprzedawa na pewnej gieBdzie tak samo jak np. akcje ceny rynkowej `" NAV. List zamknitych funduszy znalez mo|na w Wall Street J. wraz z nazw gieBdy, Nav oraz bie|c cen. Otwarte fundusze = mutual funds skupiaj 90% [rodków finansowych wszystkich funduszy inwestycyjnych rzdu $3000 mld. w III 1996 r. Kupujcy udziaBy w otwartym funduszu pBaci mar| na pocztku d" 8.5% swych wkBadów. Przy wycofywaniu pBaci si 5% lub 6% mar|y pomniejszonej o 1% za ka|dy rok zarzdzania pienidzmi przez otwarty fundusz. S ponadto mar|e operacyjne potrcane na bie|co rzdu 0,2% - 2% w skali roku. b) Jak szybko pomna|a si kapitaB przez 28 lat? (1970-1998) ( 1 + 0.15 )28 = 50 ( 1 + 0.20 )28 = 165 razy ( 1 + 0.25 )28 = 517 ( 1 + 0.30 )28 = 1551 razy f& Proces inwestowania Wystpuje trade-off midzy zyskiem a utrzymywaniem ryzyka w ryzach. OkoBo 80% inwestorów jest risk- averse, cz[ risk-neutral, pozostali lubi ryzykowa (risk-lovers). rx poziomice ryzyka "F Rekompensata " r za zwikszone ryzyko o "´ ro[nie wraz z ´. S to inwestorzy risk-awerse. "x rx poziomice Nie ma rekompensaty za zwikszone ryzyko. ´ x rx Risk-lovers  pBac za wiksze ryzyko w postaci mniejszej rx (stopy zwrotu), czyli "r < 0, gdy ´ wzro[nie x ´ x Mutual fund daje kwestionariusz do wypeBnienia w którym inwestorzy formuBuj swoje podej[cie do ryzyka. 55 i wicej d" 25lat 26 - 54 No risk 50% 57% 71% A little risk 30% 30% 20% Some risk 18% 12% 8% Much risk 2% 1% 1% " Indywidualni inwestorzy (mBodzi) inwestuj w sw wiedz = wyksztaBcenie, tj. kapitaB ludzki. Ubezpieczaj si przed ryzykiem choroby/[mierci/kalectwa. Jest to ryzyko wiksze ni| na gieBdzie. Ponadto inwestuj w swój dom, zabezpieczajc si przed ryzykiem wy|szych opBat za wynajcie domu. Wraz z wiekiem wiksz uwag zyskuj inwestycje w p.w., a nie w ludzki kapitaB. W [rednim wieku typowy inwestor najwicej inwestuje w p.w., za[ przed emerytur (5  10 lat) zamienia portfel na mniej ryzykowny. " Profesjonalni inwestorzy pracuj we wszelkiego rodzaju firmach inwestujcych. " UdziaBowe fundusze inwestycyjne nie mog kupowa opcji, k. futures, robi krótkiej sprzeda|y, kupowa na kredyt (margin buying). " Pension funds Ò! plan okre[lony = defined contribution oraz defined benefit. Plan okre[lony: firma wpBaca na konto emerytalne staB kwot na rzecz pracownika, który wybiera fundusz inwestycyjny. Okre[lona korzy[ = defined benefit, s to pienidze np. 2% za ka|dy rok przepracowany w tej firmie dla pracownika. Za 30 lat jest to 60%! PrzykBad: Firma inwestuje 100 mln PLN w telefony komórkowe. Beta firmy = 0,6, rf = 6%, rM = 14%. Zgodnie z CAMP uzasadniony zysk tej firmy, czyli 10,8 mln PLN. Koszt impulsu mo|e by wic tak ustalony, aby zyski wyniosBy 10,8 PLN. Firmy nadzoru w USA akceptuj tego typu rozumowanie. Uwagi: W praktyce rol portfela M odgrywa indeks gieBdy, np. SaP500. Def.: Arbitra| = zbudowanie portfela bez ryzyka, czsto z wykorzystaniem krótkiej sprzeda|y, który w efekcie da zysk, pomimo, |e portfel ten nic nie kosztuje. APT = arbitrage pricing theory ’! drugi model PrzykBad: Gdy zBoto na 2 rynkach A I B ma 2 ró|ne ceny, np. pA < pB, to sprzedajc krótko zBoto na rynku B i kupujc zBoto na rynku A tworzy arbitra|, gdy| koszt tego portfela = 0, za[ zysk = pB  PA >0, przy czym ryzyko = zero! Prawo w finansach: Wszystkie p.w. s tak wycenione, |e nie ma arbitra|u. CAMP powstaBo w 1964 roku (J. of Finance). W 1976 r. Stephen Ross zaproponowaB konkurencyjny model arbitra|owej wyceny p.w.. Opiera si on na prawie jednej ceny = law of one price ’! to samo dobro nie mo|e by sprzedawane po ró|nych cenach. Gdyby tak byBo arbitra|y[ci spowodowaliby szybko wyrównanie cen, kupujc dobro na rynku z ni|sz cen i sprzedajc na rynku z wy|sz cen. Winosek: 2 instrumenty finansowe o ró|nym ryzyku musz mie te same stopy zwrotu. Inwestorzy przyjmuj, |e stopy zwrotu z akcji (p.w.)  i speBniaj: Ri = ai + bi1F1 + bi2 F2 + ei Fi   faktory  czynniki od których zale| stopy zwrotu, np. prognoza inflacji na najbli|szy kwartaB, wspóBczynnik P/E, itp. Istniej sposoby wyznaczenia czynników F1, F2, F3, itd. metod factor analisys (analiza czynnikowa) wychodzc z b. wielu Fi, za[ koDczc na 3-4 czynnikach; bij  wspóBczynnik wra|liwo[ci i-tego p.w. wzgldem Fj, co oznacza, |e je[li Fj zwikszy si o 1% to Ri zwikszy si o bij%. ei  odpowiada skBadnik losowy  reprezentujcy pozostaBe wpBywy na Ri. ZakBada si, |e: k Je[li P=(w1, w2, ..., wk) jest portfelem to bPj = * wi , czyli wspóBczynnik wra|liwo[ci "b ij i=1 portfela wzgldem Fj jest sum wa|on wra|liwo[ci p.w.  i wzgldem Fj, przy czym wagami s wspóBrzdne portfela. b) PrzykBad: R1 = 1 + 2F1 + 3F2 + e1 R2 = 4 + 5F1 + 6F2 + e2 R3 = 7 + 8F1 + 9F2 + e3 Std b11 = 2, b21 = 5, b31 = 8. Wra|liwo[ P wzgldem F1 wynosi bP1 = b11w1 + b21w2 + b31w3 = 2w1 + 5w2 + 8w3 = 2*2/10+5*1/10+8*7/10 = 6,5 Odp.: Wra|liwo[ P wzgldem F1=bP1=6,5 jest wiksza ni| b11=2, b21=5, za[ mniejsza ni| b31=9. c) Obliczy bP2 tj., wra|liwo[ P wzgldem F2. bP2= b12w1 + b22w2 + b32w3 = 3*2/10 + 6*1/10 + 9*7/10 = 7,5 PrzykBad: a) R1 = a1  0,5F1 + 0,5F2 + e1 R2 = a2 + 1,5F1  0,5F2 + e2 P = ( 0, ½, ½ ) R3 = a3 + 0,5F1 + 0,5F2 + e3 Obliczmy bP1, bP2. bP1 = 0*(-0,5) + ½*1,5 + ½*0,5 = 1 bP2 = 0*(0,5) - Ý*(-0,5) + 3/2*0,5 = 1 Odp.: P nie jest wra|liwy na F1! b) Rozwa|my Z = (0, -1/2, 3/2) wystpuje tu krótka sprzeda| wzgldem p.w.  Z . bZ1 = 0*(-0,5) + Ý*1,5 + 3/2*0,5 = 0 bZ2 = 0*0,5  Ý*(-0,5) + 3/2*0,5 = 1 Odp.: Z jest niewra|liwy wzgldem F2! c) Rozwa|my portfel U = (1, ½, -1/2 ) bU1 = 1*(-0,5) + Ý*(1,5)  Ý*0,5 = 0 bU2 = 1*0,5 + 1/2*(-0,5)  Ý*(0,5) = 0 Uwaga: U = ( 1, Ý, -1/2) jest bez ryzyka! Std oczekiwana stopa zwrotu rU = rf zgodnie z prawem, |e p.w. o tym samym ryzyku musz Mie takie same stopy zwrotu. Fakt: Arbitra| mo|e by realizowany tylko przez portfel arbitra|owy tj. speBniajcy: k "w = 0 , P = (w1, w2, wk) i i=1

Wyszukiwarka