plik


ÿþBhp w miejscu pracy HaBas i drgania mechaniczne Ewa Krasuska Negatywnym skutkiem zawodowej ekspozycji na haBas jest gBównie uszkodzenie sBuchu. Kon- sekwencje drgaD o oddziaBywaniu ogólnym dotycz za[ zwBaszcza ukBadu kostnego i narzdów wewntrznych czBowieka. Mog one tak|e wywoBywa inne schorzenia, takie jak: zaburzenia narzdu równowagi, zaburzenia czynno[ci mi[ni i [cigien, uszkodzenia stawów, pogarsza- nie si ostro[ci wzroku, zaburzenia w ukBadzie krwiono[nym. Drgania miejscowe powoduj z kolei skurcze naczyD krwiono[nych, a w konsekwencji chorob  biaBych palców . Ponadto ich skutkiem mog by zmiany w ukBadzie nerwowym (zaburzenia czucia dotyku, dolegliwo- [ci w postaci drtwienia czy mrowienia palców i rk) oraz w ukBadzie kostno-stawowym rki (m. in. znieksztaBcenia szpar stawowych, zwapnienia torebek stawowych, zmiany okostnej). W 2007 r., uwzgldniajc sugestie Mi - na haBas (16% ocenianych) i 90 osób nara- Wyniki kontroli nisterstwa Pracy i Po lityki Spo Becznej, PaD - |onych na drgania mechaniczne (8%). stwowa Inspekcja Pracy przeprowadziBa Wyniki kontroli wskazuj tak|e, |e nie za- Wyniki kontroli wskazuj, |e pomiarów kontrole w 697 zakBadach, w których wy - wsze mo|liwe byBoby odwoBanie si do da - haBasu nie dokonaBo 5% pracodawców, stpowaB haBas oraz w 198, gdzie zidenty - nych z pomiarów w terminie pózniejszym, a drgaD mechanicznych 10%. Brak pomia - fikowano drgania mechaniczne. W[ród poniewa| w co pitym zakBadzie, w którym rów zwykle uzasadniano brakiem [rodków skontrolowanych zakBadów byBy m.in. za - dokonano pomiaru haBasu lub drgaD mecha- finansowych. Jednak niektórzy pracodaw- kBady odlewnicze oraz zakBady produkuj- nicznych, nie prowadzo no wymaganej do- cy nie wykonywa li pomiarów, poniewa| nie ce: meble, betonowe wyroby budowlane, kumentacji lub prowadzono j w sposób nie - wiedzieli, i| stosowane maszyny lub urz - wyroby wBókiennicze, artyku By spo|ywcze. zgodny z przepisami. Karty pomiarów nie dzenia s zródBem drgaD mechanicznych. PoBow z nich stanowiBy zakBady zatrudnia- byBy na bie|co aktualizowane, w reje - Inspektorzy pracy stwierdzali równie| sy - jce do 49 pracowników. W nara|eniu strach nie uwzgldniano czasu ekspozycji tuacje, w których pracodawca celowo wy- na haBas pracowaBo ponad 50 tys. osób lub stosowane wzory re jestrów nie odpowia - konywaB pomiary na stanowiskach, na któ - (42% ogóBu zatrudnionych), w tym 34% daBy aktualnie obowizujcym. rych spodziewaB si, i| nie ma przekroczeD w warunkach ekspozycji o wielko[ci powy - warto[ci NDN. Ponadto pracodawcy nie |ej najwy|szego dopuszczalnego nat|enia obejmowali pomiarami wszystkich stano - Program naprawczy (NDN). Na drgania mechaniczne nara|o - wisk pracy, na których wystpowaB haBas nych byBo prawie 6 tysicy osób (12% ogó- lub drgania mechaniczne. Prawie poBowa kontrolowanych praco - Bu zatrudnionych), w tym w nara|eniu W niektórych zakBadach ujawniono dawców  ze wzgldu na osignicie lub na drgania miejscowe powy|ej warto[ci praktyki zani|ania czasu ekspozycji w ce - przekroczenie warto[ci NDN ha Basu (55%) NDN pracowaBo 25%, a na drgania ogól - lu uzyskania ni|szego wyniku koDcowego, ne 16% z nich. uzasadniajcego wydBu|enie okresu mi - Podczas kontro li, przeprowadzonych we - dzy pomiarami lub nawet ich niewykony - dBug jednolitych wytycznych, w szczegól - wanie (wynik poni|ej 0,1-krotno[ci NDN). no[ci zwracano uwag na: prawidBowo[ Na przykBad na stanowisku produkcji kost - identyfikacji ha Basu i drgaD mechanicznych, ki brukowej pracownicy [wiadczyli prac przestrzeganie 8-godzinnego czasu pracy po ok. 7,5 godzin w nara|eniu na ha Bas, ale w warunkach przekroczenia NDN, popraw - na potrzeby interpretacji wyników po - no[ dokonywania oceny ryzyka zawodo - miarów pracodawca podaB tylko 40 minut wego, podejmowanie przez pracodawców jako czas nara|enia. dziaBaD w celu ograniczenia lub eliminowa- Zani|anie czasu ekspozycji i uzyskanie nia haBasu i drgaD mechanicznych. Celem przez to wyniku koDcowego poni|ej NDN kontro li by Bo tak|e sprawdzenie, czy i w ja - umo| liwia Bo tak|e niektórym pracodawcom kim stopniu pracodawcy znaj i stosu j po - zatrudnianie pracowników w godzinach stanowienia rozporzdzenia Ministra Go - nad liczbowych. Nieprzestrzeganie 8-godzin - spodarki i Pracy z 5 sierpnia 2005 r. nego czasu pracy i zatrudnianie pracow - w sprawie bezpieczeDstwa i higieny pra - ników w godzinach nadliczbowych na sta - cy przy pracach zwizanych z nara|e - nowiskach, na których stwierdzono prze - niem na haBas lub drgania mechaniczne kroczenie NDN haBasu lub drgaD mecha - (Dz. U. nr 157 poz. 1318). nicznych dotyczyBo 1 510 osób nara|onych IP 1/2009 22 oraz przekroczenie progu dziaBania drgaD prac w warunkach przekroczenia warto - u|ytkowania [rodków ochrony indywidual - mechanicznych (45%)  powinna opraco - [ci progu dziaBania haBasu nie udostpnia - nej. Nieprzekazanie instrukcji stwierdzo - wa organizacyjno -techniczny program no [rodków ochrony sBuchu. Równie| nie- no w 1/3 kontrolowanych zakBadów i doty - naprawczy, ale uczyniB to zaledwie co stosowanie ich przez pracowników w wa - czyBo to 23% pracowników wyposa|onych trzeci pracodawca. Oko Bo 15% przygotowa - runkach zagro|enia nie jest znaczcym pro- w [rodki ochrony sBuchu oraz 30%  w r- nych programów nie zostaBo wdro|onych blemem, chocia| sami pracodawcy nie s kawice antywibracyjne. w |ycie. Niektórzy pracodawcy obowizek dobrym przykBadem dla pracowników, bo - sporzdzenia programu naprawczego po - wiem lekcewa| zakBadanie ochron sBuchu Ocena ryzyka traktowali bowiem jako dodatkow formal- w strefach zagro|onych haBasem. Proble - zawodowego no[. Nale|y te| zaznaczy, |e cz[ pra- mem natomiast jest dobór ochron sBuchu codawców bez posiadania programu na - i ich u|ytkowanie. Przy doborze ochron - Udokumentowanej oceny ryzyka zawo - prawczego podejmowa Ba dzia Bania technicz - ników sBuchu pracodawcy na ogóB nie dowego nie mia Bo 6% ocenianych stanowisk ne i organizacyjne obni|ajce haBas lub dysponowali zmierzonymi warto[ciami pracy w 11% zakBadów. Nale|y jednak drgania mechaniczne. poziomu dzwiku C, wymaganymi do osza - podkre[li, |e w ponad poBowie kontrolo - Ograniczanie haBasu polegaBo na stoso - cowania poziomu dzwiku A pod ochron - wanych zakBadów ocena ta dokonywana by - waniu: ekranów izolujcych zródBo haBasu, nikiem sBuchu. Nie znali bowiem zaleceD Ba bardzo powierzchownie i czsto nieade - obudów dzwikochBonno-izolacyjnych, tBu- dotyczcych doboru i u|ytkowania zawar- kwatnie do istniejcych warunków. W pra - mików, a tak|e na zakupie nowych urz - tych w Polskiej Normie PN-EN 458. wie 60% kontrolowanych zakBadów w oce - dzeD i maszyn. DziaBania naprawcze Nale|y podkre[li, |e zarówno praco - nie ryzyka zawodowego nie uwzgldniono w przypadku ekspozycji na drgania mecha - dawcy, jak i pracownicy maj bardzo ogól - wystpujcego na stanowiskach ha Basu lub drgaD mechanicznych oraz sposobu wyko- nywania pracy. Nie wzito w niej pod uwa- g niektórych istotnych elementów, na przykBad faktycznego czasu nara|enia, w tym w godzinach nadliczbowych, oraz warto[ci progów dziaBania. Nie przekaza - no równie| informacji o skutkach dla zdrowia i bezpieczeDstwa pracowników wy - nikajcych z interakcji pomidzy haBa - sem i drganiami mechanicznymi, poniewa| nie znano tej zale|no[ci. WedBug oceny inspektorów, przyczyn tego, oprócz niewiedzy, byBo dokonywanie przez wielu pracodawców oceny ryzyka za - wodowego wg Polskiej Normy PN -N - -18002: 2000  Systemy zarzdzania bez- pieczeDstwem i higien pracy. Ogólne wy- tyczne do oceny ryzyka zawodowego , w której zamieszczono inne zasady oceny niczne polegaBy gBównie na zastpowaniu n wiedz o skutkach oddziaBywania haBa - ryzyka zawodowego. Dlatego gBówny in - wyeksploatowanego sprztu  sprztem su i sposobach zapobiegania tym skutkom. spektor pracy uznaB, i| konieczne jest ujed- nowym, nieemitujcym drgaD ponadnor - Nie wiedz, |e skuteczna ochrona przy po- nolicenie podej[cia do oceny ryzyka zawo - matywnych. Ponadto ograniczanie drgaD mocy ochronników sBuchu jest uwarunko- dowego w Polskiej Normie i obowizuj - mechanicznych polegaBo tak|e na dylata - wana noszeniem ich przez caBy czas prze- cych przepisach, bowiem wi|e si to z po- cji posadowienia maszyn w pod Bo|u i na ru - bywania w [rodowisku zagro|onym. O bra - dejmowanymi przez pracodawc dziaBania- rocigach wentylacyjnych. ku wiedzy pracowników i osób nadzoruj - mi zmniejszajcymi ryzyko zawodowe. Powszechnie stosowan metod ogra - cych prace mo|e [wiadczy tak|e brak dba- W tej sprawie skierowaB pismo do preze - niczenia oddzia Bywania ha Basu jest udostp - Bo[ci o ich stan techniczny. sa polskiego komitetu normalizacyjnego nianie pracownikom indywidualnych Brak wiedzy pracodawców i osób nad - z pro[b o podjcie prac nad aktualizacj ochron sBuchu, chocia| powinny by one zorujcych prace, przy których wystpu - wymienionej normy. Wniosek, zgodnie stosowane tylko wtedy, gdy wyeliminowa- j drgania mechaniczne, a tak|e zBo|ono[ z otrzyman informacj, zostaB przyjty nie ryzyka nie jest mo|liwe przy zastoso - problematyki doboru rkawic chroni do realizacji. - waniu innych rozwizaD. cych przed drganiami miejscowymi jest Doda nale|y, |e w dokumentacji oce - z reguBy przyczyn niewyposa|ania w nie ny ryzyka zawodowego informacje o cza - Ochrony indywidualne pracowników. Rkawic chronicych sie trwania nara|enia by By niespójne z cza - i ich u|ytkowanie przed drganiami miejscowymi nie miaBo sem nara|enia udokumentowanym w spra - a| 35% ocenianych pracowników w 43% wozdaniach z pomiarów haBasu lub drgaD Wyniki kontroli wskazuj, |e tylko nie - kontrolowanych zakBadów. mechanicznych. Problem wystpiB w 45% wielu pracownikom (3% ocenianych w 6% Pracodawcy lekcewa| równie| obowi- kontrolowanych zakBadów, w których prze - kontrolowanych zakBadów) wykonujcym zek przekazania pracownikom instrukcji prowadzone byBy pomiary. 1/2009 IP 23 stopniu, jest niedostateczna znajomo[ przez pracodawców rozporzdzenia Mini - Odsetek zakBadów, w których stwierdzono stra Gospodarki i Pracy z 5 sierpnia 2005 nieprawidBowo[ci r. w sprawie bezpieczeDstwa i higieny pra - cy przy pracach zwizanych z nara|e - niem na haBas lub drgania mechaniczne. Jest ona wynikiem m.in. jego nieprzejrzy - stej formy  na skutek poBczenia haBasu i drgaD mechanicznych w jednym przepi- sie, a tak|e stosowania zapisów niezrozu- miaBych dla pracodawców. Pracodawcy w szczególno[ci maj problem z przestrze - ganiem § 4 ust. 1 i § 9 ust. 1. Aktualnie bra- kuje wskazówek, w jaki sposób stosowa te zapisy, a w szczególno[ci jak ustala na - ra|enie indywidualne. Takiej informacji nie zawieraj serwisy internetowe i poradni - ki dostpne dla pracodawców. Za ma Be jest tak|e zaanga|owanie osób wykonujcych zadania sBu|by bhp w ma Bych i [rednich za - kBadach, które nie analizuj wyników po - miarów haBasu i drgaD mechanicznych w kontek[cie rzeczywistych warunków pra - cy. Prowadzi to m.in. do wykonywania po - miarów tylko na niektórych stanowiskach i niewBa[ciwego identyfikowania nara|enia pracowników. W tym zakresie potrzebna Ponad 10% pracowników nara|onych cych wyników oceny ryzyka wymienio - jest edukacja pracodawców i sBu|b bhp peB - na haBas lub drgania mechaniczne nie otrzy- nych w § 10 rozporzdzenia Ministra Go- nicych w zakBadzie rol doradców. maBo informacji o zagro|eniu, m.in. dlate - spodarki i Pracy, w tym wyników pomia - Ze wzgldu na potrzeb uBatwienia go, |e na ich stanowiskach nie zidentyfi - rów, warto[ci NDN i progów dziaBania, zrozumienia i efektywniejszego stosowa - kowano tych czynników i nie ujto ich skutków oddziaBywania haBasu. Problem nia przez pracodawców postanowieD ww. w ocenie ryzyka zawodowego. Na 1/3 kon - wystpiB u 37% kon trolowanych pracodaw- rozporzdzenia Ministra Gospodarki i Pra - trolowanych stanowisk pracy, na których ców, zatrudniajcych pracowników w na - cy, gBówny inspektor pracy wystpiB do mi - wielko[ci NDN haBasu byBy przekroczone, ra|eniu na haBas i 42%  na drgania me - nistra pracy i polityki spoBecznej z wnio - brak byBo oznakowania informujcego chaniczne. skiem o nowelizacj przepisu, m.in. przez o niebezpieczeDstwie i obowizku stoso - Pracodawcy na ogóB wywizuj si tak - doprecyzowanie zapisów dotyczcych do - wania ochronników sBuchu. Na podstawie |e z obowizku zapewnienia opieki profi - boru ochron sBuchu, okre[lenie trybu za - przeprowadzonych kon troli mo|na stwier- laktycznej pracownikom zatrudnionym pewnienia informacji i szkolenia w zakre - dzi, |e obowi zek informowania pracow- w nara|eniu na haBas i drgania mechanicz - sie odnoszcym si do wyników oceny ry - ników o zagro|eniu haBasem lub drgania - ne, chocia| traktuj go nadal bardzo for- zyka zawodowego. Minister nie podzieliB mi mechanicznymi pracodawcy traktuj malnie. Wtpliwo[ci budzi jako[ tych ba- jednak pogldu GIP i poinformowaB, |e nie bardzo formalnie i nie wi| go z dziaBania - daD, bowiem lekarze nie zawsze otrzymy - s przewidziane prace nad nowelizacj roz- mi profilaktycznymi dotyczcymi ochrony wali od pracodawców informacje o haBasie porzdzenia. W tej sytuacji PaDstwowa In - zdrowia pracowników. W tym zakresie nie na stanowisku pracy (23%) i drganiach me - spekcja Pracy stoi na stanowisku, |e pra - ma wspóBpracy z pracownikami. chanicznych (28%), w tym równie| o aktu - codawcom nale|y dostarczy praktyczne alnych wynikach badaD i pomiarów. Leka - wskazówki, np. w formie wytycznych Szkolenia bhp rze najcz[ciej nie zapoznawali si osobi- o stosowaniu przepisów ww. rozporzdze - i opieka lekarska [cie z warunkami na stanowiskach pracy, nia Ministra Gospodarki i Pracy. Powinny a wspóBpraca z pracodawcami ogranicza - by one napisane prostym i zrozumiaBym Pracodawcy z reguBy wywizuj si Ba si do wykonania badaD profi laktycznych jzykiem i zawiera m.in. praktyczne in - z obowizku zapewnienia pracownikom i wydania za[wiadczenia. formacje uBatwiajce ocen ryzyka zawo - szkoleD w dziedzinie bhp. Bez wymaga - Zestawienie stwierdzonych podczas dowego, zgodnie z § 4 ust. 1, a tak|e przy- nego szkolenia dopuszczono do pra - kontroli nieprawidBowo[ci przedstawio- kBady ustalania nara|enia indywidualnego, cy 596 osób pracujcych w nara|eniu no na wykresie. zdefiniowanego w § 2 pkt 6, zwizanego na haBas (3%) oraz 142  na drgania me- z wystpowaniem ha Basu lub drgaD mecha - chaniczne (5%), odpowiednio w 14% Nieznajomo[ przepisów nicznych. i 10% kontrolowanych zakBadów. Istotnym problemem jest jednak nieuwzgldnienie W ocenie inspektorów pracy przyczyn Ewa Krasuska w programach szkoleD zagadnieD dotycz - stwierdzonych nieprawidBowo[ci, w du|ym Departament Warunków Pracy GIP IP 1/2009 24

Wyszukiwarka