plik


ÿþWYTRZYMAAOZ MATERIAAÓW II OPRACOWANIE ZAGADNIEC ZIP 2011 1. Poda kryteria stosowane w tradycyjnym podej[ciu do wytrzymaBo[ci materiaBów. Kryterium uszkodzeD wskutek odksztaBcenia plastycznego: lub : - wyrazna gr. plastyczno[ci - umowna gr. plastyczno[ci Kryterium maksymalnego napr|enia stycznego (hipoteza Tresci Guest a)  Uszkodzenie nie wystpi je|eli max. napr|enia tnce nie osignie warto[ci gr. Plastyczno[ci przy jednoosiowym rozciganiu. Kryterium maksymalnej energii odksztaBcenia postaciowego (hipoteza Mises-Huber-Hencky-Maxwell a)  uszkodzenie nie wystpi je|eli energia odksztaBcenia postaciowego nie osignie warto[ci równej energii odksztaBcenia postaciowego potrzebnej do uplastycznienia/uszkodzenia przy jednoosiowym rozciganiu. ( ) ( ) ( ) Dla àð Kryterium uszkodzenia wskutek pkania kruchego: Kryterium max. napr|enia normalnego (kryterium Coulomba)  zniszczenie zachodzi gdy max. Napr|enie gBówne osiga wytrzymaBo[ graniczn materiaBu dla rozcigania prostego (przyjmuje si |e wytrzymaBo[ graniczna materiaBu przy rozciganiu i [ciskaniu jest taka sama). (( Kryterium Mohra 2. Okre[li ró|nic pomidzy wspóBczynnikiem koncentracji napr|eD i wspóBczynnikiem intensywno[ci napr|eD. WspóBczynnik koncentracji napr|enia ( )  to stosunek wytworzonego na dnie karbu napr|enia do napr|enia normalnego . ; - nie zale|y od rodzaju materiaBu jest funkcj 1 konfiguracji geometrycznej defektu i obci|enia zewntrznego); - stosowany przy ocenie spitrzenia napr|eD wokóB koncentratorów o skoDczonym promieniu krzywizny (np. otworów lub karbów*) w przypadku otworów koBowych max. warto[ WSP. ; -*je|eli rozpatruje si szczelin w postaci otworu eliptycznego o du|ej osi 2a i maBej osi b to wspóBczynnik koncentracji napr|eD wynosi: , gdzie - promieD krzywizny na koDcach elipsy. Dla szczelin  matematycznych w których pojcie to traci sens bo -> . WspóBczynnik intensywno[ci napr|enia K  to granica do której zmierza iloczyn napr|enia normalnego do powierzchni pknicia i pierwiastka kwadratowego z odlegBo[ci mierzonej od frontu szczeliny pomno|onej przez czynnik lim ( ) ( ); - nie zale|y od rodzaju materiaBu jest funkcj konfiguracji geometrycznej defektu i obci|enia zewntrznego); -jest miar napr|eD wokóB wierzchoBka szczeliny (poprzez szczelin nale|y rozumie przypadek granicy karbu którego promieD krzywizny zmierza do zera); -posiada warto[ci krytyczne: - dla pBaskiego stanu napr|eD - dla pBaskiego stanu odksztaBcenia (Aby je wyznaczy nale|y do[wiadczalnie wyznaczy siB (lub napr|enie) oraz rozmiar szczeliny w momencie zapocztkowania jej propagacji) 3. Pokaza na mapie mechanizmów pkania obszar zastosowania mechaniki pkania. Mechanika pkania zajmuje si obszarem pkania kruchego typu . . (dotyczy 1. Wykresu) Pkanie kruche typu  zachodzi przy napr|eniach ni|szych ni| granica plastyczno[ci. Pkanie kruche typu  wystpuje powy|ej mikroskopijnej granicy plastyczno[ci ale poni|ej makroskopowej Re. Pkanie kruche typu  wstpuje powy|ej makroskopowej Re ale poni|ej Rm. 2 4.Na czym polega pkanie kruche kontrolowane zarodkowaniem pkni? Pkanie kruche kontrolowane zarodkowaniem pkni  typ 2a  miejsca pknicia granicy wytrzymaBo[ci granic plastyczno[ci bez globalnego uplastycznienia; do pknicia wystarczy pojawienie si zarodków pkania: materiaB wolny od wad nie ma |adnych pkni;  pknicie powstaje podczas obci|ania powy|ej granicy spr|ysto[ci;  dochodzi do po[lizgu w systemach Batwego po[lizgu poni|ej makroskopowej granicy plastyczno[ci;  po przekroczeniu granicy plastyczno[ci gdy pojawiaj si zarodki pknicia  materiaB pka natychmiast. Zarodkowanie pkni wystpuje najcz[ciej na powierzchni materiaBu lub w warstwie przypowierzchniowej. Mikropknicia powstaj na ogoB w osBabionych obszarach powierzchni gdzie pod wpBywem wzajemnego dziaBania zewntrznych i wewntrznych napr|eD nastpuje lokalne odksztaBcenie plastyczne. Zarodkuj one wzdBu| pBaszczyzn w których wystpuj max napr|enia styczne tzn pod katem 45 do kierunku max napr|enia rozcigajcego. GBównym miejscem zarodkowania pkni s trwaBe pasma po[lizgu - poni|ej makroskopowej granicy plastyczno[ci dochodzi do po[lizgu w systemach Batwego po[lizgu po jej przekroczeniu pojawiaj si zarodki pkni i materiaB pka natychmiastowo. Re<Ã<Rm 5.Na czym polega pkanie kruche kontrolowane rozwojem pknicia? Pkanie typu 3a:  materiaB nie ma |adnych pierwotnych wad;  powstaje po przekroczeniu granicy plastyczno[ci;  tworzy si przew|enie;  pknicia si rozwijaj do momentu doj[cia do granicy odporno[ci na pkanie  po czym materiaB pka. Tworzy si przew|enie pknicia rozwijaj si do momentu doj[cia do granicy odporno[ci na pkanie po czym materiaB pka. Rozprzestrzenianie pknicia kontroluje proces pkania i zachodzi w 2 stadiach: 1. - podkrytyczny wzrost pknicia - pknicie rozprzestrzenia si wzgldnie powoli podczas zwikszania obci|enia; 2. - krytyczny wzrost pknicia - rozprzestrzenianie pknicia staje si niekontrolowane i nie wymaga zwikszania obci|enia - stadium to koDczy proces pkania. Re<Ã<Rm 3 6. Czym ró|ni si pkanie kruche typu II i III od pkania kruchego typu I. Pkanie kruche typu I Pkanie kruche typu II i III jest odpowiedzi na rozwój istniejcych w materiale zajmuj si materiaBami wolnymi od pkni pkni powstaBych przed jego obci|eniem na etapie wytwarzania i przetwarzania go wystpuje grubo powy|ej granicy plastyczno[ci pktII wystpuje poni|ej makroskopowej granicy plastyczno[ci pktIII  powy|ej Wi|emy je z materiaBami o wysokiej wytrzymaBo[ci pkt II i III poprzedzone jest przez odksztaBcenie wic pknicia nie poprzedzi odksztaBcenie dziki któremu mo|na dostrzec zagro|enie pkniciem oraz mamy czas na interwencj i uniknicie pknicia. Jest najgrozniejszym typem pkania kruchego gdy| rozwój pknicia jest niestabilny. Napr|enia osigaj pewien poziom dBugo[ pknicia pewn warto[ i nagle tracimy stabilno[  pknicie osiga warto[ krytyczn i rusza w sposób katastrofalny. Pkanie kruche typu I wystpuje zawsze w zakresie odksztaBceD spr|ystych. Kontrolowane jest przez wstpnie istniejce pknicia tzn. wady materiaBu powstaBe przy jego odlewaniu czy obróbce mechanicznej. Wystpuj zawsze poni|ej makrop. Re. Przy pkaniu kruchym typu II i III musi doj[ do odksztaBcenia plastycznego aby doszBo do powstania zarodków pkania. 7. Poda wzór na krytyczne napr|enie pkania przy pBaskim stanie odksztaBcenia. K  krytyczna warto[ wspóBczynnika intensywno[ci napr|eD dla pBaskiego stanu odksztaBcenia 1C a  krytyczna dBugo[ pknicia ( ) Y  wspóBczynnik poprawkowy uwzgldniajcy ksztaBt i wymiary próbki : f 4 8. Poda wzór na krytyczn dBugo[ pknicia. K Ic- krytyczna warto[ wspóBczynnika intensywno[ci napr|eD dla PSO [Przedmiotowy System Oceniania] à kryt- krytyczne napr|enia pkania dla PSO y- wspóBczynnik poprawkowy uwzgldniajcy ksztaBt i wymiary próbki f(Q/W) 9. Narysowa wykres wytrzymaBo[ci szcztkowej. 5 10. Wyja[ni jak ustala si czas inspekcji w przypadku rozwoju pkni dBu|szych od pkni mo|liwych do wykrycia metodami badaD nieniszczcych. Przypadek: a >a p d a c- dBugo[ krytyczna a p- dopuszczalna dBugo[ pknicia a d- najmniej mo|liwa do wykrycia dBugo[ pknicia Pknicie musi zosta odkryte i usunite bo niby bdzie w obszarze spokoju ale bdzie zmierza do katastrofy. tu nie widzimy pknicia dopiero w punkcie (t ,a ) 1 d 6 Wykres: Rozwój pkni: ZakBadamy |e przy ka|dej inspekcji urzdzenia diagnostyczne wykazuj istnienie pkni i informuj o ich wielko[ci. Wtedy po wynikach inspekcji ustalamy czas do kolejnej taki aby przy obci|eniach z jakimi pracuje element (nominalne ale raczej na bezpieczeDstwa-max) nie doszBo do rozwoju pkni ponad wielko[ krytyczn (powy|ej której dla danych 1 obserwujemy niestabilny rozwój pkni). Mo|na nazwa nadzorowaniem z tolerancj uszkodzeD. Czas na kontrol dzielimy na póB i robimy inspekcj-wykrywamy pknicie-> usun je trzeba-> usun mechanicznie lub wymieni cz[ (monitoring): przywracamy stan gdzie nie widzimy pknicia lub jeste[my na granicy ( ale mamy rezerw dBugo[ci midzy dopuszczaln a krytyczn). 7 11. Wyja[ni jak ustala si czas inspekcji w przypadku rozwoju pkni krótszych od pkni mo|liwych do wykrycia metodami badaD nieniszczcych. ap < ad Mamy konstrukcj - pknie nie wiemy kiedy nie mo|na wykry pknicia. Kontrola rozwoju pkni w drugim groznym przypadku kiedy ap < ad: ap - dopuszczalna dBugo[ pknicia ad - najmniej mo|liwa do wykrycia dBugo[ pknicia H -czas inspekcji Tu zaczynam od wykresu a(t). Wybieram sobie dBugo[ kontroln (wyznaczon w laboratorium) i od tego czasu monitoruje si powrót do wykresu nanosimy dBugo[ kontroln (a proof) i patrzymy czy jest mniejsza od ap na wykresie a (sigma). 12. Narysowa map mechanizmów pkania dla metali o sieci A1. 1 - pkanie cigliwe 2 - pkanie peBzaniowe transkrystaliczne 3 - rozerwanie cigliwe 4 - pkanie peBzaniowe midzykrystaliczne 8 13. Narysowa map mechanizmów pkania dla metali o sieci A2. 1 - pkanie Bupliwe II i lub kruche midzykrystaliczne II 2 - pkanie Bupliwe III i lub kruche midzykrystaliczne III 3 - pkanie cigliwe 4 - rozerwanie cigliwe 5 - pkanie Bupliwe I i lub kruche midzykrystaliczne I 6 - pkanie peBzaniowe transkrystaliczne 7 - pkanie peBzaniowe midzykrystaliczne 14. Kiedy stosujemy mechanik pkania, a kiedy tradycyjne kryteria wytrzymaBo[ciowe. x (na wykresie)- to nas w klasycznej wytrzymaBo[ci nie interesuje Klasyczne kryteria wytrzymaBo[ciowe: klasyczna mechanika zaleca sigma < ; przekroczysz granic plastyczno[ci - konstrukcja dozna odksztaBceD trwaBych i to jest zBe - projektuj w zakresie odksztaBceD spr|ystych wprowadz wspóBczynnik bezpieczeDstwa zapytaj jakie maksymalne obci|enie lub sigma mo|e by. Pkanie kruche i mie[ci si w klasyce bo punktem krytycznym jest Re a w pkaniu kruchym wa|ne jest (wraz z rozwojem pknicia) (reszta na kolejnej stronie & ) 9 Mechanika pkania: Krytyczna warto[ intensywno[ci napr|eD gdzie przechodzi pknicie w stan niestabilny. Stosowana do materiaBów wysokowytrzymaBych; stosuje si równie| w przypadku konstrukcji nara|onych na dziaBanie niskich bdz wysokich temperatur (turbiny kotBy parowe) - w podwy|szone temperaturze warto[ granicy plastyczno[ci zale|y od prdko[ci odksztaBcenia MateriaBy wysokowytrzymaBo[ciowe: nie mo|na uzna |e s bezpieczne w tym zakresie bo jest wra|liwy na pknicie. Trzeba wic monitorowa. Na wykresie jest przedstawiony niestabilny wzrost pkni wedBug liniowej mechaniki pkania. 15. Kiedy stosujemy liniow, a kiedy nieliniow mechanik pkania. Nieliniowa mechanika pkania (NMP) zajmuje si materiaBami plastycznymi lub bardzo plastycznymi, maj one t wBa[ciwo[ |e zanim pknie to w caBym przekroju sie uplastyczni i dopiero potem zostanie przekroczona makroskopowa granica plastyczno[ci; dotyczy przypadków w których odksztaBcenia plastyczne poprzedzajce rozwój pknicia przekraczaj wielko[ okre[lon warunkami liniowo- spr|ystej mechaniki pkania. Liniowa mechanika pkania (LMP) - korzystamy z niej wówczas kiedy uplastycznienie zachodzi tylko w wierzchoBku pknicia; rozpatruje przypadki w których propagacja pknicia odbywa si przy bardzo maBym odksztaBceniu plastycznym w obszarze wierzchoBka szczeliny. 10 16. Opisa procedur do[wiadczalnego wyznaczania odporno[ci na pkanie przy pBaskim stanie odksztaBcenia. Pomiar warto[ci K w warunkach laboratoryjnych przeprowadza si na podstawie odpowiedniej normy 1C która przewiduje pomiar odporno[ci na pkanie za pomoc próbek zginanych trójpunktowo lub rozcigania próbek zwartych w postaci pByty z jednostronnym karbem i inicjacyjn szczelin zmczeniow. Wymiary próbki dobiera si dowolnie z zachowaniem podanych na rysunku zale|no[ci wymiarowych. Najbardziej istotnym wymiarem jest tzw. czynna szeroko[ próbki W która powinna by równa podwójnej grubo[ci B. Przy doborze grubo[ci próbki korzysta si z tabeli okre[lajcej przybli|on warto[ B w zale|no[ci od Norma podaje tolerancje poszczególnych wymiarów i chropowato[ci oraz zale|no[ci midzy powierzchniami. Przeprowadza si rozrywanie próbki na maszynie wytrzymaBo[ciowej za pomoc uchwytów ze sworzniami umieszczonymi w otworach próbki. Dokonuje si przy tym rejestracji siBy obci|ajcej P w funkcji rozwarcia szczeliny V za pomoc tensometrycznego czujnika przemieszczeD wpitego w krawdzie szczeliny. Uzyskany wykres siBy w funkcji rozwarcia szczeliny mo|e odpowiada jednemu z trzech typów wykresów. siBa ro[nie liniowo. Pka na dwie cz[ci. Z tej zale|no[ci wyznaczamy warto[ K (zastpcza warto[c wspóBczynnika intensywno[ci Q napr|enia je|eli Pmax/P to: K =(P /BW1/2)f(a/W), (a/W)èðwspóBczynnik korekcyjny Q Q Q a- dBugo[ pknicia B- grubo[ próbki W- szeroko[ próbki. Warto[ K odpowiada warto[ci K je|eli s speBnione nastpujce nierówno[ci: a> 2,5(K /Re)2 IC Q Q B>=2,5(K /Re)2 . Nie speBnienie powy|szych warunków wymaga powtórzenia badaD na Q próbkach o wikszej grubo[ci. 11 17. Poda kryteria, jakie musz by speBnione, aby mo|liwe byBo uznanie KQ za KIC. Warto[ K nale|y wyznaczy na podstawie zale|no[ci P f(V) gdy Q P /P <=1,1 to max Q K =(P /(BW)1/2)+(a/W) Q o Warto[ K odpowiada warto[ci K je|eli s speBnione nierówno[ci: IC Q a>=2,5(K /Re)2 Q B>=2,5(K /Re)2 Q a-dBugo[ pknicia B- grubo[ próbki W- szeroko[ próbki K Q- zastepcza warto[ wspóBczynnika intensywno[ci napr|enia NiespeBnienie powy|szych warunków wymaga powtórzenia badaD na próbkach o wikszej grubo[ci. 18. Okre[li relacje pomidzy dBugo[ci pknicia i promieniem strefy uplastycznienia dla liniowej i nieliniowej mechaniki pkania. W przypadku liniowej mechaniki pkania (à <<R ) rozwojowi pknicia towarzyszy pk 0,2 uplastycznienie wierzchoBka o wymiarach takich |e promieD jest znacznie mniejszy od dBugo[ci pknicia r <<2a wystpuje w materiaBach wysokowytrzymaBych pknicia mog si rozwija poni|ej granicy 0 plastyczno[ci dochodzi do uszkodzenia i nastpuje nagBy rozwój pknicia, natomiast w nieliniowej mechanice pkania(à >R ) promieD jest porównywalny z dBugo[ci pknicia r ~2a po osigniciu pk 0,2 0 pewnej warto[ci nastpuje rozwój pknicia lecz bdzie rozwijaB si stabilnie po przekroczeniu dwóch linii rozwija si niestabilnie. 12 NMPçð èðLMP 19. Wyja[ni mechanizm pkania po[lizgowego. Pkanie po[lizgowe  defekt objto[ciowy powstaje w wyniku [cinania niekrystalograficznego i obrotu. Polega na rozwieraniu materiaBu wzdBu| mezoskopowych pasm [cinania na skutek po[lizgu struktur dyslokacyjnych (które doznaBy dezorientacji od stopni -4 stopni) . na rysunku: Pkanie wzdBu| pasm [cinania. . Pkanie wzdBu| pierwotnych zdefektowanych granic ziaren. Pkanie po[lizgowe zale|y od energii bBdu uBo|enia. Jest to pkanie cigliwe które powstaje w wyniku dziaBania napr|eD stycznych. Pkanie [cinanego materiaBu polega na rozerwaniu materiaBu wzdBu| mezoskopowych pasm [cinania. Pkanie to mo|e si rozwija pocztkowo wzdBu| pasma [cinania polega na utracie spójno[ci poszczególnych warstw materiaBu W drugim przypadku pkanie mo|e rozwija si wzdBu| zdefektowanych granic ziaren. 20. Okre[li zasady sterowania pkaniem po[lizgowym. Sprowadza si do: -Zmiany kierunku pasm [cinania poprzez: *jednoosiowe [ciskanie (nie eliminuje pkania po[lizgowego podczas [cinania) *trójosiowy stan napr|eD (mo|e wyeliminowa pkanie po[lizgowe) *napr|enia rozcigajce  przyspieszaj pkanie i pozostaj powierzchnie pknicia (ciecie bezodpadowe) - przebudowy podstruktury w obrbie pasm [cinania *rekrystalizacja dynamiczna (bardzo gBadka powierzchnia pknicia) -zmiany wspóBczynnika umocnienia materiaBu *pierwiastki stopowe *nagniatanie powierzchni *obni|enie temp. materiaBu -zmiany energii bBdu uBo|enia *maBa  wiór elementowy *po[rednia  segmentowy *du|a  cigBy Pkaniu po[lizgowemu przeciwdziaBa cementyt kulisty na granicy ziaren 13 21. Poda przykBady zastosowaD mezomechaniki w modelowaniu procesów mechanicznej obróbki materiaBów. Mezomechanika ma swoje zastosowanie w modelowaniu procesow: obrobki skrawaniem, wykrawania, toczenia, przecinania, okrawania obrobki [ciernej i wygBadzania. Istot mezomechaniki jest to i| bierze ona pod uwag synergizm zjawisk zachodzcych na ro|nych poziomach skali, to jest: -mikro, -mezo i - makro. Uwzgldnia ona trojwymiarowy rodzaj defektow struktury. Defekty te poruszaj si nie tylko wskutek [cinania ale te| wskutek obrotu. Samo [cinanie jest przy tym [cinaniem niekrystalograficznym. Mezoskopowo-makroskopowy model mechanizmu pkania po[lizgowego tBumaczy synergizm nastpujcych po sobie mechanizmow lokalizacji odksztaBceD i pkania materiaBow. Wykazano i| u podstaw obu tych mechanizmow le|y to samo zjawisko to jest lokalizacja odksztaBceD w izotermicznych, mezoskopowych pasmach [cinania. Opracowany model generuje zarowno kryteria sterowania lokalizacj odksztaBceD jak i przebiegiem pkania. Dziki temu stwarza on nowe mo|liwo[ci w zakresie zapobiegania i lub wykorzystywania pkania po[lizgowego do celow technicznych. Metody badania warto[ci i rozkBadu odksztaBceD w strefie [cinania oraz elektronomikroskopowe metody badania i sterowania wBasno[ciami mezostruktur wpByw na ksztaBt wiora wpByw na ksztaBt powierzchni pkania: . [cinanie klasyczne  du|e przemieszczenie na granicach ziaren - wklsBo-wypukBa powierzchnia pkania . [cinanie z rozciganiem  brak przemieszczeD po granicach ziaren  pBaska powierzchnia pkania . [cinanie z rekrystalizacj dynamiczn  zanik czuBo[ci pasm [cinania na rozciganie 4. [cinanie ze [ciskaniem  zmiana orientacji pasm [cinania  wielokrotne pkanie 12. Zbiornik pod ci[nieniem. Poda i przedstawi graficznie warunki uplastycznienia przed pkaniem. Kryterium uplastycznienia przed pkniciem: Àa <= C2*(K /à )2 c FC f M =K /à àðwskaznik materiaBowy 2 IC f Zcianki bezpiecznego zbiornika niskoci[nieniowego powinny odksztaBca si plastycznie przed jego pkniciem Kiedy zobaczymy wybrzuszenie jest to sygnaB |e zbiornik odksztaBci si plastycznie ale pknie du|o pózniej. 7. Zbiornik pod ci[nieniem. Poda i przedstawi graficznie warunki wycieku przed pkaniem. Kryterium wycieku przed pkaniem: (nie bdzie przekroczona granica plastyczno[ci)biornik taki |e à mniejsza od R i dla tego à krytyczna dBugo[ pknicia wynosi a . ekspoatacji 0,2 eksploatacji kryt & .. reszta na kolejnej stronie 14 1) Tu peknicie przejdzie przez [ciank 2) Grubo[c [cianki zbiornika powinna by mniejsza ni| a , wtedy drobny wyciek ze zbiornika. kryt Pknicie przechodzi przez grubo[ ale zbiornik nie ulega destrukcji spada ci[nienie w nim. Daje sygnaB bez monitoringu. Wiemy gdzie lokalnie zmniejszyBo si ci[nienie bo tam doszBo do rozszczelnienia i nastpiB wyciek. Z tego kryterium mo|na robi rury które bd spoczywa na dnie mórz i oceanów. Tym wiksze jest p-ci[nienie im wikszy bdzie stosunek(K /à ) i jest to nowy wskaznik materiaBowy FC2 f à (CK ) (Àt )1/2 IC t> pR Ãf p<=(4C2 ÀR )* (K à ) FC2 f M =K à 3 IC2 f Zbiornik wysokoci[nieniowy powinien natomiast przecieka zanim nastpi jego pknicie. 13. Pokaza na mapie mechanizmów pkania obszar zastosowania pkania po[lizgowego. Z tego co przeczytaBam w tych notatkach i zrozumiaBam |e to pkanie po[lizgowe charakteryzuj powstale pasma [cinania czyli tak jak dla cigBego. I dlatego daje ten wykres ale reki uci nie dam;( 15. Poda przykBady zastosowaD modelu mechanizmu pkania po[lizgowego wzdBu| pasm [cinania. Nie mogBam tego znale| 15

Wyszukiwarka