plik


ÿþdysleksja Miejsce na naklejk z kodem szkoBy MFA-P1_1P-072 EGZAMIN MATURALNY Z FIZYKI I ASTRONOMII MAJ POZIOM PODSTAWOWY ROK 2007 Czas pracy 120 minut Instrukcja dla zdajcego 1. Sprawdz, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 11 stron (zadania 1  23). Ewentualny brak zgBo[ przewodniczcemu zespoBu nadzorujcego egzamin. 2. Rozwizania i odpowiedzi zapisz w miejscu na to przeznaczonym przy ka|dym zadaniu. 3. W rozwizaniach zadaD rachunkowych przedstaw tok rozumowania prowadzcy do ostatecznego wyniku oraz pamitaj o jednostkach. 4. Pisz czytelnie. U|ywaj dBugopisu/pióra tylko z czarnym tuszem/atramentem. 5. Nie u|ywaj korektora, a bBdne zapisy wyraznie przekre[l. 6. Pamitaj, |e zapisy w brudnopisie nie podlegaj ocenie. 7. Podczas egzaminu mo|esz korzysta z karty wybranych wzorów i staBych fizycznych, linijki oraz kalkulatora. 8. WypeBnij t cz[ karty odpowiedzi, któr koduje zdajcy. Nie wpisuj |adnych znaków w cz[ci przeznaczonej Za rozwizanie dla egzaminatora. wszystkich zadaD 9. Na karcie odpowiedzi wpisz swoj dat urodzenia i PESEL. mo|na otrzyma Zamaluj pola odpowiadajce cyfrom numeru PESEL. Bcznie BBdne zaznaczenie otocz kóBkiem i zaznacz wBa[ciwe. 50 punktów {yczymy powodzenia! WypeBnia zdajcy przed rozpoczciem pracy KOD PESEL ZDAJCEGO ZDAJCEGO 2 Egzamin maturalny z fizyki i astronomii Poziom podstawowy ZADANIA ZAMKNITE W zadaniach od 1. do 10. wybierz i zaznacz na karcie odpowiedzi jedn poprawn odpowiedz. Zadanie 1. (1 pkt) Dwaj rowerzy[ci poruszajc si w kierunkach wzajemnie prostopadBych oddalaj si od siebie z prdko[ci wzgldn o warto[ci 5 m/s. Warto[ prdko[ci jednego z nich jest równa 4 m/s, natomiast warto[ prdko[ci drugiego rowerzysty wynosi A. 1 m/s. B. 3 m/s. C. 4,5 m/s. D. 9 m/s. Zadanie 2. (1 pkt) Spadochroniarz o masie 75 kg opada na spadochronie pionowo w dóB z prdko[ci o staBej warto[ci 5 m/s. SiBa oporów ruchu ma warto[ okoBo A. 25 N. B. 75 N. C. 250 N. D. 750 N. Zadanie 3. (1 pkt) Linie pola magnetycznego wokóB dwóch równolegBych umieszczonych blisko siebie przewodników, przez które pByn prdy elektryczne o jednakowych nat|eniach, tak jak pokazano poni|ej, prawidBowo ilustruje rysunek A. 1. B. 2. C. 3. D. 4. rysunek 1 rysunek 2 rysunek 3 rysunek 4 Zadanie 4. (1 pkt) Monochromatyczna wizka [wiatBa wysBana przez laser pada prostopadle na siatk dyfrakcyjn. Na ekranie poBo|onym za siatk dyfrakcyjn mo|emy zaobserwowa A. jednobarwne pr|ki dyfrakcyjne. B. pojedyncze widmo [wiatBa biaBego. C. pojedynczy jednobarwny pas [wiatBa. D. widma [wiatBa biaBego uBo|one symetrycznie wzgldem pr|ka zerowego. Zadanie 5. (1 pkt) Zasada nieoznaczono[ci Heisenberga stwierdza, |e A. im dokBadniej ustalimy warto[ pdu czstki, tym dokBadniej znamy jej poBo|enie. B. im dokBadniej ustalimy warto[ pdu czstki, tym mniej dokBadnie znamy jej poBo|enie. C. nie ma zwizku pomidzy dokBadno[ciami ustalenia warto[ci pdu i poBo|enia czstki. D. im mniej dokBadnie znamy warto[ pdu czstki, tym mniej dokBadnie mo|emy ustali jej poBo|enie. Egzamin maturalny z fizyki i astronomii 3 Poziom podstawowy Zadanie 6. (1 pkt) Wizka dodatnio naBadowanych czstek pochodzenia kosmicznego dociera do Ziemi prostopadle do jej powierzchni w okolicach równika (rys.). W wyniku dziaBania ziemskiego pola magnetycznego zostanie ona odchylona w kierunku Pn o[ obrotu Ziemi A. póBnocnym. B. poBudniowym. S C. wschodnim. Z D. zachodnim. W N Pd Zadanie 7. (1 pkt) Rozcignicie spr|yny o 1 cm z poBo|enia równowagi wymaga wykonania pracy 2 J. Rozcignicie tej samej spr|yny o 3 cm, równie| z poBo|enia równowagi, wymaga wykonania pracy A. 6 J. B. 12 J. C. 18 J. D. 24 J. Zadanie 8. (1 pkt) Podczas przej[cia wizki [wiatBa z o[rodka o wikszym wspóBczynniku zaBamania do o[rodka o mniejszym wspóBczynniku zaBamania dBugo[ fali prdko[ fali A. ro[nie, ro[nie, B. ro[nie, maleje, C. maleje, ro[nie, D. maleje, maleje, Zadanie 9. (1 pkt) Sprawno[ silnika cieplnego wynosi 20%. W cigu 1 godziny silnik oddaje do chBodnicy 20 kJ energii. W tym czasie pobiera on z grzejnika energi ciepln o warto[ci A. 25 kJ. B. 40 kJ. C. 50 kJ. D. 100 kJ. Zadanie 10. (1 pkt) Trzy czwarte pocztkowej liczby jder pewnego izotopu promieniotwórczego ulega rozpadowi w czasie 24 godzin. Okres poBowicznego rozpadu tego izotopu jest równy A. 2 godziny. B. 4 godziny. C. 8 godzin. D. 12 godzin. 4 Egzamin maturalny z fizyki i astronomii Poziom podstawowy ZADANIA OTWARTE Rozwizania zadaD o numerach od 11 do 23 nale|y zapisa w wyznaczonych miejscach pod tre[ci zadania. 11. Samochód (2 pkt) Samochód rusza z miejsca ruchem jednostajnie przyspieszonym z przyspieszeniem o warto[ci 3 m/s2 i porusza si po prostoliniowym, poziomym odcinku autostrady. Oblicz warto[ prdko[ci [redniej samochodu po pierwszych czterech sekundach ruchu. vsr = s t at2 at Ò! vsr = = 2t 2 at2 s = 2 m 3 Å"4s s2 ; vsr = 6 m vsr = 2s 12. Wagon (2 pkt) Lokomotywa manewrowa pchnBa wagon o masie 40 ton nadajc mu pocztkow prdko[ o warto[ci 5 m/s. Wagon poruszajc si ruchem jednostajnie opóznionym zatrzymaB si po upBywie 20 s. Oblicz warto[ siBy hamujcej wagon. ”v a = ”v ”t Ò! F =m F ”t a = m m 5 F = 40Å"103 kgÅ"s 20 s F =104 N 13. PiBka (3 pkt) Gimnastyczka wyrzuciBa pionowo w gór piBk z prdko[ci o warto[ci 4 m/s. PiBka w momencie wyrzucania znajdowaBa si na wysoko[ci 1 m liczc od podBogi. Oblicz warto[ prdko[ci, z jak piBka uderzy o podBog. ZaBó|, |e na piBk nie dziaBa siBa oporu. 2 mv0 + mgh = mv2 Ek + Ep0 = Ek Ò! 0 22 2 2 v2 = v0 + 2gh Ò! v = v0 + 2gh m2 m m v = 16 + 2Å"10 Å"1m ; v = 6 s s2 s2 Egzamin maturalny z fizyki i astronomii 5 Poziom podstawowy 14. Kule (3 pkt) Dwie maBe jednorodne kule A i B o jednakowych masach umieszczono w odlegBo[ci 10 cm od siebie. Kule te oddziaBywaBy wówczas siB grawitacji o warto[ci 6,67·10-9 N. Obok tych kul umieszczono maB jednorodn kul C tak, jak pokazano na rysunku (widok z góry). Masa kuli C jest czterokrotnie wiksza od masy kuli B, a odlegBo[ pomidzy kul B i C wynosi 20 cm. FAB A FW B FBC C Oblicz warto[ wypadkowej siBy grawitacji dziaBajcej na kul B. mm FAB = G r2 Ò! F = F AB BC mÅ"4m mm FBC = G = G 2 r2 2r ( ) 22 Fw = F + F = 2 Å" F ( ) ( ) AB BC AB F = 2 Å"6,67Å"10-9 N ; F H" 9,43Å"10-9 N WW 15. Pierwsza prdko[ kosmiczna (2 pkt) Wyka| (nie obliczajc warto[ci liczbowych), |e warto[ pierwszej prdko[ci kosmicznej dla Ziemi mo|na obliczy z zale|no[ci v = gRZ gdzie: g  warto[ przyspieszenia ziemskiego na powierzchni Ziemi, a RZ  promieD Ziemi. MZ v = G I RZ oraz MZ 2 g = G Ò! GMZ = gRZ 2 RZ 2 RZ v = g = gRZ I RZ Nr zadania 11 12 13 14 15 WypeBnia Maks. liczba pkt 2 2 3 3 2 egzaminator! Uzyskana liczba pkt 6 Egzamin maturalny z fizyki i astronomii Poziom podstawowy 16. Mars (4 pkt) Planuje si, |e do 2020 roku zostanie zaBo|ona na powierzchni Marsa baza dla kosmonautów. Wikszo[ czasu podczas lotu na Marsa statek kosmiczny bdzie podró|owaB z wyBczonymi silnikami napdowymi. 16.1. (2 pkt) Ustal, czy podczas lotu na Marsa (z wyBczonymi silnikami) kosmonauci bd przebywali w stanie niewa|ko[ci. Odpowiedz krótko uzasadnij, odwoBujc si do praw fizyki. Tak, kosmonauci podczas lotu na Marsa (z wyBczonymi silnikami) bd przebywali w stanie niewa|ko[ci. Oba ciaBa (kosmonauta i statek kosmiczny) poruszaj si pod wpBywem siB, które nadaj im jednakowe przyspieszenia, zatem kosmonauci nie bd odczuwali dziaBania siB ci|ko[ci. WokóB Marsa kr| dwa ksi|yce Fobos (Groza) i Dejmos (Strach). Obiegaj one planet po prawie koBowych orbitach poBo|onych w pBaszczyznie jej równika. W tabeli poni|ej podano podstawowe informacje dotyczce ksi|yców Marsa. Zrednia odlegBo[ od Marsa Okres obiegu Zrednica Masa Gsto[ Ksi|yc w tys. km w dniach w km w 1020 kg w kg/m3 Fobos 9,4 0,32 27 0,0001 2200 Dejmos 23,5 1,26 13 0,00002 1700 Na podstawie: "Atlas UkBadu SBonecznego NASA", PrószyDski i S-ka, Warszawa 1999 r. 16.2. (2 pkt) Wyka|, korzystajc z danych w tabeli i wykonujc niezbdne obliczenia, |e dla ksi|yców Marsa speBnione jest III prawo Keplera. 2 2 2 T T T F D = const, zatem = 3 RsrF D R3 R3 (0,32dnia)2 (1,26dnia)2 = (9,4Å"106 m)3 (23,5Å"106 m)3 1,23Å"10-4 H"1,22Å"10-4 Egzamin maturalny z fizyki i astronomii 7 Poziom podstawowy 17. ZaBamanie [wiatBa (4 pkt) Monochromatyczna wizka [wiatBa biegnca w powietrzu pada na przezroczyst pBytk pBasko-równolegB tak jak pokazano na rysunku. ± = 30o ± = 45o ± = 60o 30o sin ± 0,5000 0,7071 0,8660 cos ± 0,8660 0,7071 0,5000 tg ± 0,5774 1,0000 1,7321 30o ctg ± 1,7321 1,0000 0,5774 17.1. (2 pkt) Oblicz wspóBczynnik zaBamania materiaBu, z którego wykonano pBytk. Wykorzystaj informacje zawarte na rysunku oraz tabel. Kt padania ± = 90º  30º = 60º, a kt zaBamania ² = 30º sin± n = sin ² sin 60° 0,8660 n = ; n = ; n H"1,73 sin30° 0,5000 17.2. (2 pkt) Zapisz dwa warunki, jakie musz by speBnione, aby na granicy dwóch o[rodków wystpiBo zjawisko caBkowitego wewntrznego odbicia. 1. ZwiatBo musi pada na granic dwóch o[rodków przy warunku n2 < n1. 2. Kt padania promienia [wiatBa ± musi speBnia warunek ± > ±gr. 18. WahadBo matematyczne (6 pkt) Równanie opisujce zale|no[ wychylenia od czasu, dla maBej kulki zawieszonej na cienkiej nici i poruszajcej si ruchem harmonicznym, ma w ukBadzie SI posta: x = 0,02sin 20 t. Do obliczeD przyjmij, |e ukBad ten mo|na traktowa jako wahadBo matematyczne oraz, |e warto[ przyspieszenia ziemskiego jest równa 10 m/s2. 18.1. (2 pkt) Oblicz dBugo[ tego wahadBa. x = AsinÉt 2À Ò! T = s 20 x = 0,02sin 20t 2 m 4À 10 Å" s2 2 l gT 20 s2 T = 2À Ò! l = ; l = ; l = 0,5m 22 g 4À 4À Nr zadania 16.1 16.2 17.1 17.2 18.1 WypeBnia Maks. liczba pkt 2 2 2 2 2 egzaminator! Uzyskana liczba pkt 8 Egzamin maturalny z fizyki i astronomii Poziom podstawowy 18.2. (4 pkt) Przedstaw na wykresie zale|no[ wychylenia tego wahadBa od czasu. Na wykresie zaznacz warto[ci liczbowe amplitudy oraz okresu drgaD. obliczenia 2À É = T 2À T = s ; T H"1,40s 20 wykres x, m 0,02 0,7 1,4 2,1 2,8 t, s 0  0,02 19. Gaz (2 pkt) W cylindrze o objto[ci 15 dm3 znajduje si wodór. Ci[nienie wodoru jest równe 1013,82 hPa, a jego temperatura wynosi 27oC. Oblicz liczb moli wodoru znajdujcych si w cylindrze. pV pV = nRT Ò! n = RT 101 382 Pa Å"15Å"10-3m3 n = J 8,31 Å"300K molÅ"K n H" 0,61mola Egzamin maturalny z fizyki i astronomii 9 Poziom podstawowy 20. Atom wodoru (3 pkt) Elektron w atomie wodoru przechodzi z orbity drugiej na pierwsz. Atom emituje wówczas [wiatBo, którego dBugo[ fali w pró|ni wynosi 1,22Å"10-7 m. 20.1. (1 pkt) Oblicz czstotliwo[ fali wysyBanej podczas tego przej[cia. cc » = Ò! f = f » 3Å"108 m s f = 1,22Å"10-7 m f H" 2,46Å"1015 Hz 20.2. (2 pkt) Oblicz energi emitowanego fotonu. Wynik podaj w eV. E = hf hc Ò! E = c » = » f -34 6,63Å"10 JÅ"s Å" 3Å"108 m s E = -7 1,22Å"10 m -19 E H"16,30Å"10 J -19 E =16,30Å"10 J -19 J 1,6Å"10 eV E H"10,18eV Nr zadania 18.2 19 20.1 20.2 WypeBnia Maks. liczba pkt 4 2 1 2 egzaminator! Uzyskana liczba pkt 10 Egzamin maturalny z fizyki i astronomii Poziom podstawowy 21. Reakcje jdrowe (3 pkt) 27 Bombardowanie jder glinu Al neutronami wywoBuje ró|ne skutki w zale|no[ci od ich 13 prdko[ci. Powolne neutrony zostaj pochBonite przez jdra glinu. Neutrony o wikszych prdko[ciach powoduj powstanie jder magnezu (Mg) i emisj protonów. Jeszcze szybsze neutrony wyzwalaj emisj czstek ± i powstanie jder sodu (Na). Zapisz opisane powy|ej reakcje. 27 1 28 1. Al + n ’! Al 13 0 13 27 1 27 1 2. Al + n ’! Mg + p 13 0 12 1 27 1 24 4 3. Al + n ’! Na + He 13 0 11 2 22. Elektron (3 pkt) Elektrony w kineskopie telewizyjnym s przyspieszane napiciem 14 kV. Oblicz dBugo[ fali de Broglie2 a dla padajcego na ekran elektronu. Efekty relatywistyczne pomiD. h » = h m v2 eU Ò! v = 2eU e p Ò! » = = m v 2 m e e p = m v e hh » = ; » = 2eU 2eUm e m e m e -34 6,63Å"10 JÅ"s -11 » = ; » H"1,04Å"10 m -19 3 -31 2Å"1,6Å"10 C14Å"10 VÅ"9,1Å"10 kg Å" 23. Fotokomórka (3 pkt) Oblicz minimaln warto[ pdu fotonu, który padajc na wykonan z cezu katod fotokomórki spowoduje przepByw prdu. Praca wyj[cia elektronów z cezu wynosi 2,14 eV. hf =W + E k Ò! hf =W gr E = 0 k h p = hf » W gr Ò! p = ; p = c cc » = f J -19 2,14eVÅ"1,6Å"10 W kgÅ"m -27 eV p = = ; pH"1,14Å"10 c s 3Å"108 m s Nr zadania 21 22 23 WypeBnia Maks. liczba pkt 3 3 3 egzaminator! Uzyskana liczba pkt Egzamin maturalny z fizyki i astronomii 11 Poziom podstawowy BRUDNOPIS

Wyszukiwarka