plik


ÿþwww.obywatel.com <--- sprawdz ten adres! www.obywatel.com Magazyn Ludzi My[lcych Wejdz i zaprenumeruj bezpBatny "Biuletyn Ludzi My[lcych"! OTOCZENIE MARKETINGOWE PRZEDSIBIORSTWA Spis tre[ci: Wstp I. Otoczenie marketingowe - Otoczenie dalsze - Otoczenie bli|sze - Otoczenie niezale|ne - Otoczenie zale|ne II. Oferta dla nabywcy - Ró|nicowanie produktu - Ró|nicowanie usBug - Ró|nicowanie ze wzgldu na personel - Ró|nicowanie poprzez budowanie image - Tworzenie strategii pozycjonowania oferty III. Funkcje firmy Bibliografia www.obywatel.com <--- sprawdz, czy s ju| nowe ebook'i :-) 1 www.obywatel.com <--- sprawdz ten adres! Wstp Przedsibiorstwa prowadzc jakkolwiek dziaBalno[ musz zwraca uwag na to, co si dzieje wokóB nich. Zmieniajce si nieustannie warunki otaczajce struktur przedsibiorstwa powoduj, |e oko firmy musi by caBy czas otwarte. Wewntrzne i zewntrzne warunki dziaBania ksztaBtuj form dziaBalno[ci firmy. To wBa[nie otoczenie programuje i organizuje procesy obsBugi rynku. Na otoczenie skBadaj si okoliczno[ci, zjawiska i procesy przebiegajce na zewntrz przedsibiorstwa oraz instytucje dziaBajce wokóB niego. Podstawow warstw otoczenia tworz ró|nego rodzaju czynniki, które s ksztaBtowane przez ró|nych uczestników |ycia gospodarczego. Wa|ne miejsce w[ród nich zajmuje paDstwo, tworzce system prawny funkcjonowania przedsibiorstw. Reguluje ono system oraz zasady kontaktów midzy firmami a innymi organizacjami uczestniczcymi w programowaniu i organizowaniu dziaBaD na rynku. Przedsibiorstwo i jego otoczenie nieustannie oddziaBuj na siebie. Przedsibiorstwo nie mo|e by wyBcznie biernym obserwatorem warunków dziaBania, lecz powinno by równie| podmiotem ich ksztaBtowania. Relacje midzy przedsibiorstwem a otoczeniem ksztaBtuj si przy zachowaniu samodzielno[ci i partnerstwa, ale równie| samo otoczenie narzuca okre[lone warunki. I. OTOCZENIE MARKETINGOWE Przedsibiorstwa oraz ich dostawcy, po[rednicy, klienci, konkurenci oraz pozostaBe podmioty na rynku, dziaBaj w szerokim otoczeniu czynników, które tworz dla przedsibiorstw zarówno mo|liwo[ci rynkowe, jak i stanowi dla nich zagro|enie. Na otoczenie skBadaj si warunki zewntrzne przedsibiorstwa, które programuj i organizuj procesy obsBugi rynku. Pojcie otoczenia obejmuje wszystkie czynniki zewntrzne, które wpBywaj lub mog wpBywa na dziaBalno[ przedsibiorstwa, tzn. Na jego cele, wielko[, struktur, metody oraz na osigane przez to otoczenie rezultaty. Uwzgldniajc potrzeb szerokiego i gBbokiego rozpatrywania [rodowiska zewntrznego, ogóB pochodzcych z niego oddziaBywaD mo|na podzieli wedBug znaczenia ich skutków reakcji, jakie przedsibiorstwo mo|e wobec nich podj. W zwizku z tym caBoksztaBt oddziaBywaD zewntrznych rozpatrywany jest najcz[ciej wedBug dwóch kategorii. Pierwsz z nich tworz oddziaBywania, których zródBem jest otoczenie dalsze (ogólne), za[ drug kategori tworzy otoczenie bli|sze. Opisujc otoczenie marketingowe istnieje tak|e podziaB na otoczenie zale|ne i niezale|ne od dziaBaD przedsibiorstwa. Analiza struktury otoczenia ujawnia warunki i czynniki wpBywajce na mo|liwo[ci dziaBania przedsibiorstwa na rynku. Powstaje zatem pytanie, w jakim stopniu przedsibiorstwo jest zdeterminowane tymi oddziaBywaniami, w jakim za[ mo|e nimi pokierowa. 1. OTOCZENIE DALSZE (OGÓLNE) Otoczenie dalsze stanowi ogóB warunków demograficznych, ekonomicznych, przyrodniczych, technologicznych, politycznych i kulturowych. KsztaBtuj one zasadnicz pBaszczyzn ustalania celów i zasada dziaBania przedsibiorstwa. Obserwacja stanu zmian otoczenia dalszego umo|liwia formuBowanie celów i dBugookresowych planów przedsibiorstwa, znajdujcych odzwierciedlenie jego strategii rozwojowej. W[ród caBego otoczenia dalszego mo|na wyró|ni poszczególne mniejsze czynniki: Otoczenie demograficzne Pierwszym skBadnikiem otoczenia, na który przedsibiorstwa zwracaj uwag jest ludno[, poniewa| to wBa[nie oni tworz rynek. DziaBy marketingowe zainteresowane s liczb ludno[ci i stop przyrostu naturalnego w ró|nych miastach, regionach i paDstwach, struktur wieku oraz struktur etniczn ich mieszkaDców; poziomem wyksztaBcenia, wzorcem gospodarstw oraz cechami regionalnymi i migracjami. W otoczeniu demograficznym mo|emy przedstawi kilka gBównych jego cech. * Ogólno[wiatowa eksplozja demograficzna Jest ona przedmiotem niepokoju wielu rzdów oraz ró|nych organizacji na caBym [wiecie. Obawy te pogBbiaj szczególnie dwa czynniki. Pierwszy z nich, to mo|liwo[ wyczerpania si [wiatowych zasobów, niezbdnych dla utrzymania tak du|ej liczby ludno[ci, zwBaszcza na takim poziomie do jakiego wikszo[ ludzi d|y. Drugim powodem do obaw jest fakt, |e przyrost naturalny ludno[ci jest najwy|szy w krajach i w spoBeczno[ciach najubo|szych. Ogólno[wiatowa eksplozja demograficzna ma powa|ny wpByw na przedsibiorstwa i wszelk dziaBalno[ gospodarcz. W rezultacie zwikszenia si liczby ludno[ci wzrastaj 2 www.obywatel.com <--- sprawdz ten adres! równie| potrzeby. Nie oznacza to jednak powikszenia si rynków zbytu, je[li nie odpowiada temu odpowiedni wzrost siBy nabywczej. Gdy wzrastajca liczba ludno[ci naciska zbyt mocno na wystpujce zasoby i poda| |ywno[ci, rosn koszty i zmniejsza si mar|a zysku. * Struktura wieku determinuje potrzeby Ludno[ w poszczególnych krajach ró|ni si struktur wieku, tak wic ludno[ danego kraju mo|na podzieli na sze[ grup wiekowych: Wiek przedszkolny, dzieci w wieku szkolnym, nastolatki, doro[li w mBodym wieku (25-40 lat), doro[li w wieku [rednim (40-65 lat), oraz w wieku emerytalnym (powy|ej 65 lat). Dla producentów wzrost dynamiki jakiej[ grupy wiekowej stanowi sygnaB, jakiego produkty i usBugi bd popularne w cigu nastpnych kilku lat. PrzykBadem mo|e by wzrost liczby osób w wieku emerytalnym, który spowoduje wzrost popytu na usBugi domów opieki spoBecznej, porcjowan |ywno[, lekarstwa i sprzt medyczny. Ka|dej grupie wiekowej przyporzdkowany jest zestaw produktów i usBug najcz[ciej przez ni nabywanych. Okre[lone s równie| najbardziej odpowiednie media, za pomoc których mo|na do tej grupy dotrze. * Grupy etniczne Kraje ró|ni si równie| struktur etniczn. Dla przykBadu Japonia jest krajem niezwykle pod tym wzgldem jednorodnym, za[ Stany Zjednoczone s krajem, który zamieszkuj praktycznie ludzie ka|dej narodowo[ci. Ka|da grupa etniczna ma odmienne potrzeby i wzorce zakupu. Niektórzy producenci |ywno[ci, odzie|y oraz mebli kieruj swoje produkty oraz akcje promocyjne do jednej lub wielu takich grup. * Struktura wyksztaBcenia Ka|d spoBeczno[ mo|na podzieli na pi grup wedBug poziomu wyksztaBcenia: niepi[mienni (analfabeci), osoby z wyksztaBceniem podstawowym, zawodowym, z wyksztaBceniem [rednim oraz z wyksztaBceniem wy|szym. Coraz powszechniejszy staje si pogld, |e o bogactwie danego kraju nie decyduj jego bogactwa naturalne, ale jego zasoby ludzkie. Ludzie o niskim poziomie wyksztaBcenia maj niewiele mo|liwo[ci znalezienia pracy w nowoczesnym przemy[le. Kraje, które aspiruj do miana klasy [wiatowej, musz ponie[ wydatki, by umo|liwi swym obywatelom wyksztaBcenie na poziomie akademickim oraz zapewni odpowiednie programy szkoleD w miejscach pracy. * Struktura gospodarstw domowych Tradycyjne gospodarstwa domowe (m|, |ona i dzieci) przestaj by wzorcem dominujcym. Obecnie mo|na wyodrbni nastpujce rodzaje gospodarstw domowych: osoby samotne, mieszkajce wspólnie osoby dorosBe, rodziny z jednym rodzicem, maB|eDstwa bezdzietne, oraz maB|eDstwa, których dzieci usamodzielniBy si i wyprowadziBy z domu. Ka|da z tych grup reprezentuje odrbny zestaw potrzeb i wzorców zakupu. Potrzeby nietradycyjnych gospodarstw domowych s dla producentów coraz cz[ciej przedmiotem zainteresowania, gdy| ich liczba wzrasta szybciej ni| liczba tradycyjnych gospodarstw domowych. * Migracje ludno[ci Migracje ludno[ci s zjawiskiem wywoBanym z ró|nych powodów, czy to politycznych, czy te| zwykBych przeprowadzek z wsi do miast, a nastpnie na ich przedmie[cia. Miejsce zamieszkania wyznacza preferencje ludno[ci co do konsumpcji dóbr i usBug. Na przykBad, migracje ludzi z obszarów chBodnych do ciepBych spowoduj spadek popytu na ciepB odzie| i urzdzenia ogrzewcze, a zwiksz na urzdzenia klimatyzacyjne. * PrzeksztaBcenia rynków masowych w mikrorynki Efektem tych zmian jest podziaB rynku masowego na liczne mikrorynki, wyodrbnione na podstawie wieku klientów, ich pBci, narodowo[ci, wyksztaBcenia miejsca zamieszkania, stylu |ycia itp. Ka|da grupa posiada wBasne preferencje i cechy charakterystyczne, mo|na do niej dotrze za pomoc [ci[le ukierunkowanych akcji promocyjnych oraz kanaBów dystrybucji. Przedsibiorstwa coraz cz[ciej rezygnuj z metody karabinu maszynowego , nakierowanej na mitycznego przecitnego klienta i projektuje swe produkty i kampanie marketingowe na potrzeby konkretnych mikrorynków. Podsumowujc otoczenie demograficzne ukazuje ogólno[wiatow eksplozj demograficzn, zmiany w strukturze wiekowej, etnicznej i poziomie wyksztaBcenia, nowe typy gospodarstw domowych, migracje oraz rozbicie rynków masowych na mikrorynki. Otoczenie ekonomiczne Niezbdnym elementem rynku, oprócz czynnika ludzkiego, jest siBa nabywcza. W gospodarce zale|y ona od poziomu dochodu, cen, oszczdno[ci, zadBu|enia oraz dostpno[ci kredytu. Producenci powinni zwraca uwag na dochody i wydatki ludno[ci 3 www.obywatel.com <--- sprawdz ten adres! * PodziaB dochodu Poszczególne kraje ró|ni si w znacznym stopniu poziomem i sposobem podziaBu dochodu narodowego. Wa|nym czynnikiem determinujcym powy|sze jest struktura gaBziowa danego kraju. Wyró|niamy nastpujce cztery jej typy: - gospodarka naturalna w jej warunkach zdecydowana wikszo[ ludzi zatrudniona jest w rolnictwie. Kraj taki konsumuje wikszo[ swej produkcji, pozostaB cz[ wymienia na proste narzdzia i usBugi. Taka struktura gospodarki nie stwarza dla przedsibiorstw wielu mo|liwo[ci rynkowych. - kraje eksportujce surowce naturalne kraje te posiadaj bogate zBo|a jednego lub wicej surowców naturalnych, ale ogólnie biorc s one biedne. Wikszo[ ich przychodów pochodzi z eksportu tych surowców. Kraje te s dobrym rynkiem dla sprztu wydobywczego, narzdzi i wyposa|enia, urzdzeD przeBadunkowych i ci|arówek. Ze wzgldu na du| liczb mieszkajcych tam obcokrajowców oraz bogatych wBadców i posiadaczy ziemskich, kraje te s równie| dobrym rynkiem dla towarów uto|samianych z zachodnim stylem |ycia oraz towarów luksusowych. - kraje uprzemysBawiajce si (rozwijajce si) w krajach tych przemysB przetwórczy stanowi od 10 do 20% dochodu narodowego brutto. Proces uprzemysBawiania si tworzy now klas bogatych przemysBowców oraz nieliczn, ale stale rosnc klas [redni, poszukujc nowych produktów, czsto dostpnych jedynie z importu. - kraje uprzemysBowione kraje te s gBównymi eksporterami wyrobów przemysBowych i kapitaBu inwestycyjnego. Kraje te nabywaj od siebie wyroby przemysBowe oraz eksportuj je do krajów o innej strukturze gaBziowej w zamian za surowce i póBfabrykaty. RozlegBy i ró|norodny przemysB krajów uprzemysBowionych oraz liczna klasa [rednia sprawiaj, |e s one atrakcyjnym rynkiem dla wszystkich rodzajów produktów. * Oszczdno[ci, zadBu|enia, dostpno[ kredytu Na poziom wydatków klienta powa|ny wpByw ma poziom oszczdno[ci, poziom zadBu|enia oraz mo|liwo[ otrzymania przez niego kredytu. Przedsibiorcy musz zwraca szczególn uwag na wszelkie zmiany w dochodach, kosztach utrzymania, stopach procentowych, poziomie oszczdno[ci i zadBu|enia ludno[ci, gdy| mog one wywrze powa|ny wpByw na ksztaBtowanie si sprzeda|y oferowanych przez nich produktów. Podsumowujc otoczenie ekonomiczne ukazuje spowolnienie wzrostu dochodów realnych w spoBeczeDstwie, niski poziom oszczdno[ci i wysoki poziom zadBu|enia oraz zmiany we wzorcach wydatków konsumentów. Otoczenie naturalne Pogarszajcy si stan [rodowiska naturalnego z pewno[ci bdzie jednym z najwa|niejszych problemów nurtujcych spoBeczeDstwo oraz [wiat biznesu. W wielu miastach [wiata ska|enie powietrza i wody osignBo ju| niebezpieczny poziom. Przedsibiorcy powinni by [wiadomi zarówno zagro|eD jak i nadarzajcych mo|liwo[ci zwizanych z nastpujcymi czterema obliczami w otoczeniu przyrodniczym. * Niedobór surowców Zasoby ziemi mo|na podzieli na trzy grupy: zasoby nieograniczone, ograniczone odnawialne oraz ograniczone nieodnawialne. Zasoby nieograniczone, to takie jak powietrze, nie stanowi obecnie problemu, cho niektórzy twierdz, |e po pewnym czasie mog one równie| by zagro|one. Zasoby ograniczone odnawialne, np. lasy lub |ywno[, musz by traktowane jeszcze ostro|niej. Przedsibiorstwa eksploatujce lasy s zobowizane do ponownego zalesiania eksploatowanych terenów w celu ochrony gleby oraz zapewnienia odpowiedniej poda|y drewna w przyszBo[ci. Zasoby ograniczone nieodnawialne ropa naftowa, wgiel, cynk, srebro bd przyczyn powa|nych problemów, gdy ich zasoby zaczn si wyczerpywa. Przedsibiorstwa wykorzystujce w produkcji te coraz rzadsze mineraBy musz si liczy ze znaczn podwy|k kosztów, których przeniesienie w ceny mo|e by utrudnione. Stanowi to jednocze[nie doskonaB mo|liwo[ rynkow dla przedsibiorstw zaanga|owanych w prace badawcze nad wynalezieniem substytutów tych mineraBów. * Rosncy koszt energii Prace nad nowymi zródBami energii oraz bardziej wydajnymi sposobami wykorzystania konwencjonalnych zródeB doprowadziBy do spadku cen ropy naftowej w 1986 roku. SpowodowaBo to kryzys w przemy[le naftowym, natomiast znacznie zwikszyBy swe dochody przedsibiorstwa i konsumenci wykorzystujcy rop naftow. Przedsibiorstwa musz zwraca baczn uwag na wszelkie zmiany w cenach ropy naftowej i energii. * Wzrastajcy poziom zanieczyszczenia Troska spoBeczna o [rodowisko stwarza dla czujnych przedsibiorstw wiele mo|liwo[ci rynkowych. Tworzy si 4 www.obywatel.com <--- sprawdz ten adres! ogromny rynek zbytu na rozwizania w zakresie kontroli poziomu zanieczyszczeD, metod przetwarzania odpadów oraz rekultywacji terenu. SkBania to przedsibiorstw do poszukiwania alternatyw sposobów produkowania i opakowywania produktów tak, aby nie powodowa zanieczyszczenia [rodowiska. Sprytni przedsibiorcy zamiast zwalcza, inicjuj ruchy proekologiczne, by okaza sw trosk o [rodowisko naturalne. * Zmiana roli rzdu w dziaBaniach na rzecz ochrony [rodowiska Rzdy poszczególnych krajów ró|ni si, je[li chodzi o ich trosk oraz dziaBania na rzecz ochrony [rodowiska naturalnego. W interesie bogatszych krajów jest wspomaganie tych drugich w kontrolowaniu emisji zanieczyszczeD, ale nawet bogatsze kraje nie maj obecnie wystarczajcych [rodków na jej radykalne ograniczenie. Podsumowujc otoczenie naturalne wskazuje na potencjalne niedobory surowców naturalnych, zmieniajce si koszty energii, wzrost poziomu zanieczyszczenia [rodowiska oraz coraz silniejsze ruchy ekologiczne. Otoczenie technologiczne Najbardziej wyrazistym czynnikiem ksztaBtujcym |ycie spoBeczne jest technika i technologia. Wszystkie wynalazki technologiczne wywieraj wpByw na tempo wzrostu gospodarczego, jednak wiele przedsibiorstw, zamiast przeksztaBca swoje stare produkty i produkowa nowe, ignoruje zmiany lub walczy z nimi, powodujc kurczenie si rynków dla swych produktów. Przedsibiorstwa powinny zwraca uwag na nastpujce czynniki: * Przyspieszenie tempa zmian technologicznych Wiele dzisiejszych dóbr powszechnego u|ytku nie byBo dostpnych trzydzie[ci lat temu. Obecnie prace prowadzone s nad coraz wiksz ilo[ci pomysBów, czas pomidzy powstaniem nowego produktu i jego wprowadzeniem w |ycie staje si coraz krótszy. Czas pomidzy wprowadzeniem produktu na rynek, a szczytem jego produkcji równie| skraca si znaczco. * Nieograniczone mo|liwo[ci innowacji Naukowcy pracuj dzisiaj nad ogromn liczb nowych technologii, które wkrótce zrewolucjonizuj nasze produkty produkcyjne. W ostatnim czasie najwikszych postpów dokonano w dziedzinie biotechnologii, elektroniki ciaBa staBego, robotyki. Wyzwanie w ka|dym z tych przypadków ma nie tylko charakter technologiczny, ale tak|e komercyjny, polega bowiem na opracowaniu produktów dostpnych szerszemu krgowi nabywców. * Wielko[ bud|etu na badania i rozwój Wiele przedsibiorstw wprowadza jedynie drobne usprawnienia swych produktów i nie ryzykuje powa|nych [rodków na inwestycje zwizane z wprowadzaniem wikszych innowacji, woli inwestowa pienidze w kopiowanie produktów konkurencji i wprowadzanie drobnych usprawnieD, co powoduje, |e wikszo[ badaD ma raczej charakter defensywny ni| ofensywny. Coraz cz[ciej badanie zmierzajce do osignicia przeBomowych wyników prowadzone s przez konsorcja przedsibiorstw, a nie przez pojedyncze firmy. * wzrost liczby przepisów prawnych W miar jak produkty staj si bardziej skomplikowane, spoBeczeDstwo pranie by przekonane o ich nieszkodliwo[ci. W tym celu agencje rzdowe nasiliBy dziaBania zapobiegajce wytwarzaniu potencjalnie szkodliwych produktów. Znajomo[ przepisów prawa jest niezbdna przy opracowywaniu promocji nowych produktów lub wprowadzaniu ich na rynek. Podsumowujc otoczenie technologiczne sygnalizuje zwikszenie si szybko[ci zmian technologicznych, nieograniczone mo|liwo[ci innowacji, wysokie bud|ety na badania i rozwój, skupienie si na mniejszych usprawnieniach kosztem znaczcych wynalazków oraz wzrastajc liczb przepisów prawa regulujcych zmiany technologiczne. Otoczenie polityczne Na decyzje marketingowe silny wpByw wywiera równie| otoczenie polityczne. W skBad tego otoczenia wchodz: system prawny, instytucje rzdowe, oraz grupy nacisku, które wywieraj wpByw lub ograniczaj dziaBalno[ organizacji i osób fizycznych w danym spoBeczeDstwie. W otoczeniu politycznym wyró|niamy nastpujce czynniki: * Du|a liczba przepisów prawnych regulujcych dziaBalno[ gospodarcz Przepisy prawne regulujce dziaBalno[ gospodarcz speBniaj wiele funkcji. Pierwsz z nich jest ochrona interesów przedsibiorstwa. Wszyscy przedsibiorcy s zwolennikami konkurencji, ale jednocze[nie steraj si j ogranicza je[li dotyczy ona ich bezpo[rednio. Gdy zagra|a im konkurencja, niektórzy stosuj 5 www.obywatel.com <--- sprawdz ten adres! nieuczciw polityk cenow lub nieuczciw promocj lub te| próbuj ograniczy dystrybucj konkurenta. Akty prawne powstaj wic, by zdefiniowa i wyeliminowa nieuczciw konkurencj. Nastpn funkcj regulacji prawnych jest ochrona konsumentów przed nieuczciwymi praktykami podmiotów gospodarczych. Niektóre firmy, je[li by je pozostawi samym sobie, zani|aByby jako[ swych produktów, okBamywaByby klientów w swych reklamach, stosowaByby mylce opakowania oraz ustalaByby ceny na zawy|onym poziomie. Nieuczciwe praktyki wobec konsumentów zostaBy okre[lone i s [cigane przez ró|ne instytucje. Wielu dyrektorów firm irytuje si z powodu ka|dej nowej ustawy chronicej klientów i tylko niewielu z nich uwa|a, |e konsumeryzm to najlepsza rzecz, jaka mogBa si firmom przytrafi. Trzecim celem wprowadzenia rzdowych przepisów jest ochrona interesów spoBecznych przed niekontrolowanymi praktykami gospodarczymi. Mo|liwa jest bowiem sytuacja, w której ro[nie produkt narodowy brutto i jednocze[nie spada stopa |yciowa. GBównym zadaniem nowego ustawodawstwa jest obci|enie biznesu spoBecznymi kosztami, powstaBymi na skutek stosowania ich produktów lub procesów technologicznych wykorzystywanych przy ich produkcji. Chocia| ka|dy nowy przepis mo|e by uzasadniony z prawnego punktu widzenia, mo|e on równie| zwiksza koszty dla konsumenta, hamowa inicjatyw i hamowa wzrost gospodarczy. Obowizkiem kierowników dziaBów marketingu jest znajomo[ wszystkich przepisów prawa chronicych konkurencj klientów i interesy spoBeczne. Przedsibiorstwa zazwyczaj ustalaj procedury przegldu obowizujcego prawa oraz wprowadzaj wBasne zasady etyczne. * Wzrost znaczenia grup interesu W cigu ostatnich trzech dziesicioleci liczba oraz siBa nacisku grup i ruchów spoBecznych znacznie wzrosBa. Nowe przepisy prawa oraz rosnca liczba grup nacisku wprowadziBy dodatkowe ograniczenia swobody dziaBania kierowników dziaBów marketingu. Musz oni konsultowa swe plany z dziaBami ds. Public relations, prawnikami oraz dziaBami ds. SpoBecznych. Sprawy marketingu przestaBy by wyBczn domen marketingowców i staBy si przedmiotem zainteresowania wszystkich. Podsumowujc otoczenie polityczne ukazuje du| ilo[ przepisów prawnych regulujcych dziaBalno[ gospodarcz, siln jej kontrol przez agencje rzdowe oraz wzrastajc liczb i rosnce znaczenie grup interesu. Otoczenie kulturowe SpoBeczno[, w której ludzie s wychowywani ksztaBtuje ich podstawowe wierzenia, warto[ci i normy zachowaD. Ludzie przyjmuj prawie nie[wiadomie obraz [wiata, który definiuje ich stosunek do samego siebie, do innych, do [rodowiska naturalnego i do wszech[wiata. Oto kilka czynników, istotnych dla pracy i funkcjonowania komórek marketingu w przedsibiorstwie. * Warto[ci podstawowe s niezmienne Ludzie |yjcy w konkretnym [rodowisku posiadaj wiele podstawowych przekonaD i warto[ci, majcych wzgldnie staBy charakter. Tak wic dla wikszo[ci nadal warto[ci jest praca, maB|eDstwo, pomoc blizniemu, i uczciwo[. Przekonania i warto[ci podstawowe przekazywane s dzieciom przez rodziców, a nastpnie wzmacniane s przez podstawowe instytucje spoBeczno szkolne, Ko[cióB, miejsca pracy i instytucje wBadzy. Przekonania i warto[ci drugorzdne s bardziej podatne na zmiany. Wiara w instytucj maB|eDstwa jest spraw podstawow, przekonanie, |e ludzie powinni wstpowa w zwizek maB|eDski w mBodym wieku jest spraw wtórn. DziaBania marketingowe maj pewne szanse zmieni przekonania drugorzdne, natomiast bardzo niewiele szans na zmian przekonaD podstawowych. * Ka|da kultura jest zbiorem subkultur Ka|da spoBeczno[ skBada si z subkultur, to znaczy ró|nych grup podzielajcych te same warto[ci i pogldy wynikajce z do[wiadczenia |yciowego lub warunków |ycia. ZakBadajc, |e poszczególne subkultury maj ró|ne potrzeby i wzorce zachowaD, przedsibiorstwa mog wybra subkultur jako swój rynek docelowy. * Warto[ci drugorzdne z czasem si zmieniaj Chocia| warto[ci podstawowych nie mo|na praktycznie zmieni, zdarzaj si równie| i rewolucje kulturowe. Kierownicy dziaBu marketingu |ywo zainteresowani s zmianami kulturowymi, które mog odzwierciedla mo|liwo[ci rynkowe lub zagro|enia. Podsumowujc otoczenie kulturowe wskazuje na dBugookresowy trend w kierunku samorealizacji. 2. OTOCZENIE BLI{SZE (OPERACYJNE) Otoczenie bli|sze jest drug kategori [rodowiska zewntrznego przedsibiorstwa i ma ona nieco w|szy 6 www.obywatel.com <--- sprawdz ten adres! charakter. Otoczenie bli|sze stanowi podmiot (osoby, organizacje i instytucje), z którymi dane przedsibiorstwo wchodzi w bezpo[rednie zwizki (interakcje). Nale| do nich midzy innymi po[rednicy handlowi (w zakresie dóbr, usBug i pienidza), instytucje [wiadczce usBugi w zakresie ubezpieczeD, transportu, badaD rynku, promocji oraz dostawców dóbr i usBug niezbdnych dla wytwarzania produktów. Obserwacja i analiza zachowaD osób i instytucji kontaktujcych si, wspóBpracujcych lub konkurujcych z przedsibiorstwem pozwala korygowa jego sposób funkcjonowania wzgldem ujawniajcych si zmian w stworzonej przez te podmioty sytuacji. 3. OTOCZNIE NIEZALE{NE OD DZIAAAC PRZEDSIBIORSTWA Do elementów otoczenia niezale|nych od przedsibiorstwa zaliczamy: konsumentów, konkurentów, instytucje rzdowe, warunki gospodarcze, zasoby technologii, [rodki masowej komunikacji. Wymienione elementy nale| do sfer otoczenia dalszego, a ich oddziaBywania s tego rodzaju, |e przedsibiorstwo chcc osign powodzenie na rynku musi dostosowa do nich swoje dziaBania marketingowe. * konsumenci s oni gBównymi podmiotami otoczenia demograficznego. Wielko[ i struktura ich potrzeb, uksztaBtowanych przez ogóB stosunków spoBeczno gospodarczych, decyduje o tym czy produkty przedsibiorstwa znajd swoich nabywców. Tak wic rozpoznanie tych potrzeb i czynników je ksztaBtujcych stwarza przesBanki do powodzenia przedsibiorstwa na rynku. Przedsibiorstwo jest w tym wypadku ukBadem dostosowujcym si. Mo|e dokonywa wyboru na rynku, na którym bdzie operowa, lecz nie mo|e sterowa cechami konsumentów, którzy na tym rynku zgBaszaj zapotrzebowanie na produkty zaspokajajce ich potrzeby. * konkurenci s podmiotami otoczenia, wzgldem których przedsibiorstwo stara si wyró|ni za pomoc swojej oferty skierowanej do nabywców okre[lonych produktów. Wyró|nienie to jest form ustawicznych negocjacji przedsibiorstwa z nabywcami w procesie wymiany dokonujcej si na rynku w obecno[ci innych ofert. Sposoby i formy tego wyró|niania s uwarunkowane zakresem rynkowej rywalizacji. Przedsibiorstwo musi wic rozwa|y, czy jego dziaBania bd skuteczne ze wzgldu na charakter panujcej na rynku konkurencji. Konkurencja czysta, monopolistyczna, oligopol i monopol stwarzaj bowiem ku temu odmienne warunki. * agendy rzdowe s podmiotami ze sfery regulacji procesów gospodarczych. WpBywaj na wielko[ i sposób zmian norm, do których przedsibiorstwo winno si dostosowa. Wykorzystanie ka|dego z instrumentów marketingu podlega wic mniejszej lub wikszej reglamentacji ze strony organów rzdowych. Dotyczy to np.: rodzaju i jako[ci oferowanych przez przedsibiorstwo produktów, sposobów stanowienia cen, powizaD midzy ogniwami dystrybucji, form i zakresu dziaBaD promocyjnych. Agendy rzdowe kontroluj te| inne aspekty dziaBalno[ci marketingowej, zwBaszcza poprzez ingerencj w sposoby konkurowania na rynku lub formuBujc zasady dziaBalno[ci handlowej. * warunki gospodarcze pojedyncze przedsibiorstwo nie jest w stanie wpByn na ksztaBtowanie si makroproporcji gospodarczych. W efekcie istniejcy stan rzeczy i jego zmiany, podyktowane tempem wzrostu gospodarczego oraz krótkookresowymi wahaniami cyklicznymi, decyduj o powodzeniu rynkowym przedsibiorstwa i efektywno[ci zastosowanych przezeD dziaBaD marketingowych. Nale|y przy tym podkre[li, |e zmiany w sferze ogólnogospodarczej stwarzaj te| zwykle okazje do osigania przez przedsibiorstwo istotnych korzy[ci, o ile zdoBa dostatecznie szybko i dokBadnie rozpozna rysujce si nowe szanse. * zasoby technologii s one okre[lone w danym czasie i przedsibiorstwo mo|e korzysta tylko z istniejcego stanu wiedzy o metodach wytwarzania i organizowania swojej dziaBalno[ci. Dotyczy to zwBaszcza [rednich i maBych przedsibiorstw, które zwykle nie posiadaj dostpu lub mo|liwo[ci wykorzystania zaawansowanych technologii, którymi zwykle dysponuj wielkie korporacje gospodarcze. * [rodki masowego przekazu maj wpByw na ocen efektów dziaBalno[ci przedsibiorstwa przekazujc ocen i opinie [rodowisk i instytucji szczególnie tym zainteresowanych. Przedsibiorstwo dbajce o utrzymanie pozytywnego wizerunku swojej firmy i produktów jest wic zale|ne od rozpowszechnionych opinii i musi je respektowa. Fakt, |e przedsibiorstwo jest te| nabywc usBug mediów zwBaszcza w zakresie swoich dziaBaD promocyjnych nie zmienia znaczenia omawianej relacji, o ile spoBeczeDstwo dba o niezale|no[ [rodków masowego przekazu. 4. OTOCZENIE ZALE{NE OD DZIAAAC PRZEDSIBIORSTWA 7 www.obywatel.com <--- sprawdz ten adres! Patrzc na otoczenie marketingowe od strony przedsibiorstwa i starajc si wyró|ni elementy, na które mo|e ono wpBywa bezpo[rednio nale|y dodatkowo uwzgldni rol jego hierarchicznej struktury zarzdzania. Wyró|ni zatem nale|y elementy otoczenia kontrolowane przez zarzd przedsibiorstwa oraz kontrolowane przez jego sBu|by marketingowe, a w istocie okre[li elementy, które winny by uwzgldnione w pierwszej kolejno[ci jako wspóBwyznaczajce szerok polityk przedsibiorstwa i te, których ksztaBtowanie zale|y od przyjtych decyzji podstawowych. Elementy otoczenia zale|nego od dziaBaD przedsibiorstwa wpBywaj bezpo[rednio na poziom realizacji jego zamierzeD, mierzonych osigniciami, zaniedbaniami czy popeBnionymi bBdami. Do elementów kontrolowanych przez zarzd nale|y zaliczy: * Zakres dziaBaD przedsibiorczych. Dotyczy on wyboru: celów kierunkowych (tzw. misji przedsibiorstwa) oraz ogólnych strategii i sposobów ich realizacji. * Cele przedsibiorstwa. S to cele wynikajce z zamierzeD dotyczcych po|danej pozycji przedsibiorstwa na rynku. Okre[la si je poprzez odniesienie do wielko[ci sprzeda|y, zysku lub wielko[ci pozostajcych z wymienionymi w jakim[ zwizku, uwzgldniajc dBugi i krótki okres dziaBalno[ci przedsibiorstwa. * Rol sBu|b marketingowych w przedsibiorstwie, czyli ich rang i znaczenie w zakresie podejmowania decyzji strategicznych oraz w integrowaniu dziaBaD innych sBu|b przedsibiorstwa. * Pozycj i sposób wspóBdziaBania pozostaBych ukBadów funkcjonalnych przedsibiorstwa: tj.: produkcji, finansów i rachunkowo[ci, zaopatrzenia, kadr, organizacji, badaD i rozwoju. * Sposób ksztaBtowania kultury organizacyjnej (styl organizacji) Dotyczy szerokiego zestawu zachowaD wobec rezultatów i sposobów dziaBania przedsibiorstwa. Kultur organizacyjn wyznaczaj: stosunek do celów dBugookresowych, obszar wyboru alternatyw, stopieD i obszar koncentracji uwagi w otoczeniu, skBonno[ do zmian, przywizanie do dotychczasowych do[wiadczeD, skBonno[ do ryzyka. Do elementów kontrolowanych przez sBu|by marketingowe nale|: * Rynek docelowy, czyli okre[lony krg nabywców, których popyt planuje si zaspokoi. * Cele programów marketingowych. Ich okre[lenie polega na u[ci[leniu celów sformuBowanych przez zarzd przedsibiorstwa i silniejszym ich zorientowaniu na klientów. * KsztaBtowanie organizacji dziaBalno[ci marketingowej, sprzyjajcej stwarzaniu autorytetu i odpowiedzialno[ci osób w dziaBalno[ t zaanga|owanych oraz prawidBowej realizacji poszczególnych dziaBaD. * Instrumenty marketingu, tj. produkt, cena, kanaBy dystrybucji i promocja. Ich kompozycje maj zasadniczy wpByw na speBnienie zadaD wzgldem rynku docelowego. * Informacja dla celów kontroli przedsiwzi i dziaBaD wykonywanych w ramach programu marketingowego we wszystkich stadiach jego powstawania i realizacji. II. OFERTA DLA NABYWCY Oferta jest tym co pozwala wyró|ni towar danego przedsibiorstwa z wielu firm konkurencyjnych. Jednak niw wystarczy tylko stworzy ofert, musi ona by inna , lepsza od konkurencji. Istniej cztery zasadnicze sposoby ró|nicowania oferty rynkowej przedsibiorstwa. Mo|e ono zaoferowa co[, co jest lepsze, nowsze, szybsze lub taDsze. Lepsze oznacza, |e oferta przedsibiorstwa w wikszym stopniu ni| oferta konkurencji speBnia oczekiwania odbiorców wi|e si najcz[ciej z nieznacznym ulepszeniem istniejcego produktu. Nowsze oznacza zaproponowanie nie istniejcego dotychczas rozwizania, Bczy si zazwyczaj z pewnym ryzykiem, ale stwarza szans osignicia powa|niejszego sukcesu. Szybsze oznacza przyspieszenie dziaBania lub skrócenie czasu dostawy produktu czy usBugi. I w koDcu taDsze oznacza stworzenie mo|liwo[ci zakupu podobnego produktu po ni|szej cenie. Przedsibiorstwa, które opieraj ró|nicowanie swojego produktu wyBcznie na obni|aniu kosztów i ceny, mog popeBni bBd. Po pierwsze je|eli produkt jest taDszy od produktów konkurencji, to czsto podejrzewa si, |e jest gorszy, nawet je|eli jest tak samo dobry. Po drugie, w celu utrzymania ceny na niskim poziomie przedsibiorstwo mo|e ogranicza zakres usBug, co mo|e zniechca kupujcych. Po trzecie, istnieje zawsze mo|liwo[ pojawienia si konkurenta, który zaoferuje jeszcze taDsz wersj produktu, wynikajca z taDszej 8 www.obywatel.com <--- sprawdz ten adres! lokalizacji produkcji. Je|eli jedynym wyró|nikiem oferty przedsibiorstwa jest ni|sza cena, to wcze[niej czy pózniej ulegnie ona konkurencji. Istniej trzy strategie ró|nicowania oferty, pozwalajce zdobycie przywództwa na rynku: - doskonaBo[ operacyjna; zaopatrywanie odbiorców w niezawodne i powszechnie dostpne produkty lub usBugi po konkurencyjnych cenach, - bliski kontakt z odbiorc; dokBadna znajomo[ potrzeb odbiorców i umiejtno[ szybkiego dostosowania si do ich wymagaD, - przywództwo w zakresie produktu; oferowanie klientom innowacyjnych produktów i usBug o wysokiej warto[ci u|ytkowej. Przedsibiorstwo mo|e odnie[ zwycistwo dziki swej sprawno[ci operacyjnej, lepszej znajomo[ci odbiorców lub konsekwentnemu wprowadzaniu nowych, lepszych produktów. Ró|nicowanie oferty rynkowej mo|e odbywa si na w czterech ró|nych sposobach w stosunku do konkurencji. Nale| do nich cztery nastpujce zmienne: produkt, zakres usBug, personel oraz image (wizerunek). RÓ{NICOWANIE PRODUKTU Z jednej strony mo|na wyró|ni wyroby o wysokim stopniu standaryzacji, pozwalajce na niewielkie ró|nicowanie, np. kurczaki, stal lub aspiryna. Wprowadzenie pewnych zmian jest jednak nawet w tych przypadkach mo|liwe. Na drugim koDcu znajduj si równie| towary podlegajce daleko idcej dyferencjacji, takie jak np.: samochody, obiekty handlowe lub meble. W tym przypadku sprzedajcy napotyka caB gam parametrów, które mog by ró|nicowane. GBównymi czynnikami ró|nicujcymi produkt s: parametry u|ytkowe, zgodno[ ze standardami, trwaBo[, niezawodno[, Batwo[ naprawy, styl i wzór u|ytkowy. Cechy Cechy s to zmienne uzupeBniajce podstawowe funkcje produktu. W przypadku wikszo[ci produktów mog by one bardzo ró|ne. Punktem wyj[cia jest surowa wersja produktu. Przedsibiorstwo mo|e nastpnie tworzy liczne wersje poprzez dodawanie ró|nych cech. Ka|da cecha stwarza szans przycignicia dodatkowych nabywców oraz stanowi wa|ne narzdzie konkurencyjnego ró|nicowania produktu. Dla ka|dej potencjalnej cechy, przedsibiorstwo powinno oszacowa przyrost warto[ci dla konsumenta, w stosunku do ponoszonych przez siebie kosztów. Przedsibiorstwo powinno tak|e rozwa|y, ile osób oczekuje danej cechy, ile czasu potrzeba na wprowadzenie ka|dej z nich i czy firmy konkurencyjne bd mogBy Batwo na[ladowa wprowadzone rozwizanie. Przedsibiorstwa musz tak|e rozwa|y wprowadzenie pakietu cech, co pozwala na obni|enie kosztów produkcji i utrzymania zapasów, a w konsekwencji i cen. Przedsibiorstwa musz tak|e zdecydowa , czy oferowa cechy dostosowane do indywidualnych wymagaD odbiorców, ale po wy|szych kosztach, czy te| oferowa bardziej standardowe produkty po ni|szych kosztach. Parametry u|ytkowe Parametry u|ytkowe odnosz si do poziomu, na jakim odbywa si realizacja podstawowych funkcji produkcji. Nabywcy produktów, szczególnie o wy|szej cenie porównuj parametry u|ytkowe ró|nych marek. SkBonni s pBaci wy|sz cen za wy|sz warto[ u|ytkow (lepsze parametry), o ile towarzyszy jej odpowiednio wy|sza warto[ postrzegana danego produktu. Wikszo[ produktów wprowadzana jest na rynek na jednym z czterech poziomów jako[ci parametrów: niskim, przecitnym, wysokim i najwy|szym. Wysoka jako[ oferty umo|liwia |danie wysokiej ceny, wiksza staje si czstotliwo[ zakupów odtworzeniowych i lojalno[ konsumentów, a przedsibiorstwo korzysta z pozytywnych opinii przekazywanych przez nabywców ich znajomym i przyjacioBom. Zgodno[ ze standardami Zgodno[ ze standardami oznacza stopieD, w jakim wzór i cechy u|ytkowe produktu zbli|aj si do standardu docelowego. Pokazuje, czy ró|ne jednostki produktu s wykonane identycznie i odpowiadaj warunkom technicznym. Problem niskiej zgodno[ci ze standardami polega na tym, |e powoduje ona u wielu odbiorców rozczarowanie ze wzgldu na rozbie|no[ midzy rzeczywistym i obiecywanym przez dostawc poziomem jako[ci. TrwaBo[ 9 www.obywatel.com <--- sprawdz ten adres! TrwaBo[ jest miar oczekiwanej dBugo[ci |ycia produktu. Kupujcy s skBonni pBaci wicej za bardziej trwaBy produkt. Niemniej istniej pewne ograniczenia. Cena nie mo|e by nadmiernie wysoka, a produkt nie mo|e podlega szybkiemu starzeniu si ze wzgldu na mod lub technologi. Niezawodno[ Niezawodno[ jest miar prawdopodobieDstwa, |e produkt nie bdzie zle dziaBaB lub nie zepsuje si w okre[lonym czasie. Kupujcy s w stanie zapBaci wicej za produkty bardziej niezawodne, chcc unikn wysokich kosztów napraw i zwizanej z tym straty czasu. Aatwo[ naprawy Aatwo[ naprawy oznacza, |e zle funkcjonujcy lub zepsuty produkt mo|na bez wikszych komplikacji przywróci do stanu po|danego. Wysok Batwo[ naprawy posiadaj, na przykBad samochody, skBadajce si ze standardowych, Batwo wymienialnych podzespoBów. Idealna sytuacja w tym zakresie miaBaby miejsce wtedy, gdy u|ytkownicy mogli sami naprawi produkt, nie ponoszc dodatkowych kosztów i nie tracc czasu. Kupujcy mógBby po prostu wymieni wadliw cz[ na now. Styl Styl okre[la, jak dobrze produkt prezentuje si i jest odbierany przez kupujcego. Wielu nabywców pBaci wysok cen za styl, nawet je[li wskaznik ich niezawodno[ci jest niski. Styl umo|liwia tworzenie elementów wyró|niajcych produkt i trudnych do podrobienia. Nie mo|na zapomnie jednak, |e oryginalny styl nie zapewnia wysokiej warto[ci u|ytkowej. Na przykBad, krzesBo mo|e wyglda wspaniale, ale by bardzo niewygodne. Do ró|nicowania poprzez styl nale|y wBczy opakowanie stanowice narzdzie walki konkurencyjnej w zakresie stylistyki. Dotyczy to gBównie rynku produktów spo|ywczych, kosmetycznych, toaletowych i drobnych artykuBów konsumpcyjnych. Opakowanie jest pierwszym elementem decydujcym o kontakcie kupujcego z produktem i albo go zachci, albo te| zniechci do zakupu. Wzór u|ytkowy (projekt): siBa integrujca Wszystkie powy|sze wBasno[ci s parametrami projektu. Projektant musi oceni, ile zainwestowa w rozwój cech, parametrów u|ytkowych, zgodno[ ze standardami, niezawodno[, Batwo[ naprawy, styl, itp. Z punktu widzenia przedsibiorstwa, dobrze zaprojektowany produkt to taki, który mo|e by Batwo wytworzony i sprzedany. Z punktu widzenia konsumenta, dobrze zaprojektowany produkt, to taki, na który przyjemnie spojrze Batwo go otworzy, instalowa, nauczy si jego obsBugi, u|ywa, reperowa i, w koDcu Batwo si go pozby. W miar zaostrzania si konkurencji, projektowanie staje si jednym z najpot|niejszych sposobów ró|nicowania i pozycjonowania produktów i usBug przedsibiorstwa. Podsumowujc, dobry projekt przyciga uwag, podnosi jako[ i funkcjonalno[ produktu, mo|e obni|y koszty i uBatwi efektywny przekaz informacji o jego warto[ci na rynek docelowy. RÓ{NICOWANIE USAUG Oprócz ró|nicowania produktu w sensie fizycznym, przedsibiorstwo mo|e tak|e ró|nicowa towarzyszce mu usBugi. Je|eli trudno zró|nicowa produkt, klucz do sukcesu tkwi w rozszerzeniu skali usBug i poprawie ich jako[ci. GBównymi czynnikami dywersyfikujcymi usBugi s: dostawa, instalacja, szkolenie odbiorcy, usBugi doradztwa, naprawa i inne. Dostawa Dostawa okre[la sposób dostarczenia produktu lub usBugi do odbiorcy. Obejmuje szybko[, doskonaBo[ i dbaBo[ w procesie dostawy. Kupujcy czsto wybieraj dostawc, który cieszy si najlepsz reputacj je[li chodzi o szybko[ i solidno[ dostaw. Instalacja Instalacja dotyczy monta|u produktu i jego przygotowania do pracy w zaplanowanym miejscu. Nabywcy ci|kiego sprztu oczekuj dobrze wykonanej usBugi instalacji przez sprzedajcego. Ci ostatni ró|ni si pod wzgldem jako[ci [wiadczonych tego rodzaju usBug. 10 www.obywatel.com <--- sprawdz ten adres! Szkolenie odbiorcy Odnosi si do przygotowania jego u|ytkowników do poprawnego i efektywnego korzystania ze sprzedanego sprztu. UsBugi konsultingowe Odnosz si do oferowanych przez sprzedajcego bezpBatnie lub za opBat danych, systemów informatycznych i usBug doradztwa. Na przykBad wielki hurtownik leków pomaga wielu niezale|nym, wspóBpracujcym z nim aptekom, w stworzeniu wBasnego systemu rachunkowo[ci i kontroli zapasów, komputerowego systemu zamówieD, przez co zwiksza ich lojalno[. Naprawa Czynnik ten okre[la jako[ usBugi naprawy [wiadczonej dla nabywców produktu przedsibiorstwa. Dla przykBadu nabywcy samochodów przywizuj istotn wag do jako[ci usBugi naprawy, jakiej mog spodziewa si od dealera, od którego kupuj pojazd. Inne usBugi Przedsibiorstwa mog znalez wiele innych sposobów zwikszenia warto[ci poprzez ró|nicowanie i popraw jako[ci swoich usBug. Mog one zaoferowa korzystniejsze od konkurencji gwarancje lub warunki konserwacji i naprawy, wprowadzi system specjalnym nagród. W praktyce istnieje nieograniczona liczba specyficznych usBug i korzy[ci pozwalajcych odró|ni ofert wBasn od ofert konkurentów. RÓ{NICOWANIE ZE WZGLDU NA PERSONEL Przedsibiorstwa mog uzyska silna przewag konkurencyjn poprzez zatrudnianie i szkolenie lepszych pracowników. Dobrze przeszkolony personel odznacza si nastpujcymi cechami: - kompetencjami pracownicy posiadaj wymagane umiejtno[ci i wiedz, - uprzejmo[ci Pracownicy odnosz si do go[ci uprzejmie, z szacunkiem i taktownie, - wiarygodno[ci s godni zaufania, - niezawodno[ci wykonuj usBugi dokBadnie i zgodnie z wymaganiami, - szybko[ci reakcji szybko reaguj na pro[by i problemy klientów, - komunikatywno[ci podejmuj wysiBki w celu dokBadnego zrozumienia klienta i przekazania mu precyzyjnych informacji. RÓ{NICOWANIE POPRZEZ BUDOWANIE IMAGE Nawet je[li oferty konkurentów s do siebie podobne, kupujcy mog ró|nie reagowa na wizerunek firmy lub marki. Wa|nym elementem jest stworzenie wyró|niajcej osobowo[ci . To|samo[ a image Budowanie to|samo[ci marki, która osiga sukces, nie przychodzi samo lecz jest efektem [wiadomego dziaBania. Elementami tworzenia to|samo[ci s: logo, symbole, atmosfera i wydarzenia. Nale|y mie nadziej, |e dziaBania te doprowadz do powstania oczekiwanego image marki. Ale istotne jest rozró|nianie midzy to|samo[ci i image . To|samo[ oznacza sposób, w jaki przedsibiorstwo chce by identyfikowane przez odbiorców, image natomiast, w jaki jest rzeczywi[cie przez otoczenie postrzegane. Wizerunek firmy powinien zawiera to szczególne przesBanie, podkre[lajce gBówna cech produktu i jego pozycjonowanie. Musi przekaza t informacj w wyró|niajcy sposób, tak, aby nie byB mylony z podobnymi informacjami przekazywanymi przez konkurentów. Powinien zawiera siB emocjonaln tak, aby poruszy serca i umysBy kupujcych. Stworzenie silnego image wymaga twórczego podej[cia i ci|kiej pracy. Nie mo|na uksztaBtowa go w umysBach odbiorców w cigu jednej nocy ani za pomoc tylko jednego [rodka przekazu. Wizerunek trzeba budowa w sposób cigBy i przy wykorzystaniu wszystkich dostpnych [rodków komunikacji. Symbole Silny image uzyskuje si w wyniku stosowania jednego lub kilku symboli odzwierciedlajcych pozycj przedsibiorstwa lub marki. Logo firmy i marki powinny umo|liwia ich natychmiastow identyfikacj. Firma mo|e sobie wybra przedmiot, który w sposób symboliczny okre[la cechy organizacji, mo|e sobie tworzy mark promowan przez znan osob. Dalsze dziaBania polegaj na wyborze koloru, czasami motywu 11 www.obywatel.com <--- sprawdz ten adres! muzycznego lub dzwiku, który identyfikuje firm lub mark. Drukowanie i audiowizualne [rodki przekazu Wybrane symbole musz by wBczone w reklamy, ksztaBtujce to|samo[ przedsibiorstwa lub marki. Reklamy powinny przekazywa co[ wyró|niajcego, na przykBad historyjk, nastrój lub informacj o warto[ci u|ytkowej. Informacja ta powinna by tak|e powielana w innych publikacjach, jak: sprawozdanie roczne, broszury i katalogi. Atmosfera Miejsce, w którym organizacja wytwarza lub oferuje swoje produkty i usBugi jest kolejnym, istotnym czynnikiem ksztaBtujcym image. Wydarzenia Przedsibiorstwo mo|e ksztaBtowa swoj to|samo[ poprzez sponsorowanie ró|nych wydarzeD, np. sponsorowanie imprez sportowych i rekreacyjnych, wydarzeD kulturowych oraz przeznaczajc fundusze na cele spoBeczne. TWORZENIE STRATEGII POZYCJONOWANIA OFERTY Ka|de przedsibiorstwo lub marka mog podlega ró|nicowaniu. Nie istnieje nic takiego, jak jednolity produkt. Przedsibiorstwo powinno zawsze d|y do przeksztaBcenia niezró|nicowanego produktu w zró|nicowan ofert. Rzecz w du|ej mierze wynika z tego, |e kupujcy maja zró|nicowane potrzeby i s przycigani przez ró|ne oferty. Jednocze[nie, nie wszystkie ró|nice midzy markami maj istotne znaczenie, Nie ka|da z nich jest czynnikiem rzeczywi[cie ró|nicujcym. Ka|da ró|nica mo|e potencjalnie przyczyni si zarówno do wzrostu kosztów przedsibiorstwa, jak i do zwikszania korzy[ci odbiorcy. Dlatego te|, decyzja dotyczca wyboru sposoby odró|nienia swojego przedsibiorstwa od konkurencji, powinna by podjta ostro|nie. OpBaca si tworzy ró|nic, je|eli jest ona: - wa|na; dostarcza znaczcych korzy[ci dla wystarczajco du|ej liczby kupujcych, - wyró|niajca; nie jest oferowana przez innych lub jest oferowana przez nasze przedsibiorstwo w odrbny sposób, - korzystniejsza; umo|liwia uzyskanie takiej samej korzy[ci w dogodniejszy sposób, - komunikatywna; jest zrozumiaBa i widoczna dla nabywców, - bezpieczna; jest trudna do podrobienia dla konkurentów, - dostpna; kupujcy jest w stanie za ni zapBaci, - zyskowna; wprowadzenie ró|nicy jest opBacalne dla przedsibiorstwa. Ka|de przedsibiorstwo bdzie chciaBo promowa te ró|nice, które w najwikszym stopniu oddziaBuj na rynek docelowy. Firma bdzie budowa zogniskowan strategi pozycjonowania. Pozycjonowanie jest dziaBaniem zwizanym z ksztaBtowaniem oferty i image przedsibiorstwa, prowadzcym do zajcia wyraznego, znaczcego miejsca w pamici odbiorców docelowych. Pozycjonowanie wymaga od przedsibiorstwa podjcia decyzji, ile i które ró|nice promowa na rynku docelowym. Powinno si wybra jedn cech w odniesieniu do ka|dej marki, i stara si uzyska pozycj lidera pod tym wzgldem. Szczególnie w spoBeczeDstwie, w którym d|y nadmiar informacji, kupujcy wykazuj skBonno[ do zapamitywania danych, dotyczcych podmiotów zajmujcych pozycj numer jeden . Chodzi tu o przesBanie typu: najwy|sza jako[ , najlepsze usBugi , najni|sza cena , najwiksza warto[ lub najnowocze[niejsza technologia . Je|eli przedsibiorstwo skutecznie przekona odbiorc, |e posiada jedn z powy|szych pozycji, prawdopodobnie bdzie najbardziej znane i najcz[ciej wymieniane ze wzgldu na t cech. Przedsibiorstwo mo|e próbowa strategii wykorzystujcej dwie zmienne. Podej[cie takie mo|e by konieczne w przypadku, gdy dwie lub wicej firm utwierdza swoich odbiorców, |e s najlepsze pod wzgldem tej samej cechy. Celem, w tym przypadku, jest znalezienie szczególnej niszy w ramach segmentu docelowego. Istniej tak|e przykBady pozycjonowania w oparciu o trzy korzy[ci (cechy). Jasne jest, |e wielu ludzi bdzie chciaBo uzyska kilka korzy[ci Bcznie i wyzwaniem dla firmy jest przekonanie klientów, |e ta marka im tego dostarczy. 12 www.obywatel.com <--- sprawdz ten adres! Zwikszajc liczb cech, które maj wyró|nia ich mark, przedsibiorstwa ryzykuj utrat wiarygodno[ci i wyrazisto[ci pozycjonowania. Powinny one wic unika czterech podstawowych bBdów w zakresie pozycjonowania, s to: * zbyt sBabe pozycjonowanie niektóre przedsibiorstwa stwierdzaj, |e klienci maj tylko niejasne wyobra|enia o marce i nie dostrzegaj w niej niczego szczególnego. * nadmierne pozycjonowanie kupujcy mog mie zbyt wskie wyobra|enia o marce. * pozycjonowanie mylce kupujce mog mie mylny obraz marki, bdcy nastpstwem przekazywania zbyt wielu informacji lub zbyt czstych zmian wprowadzanych w procesie pozycjonowania marki. * pozycjonowanie wtpliwe w [wietle rzeczywistych cech produktu, jego ceny lub informacji na temat producenta, kupujcym mo|e by trudno uwierzy w stwierdzeniu dotyczce marki. Korzy[ci, wynikajc z przyjcia okre[lonej strategii pozycjonowania jest to, |e umo|liwia ona przedsibiorstwu rozwizanie problemu marketing mix. Marketing mix, tj. produkt, cena, dystrybucja i promocja jest wykorzystywany gBównie do opracowania taktycznych szczegóBów tej strategii. Mo|na zastosowa co najmniej siedem rodzajów strategii pozycjonowania. Wyró|nia si pozycjonowanie ze wzgldu na: atrybuty, korzy[ci, sposób korzystania, u|ytkownika, konkurenta, kategori produktu, jako[ i cen. Podsumowujc pozycjonowanie jest dziaBaniem skierowanym na ksztaBtowanie oferty i image przedsibiorstwa w taki sposób, aby rynek docelowy rozumiaB o doceniaB warto[ci oferowane mu przez przedsibiorstwo w porównaniu z konkurencj. Pozycjonowanie skBada si z trzech etapów. Po pierwsze, przedsibiorstwo musi okre[li ró|nice midzy wBasn ofert a ofert konkurencji dotyczce produktu, usBug, pracowników i image, które jest w stanie zbudowa. Po drugie, nale|y przeprowadzi selekcj tych ró|nic w oparciu o odpowiednie kryteria. Po trzecie, przedsibiorstwo powinno skutecznie informowa odbiorców docelowych o istocie swojej odrbno[ci w stosunku do konkurencji. Strategia pozycjonowania produktu warunkuje dalsze dziaBanie przedsibiorstwa, tj. planowanie wBasnych, pozwalajcych na sprostanie w walce konkurencyjnej, strategii marketingowej. III. FUNKCJE FIRMY Marketing, bdc jedn z ogólnych funkcji przedsibiorstwa sam w sobie jest dziaBalno[ci zró|nicowan, obejmujc wiele funkcji szczegóBowych. Stanowi one wzgldnie jednorodne podzbiory dziaBaD zaliczanych do obszaru dziaBaD marketingowych przedsibiorstwa. Ze wzgldu na zwizek dziaBaD z realizacj celów rynkowych obszar ten mo|na podzieli na trzy zakresy funkcjonalne. 1) Funkcje podstawowe: * Funkcje przygotowawcze: - gromadzenie informacji rynkowej, - badania rynku, - planowanie produktu i programu asortymentowego, - kalkulacja i stanowienie cen, - organizowanie systemu dystrybucji, - planowanie dziaBaD promocyjnych, - kontrola i analiza wyników marketingu, * Funkcje wykonawcze: - reklama, - aktywizacja sprzeda|y, - bezpo[rednia obsBuga klientów (informacje, negocjacje, zawieranie umów, sprzeda|, wynajem, reklamacje klientów itp.), - ekspedycja towarów, - transport i spedycja, - gospodarka zapasami wyrobów gotowych (towarów), - obsBuga serwisowa nabywców, - fakturowanie i kontrola realizacji umów. 2) Funkcje pomocnicze (wspomagajce): - finansowanie (kredytowanie dystrybutorów, sprzeda|y ratalnej itp.), - partycypacja w ryzyku i ubezpieczanie od jego skutków. Bibliografia: 13 www.obywatel.com <--- sprawdz ten adres! 1. Wielka ksiga marketingu Hingston P., 2. Marketing Garbarski L., Rutkowski I., Wrzosak W., 3. Podstawy marketingu praca pod red. J. Altkorna, 4. Marketing analiza, planowanie, wdra|anie i kontrola Kotler P. www.obywatel.com <--- sprawdz, czy s ju| nowe ebook'i :-) 14

Wyszukiwarka