plik


ÿþ Niniejszy darmowy ebook zawiera fragment peBnej wersji pod tytuBem:  Praktyczne porady finansowe Aby przeczyta informacje o peBnej wersji, kliknij tutaj Darmowa publikacja dostarczona przez NetWaluta - pieniadze dla Ciebie Niniejsza publikacja mo|e by kopiowana, oraz dowolnie rozprowadzana tylko i wyBcznie w formie dostarczonej przez Wydawc. Zabronione s jakiekolwiek zmiany w zawarto[ci publikacji bez pisemnej zgody wydawcy. Zabrania si jej odsprzeda|y, zgodnie z regulaminem Wydawnictwa ZBote My[li. © Copyright for Polish edition by ZloteMysli.pl Data: 12.08.2006 TytuB: Praktyczne porady finansowe (fragment utworu) Autor: Tomasz Bar Projekt okBadki: Marzena Osuchowicz Korekta: Marta Kisiel SkBad: Anna Grabka Internetowe Wydawnictwo ZBote My[li ZBote My[li s.c. ul. DaszyDskiego 5 44-100 Gliwice WWW: www.ZloteMysli.pl EMAIL: kontakt@zlotemysli.pl Wszelkie prawa zastrze|one. All rights reserved. SPIS TREZCI OD AUTORA.....................................................................5 Cz[ I DLACZEGO WARTO ZADBA O SWOJE FINANSE OSOBISTE?............6 1. Niezale|no[ finansowa, ale po co?.................................7 2. SiBa pienidza staje si w dzisiejszych czasach coraz bardziej dostrzegalna....................................................11 Cz[ II KTO, JEZLI NIE TY, LEPIEJ ZADBA O TWOJE FINANSE OSOBISTE?...16 1. PKB ro[nie  ale kto z niego korzysta?............................17 2. Czy umowa o prac staje si luksusem?..........................20 3. WydBu|enie okresu aktywno[ci zawodowej do 67 lat .........25 4. Obecny rynek pracy nie sprzyja kobietom.......................30 5. Praca  obserwacje wBasne jako zródBo cennych informacji..35 Cz[ III ZACZNIJ BUDOWA SWOJ FINANSOW NIEZALE{NOZ.............39 1. Posiadanie pracy  od tego si wszystko zaczyna...............40 2. Oszczdzaj swój czas i korzystaj w peBni z mo|liwo[ci, jakie daje konto bankowe..............................................47 3. Ro[nie Twoja wiedza, ale i potrzeby..............................50 4. Posiadasz pierwsze oszczdno[ci  zadbaj o nie................53 Cz[ IV NAUCZ SI SAUSZNYCH WYBORÓW SPOZRÓD DOSTPNYCH OFERT 56 I. Inteligencja finansowa  jak oszczdzi na kredycie lub karcie kredytowej?..................................................57 II. Gotówka.................................................................63 1. Wybierz dla siebie konto internetowe............................67 2. Czy przed podwy|kami opBat za prowadzenie konta mo|na si obroni?.......................................................76 3. Karty kredytowe  cz[ I...........................................80 4. Karty kredytowe  cz[ II...........................................85 5. Czy oprocentowanie kredytu 29,9% mo|e by realnie mniejsze ni| 21,99%?....................................................90 6. Kredyt  jakie raty wybra, równe czy malejce?..............94 7. Kredyt ratalny  czy kredyt 0% oznacza zero kosztów?.......96 8. Kredyt samochodowy  jak wybra atrakcyjn ofert?........99 9. Ubezpieczenie samochodu  na co zwróci uwag przy wyborze oferty?..................................................105 10. Kredyty mieszkaniowe  ABC....................................110 11. Koszty okoBokredytowe kredytu mieszkaniowego...........116 12. Wynajem mieszkania kupionego na kredyt przestaje by opBacalne............................................................119 13. Refinansowanie kredytu hipotecznego  czyli jak pBaci mniejsze raty............................................................123 14. Kredyt konsolidacyjny  czym jest i dla kogo? ...............128 15. Oszczdzanie a przyszBo[ finansowa naszego dziecka....135 16. Ubezpieczenie na |ycie  jak wybra dobr ofert?........141 17. SKOK  SpóBdzielcze Kasy Oszczdno[ciowo-Kredytowe. . .147 18. Biuro Informacji Kredytowej  co warto o nim wiedzie?..152 ZAKOCCZENIE...............................................................158 POLECANE STRONY WWW................................................159 POLECANE KSI{KI.........................................................172 PRAKTYCZNE PORADY FINANSOWE  darmowy fragment  kliknij po wicej str. 5 Ï% Tomasz Bar OD AUTORA Witam serdecznie! Na wstpie dzikuj Ci za wybór mojego e-booka. Jestem przekonany, |e po jego przeczytaniu wydane pienidze zwróc Ci si bardzo szybko. Lektura zawartych w nim porad i artykuBów dostarczy Ci praktycznej wiedzy, któr mo|na wykorzysta w wielu sytuacjach dotyczcych naszych finansów osobistych. Zdaj sobie spraw, |e swoj publikacj nie wyczerpaBem w peBni tematu. To jednak praktycznie niewykonalne, gdy| niemal co tydzieD na rynku pojawiaj si nowe produkty finansowe. Moim celem jest zachci Ci do zainteresowania si spraw Twoich finansów osobistych. Niewa|ne, jaki bdzie wzrost PKB, inflacja, stopa bezrobocia, kurs waluty ani jaka partia bdzie rzdzi Polsk. W ka|dej sytuacji liczysz si Ty i tylko na siebie mo|esz liczy. Ja jedynie postaram si pomóc Ci odnalez si w gszczu ofert finansowych i pokaza mo|liwo[ci, jakie stoj przed ka|dym. Nie obiecuj Ci bogactwa ani nie wskazuj Batwej drogi do fortuny. Gwarantuj natomiast ogromn porcj informacji na temat finansów osobistych wraz z przykBadami ich zastosowania w codziennym |yciu. Zapraszam do lektury Tomasz Bar Copyright by Wydawnictwo ZBote My[li & Tomasz Bar CZZ I CZZ I DLACZEGO WARTO ZADBA O SWOJE FINANSE OSOBISTE? PRAKTYCZNE PORADY FINANSOWE  darmowy fragment  kliknij po wicej str. 7 Ï% Tomasz Bar 1. Niezale|no[ finansowa, ale po co? Otó| po to, aby zapewni sobie wzgldny spokój finansowy w sytuacji:  utraty pracy;  spadku osiganych dochodów;  wzrostu wydatków (np. koszty utrzymania i wyksztaBcenia dzieci);  przej[cia na emerytur. Jakie masz szanse na staB, dobrze pBatn prac przez caBy okres (30 40 lat) aktywno[ci zawodowej? Nie owijajc w baweBn  nikBe. Je[li nawet znajdziesz si w[ród szcz[liwców, którzy bd mie prac do osignicia wieku pozwalajcego przej[ na emerytur, to Twoja emerytura nie bdzie wysoka. Pozwól, |e przytocz kilka danych. WedBug prognoz GUS z 2005 roku, zmiany demograficzne, jakie maj miejsce w naszym kraju, sprawi, |e:  w 2012 roku na 100 osób w wieku produkcyjnym przypada bdzie 20 osób powy|ej 65. roku |ycia, za[  w 2030 roku na 100 osób w wieku produkcyjnym przypada bdzie a| 40 osób powy|ej 65. roku |ycia. Liczba osób pracujcych (pBaccych skBadki) zmalaBa z 17,8 mln w 1980 roku do 12,7 mln w 2004 roku. Jednocze[nie liczba emerytów i rencistów (w pozarolniczym systemie ubezpieczeD spoBecznych) wzrosBa z 4,1 mln w 1980 roku do 7,5 mln w 2004 roku. Oznacza to nic innego, jak spadek wysoko[ci realnych emerytur, gdy| w 2030 roku osób uprawnionych do ich pobierania bdzie ponad Copyright by Wydawnictwo ZBote My[li & Tomasz Bar PRAKTYCZNE PORADY FINANSOWE  darmowy fragment  kliknij po wicej str. 8 Ï% Tomasz Bar dwukrotnie wicej ni| obecnie, a osób pracujcych i odprowadzajcych skBadki nie wystarczy do zapewnienia obecnego poziomu wypBat. Problem ten dotyczy zwBaszcza pokolenia dzisiejszych 30-latków, którzy s na pocztku swojej kariery zawodowej i maj przed sob 30 35 lat pracy. No tak, ale mamy przecie| OFE, IKE Rzeczywi[cie, tylko |e obecne rozwizania OFE s poBowiczne co najmniej z kilku powodów:  trafia do nich zaledwie 1/5 skBadki, która poprzednio trafiaBa w caBo[ci do ZUS;  skBadki obci|one s wysokimi prowizjami, które pobieraj Towarzystwa Funduszy Emerytalnych;  wyniki OFE s [ci[le zwizane z koniunktur gieBdow. W okresie dekoniunktury na GPW zyski z OFE tylko nieznacznie przekraczaj np. dochody z lokat, pienidze w OFE s zamro|one do czasu osignicia przez nas wieku emerytalnego, który, jak wynika z opublikowanych w czerwcu 2005 roku propozycji, mo|e ulega wydBu|eniu m.in. ze wzgldu na wydBu|anie si okresu |ycia obywateli. Zrednia |ycia Polaków wynosi obecnie 74,5 roku i jest dBu|sza o 4 lata od [redniej z pocztku lat 90. Tak wic pienidze, które zgromadzimy, zobaczymy nieprdko. Bdziemy mie 65 70 lat, a wtedy rado[ z ich posiadania jest nieporównywalnie mniejsza, ni| kiedy mamy lat 30.  Jest tylko jedna rzecz gorsza od staro[ci  staro[ bez pienidzy Copyright by Wydawnictwo ZBote My[li & Tomasz Bar PRAKTYCZNE PORADY FINANSOWE  darmowy fragment  kliknij po wicej str. 9 Ï% Tomasz Bar Najwiksz zalet OFE jest fakt, |e bez wzgldu na to, ile zgromadzimy pienidzy, po naszej [mierci dziedziczy je rodzina. W dotychczasowym systemie pienidze te przepadaBy w ZUS. Z kolei wprowadzone w 2004 roku IKE (Indywidualne Konta Emerytalne) nie speBniBy pokBadanych w nich nadziei. Ilo[ zaBo|onych rachunków IKE odbiega znacznie od oczekiwaD ich pomysBodawców. PrzyczyniB si do tego brak wyraznych korzy[ci i zacht do IKE, co w poBczeniu z i tak nisk chci Polaków do oszczdzania przyniosBo taki, a nie inny efekt. To nie czarne wizje, raczej podjcie skrywanego problemu bli|szego ka|demu z nas bardziej, ni| to si mo|e wydawa. Zmusza to nas, aby[my w por pomy[leli o swojej finansowej przyszBo[ci. Ka|dy powinien umie zarzdza finansami osobistymi tak, aby zapewni sobie bezpieczeDstwo finansowe w czasach coraz bardziej niepewnego rynku pracy. Uniezale|nienie si od tradycyjnej pracy etatowej jest tym, o czym moim zdaniem ka|dy powinien pomy[le. NIE namawiam do porzucenia pracy. NIE stosuj haseB typowych dla ksi|ek w stylu  Jak zosta bogatym . Przedstawiam mocne argumenty przemawiajce za podjciem decyzji o zapewnieniu sobie niezale|no[ci finansowej. Podaj realne, sprawdzone przykBady i porady dotyczce mo|liwo[ci oszczdzania i inwestowania na polskim rynku kapitaBowym. ChciaBbym przedstawi równie| pewien punkt widzenia, tak naturalny i popularny w krajach zachodnich, który w Polsce dopiero raczkuje  tzw. fundusz bezpieczeDstwa. To nic innego, jak oszczdno[ci pozwalajce nam normalnie funkcjonowa przez ok. 2 lata od utraty pracy do znalezienia nastpnej. Jest to dwukrotno[ naszych [rednich rocznych dochodów, co w warunkach polskich jest kwot ok. 60 tys. zB (2500 zB miesicznie x 24 miesice). Copyright by Wydawnictwo ZBote My[li & Tomasz Bar PRAKTYCZNE PORADY FINANSOWE  darmowy fragment  kliknij po wicej str. 10 Ï% Tomasz Bar Zapewne wikszo[ czytelników zapyta, skd mie 60 tys. zB oszczdno[ci, skoro ledwo wi|e koniec z koDcem. Nie chodzi o posiadanie 60 tys. zB, mo|e to by 20 30 tys. zB. Najwa|niejsze jest posiadanie jakichkolwiek oszczdno[ci na wypadek utraty pracy. Tak, aby nie utraci mo|liwo[ci regularnych spBat swoich zobowizaD do czasu znalezienia zatrudnienia. Obecna trudna sytuacja na rynku pracy sprawia, |e nawet osoby o wysokich kwalifikacjach, z wy|szym wyksztaBceniem i do[wiadczeniem zawodowym mog pozostawa bez pracy przez kilka miesicy. Nie chc poucza w sposób ksi|kowy, ale pomóc w zrozumieniu pewnych spraw. Pomimo ogromu publikacji dotyczcych finansów wikszo[ z nich peBni rol przedruków opartych na rynku amerykaDskim, którego nie mo|na porównywa do naszego. Z wBasnego do[wiadczenia wiem, ile jest kruczków, niuansów w ró|nych produktach finansowych, których znajomo[ przynosi wymierne korzy[ci. Zdaj sobie spraw, |e poruszane przeze mnie tematy s maBo popularne, niechtnie wspominane lub wrcz unikane. Kwestia bezpieczeDstwa finansowego jest specyficzna i wedBug mnie jest to sprawa [wiadomo[ci, stanu umysBu. W czasach pogoni za prac i strachu przed jej utrat staje si niezwykle istotne, aby przyjrze si, jak wyglda nasze finansowe |ycie. Pomog Ci w kwestii finansów osobistych. Poradz, jak i gdzie warto oszczdza i inwestowa. Dla lepszego zrozumienia korzy[ci wynikajcych z danej porady przytocz przykBady. Oszczdzanie i inwestowanie nie jest trudne, pod warunkiem zdobycia praktycznej wiedzy. Copyright by Wydawnictwo ZBote My[li & Tomasz Bar PRAKTYCZNE PORADY FINANSOWE  darmowy fragment  kliknij po wicej str. 11 Ï% Tomasz Bar 2. SiBa pienidza staje si w dzisiejszych czasach coraz bardziej dostrzegalna 2% najbogatszych Polaków zarabia powy|ej 74 tys. zB brutto rocznie i pBaci podatki w III progu podatkowym. 90% Polaków zarabia poni|ej 37 tys. zB brutto rocznie, znajdujc si w I progu podatkowym. 10% najbogatszych Polaków posiada 2/3 wszystkich oszczdno[ci, jakie znajduj si w bankach, funduszach inwestycyjnych, akcjach. Pienidze, czy tego chcemy, czy nie, w coraz wikszym stopniu wpBywaj na nasze |ycie. Komercjalizacja coraz wikszej cz[ci naszego |ycia powoduje u wielu obywateli poczucie niesprawiedliwo[ci spoBecznej. W latach 70. i 80. mieszkanie dostawaBo si od paDstwa na zasadzie przydziaBu, samochód pozostawaB w sferze marzeD, a rozro[nity system pomocy spoBecznej, który otaczaB wielu obywateli, stwarzaB poczucie bezpieczeDstwa. Obecnie takie fundamentalne potrzeby, jak wBasne mieszkanie, s nieosigalne dla wikszo[ci obywateli. Jak kupi mieszkanie, majc 1500 zB pensji? Tyle bowiem zarabia wikszo[ Polaków. Bezrobocie siga 2,7 mln, a co trzeci bezrobotny to mBoda osoba poni|ej 30.roku |ycia. Copyright by Wydawnictwo ZBote My[li & Tomasz Bar PRAKTYCZNE PORADY FINANSOWE  darmowy fragment  kliknij po wicej str. 12 Ï% Tomasz Bar Wakacje  luksus dla nielicznych Z danych, jakie opublikowaB Pentor przed rozpoczciem sezonu wakacyjnego w 2005 roku, wynika jednoznacznie, |e wakacje dla znacznej liczby Polaków (ponad 60%) s dobrem wy|szego rzdu. Podczas gdy mieszkaDcy krajów zachodnich: Francuzi, Niemcy, Brytyjczycy, swoje wakacje planuj na wiele miesicy przed sezonem urlopowym, bo dla nich wakacje to rzecz oczywista, dla Polaka cigle pozostaje to wydatkiem ponad mo|liwo[ci. Niskie dochody przy jednocze[nie du|ych wydatkach na codzienne utrzymanie sprawiaj, |e my[l o wakacjach schodzi zazwyczaj na dalszy plan. Nie nale|y myli wczasów z wyjazdem na wie[ do rodziny. Dwutygodniowy pobyt dla 4 osób choby nad Morzem BaBtyckim jest czsto wydatkiem ponad siBy dla przecitnej polskiej rodziny. Jakie niesie to konsekwencje? Poczucie zmczenia, gdy| urlop jest naturaln potrzeb do odpoczynku, przede wszystkim psychicznego oderwania si od codzienno[ci. Z czasem narasta frustracja, gdy| taka podstawowa potrzeba, jak jest urlop, staje si trudno osigalnym dobrem. Oczywi[cie mo|na zacign kredyt wakacyjny, aby wyjecha na upragniony urlop. Czy jednak zwykBy wyjazd z rodzin na wczasy jest takim luksusem, |e wymaga brania kredytu? Przecie| kredyt trzeba spBaci wraz z odsetkami, a comiesiczna rata pBacona po powrocie mo|e skutecznie zniechci do podobnej operacji w kolejnym roku. Statystyczny Niemiec czy Brytyjczyk za jedn pensj mo|e wyjecha 5 razy na dwutygodniowe wczasy, a Polak? Jeden raz, i to czsto Copyright by Wydawnictwo ZBote My[li & Tomasz Bar PRAKTYCZNE PORADY FINANSOWE  darmowy fragment  kliknij po wicej str. 13 Ï% Tomasz Bar korzystajc ze specjalnych ofert. To najlepiej pokazuje, jak siB maj pienidze. SiBa nabywcza pienidza przekBada si na niemal ka|dy aspekt naszego |ycia. Wyjazd na wczasy, lepszy samochód, wiksze mieszkanie  to tylko niektóre tego przykBady. SiB pienidza w skali globalnej pokazaBa równie| tragedia mieszkaDców Nowego Orleanu po przej[ciu huraganu Katrina pod koniec sierpnia 2005 roku Z licznych artykuBów prasowych, przekazów medialnych, jakie ukazaBy si po zalaniu miasta, wida byBo wyrazny podziaB mieszkaDców dotknitych kataklizmem terenów pod wzgldem statusu spoBecznego. Zamo|ni i klasa [rednia  gBównie biali stanowicy 1/3 mieszaDców miasta  opu[cili swoje mieszkania przed nadej[ciem huraganu. Dziki oszczdno[ciom i pienidzom z polis ubezpieczeniowe, jakie posiadali, mogli przeczeka najgorszy okres do czasu obudowy miasta, a pózniej mieli [rodki np. na remonty lub kupno nowych lokali. W o wiele gorszej sytuacji byli czarni, biedni mieszkaDcy Nowego Orleanu, którzy nie do[, |e nie mieli dokd i za co opu[ci miasta przed nadej[ciem Katriny, to jeszcze w zdecydowanej wikszo[ci nie posiadali |adnych ubezpieczeD, które pozwoliByby im stan na nogi, jak tylko miasto zacznie wraca do |ycia. Bogaci natomiast wyjechali z miasta, bo mieli samochody, oszczdno[ci, polisy ubezpieczeniowe, wyksztaBcenie, które pozwoli im znalez prac w innym mie[cie. Nie s tak uwizani do jednego miejsca, jak biedni mieszkaDcy Nowego Orleanu, którzy zostali zdani sami na siebie, pomoc wojska i innych sBu|b paDstwowych. Wielu z nich straciBo bezpowrotnie caBy swój dobytek, pozostajc czsto z jedn torb. Copyright by Wydawnictwo ZBote My[li & Tomasz Bar PRAKTYCZNE PORADY FINANSOWE  darmowy fragment  kliknij po wicej str. 14 Ï% Tomasz Bar W takiej sytuacji brak pienidzy jest najbardziej odczuwalny. A bogaci niemal zawsze sobie poradz. Dziecko  jedna z najwikszych inwestycji Od kilku lat polscy demografowie bij na alarm  z roku na rok spada liczba narodzin dzieci. Dlaczego? Czy ludzie nie chc mie ju| dzieci? Nic podobnego, to raczej otaczajce przyszBych rodziców warunki spoBeczno-ekonomiczne zniechcaj do podjcia decyzji o poczciu potomka. Przyczyn takiego stanu rzeczy mo|na poda kilka:  bezrobocie;  krótki urlop macierzyDski;  coraz trudniejszy do uzyskania urlop wychowawczy, a co za tym idzie, coraz wiksza troska o bezpieczny powrót do pracy;  coraz mniejsza pomoc spoBeczna;  odkBadanie decyzji o maB|eDstwie. Wszystko to sprzyja coraz mniejszej liczbie urodzeD. My[lenie na zasadzie  jako[ to bdzie  tak popularne jeszcze 20 lat temu  odchodzi w niepami wobec obecnych warunków gospodarczych. Niemal|e od dnia urodzenia dziecko wymaga bowiem nakBadów finansowych, które wzrastaj wraz z jego wiekiem. Na pomoc spoBeczn, prorodzinn polityk w zakBadzie pracy rzadko mo|na liczy. Rodzice, pracujc coraz dBu|ej, s zmuszeni pozostawia swoje pociechy pod opiek te[ciowych, opiekunek itp., co wcale nie jest komfortowym rozwizaniem. Copyright by Wydawnictwo ZBote My[li & Tomasz Bar PRAKTYCZNE PORADY FINANSOWE  darmowy fragment  kliknij po wicej str. 15 Ï% Tomasz Bar Sam poród i wyprawka dla niemowlcia to istotny wydatek. Aby rodzi po ludzku i pozostawi w pamici wspomnienia z porodu jako wyjtkowego wydarzenia (a nie jako koszmaru z pobytu w szpitalu i rodzenia na sali z 10 innymi kobietami albo na korytarzu), trzeba zazwyczaj pBaci. Za pokój, aby mie gwarancj przyjcia do szpitala, a nie, jak to czsto ma miejsce, by odesBanym do innego. Aby mie indywidualn asyst poBo|nej. Aby mie mo|liwo[ porodu wspólnie z m|em. Za to wszystko, co wydawaBoby si oczywiste i dostpne, z reguBy trzeba pBaci. A to dopiero pocztek wydatków dla [wie|o upieczonych rodziców. Wózek, Bó|eczko, poród, szkoBa rodzenia, która nie jest ju| luksusem dla nielicznych, to czsto Bczny wydatek rzdu 4000 5000 zB. To wszystko, kiedy dziecko si narodzi, a co dalej? Ju| przed narodzeniem dziecka rodzice mog czyni realne plany wobec swojej pociechy, co bez pienidzy jest praktycznie niemo|liwe. Coraz powszechniejszy pd do edukacji powoduje, |e ju| od przedszkola rozpoczyna si wy[cig rodziców o jak najlepsze warunki dla swoich pociech. Prywatna szkoBa podstawowa, zajcia dodatkowe, gimnazjum i studia wymagaj od rodziców znacznych nakBadów finansowych. Na tym tle wida coraz wiksze rozwarstwienie spoBeczeDstwa na klasy: wy|sz (bogat) i ni|sz (biedn). Majc pienidze, mo|emy podejmowa wiele decyzji, które maj istotny wpByw na |ycie nasze i naszych najbli|szych. Czy nam si to podoba czy nie, pienidze s paliwem, bez którego nie sposób w peBni funkcjonowa. Copyright by Wydawnictwo ZBote My[li & Tomasz Bar CZZ II CZZ II KTO, JEZLI NIE TY, LEPIEJ ZADBA O TWOJE FINANSE OSOBISTE? PRAKTYCZNE PORADY FINANSOWE  darmowy fragment  kliknij po wicej str. 17 Ï% Tomasz Bar 1. PKB ro[nie  ale kto z niego korzysta? Pomimo rosncego PKB (w 2004 roku wzrost o 5,4%, w 2005 roku o 3,2%) Polakom nie |yje si lepiej. Jak wynika z danych GUS, ro[nie liczba osób |yjcych w skrajnym ubóstwie. Bezrobocie spada minimalnie, oscylujc w granicach 17 18%, i pozostaje najwy|sze w Unii Europejskiej. Pomijajc efekt sezonowego spadku, utrzymuje si na poziomie ok. 2,7 mln osób. Bezrobocie nie spada pomimo wzrostu gospodarczego m.in. dlatego, |e firmy znalazBy du|e rezerwy wydajno[ci i nie potrzebuj zatrudnia nowych pracowników. Drugi powód to poszukiwanie ni|szych kosztów pracy poprzez outsourcing i przenoszenie produkcji do innych krajów. Zagro|eniem dla zmniejszenia bezrobocia s te| ogBaszane co jaki[ czas redukcje zatrudnienia w du|ych firmach zatrudniajcych po 300 500 i wicej pracowników. Jednym z powodów zwolnieD jest przerost zatrudnienia, jaki wci| ma miejsce w wielu firmach, zwBaszcza paDstwowych. W 2005 roku swoje plany redukcji zatrudnienia ogBosiBo kilka du|ych, znanych firm:  Thomson, fabryka telewizorów pod Warszaw  redukcja ok. 1000 etatów. Nie musz pisa o skutkach tych zwolnieD dla rejonu wokóB fabryki, która jest jednym z wikszych zakBadów pracy;  Colgate  redukcja ok. 300 etatów;  TP S.A.  zwolnienia ok. 2800 osób;  PKN Orlen  tracc udziaB w rynku paliw, zapowiedziaB restrukturyzacj i likwidacj ok. 300 miejsc pracy; Copyright by Wydawnictwo ZBote My[li & Tomasz Bar PRAKTYCZNE PORADY FINANSOWE  darmowy fragment  kliknij po wicej str. 18 Ï% Tomasz Bar  CUSSONS Polska  zamknicie warszawskiego oddziaBu firmy to utrata pracy przez 128 osób;  Prokom  jeden z potentatów IT ogBosiB zwolnienia ok. 300 osób;  sie hoteli Orbis, aby umocni swoj pozycj w walce z konkurencj, planuje modernizacj poprzez budow maBych, tanich hoteli dwugwiazdkowych. Mniejsze koszty ich funkcjonowania maj zapewni m.in. usBugi outsourcingu. Zwolnienia obejm ok. 700 osób. Pod koniec maja 2005 roku pojawiBy si pogBoski o poBczeniu zachodnich inwestorów dwóch czoBowych polskich banków Pekao SA i BPH. Taka fuzja w opinii analityków rynku oznacza mo|e zwolnienia ok. 6000 pracowników poBczonej instytucji. Z pewno[ci nie stanie si to z dnia na dzieD, ale bdzie nie do uniknicia. Rachunek ekonomiczny jest najwa|niejszy. Cho w marcu 2006 roku doszBo do ugody pomidzy rzdem Polski a Komisj Europejsk w sprawie fuzji, Polska nie chciaBa si na ni zgodzi  Bank BPH zostanie podzielony na dwie cz[ci. Jedna zostanie poBczona z Pekao SA, a pozostaBa cz[ oddziaBów bdzie sprzedana. Los wielu pracowników staje si tym samym niepewny. Powszechnie wiadomo, |e miejsca pracy powstaj najszybciej w maBych, kilkuosobowych firmach z bran|y usBugowej. Ile takich maBych firm musiaBoby powsta, aby wchBon 5000 zwalnianych pracowników z ww. firm? 300 500 rocznie? To maBo realne, zwa|ywszy, |e ludziom traccym prac nie jest Batwo si przekwalifikowa. W najgorszej sytuacji jest dzisiejsze pokolenie 40-, 50-latków. Z jednej strony s za mBodzi na emerytur, z drugiej za starzy do pracy. Ich nawyki i kwalifikacje, odbiegajce od dzisiejszego zapotrzebowania na rynku pracy, stawiaj ich w trudnej sytuacji. Copyright by Wydawnictwo ZBote My[li & Tomasz Bar PRAKTYCZNE PORADY FINANSOWE  darmowy fragment  kliknij po wicej str. 19 Ï% Tomasz Bar Firmy, kierujc si rachunkiem ekonomicznym i walk o zysk, decyduj si m.in. na zmian kraju prowadzenia dziaBalno[ci. Dlaczego? Brak przychylnych wBadz, wysokie podatki i koszty pracy, skomplikowane przepisy prawne  to wszystko skBania do szukania innych mo|liwo[ci. Polacy odbieraj prac Niemcom, Francuzom, a nam odbieraj prac UkraiDcy, BiaBorusini i coraz bardziej grozni ChiDczycy z tanimi wyrobami, z którymi nie jeste[my w stanie konkurowa cenowo. Globalizacja postpuje z roku na rok, sprawiajc, |e co[, co 10 lat temu wydawaBo si odlegBe, dzi[ dotyczy coraz wikszej ilo[ci osób. Kto zatem korzysta na wzro[cie PKB? Korzystaj gBównie Ci, którzy radz sobie dobrze bez wzgldu na to, jaki jest wzrost PKB. Osoby mBode, w [rednim wieku, dobrze wyksztaBcone i majce prac  mieszkaDcy du|ych miast. To oni kupuj samochody i zacigaj kredyty mieszkaniowe. To oni oszczdzaj i inwestuj. Spo[ród 26 mln dorosBych Polaków zaledwie ok. 1,5 mln* posiada jednostki funduszy inwestycyjnych, a na GPW inwestuje niespeBna 200 tys. osób. Wzrost PKB dodatkowo polepsza ich sytuacj, gdy| spadaj stopy procentowe, a wraz z nimi taniej kredyty, ro[nie siBa zBotego, co zmniejsza raty kredytów walutowych zacignitych na mieszkania. Koniunktura w gospodarce wpBywa na wzrosty kursów akcji i warto[ jednostek funduszy inwestycyjnych, na których korzystaj jednak nieliczni. * zródBo: Izba Zarzdzajcych Funduszami i Aktywami (IZFIA). Copyright by Wydawnictwo ZBote My[li & Tomasz Bar PRAKTYCZNE PORADY FINANSOWE  darmowy fragment  kliknij po wicej str. 20 Ï% Tomasz Bar 2. Czy umowa o prac staje si luksusem? Je[li pracujesz na umow o prac, mo|esz uzna si za szcz[liwca. Z roku na rok ubywa bowiem osób zatrudnionych na czas nieokre[lony. WedBug danych GBównego Urzdu Statystycznego, pracujcych na staBe w trzecim kwartale 2005 roku byBo 7 mln 766 tys. osób., tj. ponad 200 tys. mniej ni| w analogicznym kwartale 2003 roku. Z danych  Gazety Prawnej wynika, i| w 2000 roku na umow na czas nieokre[lony zatrudnionych byBo 9 mln 908 tys. pracowników. Statystyki pokazuj równie|, |e w 2005 roku o prawie 800 tys., w porównaniu do 2003 roku, wzrosBa liczba pracujcych dorywczo. Reasumujc, liczba osób pracujcych na umow staB zmalaBa w przecigu 5 lat o ponad 2 mln osób. Pomimo szybkiego wzrostu PKB: w 2004 roku  5,4%, w 2005  3,2%, liberalizacji kodeksu pracy i obni|ki podatków dla firm z 27% do 19% firmy niechtnie zatrudniaj nowych pracowników. Dlaczego tak si dzieje? Koszty, koszty i jeszcze raz koszty. Cigle zbyt wysokie koszty pracy powoduj, |e pracodawcy wykorzystuj wysokie bezrobocie i unikaj zawierania umów o prac. Chcc konkurowa na coraz trudniejszym rynku, musz szuka oszczdno[ci. Najwiksze koszty staBe dla firmy to wBa[nie wynagrodzenia pracowników. Nawet zatrudnienie pracownika za minimalne wynagrodzenie ok. 850 zB brutto na miesic to dla pracodawcy wydatek rzdu ponad 1400 zB. Copyright by Wydawnictwo ZBote My[li & Tomasz Bar PRAKTYCZNE PORADY FINANSOWE  darmowy fragment  kliknij po wicej str. 21 Ï% Tomasz Bar Pracodawcy maj do dyspozycji szereg mo|liwo[ci na uniknicie zawarcia umowy o prac:  umowa zlecenie;  umowa o dzieBo;  samozatrudnienie pracownika, który prowadzi wBasn dziaBalno[ gospodarcz, [wiadczc usBugi na rzecz pracodawcy;  praktyki, sta|e  czsto w zamian za mo|liwo[ zdobywania do[wiadczenia pracownicy nie otrzymuj |adnego wynagrodzenia. Dlaczego w ostatnich latach tak popularno[ zyskuje umowa o dzieBo? Powodów jest kilka. 1. Pracodawca nie musi odprowadza za pracownika wysokich skBadek ZUS. 2. Nie udziela pracownikowi urlopu, przez co nie traci go na 3 4 tygodnie w roku. 3. Aatwo mo|e rozwiza umow bez konieczno[ci zachowania okresu trzymiesicznego wypowiedzenia. 4. Dla nieuczciwych pracodawców bywa okazj do nadu|y. Skoro nie ma umowy o prac, pracownikowi trudno dochodzi swoich praw. Copyright by Wydawnictwo ZBote My[li & Tomasz Bar PRAKTYCZNE PORADY FINANSOWE  darmowy fragment  kliknij po wicej str. 22 Ï% Tomasz Bar Oczywi[cie umowa o dzieBo lub zlecenie jest lepsza ni| |adna. Zazwyczaj jednak traktowana jest przez pracownika jako rozwizanie tymczasowe, do czasu znalezienia czego[ staBego. Gorzej, je[li taki stan trwa dBu|ej  rok czy dwa. Wówczas korzy[ci czerpie gBównie pracodawca, gdy| ma peBnowarto[ciowego pracownika za koszty ni|sze ni| jego konkurenci zatrudniajcy na umow o prac. A pracownik niestety jest caBy czas w zawieszeniu. Nie posiada umowy o prac, wic nie mo|e zacign kredytu w banku. Nie ma odprowadzanych skBadek na ZUS, a wic pozbawiony jest dostpu do publicznej opieki lekarskiej. Poza tym nie nabiera praw do emerytury ani nie ma odprowadzanych skBadek do OFE. Szara strefa ro[nie  co dziesity pracujcy Polak nie ma umowy z pracodawc. Jak ogBosiB w 2005 roku GBówny Urzd Statystyczny, liczba osób pracujcych na czarno wyniosBa ponad 1,3 mln. Stanowi to 10% ogóBu zatrudnionych. Co dziesity Polak nie ma podstawowych [wiadczeD ZUS, a co za tym idzie, jakiejkolwiek ochrony na wypadek choroby czy wypadku, nie wspominajc ju| o zabezpieczeniu emerytalnym. W takiej sytuacji trac wszyscy z wyjtkiem pracodawców. Traci paDstwo, gdy| nie ma wpBywów z tytuBu podatków, traci ZakBad UbezpieczeD SpoBecznych, gdy| nie otrzymuje [wiadczeD na wypBaty bie|cych i przyszBych rent i emerytur. W najgorszej sytuacji s oczywi[cie zatrudnieni na czarno, którzy pracuj bez poczucia bezpieczeDstwa. Nie s zwizani |adn umow o prac, wic w ka|dej chwili mog zosta zwolnieni. {yj z dnia na dzieD, coraz bardziej Copyright by Wydawnictwo ZBote My[li & Tomasz Bar PRAKTYCZNE PORADY FINANSOWE  darmowy fragment  kliknij po wicej str. 23 Ï% Tomasz Bar popadajc w poczucie beznadziei i utrat wiary w znalezienie normalnej, godnej pracy. Pracuj gBównie dorywczo lub sezonowo. Wraz z upBywem czasu ro[nie wic ilo[ osób biernych zawodowo i trwale zniechconych do poszukiwania pracy. Warto pamita, |e aby otrzyma prawo do emerytury, m|czyzna musi mie opBacane skBadki przez 40, a kobieta przez min. 30 lat. To strasznie odlegBa perspektywa  pracowa przez 30 40 lat na etacie. Praca na czarno tym bardziej nie przybli|a do wymarzonej emerytury. Praca to podstawa wszelkich dziaBaD finansowych. Bez pracy nie mamy pienidzy na bie|ce wydatki, nie mamy mo|liwo[ci zacignicia kredytu. Bez [rodków pieni|nych jeste[my pozbawieni tego, co napdza gospodark. Brak pracy = brak pienidzy = brak popytu = brak sprzeda|y = upadek firm = wzrost bezrobocia. Za tak, a nie inn sytuacj pBac nie tylko osoby pracujce na czarno lub na umowy zlecenie, ale po[rednio zapBacimy wszyscy. Brak wystarczajcej ilo[ci osób opBacajcych skBadki ZUS i podatki z tytuBu PIT powoduje wyrw w dochodach paDstwa, do której dopBacaj ci, którzy pracuj. Sytuacj pogarsza jeszcze odpByw mBodych ludzi do pracy za granic. Bezrobocie sigajce 40% w[ród osób w wieku 24 30 lat skBoniBo w przecigu ostatniego 1,5 roku do wyjazdu do Anglii, Irlandii i Szwecji ponad 350 tys. Polaków. Dochodzi do groznej sytuacji, w której Polacy zasilaj bud|ety zachodnich paDstw zamiast Polski. PBac tam podatki, kupuj towary, a dziki ni|szym wymaganiom pBacowym przynosz Copyright by Wydawnictwo ZBote My[li & Tomasz Bar PRAKTYCZNE PORADY FINANSOWE  darmowy fragment  kliknij po wicej str. 24 Ï% Tomasz Bar oszczdno[ci pracodawcom w Anglii czy Irlandii. To zachodnie kraje korzystaj czsto z wysoko wykwalifikowanych pracowników, dla których zabrakBo miejsca w ojczyznie. Do czego to doprowadzi? Powy|sze zjawisko tylko pogBbia i tak ju| powa|ny kryzys i sprawia, |e nie ma mo|liwo[ci obni|ki podatków i kosztów pracy, bo to spowodowaBoby nadmierny odpByw dochodów i gwaBtowne zwikszenie deficytu bud|etowego. Jakimi grozi to sankcjami ze strony UE, nie musz pisa. Zamiast dawa ludziom przysBowiow ryb, trzeba da im wdk Dopóki jednak zmianie nie ulegnie polityka majca na celu zmniejszenie wydatków socjalnych (zasiBki,  becikowe ,  senioralne ) i przeznaczenie tych pienidzy na redukcj kosztów pracy, obecna trudna sytuacja szybko si nie zmieni i umowa o prac bdzie luksusem dla nielicznych. Copyright by Wydawnictwo ZBote My[li & Tomasz Bar CZZ III CZZ III ZACZNIJ BUDOWA SWOJ FINANSOW NIEZALE{NOZ PRAKTYCZNE PORADY FINANSOWE  darmowy fragment  kliknij po wicej str. 26 Ï% Tomasz Bar 1. Posiadanie pracy  od tego si wszystko zaczyna Od czego zacz? Pocztkiem wszystkiego jest posiadanie pracy. Nie bd pisaB, jak j znalez, bo to nie moja rola. Sposobów jest du|o. Jedno jest pewne  prac trudno znalez. {ycz Ci jednak, aby w Twoim przypadku odbyBo si to wzgldnie prosto. Majc ju| prac, zacznij my[le, co dalej Nie my[l o tym, |e praca, któr zdobyBe[, nie speBnia Twoich osobistych i materialnych oczekiwaD. To zabiera Ci tylko energi i nerwy, których potrzebujesz. Pomy[l o celu, do którego d|ysz, i dziaBaj wg planu. Pamitaj! {adna praca nie jest wieczna. Mo|esz j mie miesic, rok, 5 lat. Prdzej czy pózniej z ró|nych powodów j stracisz. Szansa zatrudnienia a| do emerytury w jednej firmie jest obecnie znikoma. Wa|ne, aby skorzysta z tego, co masz w tej chwili. Ucz si, obserwuj, nawet je[li nie podoba Ci si to, co widzisz, wycigaj wnioski dla siebie. Nie obijaj si w pracy, ale te| nie bdz nadgorliwy. Bdz realist Copyright by Wydawnictwo ZBote My[li & Tomasz Bar PRAKTYCZNE PORADY FINANSOWE  darmowy fragment  kliknij po wicej str. 27 Ï% Tomasz Bar i dyplomat. Nie afiszuj si ze swoim niezadowoleniem. Inaczej narobisz sobie wrogów i bdziesz pierwszy na odstrzaB. Zacznij my[le o zabezpieczeniu [rodków finansowych na przyszBo[. Je[li nie masz konta, zaBó| je i zacznij tworzy sobie tzw. dobr histori konta. To wykaz przeprowadzanych operacji bankowych. Zwykle banki, udzielajc kredytu, sprawdzaj dotychczasowe poczynania klienta. To bardzo wa|ne na przyszBo[, kiedy zaczniesz korzysta np. z kredytów. Wybierz bank, który oferuje wygod obsBugi (infolinia, Internet, du|o bankomatów), rozsdne koszty, debet na koncie. Ustal swoje potrzeby i zrób rekonesans w[ród kilku banków. Nie kieruj si tylko opini kolegów i kole|anek. Ka|dy ma inne potrzeby i dla ka|dego co innego jest wa|ne. Opieraj si na swojej wiedzy. Je[li czego[ nie wiesz, postaram Ci si pomóc. Wracajc do tematu  po kilku miesicach pracy dowiedz si, czy mo|esz uzyska w swoim banku tzw. kredyt odnawialny. Je[li tylko dostaniesz tak mo|liwo[, wystp z wnioskiem o jego przyznanie. Kredyt odnawialny ma wiele zalet:  stosunkowo Batwo go dosta, gdy| opiera si na Twoich regularnych wpBywach pensji na konto;  jest ni|ej oprocentowany ni| tradycyjny kredyt gotówkowy, m.in. dlatego, |e bank Ci zna jako swojego klienta, wic mo|e Ci zaoferowa lepsze warunki;  odsetki od takiego kredytu liczone s od wykorzystanej kwoty. W rzeczywisto[ci jest to bardzo korzystne, gdy| ka|dy wpByw na Twoje konto powoduje zmniejszenie posiadanego zadBu|enia i, co za tym idzie, podstawy do naliczania odsetek. Copyright by Wydawnictwo ZBote My[li & Tomasz Bar PRAKTYCZNE PORADY FINANSOWE  darmowy fragment  kliknij po wicej str. 28 Ï% Tomasz Bar Np. posiadamy kredyt 5000 zB. Pensja, która wpBywa na konto 25. dnia ka|dego miesica, to 2000 zB. ZaBó|my, |e w danym miesicu wypBacisz z konta 3000 zB, powstaje zatem debet w wysoko[ci 1000 zB. Bank nalicza odsetki od kwoty 1000 zB do czasu, a| saldo bdzie na zero. WpByw Twojej pensji w nastpnym miesicu pokrywa debet i znów jeste[ na plusie, co oznacza, |e odsetki nie s naliczane. W praktyce takie rozwizanie daje du|e oszczdno[ci w odró|nieniu od kredytu gotówkowego, w ramach którego pBacisz co miesic staBe raty od otrzymanej gotówki. Kiedy uzyskasz kredyt odnawialny, postpuj z gBow i uczciwie. Nie zadBu|aj si ponad stan, nie pozwól, aby na Twoim koncie zabrakBo [rodków choby na pobranie odsetek z kredytu. System komputerowy banku nalicza je za Ciebie, ale musi mie je z czego pobra. Pamitaj! Bdz lojalny wobec swojego banku. ZaufaB Ci, wic nie zawiedz go. Pamitaj o swoim planie zabezpieczenia finansowego. Bez dobrej, uczciwej wspóBpracy z bankami nici z planu. Banki kredytuj tylko najlepszych, solidnych klientów, którzy wyrobili sobie dobr opini. Zaufaj mi  wiem to z wBasnego do[wiadczenia. Od lat dbam o swoje banki. Nawet je[li bdziesz miaB przej[ciowe problemy, bank inaczej spojrzy na Ciebie jak na klienta, który przez dBugi czas byB fair, a teraz pogorszyBa mu si sytuacja, ni| jak na kogo[, kto notorycznie Bamie zasady wspóBpracy, przekracza limity, nie spBaca zadBu|enia na czas i, co najgorsze, unika kontaktu z bankiem. Copyright by Wydawnictwo ZBote My[li & Tomasz Bar PRAKTYCZNE PORADY FINANSOWE  darmowy fragment  kliknij po wicej str. 29 Ï% Tomasz Bar Kiedy minie kilka miesicy dobrej wspóBpracy z bankiem, postaraj si o kart kredytow. Taka karta kosztuje nas rocznie ok. 30 50 zB. Obserwuj promocje. Czsto w okresach [wit lub wakacji banki daj karty za 50% opBaty lub nawet gratis (dla staBych klientów, do których si przecie| zaliczasz). Najlepiej wybiera karty wBasnego banku przynajmniej z trzech wzgldów:  jeste[ dla niego znanym klientem;  Batwiej mie wszystko w jednym miejscu;  kart mo|na spBaca z konta osobistego. Nie staD si ofiar karty kredytowej W ostatnim czasie popularno[ i dostpno[ kart pBatniczych spowodowaBa, |e coraz cz[ciej mo|na przeczyta o  krwio|erczych plastikach , jak nazywaj karty ich przeciwnicy. Groznie to brzmi, ale faktem jest, |e korzystanie z karty wymaga wiedzy i rozsdku. Podobnie zreszt jak z wielu innych produktów bankowych. Nie wolno zadBu|a si do maksimum, a raczej mdrze u|ywa karty, co mo|e da wymierne korzy[ci finansowe, zwBaszcza je[li otrzymamy j za 50% lub gratis. Wszdzie tam, gdzie mamy mo|liwo[, pBamy kart. Nasze pienidze le| w tym czasie na koncie i procentuj. Je[li spBacimy zadBu|enie karty we wskazanym terminie, nie popadniemy w zadBu|enie, które jest horrendalnie wysokie i na dBu|sz met zabójcze. Copyright by Wydawnictwo ZBote My[li & Tomasz Bar PRAKTYCZNE PORADY FINANSOWE  darmowy fragment  kliknij po wicej str. 30 Ï% Tomasz Bar Rozsdek przede wszystkim W przypadku karty kredytowej postpuj jak z kredytem odnawialnym. Bdz zawsze fair. Majc dwa produkty banku, jeste[ dobrym klientem. Bank na Tobie zarabia  zwBaszcza je[li si zadBu|ysz na karcie kredytowej  a Ty budujesz wizerunek godnego zaufania klienta. To zaowocuje w przyszBo[ci, gdy bdziesz stara si o kredyt gotówkowy, samochodowy, mieszkaniowy. Banki maj w zwyczaju nagradza swoich klientów (tych, którzy posiadaj ju| ich produkty) ni|szym oprocentowaniem, prowizj, Batwiejsz procedur przyznania kredytu. To wszystko wymierne korzy[ci. Tak wiele za Twoj uczciwo[. ZakBadam, |e caBy czas pracujesz w tej samej firmie. Zaczynasz realizowa swój plan maBymi krokami. Nie pozwól, aby przez kogo[ lub przez co[ Twój plan si zatrzymaB. Polecam równie| mój artykuB:  Praca  obserwacje wBasne jako zródBo cennych informacji . By mo|e po jego lekturze zyskasz pewne spostrze|enia i dojdziesz do wniosku, |e nadszedB czas na zmian pracy. IdeaBem jest zmienia prac z marszu. Przechodzi z firmy do firmy z miesica na miesic. Jest to z pewno[ci wymarzona sytuacja zarówno dla pracownika, jak i przyszBego pracodawcy. W zgodnej opinii specjalistów od rekrutacji najgorsza dla pracownika jest dBuga przerwa pomidzy jedn a drug prac. Z jednej strony tracisz wiar w swoje mo|liwo[ci i popadasz w przygnbienie, z drugiej w oczach przyszBego pracodawcy dziura w |yciorysie spowodowana dBug przerw na poszukiwanie pracy mo|e w jego opinii [wiadczy o maBej aktywno[ci i zaradno[ci kandydata, co stawia go w nie najlepszym [wietle ju| na Copyright by Wydawnictwo ZBote My[li & Tomasz Bar PRAKTYCZNE PORADY FINANSOWE  darmowy fragment  kliknij po wicej str. 31 Ï% Tomasz Bar wstpie rekrutacji. Nie jest to Batwe i dlatego trzeba si odpowiednio wcze[niej przygotowa. Pamitasz moje zdanie  {adna praca nie jest wieczna ? Teraz nabiera ono nowego wymiaru. Poszukiwania pracy nale|y zacz, jak tylko pojawi si pierwsze niepokojce sygnaBy z zewntrz, |e Twoja pozycja jest zagro|ona. Nie doszukuj si winy w sobie, nie próbuj niczego tBumaczy i wynajdywa przyczyn zaistniaBej sytuacji. Nie tra czasu i energii. Zacznij poszukiwania nowej pracy, póki masz obecn. Stosuj kilka podstawowych reguB:  ukrywaj to przed innymi w firmie;  nie zrób z obecnej firmy platformy do poszukiwania nowej posady;  nie wysyBaj e-maili z CV z firmowego adresu;  nie wi[ na telefonie sBu|bowym, dzwonic do innych firm;  nie afiszuj swojego niezadowolenia z posady, inni mog to wykorzysta przeciw Tobie. Kiedy ju| dostaniesz zaproszenie na rozmow kwalifikacyjn, idz na ni po pracy lub wez urlop. Nie wzbudzisz podejrzeD, a sobie zapewnisz wzgldny spokój. Nerwy to ostatnie, czego potrzebujesz. Odchodz z firmy mówic, |e dostaBe[ propozycj pracy. Tak lepiej wyglda. Zyskasz lepsze samopoczucie, bdc tym, co sam odchodzi, a nie jest zwalniany. Copyright by Wydawnictwo ZBote My[li & Tomasz Bar PRAKTYCZNE PORADY FINANSOWE  darmowy fragment  kliknij po wicej str. 32 Ï% Tomasz Bar Powodzenia w nowej firmie Takie rozwizanie jest idealne równie| ze wzgldów finansowych. Pamitasz o swoim banku? Tak, tak  kredyt odnawialny i karta kredytowa wymagaj Twojej opieki: regularnych wpBat na konto i spBat zadBu|enia. Przy pBynnym przej[ciu z firmy do firmy nic nie ulega zmianie poza podaniem numeru rachunku bankowego nowemu pracodawcy. Je[li przerwa w zatrudnieniu trwa 2 3 miesice, wytBumacz si przed bankiem, co byBo powodem przerw w zasilaniu rachunku. Zmiana pracy jest czym[ naturalnym i nie dziwi, pod warunkiem, |e postpujemy fair. Teraz ju| wiesz, dlaczego przej[cie z firmy do firmy powinno nastpowa jak najszybciej. To cz[ Twojego planu. Dbanie o relacje z bankami i zapewnienie regularnych wpBywów na konto. Pamitaj! 1. Zawsze zostaw na koncie kilkaset zBotych, aby bank miaB z czego pobiera opBaty i odsetki od przyznanego Ci kredytu odnawialnego. 2. Po roku dobrej wspóBpracy z bankiem dowiedz si, czy mo|esz stara si o podwy|szenie kredytu odnawialnego. Zazwyczaj mo|na si stara o sze[ciokrotno[ wpBywów na konto. To spora kwota, zale|na bezpo[rednio od Twoich zarobków. Copyright by Wydawnictwo ZBote My[li & Tomasz Bar CZZ IV CZZ IV NAUCZ SI SAUSZNYCH WYBORÓW SPOZRÓD DOSTPNYCH OFERT PRAKTYCZNE PORADY FINANSOWE  darmowy fragment  kliknij po wicej str. 34 Ï% Tomasz Bar 8. Kredyt samochodowy  jak wybra atrakcyjn ofert? Rok 2005 byB najgorszym pod wzgldem sprzeda|y nowych samochodów od 12 lat. WedBug danych firmy Samar, monitorujcej rynek motoryzacyjny, sprzeda| nowych samochodów spadBa o blisko 30% w porównaniu z 2004 rokiem. Sytuacja ta zmusza dealerów do coraz agresywniejszych kampanii promocyjnych. Rabaty, kredyty 0%, dodatkowe wyposa|enie  wszystko po to, aby skusi klienta do zakupu. Sprzeda| wspieraj banki, które chtnie oferuj preferencyjny kredyt samochodowy nie tylko na nowe, ale równie| u|ywane auta. Jak wybra kredyt samochodowy? Czym si kierowa i na co zwraca uwag? Zaciga kredyt w zBotówkach czy euro? Od czego zacz starania o kredyt? 1. Od wizyty na stronie internetowej banku, w którym mamy konto. By mo|e dostaniemy z tej okazji preferencyjne warunki. 2. Od okre[lenia, ile mamy wkBadu wBasnego. Im wikszy, tym lepsze warunki mo|emy dosta, czyli ni|sze oprocentowanie kredytu. 3. Od wykonania symulacji spBat i policzenia sobie, ile kredytu bierzemy, a ile musimy spBaci. Mno|ymy ilo[ rat razy wysoko[ raty i odejmujemy od tego kwot zacignitego kredytu. Otrzymamy sum Copyright by Wydawnictwo ZBote My[li & Tomasz Bar PRAKTYCZNE PORADY FINANSOWE  darmowy fragment  kliknij po wicej str. 35 Ï% Tomasz Bar odsetek, które musimy spBaci na przestrzeni kilku lat. Zazwyczaj kwota do spBaty jest wy|sza, gdy| zawiera prowizj (czsto sigajc kilku procent kredytu) oraz dodatkowe koszty, np. opBat za rozpatrzenie wniosku. Wszystkie te opBaty zwikszaj realny koszt kredytu i nale|y to mie na uwadze przy porównywaniu ofert. 4. Sprawdzenia, czy prowizj od kredytu i koszt ubezpieczenia samochodu mo|na wliczy w kredyt. W przeciwnym wypadku musimy si przygotowa na kilka tysicy pBatnych gotówk, zanim jeszcze wsidziemy do naszego samochodu. Banki preferuj swoich klientów i wybrane marki Przy wyborze kredytu dla siebie mo|emy spotka si z sytuacj, w której bank dzieli klientów na  swoich i  obcych . Np. Fiat Bank udziela atrakcyjnych kredytów, ale tylko klientom kupujcym samochód koncernu Fiata, czyli Fiat, Alfa Romeo, Lancia. Je[li nie interesuje nas zakup |adnej z wymienionych marek, lepiej uda si do banku, który udziela kredytów na jednakowych warunkach bez wzgldu na kupowan mark. Innym sposobem faworyzowania klientów s lepsze warunki kredytowe dla posiadaczy kont osobistych w danym banku. To do[ powszechna praktyka, dlatego porównanie ofert kredytów warto rozpocz od banku, w którym posiadamy rachunek osobisty. Copyright by Wydawnictwo ZBote My[li & Tomasz Bar PRAKTYCZNE PORADY FINANSOWE  darmowy fragment  kliknij po wicej str. 36 Ï% Tomasz Bar WkBad wBasny Jednym z najistotniejszych warunków kredytu samochodowego obok oprocentowania jest wymagany wkBad wBasny. Chocia| coraz cz[ciej mo|na zacign kredyt bez posiadania wkBadu wBasnego, to jednak dotyczy on zazwyczaj niskich kwot kredytu. Oprócz wspomnianej wcze[niej mo|liwo[ci uzyskania ni|szego oprocentowania posiadanie wysokiego wkBadu wBasnego ma jedn istotn zalet. Pozwala zacign kredyt w ramach tzw. uproszczonej procedury, która polega na braku konieczno[ci dokumentowania dochodów. Wystarczy wówczas stosowne o[wiadczenie. Jest to rozwizanie atrakcyjne dla osób, które nie posiadaj staBego zatrudnienia lub prowadz dziaBalno[ gospodarcz, lecz maj trudno[ci z udokumentowaniem odpowiedniej wysoko[ci dochodów. Waluta Wikszo[ banków oferuje kredyt w PLN, EUR lub CHF. Przed podjciem decyzji o wyborze waluty polecam zrobi sobie krótkie wyliczenie. ZaBó|my, |e rata, jak musimy pBaci w PLN, wynosi 900 zB, a rata w EUR to 750 zB. Ró|nica wynosi zatem 20% na korzy[ euro. O tyle musi wzrosn kurs euro, aby rata kredytu zrównaBa si z rat pBacon w zBotówkach. W najlepszym razie na kredycie walutowym zaoszczdzimy sporo pienidzy, gdy| zapBacimy co miesic ok. 150 zB mniej ni| w przypadku Copyright by Wydawnictwo ZBote My[li & Tomasz Bar PRAKTYCZNE PORADY FINANSOWE  darmowy fragment  kliknij po wicej str. 37 Ï% Tomasz Bar kredytu w PLN. W najgorszym  kiedy euro podro|eje ponad 20% (co jest bardzo maBo prawdopodobne w krótkim okresie) i jego kurs bdzie dalej rosn, mo|emy dokona przewalutowania kredytu na zBotówki. Wikszo[ banków daje tak mo|liwo[, czsto bezpBatnie, o ile przewalutowanie jest dokonywane nie cz[ciej ni| raz na rok. Okres kredytowania Standardowym okresem, na jaki banki udzielaj kredytów na nowe samochody, jest 5 8 lat, na u|ywane natomiast 5 6 lat, o ile wiek samochodu i okres kredytowania nie wynios wicej ni| 12 lat. Zabezpieczenie kredytu Banki zazwyczaj wymagaj od kredytobiorcy tzw. cesji praw z polisy AC oraz przewBaszczenia samochodu lub zastawu rejestrowego. W praktyce oznacza to, |e bank jest wspóBwBa[cicielem samochodu do czasu spBaty kredytu, a w przypadku kradzie|y samochodu pienidze z wypBaty polisy AC id w pierwszej kolejno[ci na spBat kredytu. Kredyt na dodatkowe koszty  np. ubezpieczenie samochodu Atutem niektórych kredytów jest mo|liwo[ podwy|szenia jego kwoty o warto[ usBug dodatkowych, jak np. ubezpieczenie samochodu. Nale|y pamita, |e przy warto[ci samochodu 60 tys. zB kwota ubezpieczenia Copyright by Wydawnictwo ZBote My[li & Tomasz Bar PRAKTYCZNE PORADY FINANSOWE  darmowy fragment  kliknij po wicej str. 38 Ï% Tomasz Bar to ok. 4000 zB za pierwszy rok. Tyle musimy wyBo|y z wBasnej kieszeni, o ile nasz bank nie umo|liwi nam skredytowania ubezpieczenia w ramach kredytu na samochód. Gdzie tani kredyt? Na podstawie wBasnego rozeznania mog stwierdzi, |e najtaDszy kredyt otrzymamy w PTF i BG{, a walutowy  w Multibanku. Zdecydowanie najdro|szy kredyt posiada Dominet Bank. Polecam strony internetowe banków, które bardzo czsto, oprócz podstawowych informacji o ofercie, umo|liwiaj dokonanie symulacji dla interesujcego nas kredytu. Wpisujc podstawowe parametry, jak:  cena samochodu;  posiadany wkBad wBasny;  wysoko[ dochodu na liczb osób w rodzinie;  okres kredytowania;  waluta kredytu, uzyskamy wysoko[ rat, które przyjdzie nam pBaci. Szukaj okazji w postaci:  promocji typu  Pierwsza rata za 3 miesice ; polega to na odroczeniu spBat kredytu o 3 miesice od daty zakupu. Przy wydatkach zwizanych z zakupem samochodu mo|na to uzna za ukBon w stron klienta; Copyright by Wydawnictwo ZBote My[li & Tomasz Bar PRAKTYCZNE PORADY FINANSOWE  darmowy fragment  kliknij po wicej str. 39 Ï% Tomasz Bar  wyprzeda|y rocznika lub danego modelu w zwizku z wycofaniem go ze sprzeda|y; obni|ki sigaj wówczas nawet 5000 6000 zB na samochodzie;  ofert typu  kredyt 50/50 , jakie oferuje np. Toyota. To ostatnie rozwizanie jest atrakcyjne dla klientów, którzy chc zamieni swój stary samochód na nowy. Sprzedajc dotychczas u|ywany samochód i uzyskujc za niego ok. 25 30 tys. zB, wpBacaj 50% ceny nowej Toyoty, a reszt dopBacaj po roku bez |adnych kosztów. Decyzj o zacigniciu kredytu mo|na zatem odBo|y o rok, a co za tym idzie, nie pBaci si |adnych odsetek. Mam nadziej, |e powy|szy tekst pomo|e Ci odnalez si w gszczu ofert kredytowych i uBatwi zakup upragnionego samochodu. Copyright by Wydawnictwo ZBote My[li & Tomasz Bar PRAKTYCZNE PORADY FINANSOWE  darmowy fragment  kliknij po wicej str. 40 Ï% Tomasz Bar ZAKOCCZENIE DotarBe[/a[ wBa[nie do koDca niniejszej publikacji. Ufam, |e lektura tych blisko 180 stron dostarczyBa Ci wiedzy, która od tej chwili bdzie Ci pomocna w podejmowaniu codziennych decyzji finansowych. Wiedza ta pozwoli Ci zaoszczdzi, zarobi, a przede wszystkim poczu si pewnie podczas wizyty w banku lub innej instytucji finansowej. Majc wBasn wiedz, stajesz si partnerem do rozmowy o detalach wybranego produktu, a nie jedynie onie[mielonym klientem proszcym o wskazanie korzystnej oferty. Ze mojej strony to praktycznie wszystko. Pozostaje mi |yczy Ci wielu sukcesów. Pamitaj, je[li poczujesz, |e wiedza pozyskana z tego e-booka wymaga poszerzenia, mam dla Ciebie cz[ II:  Inwestowanie pienidzy w praktyce. Wykorzystaj okazje jakie daje polski rynek . Pozdrawiam serdecznie Tomasz Bar Copyright by Wydawnictwo ZBote My[li & Tomasz Bar PRAKTYCZNE PORADY FINANSOWE  darmowy fragment  kliknij po wicej str. 41 Ï% Tomasz Bar POLECANE KSI{KI POLECANE KSI{KI Poni|ej zamieszczam wykaz ksi|ek o tematyce ekonomicznej, finansowej, poradników motywacyjnych, które mog poleci. 1. David Owen,  Bank Taty , wyd. Studio Emka 2005, str. 147. Ksi|k polecam przede wszystkim mBodym rodzicom. Jak radzi sobie z trudnymi pytaniami 3-latka, skd si bior pienidze, i jak zachci 5-, 6-latka do odkBadania niewielkich sum na przyszBo[? Ksi|ka odpowie na te pytania.  Bank Taty to jedna z niewielu ksi|ek amerykaDskich autorów, która z powodzeniem odnosi si do równie| do Polski. Pomimo |e rynek amerykaDski jest bardzo nowoczesny w kwestii podej[cia do finansów nawet dla dzieci, równie| polscy rodzice mog z czerpa rady z jej lektury. 2. Robert T. Kiyosaki,  Bogaty ojciec  Biedny ojciec , wyd. Books & Software 2000, str. 223. Je[li kto[ nie zna jeszcze tej ksi|ki, to czas najwy|szy j przeczyta. 10 mln sprzedanych egzemplarzy mówi samo za siebie. Od tej pozycji powinien zacz ka|dy, kto my[li powa|nie o swojej finansowej Copyright by Wydawnictwo ZBote My[li & Tomasz Bar PRAKTYCZNE PORADY FINANSOWE  darmowy fragment  kliknij po wicej str. 42 Ï% Tomasz Bar przyszBo[ci. Autor w kapitalny sposób pokazuje, jak rol w naszym |yciu odgrywaj pienidze. Nie epatuje poradami typu: jak zrobi fortun w 1000 dni, tylko pokazuje krok po kroku drog, jak wydosta si z puBapki cigBego niedoboru pienidzy pomimo wielu lat pracy. Dystrybutorem ksi|ki jest Instytut Praktycznej Edukacji www.ipe.com.pl. 3. David S. Landes,  Bogactwo i ndza narodów , wyd. Muza 2005, str. 734. Zapierajca dech w piersiach swoim rozmachem panorama dziejów [wiata. Autor, historyk i ekonomista, emerytowany profesor Uniwersytetu Harvarda, postawiB sobie za cel wy[ledzi, jak przebiegaB gBówny nurt postpu ekonomicznego i modernizacji. Jak doszli[my do tego, gdzie jeste[my i kim jeste[my. Dlaczego jedni s tak bogaci, a inni tak ubodzy?  oto jest pytanie. (Tekst oryginalny z okBadki.) 4. George Gilder,  Bogactwo i ubóstwo , wyd. Zysk i S-ka 2001, str. 432. Ksi|ka z pewno[ci nie jest Batwa w lekturze. Autor porusza w niej odwieczny problem: jak zwikszy dobrobyt, a ograniczy bied. Przedstawia przedsibiorczo[ jako sposób na rozwój gospodarczy. Programy pomocy spoBecznej natomiast tworz wedBug autora ofiary socjalnego uzale|nienia. Copyright by Wydawnictwo ZBote My[li & Tomasz Bar PRAKTYCZNE PORADY FINANSOWE  darmowy fragment  kliknij po wicej str. 43 Ï% Tomasz Bar 5. Robert T. Kiyosaki,  Kwadrant przepBywu pienidza , wyd. Books & Software 2000, str. 266. Kontynuacja  Bogatego ojca... . Autor pokazuje na przykBadzie tytuBowego kwadrantu cztery rodzaje podej[cia do pienidzy: Pracownik, Samozatrudniony, WBa[ciciel Biznesu i Inwestor. Lektura ksi|ki pomo|e ka|demu zrozumie, w którym miejscu kwadrantu si znajduje, a w którym warto by, aby zrzuci z siebie finansowe problemy. Dystrybutorem ksi|ki jest Instytut Praktycznej Edukacji www.ipe.com.pl. 6. John Hull,  Kontrakty terminowe i opcje, wprowadzenie , wyd. WIG Press 1998, str.512. Ksi|ka wprowadza w temat zaawansowanych instrumentów finansowych, do których z pewno[ci nale| kontrakty terminowe i opcje. WytBumaczone od podstaw zasady funkcjonowania kontraktów i opcji poparte wieloma przykBadami i strategiami ich zastosowania to wielki atut tej pozycji. 7. Steven K. Scoot,  Notatnik milionera , wyd. Studio Emka 1997, str. 311. Steven K. Scott , najbardziej znany specjalista od marketingu w Ameryce, ujawnia swoj drog od nieudacznika do milionera. Jak zwykli ludzie mog osign niezwykBe sukcesy? Copyright by Wydawnictwo ZBote My[li & Tomasz Bar PRAKTYCZNE PORADY FINANSOWE  darmowy fragment  kliknij po wicej str. 44 Ï% Tomasz Bar Autor na wBasnym przykBadzie pokazuje, |e dziki odpowiedniemu nastawieniu mo|emy przezwyci|y swoje sBabo[ci i odnalez swoj drog do sukcesu w ka|dej dziedzinie. Ksi|ka zawiera wiele doskonaBych fraz typu:  Je|eli Ci to nie bawi, nie odniesiesz wielkich sukcesów ;  Mo|esz by o wiele mdrzejszy od swoich szefów ;  Nie pozwól, by ciasne umysBy ograniczaBy twoje my[lenie . HasBa te nabieraj gBbszego znaczenia po przeczytaniu kolejnych rozdziaBów. 8. Anthony Robbins,  Obudz w sobie olbrzyma , wyd. Emka 1992, str. 694. Ksi|ka wydana 15 lat temu niewiele straciBa ze swojej warto[ci. Powinna by pierwszym krokiem do podjcia zmian w |yciu. Autor na wBasnym przykBadzie pokazuje, jak wielkie mo|liwo[ci drzemi w ka|dym z nas. Mo|liwo[ci, o jakie sami by[my siebie nie podejrzewali. Marzenia daj pot|n motywacj do dziaBania i dokonywania zmian. Anthony Robbins krok po kroku wprowadza nas w tajniki samodoskonalenia, pozwalajce dotrze do wyznaczonego celu, dzi[ majaczcego gdzie[ za mgB. Copyright by Wydawnictwo ZBote My[li & Tomasz Bar PRAKTYCZNE PORADY FINANSOWE  darmowy fragment  kliknij po wicej str. 45 Ï% Tomasz Bar 9. John M. Keynes,  Ogólna teoria zatrudnienia, procentu i pienidza , wyd. PWN 2003, str. 366. Ksi|ka z caB pewno[ci trudna. Daje jednak ogromn wiedz na temat funkcjonowania ekonomii, gospodarki. DzieBo Keynesa powstaBo ponad 70 lat temu i do dzi[ pozostaje jedn z nielicznych ksi|ek, które wraz z upBywem lat nie straciBy na warto[ci. 10. Brian J. Millard,  Pokona rynek , wyd. Liber 1999, str. 208. Pozycja mo|e by uzupeBnieniem  ReguB gry na gieBdzie . Zawiera bardziej zaawansowane porady, strategie inwestowania. 11. Michael D. Sheimo,  ReguBy gry na gieBdzie wyd. WIG Press 1998, str. 176. Ksi|ka polecana przede wszystkim pocztkujcym inwestorom. Chocia| zawarte w niej porady dotycz rynku amerykaDskiego, wiele z nich mo|na odnie[ równie| do warunków krajowych. 12. David Bach,  Ruchome schody do fortuny , wyd. Studio Emka 2004, str.230. Ksi|ka, cho nie nale|y do rewolucyjnych, pomaga zorganizowa swoje sprawy finansowe. Autor prowadzi w USA seminaria po[wicone finansom, które spotykaj si z ogromnym zainteresowaniem. Jest równie| doradc finansowym portalu America Online. Copyright by Wydawnictwo ZBote My[li & Tomasz Bar PRAKTYCZNE PORADY FINANSOWE  darmowy fragment  kliknij po wicej str. 46 Ï% Tomasz Bar 13. Robert Slater,  Soros  Tajemnica sukcesu najwikszego inwestora [wiata , wyd. Wydawnictwo Wiedza i {ycie 1996, str. 242. George Soros od blisko 40 lat nale|y do najbardziej znanych inwestorów na [wiecie. ZasBynB z inwestycji na rynku walutowym. Do historii przeszedB jego atak na brytyjskiego funta na pocztku lat 90. W cigu niespeBna miesica zarobiB 1 mld funtów, wykorzystujc gwaBtowne osBabienie brytyjskiej waluty wobec dolara, marki i innych walut. Tak wielkie zyski byBy mo|liwe zarówno dziki sBusznym przewidywaniom co do zachowania si funta, jak równie| mo|liwo[ciom, jakie stwarzaj kontrakty terminowe. 14. Dean Lundell ,  SUN TZU. Sztuka wojny dla graczy gieBdowych i nie tylko , wyd. IFC Press 1999, str. 222. Ksi|ka-legenda. Cho zawiera tylko kilkana[cie porad, ich aktualno[, pomimo upBywu setek lat, pozostaje zadziwiajco aktualna. 15. Dennis B. Levine, William Hoffer,  Wall Street od podszewki , wyd. Panta 1994, str. 376. Prawdziwa opowie[ o wBadzy, chciwo[ci i korupcji na Wall Street. Cho postpowanie autora ksi|ki nie jest z pewno[ci godne na[ladowania (skoDczyB w wizieniu), to doskonaBe opisuje on mechanizmy [wiata finansjery. Pozycja polecana wszystkim zainteresowanym funkcjonowaniem gieBdy oraz tym, którzy ogldali film  Wall Street z 1987 roku, w którym oscarow rol zagraB Michael Douglas. Copyright by Wydawnictwo ZBote My[li & Tomasz Bar PRAKTYCZNE PORADY FINANSOWE  darmowy fragment  kliknij po wicej str. 47 Ï% Tomasz Bar Jak skorzysta z wiedzy zawartej w peBnej wersji ebooka? Wicej praktycznych porad finansowych znajdziesz w peBnej wersji ebooka. Zapoznaj si z opisem na stronie: http://finanse-osobiste.zlotemysli.pl Dowiedz si jak efektywnie zadba o swoje finanse osobiste! Copyright by Wydawnictwo ZBote My[li & Tomasz Bar POLECAMY TAK{E PORADNIKI: POLECAMY TAK{E PORADNIKI: Efekt Motyla  Kamil Cebulski Jak jedna decyzja mo|e wpByn na caBe Twoje |ycie i zawa|y nad bied lub bogactwem? Poznaj mBodego czBowieka, z niewielkiej miejscowo[ci, który w wieku 21 lat przekroczyB barier 1 miliona zBotych obrotu w swojej firmie internetowej... i chce si podzieli z Tob swoimi niezwykle warto[ciowymi do[wiadczeniami oraz przemy[leniami. Wicej o tym poradniku przeczytasz na stronie: http://efekt-motyla.zlotemysli.pl "Serdecznie polecam ksi|k. Szczególnie ludziom, którzy nie wierz w to, |e w Polsce mo|na dobrze zarobi. Ksi|ka pokazuje realia - a konkretnie przekazuje to, |e ci|ka praca jest pocztkiem osignicia sukcesu. Naprawd warto skorzysta z rad Kamila Cebulskiego, gdy| jest on |ywym dowodem swojego sukcesu." WiesBaw Tabaka 22 lata, absolwent studiów wy|szych Odrodzenie Feniksa  Nikodem MarszaBek Poznaj sekrety zwykBych ludzi, którzy osigaj niezwykBe rezultaty Bycie zwycizc jest nastawieniem, sposobem |ycia. "Odrodzenie Feniksa" to naukowe podej[cie i jednocze[nie wiczenie jakie powiniene[ pozna. Je|eli rozpoznasz i zaczniesz rozwija to co ju| masz - zadziwisz innych. Wicej o tym poradniku przeczytasz na stronie: http://feniks.zlotemysli.pl "To jest to czego mi byBo potrzeba. Polecam tego ebooka wszystkim, którzy nie wiedz jak i co zrobi ze swoim |yciem." MichaB Waszczyk, student Zobacz peBen katalog naszych praktycznych poradników na stronie www.zlotemysli.pl

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
praktyczne porady finansowe
Praktyczne Porady Finansowe
Finanse Reforma systemów ubezpieczeń społecznych
PHP Praktyczne skrypty, ktore oszczedza Twoj czas
Finansowe wspieranie inwestycji
Twoje finanse Racjonalne inwestowanie tfrain

więcej podobnych podstron