��WST
P Charakterystyka og�lna Nie mo|
na m�wi
o Dziejach Apostolskich bez uwzgl
dnienia trzeciej Ewangelii, gdy|
za- kB
adaj
one wyraz
nie prM
tos l�gos  pierwsz
Ksi
g
(prw'to" lov - 1,1). Na pocz
tku Dz go" A
ukasz m�wi, jak widzi swoje wcze[
niejsze pismo - trzeci
Ewangeli
. Ukazuje ona to wszyst- ko,  co Jezus czyniB
i czego nauczaB
 . M�wi
c bardziej precyzyjnie odnosi si
do aktywno[
ci Chrystusa od pocz
tku a|
do wniebowst
pienia (1,1-2; zob. 1,21-22). Teraz za[
aktywno[

ziemska Jezusa zostaje bezpo[
rednio powi
zana z misj
apostoB
�w (1,2), kt�rej celem jest bycie [
wiadkiem Chrystusa  w Jeruzalem i w caB
ej Judei, w Samarii i a|
po kraD
ce ziemi (1,8). Dar Ducha Z
wi
tego i powszechne [
wiadectwo zajmuj
miejsce  przywr�cenia kr�le- stwa Izraelowi (1,6-8). Dzieje Apostolskie ukazuj
nast
pnie, jak [
wiadkowie Jezusa po Jego wniebowst
pieniu i po otrzymaniu daru Ducha Z
wi
tego realizuj
otrzyman
misj
. Tak jak zasadnicza struktura trzeciej Ewangelii oscylowaB
a wok�B
pod
|
ania Chrystusa do Jerozolimy, tak teraz uczniowie wychodz
z Jerozolimy i id
 a|
po kraD
ce ziemi . Poczynaj
c od Judejczyk�w docieraj
do pogan. A
ukasz podkre[
la w Dz, |
e czas Ko[
cioB
a jest czasem dopeB
nienia zbawienia w historii, jak czas Jezusa, lecz wraz z nim ma pocz
tek tak|
e czas ostateczny. Ukierunkowanie historio- zbawcze sB
u|
y te|
do ukazania ci
gB
o[
ci nauczania od prorok�w a|
do Chrystusa za po[
red- nictwem [
wiadk�w Jezusa  apostoB
�w, szczeg�lnie Piotra oraz nade wszystko PawB
a - praw- dziwego misjonarza pogan. Dzieje Apostolskie ukazuj
wi
c nie tyle histori
pierwotnego Ko[
cioB
a, ile zwyci
ski bieg i jedno[

chrze[
cijaD
skiego nauczania. Adresaci Oficjalnym adresatem dzieB
a jest ten sam nieznany Teofil, kt�ry byB
adresatem trzeciej Ewan- gelii. Jest on zapewne przedstawicielem czytelnik�w, do kt�rych A
ukasz kieruje swoje dzieB
a. Niezale|
nie jednak czy czytelnik wywodzi si
z |
ydostwa, czy z pogaD
stwa, zgodnie z tym co zostaB
o powiedziane wy|
ej, mo|
e mie
pewno[

, |
e jego wiara jest zakorzeniona w Bo|
ych obietnicach, uczynionych w czasach Starego Testamentu. Autor A
ukasz, ukazany w Flm 24; Kol 4,14; 2 Tm 4,11, byB
uczniem [
w. PawB
a, z zawodu lekarzem wyksztaB
conym w kulturze greckiej. To, |
e jest to ta sama osoba, kt�ra napisaB
a trzeci
Ewan- geli
i Dzieje Apostolskie potwierdza staro|
ytna tradycja, si
gaj
ca II w. (Kanon Muratorie- go). Za A
ukaszem, jako autorem dzieB
a A
k-Dz, przemawia te|
to, |
e z relacji Dz wynika, i|
ich autor musiaB
by
towarzyszem PawB
a, a spo[
r�d znanych towarzyszy PawB
a tylko A
ukasz nie jest wspomniany w Dziejach. Nie wspomniaB
by siebie zapewne przez skromno[

. WedB
ug Euzebiusza A
ukasz pochodziB
z Antiochii w Syrii. Miejscowo[

t
wymienia si
w Dz 13 razy. Autor zna osoby wysB
ane do Antiochii, tamtejszych prorok�w, hellenist
z Antiochii, proroka Agabosa. Wie, |
e tam po raz pierwszy uczni�w Chrystusa nazwano chrze[
cijanami. Czas powstania Dz jest trudny do okre[
lenia. Prawdopodobnie Dz powstaB
y po Ewangelii. Obecnie przyjmuje si
powszechnie, |
e dzieB
o A
k-Dz powstaB
o po 70 r. Przebija bowiem z nie- go negatywne zabarwienie terminu  Judejczycy (Iudaioi), co wskazuje na okres po zburze- niu Jerozolimy. Jednocze[
nie mamy w nim pozytywny stosunek do Rzymian, a to z kolei nie pozwala przesun

daty poza rok 95, czyli poza prze[
ladowania za czas�w Domicjana. Dla- tego te|
przyjmuje si
lata osiemdziesi
te jako prawdopodobny czas powstania trzeciej Ewangelii i Dziej�w Apostolskich. Takiego pogl
du nie podwa|
a brak opisu [
mierci PawB
a. Celem bowiem Dz byB
o ukazanie dotarcia Dobrej Nowiny  a|
po kraD
ce ziemi (zob. 1,8), a to zrealizowaB
o si
z chwil
przybycia PawB
a do Rzymu, le|

cego z punktu widzenia miesz- kaD
ca Palestyny na kraD
cu ziemi. Opisanie m
czeD
stwa PawB
a mogB
oby te|
przenie[

punkt ci
|
ko[
ci z m
ki Jezusa na m
k
jednego z apostoB
�w.  2 Gdy chodzi o miejsce powstania, to przewijaj
si
szczeg�lnie trzy hipotezy: Antiochia, sk
d miaB
pochodzi
[
w. A
ukasz i gdzie miaB
by osi
[

po [
mierci PawB
a; Efez, gdy|
w Dz widoczne jest szczeg�lne zainteresowanie tym miastem; Rzym, gdzie miaB
miejsce koniec apostolskiej dziaB
alno[
ci PawB
a. Tre[

Dziej�w Apostolskich Wprowadzenie Jezus zleca apostoB
om misj
[
wiadk�w (1,1-26) I. Z
wiadectwo dawane Jezusowi przez apostoB
�w w Jerozolimie (2,1-5,42) - ZesB
anie Ducha Z
wi
tego i pocz
tek misji (2,1-47) - Pierwsze prze[
ladowanie (3,1-4,31) - Pierwotna wsp�lnota (4,32-5,42) II. Z
wiadectwo dawane Chrystusowi poza Jerozolim
, tak|
e w[
r�d pogan (6,1-15,35) - Pocz
tek misji w Judei i Samarii (6,1-8,40) - Pocz
tki misji w[
r�d pogan (9,1-15,35) III. Z
wiadectwo dawane Chrystusowi w drodze do  kraD
c�w ziemi (15,36-28,16) - Druga podr�|
misyjna PawB
a (15,36-18,22) - Trzecia podr�|
misyjna PawB
a i jego podr�|
do Jerozolimy (18,23-21,14) - Aresztowanie PawB
a w Jerozolimie (21,15-23,35) - Wi
zienie PawB
a w Cezarei Nadmorskiej (24,1-26,32) - Podr�|
do Rzymu (27,1-28,16) ZakoD
czenie ApostoB
bez przeszk�d naucza w Rzymie (28,17-31)