plik


ÿþ©Kancelaria Sejmu s. 1/1 USTAWA z dnia 30 sierpnia 2002 r. Opracowano na pod- stawie: Dz. U. z 2002 r. Nr 153, poz. 1270, Prawo o postpowaniu przed sdami administracyjnymi z 2004 r. Nr 162, poz. 1692, z 2005 r. Nr 94, poz. 788, Nr 169, poz. 1417, Nr 250, poz. 2118, Nr 264, poz. 2205, z 2006 r. Nr 38, DziaB I poz. 268, Nr 208, poz. Przepisy wstpne 1536, Nr 217, poz. 1590, z 2007 r. Nr 120, poz. 818, Nr 121, poz. 831, Nr 221, poz. RozdziaB 1 1650, z 2008 r. Nr Przepisy ogólne 190, poz. 1171, Nr 216, poz. 1367, z 2009 r. Nr 53, poz. 433, Nr 144, poz. 1179. Art. 1. Prawo o postpowaniu przed sdami administracyjnymi normuje postpowanie s- dowe w sprawach z zakresu kontroli dziaBalno[ci administracji publicznej oraz w innych sprawach, do których jego przepisy stosuje si z mocy ustaw szczególnych (sprawy sdowoadministracyjne). Art. 2. Do rozpoznawania spraw sdowoadministracyjnych powoBane s sdy administra- cyjne. Art. 3. § 1. Sdy administracyjne sprawuj kontrol dziaBalno[ci administracji publicznej i stosuj [rodki okre[lone w ustawie. § 2. Kontrola dziaBalno[ci administracji publicznej przez sdy administracyjne obejmuje orzekanie w sprawach skarg na: 1) decyzje administracyjne; 2) postanowienia wydane w postpowaniu administracyjnym, na które sBu|y za|alenie albo koDczce postpowanie, a tak|e na postanowienia rozstrzygajce spraw co do istoty; 3) postanowienia wydane w postpowaniu egzekucyjnym i zabezpieczajcym, na które sBu|y za|alenie; 4) inne ni| okre[lone w pkt 1-3 akty lub czynno[ci z zakresu administracji pu- blicznej dotyczce uprawnieD lub obowizków wynikajcych z przepisów prawa; 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 2/2 4a) pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane w indywi- dualnych sprawach; 5) akty prawa miejscowego organów jednostek samorzdu terytorialnego i te- renowych organów administracji rzdowej; 6) akty organów jednostek samorzdu terytorialnego i ich zwizków, inne ni| okre[lone w pkt 5, podejmowane w sprawach z zakresu administracji pu- blicznej; 7) akty nadzoru nad dziaBalno[ci organów jednostek samorzdu terytorialne- go; 8) bezczynno[ organów w przypadkach okre[lonych w pkt 1-4a. § 3. Sdy administracyjne orzekaj tak|e w sprawach, w których przepisy ustaw szczególnych przewiduj sdow kontrol, i stosuj [rodki okre[lone w tych przepisach. Art. 4. Sdy administracyjne rozstrzygaj spory o wBa[ciwo[ midzy organami jednostek samorzdu terytorialnego i midzy samorzdowymi kolegiami odwoBawczymi, o ile odrbna ustawa nie stanowi inaczej, oraz spory kompetencyjne midzy organami tych jednostek a organami administracji rzdowej. Art. 5. Sdy administracyjne nie s wBa[ciwe w sprawach: 1) wynikajcych z nadrzdno[ci i podlegBo[ci organizacyjnej w stosunkach midzy organami administracji publicznej; 2) wynikajcych z podlegBo[ci sBu|bowej midzy przeBo|onymi i podwBadny- mi; 3) odmowy mianowania na stanowiska lub powoBania do peBnienia funkcji w organach administracji publicznej, chyba |e obowizek mianowania lub powoBania wynika z przepisów prawa; 4) wiz wydawanych przez konsulów, z wyjtkiem wiz wydanych cudzoziem- cowi bdcemu czBonkiem rodziny obywatela paDstwa czBonkowskiego Unii Europejskiej, paDstwa czBonkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wol- nym Handlu (EFTA)  strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodar- czym lub Konfederacji Szwajcarskiej, w rozumieniu art. 2 pkt 4 ustawy z dnia 14 lipca 2006 r. o wjezdzie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjezdzie z tego terytorium obywateli paDstw czBonkowskich Unii Europejskiej i czBonków ich rodzin (Dz. U. Nr 144, poz. 1043). 5) zezwoleD na przekraczanie granicy w ramach maBego ruchu granicznego wydawanych przez konsulów. Art. 6. Sd administracyjny powinien udziela stronom wystpujcym w sprawie bez adwo- kata lub radcy prawnego potrzebnych wskazówek co do czynno[ci procesowych oraz poucza ich o skutkach prawnych tych czynno[ci i skutkach zaniedbaD. 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 3/3 Art. 7. Sd administracyjny powinien podejmowa czynno[ci zmierzajce do szybkiego zaBatwienia sprawy i d|y do jej rozstrzygnicia na pierwszym posiedzeniu. Art. 8. Prokurator oraz Rzecznik Praw Obywatelskich mog wzi udziaB w ka|dym tocz- cym si postpowaniu, a tak|e wnie[ skarg, skarg kasacyjn, za|alenie oraz skar- g o wznowienie postpowania, je|eli wedBug ich oceny wymagaj tego ochrona praworzdno[ci lub praw czBowieka i obywatela. W takim przypadku przysBuguj im prawa strony. Art. 9. Organizacja spoBeczna, w zakresie swojej dziaBalno[ci statutowej, mo|e bra udziaB w postpowaniu w przypadkach okre[lonych w niniejszej ustawie. Art. 10. Rozpoznanie spraw odbywa si jawnie, chyba |e przepis szczególny stanowi inaczej. Art. 11. Ustalenia wydanego w postpowaniu karnym prawomocnego wyroku skazujcego co do popeBnienia przestpstwa wi| sd administracyjny. Art. 12. Ilekro w niniejszej ustawie jest mowa o stronie, rozumie si przez to równie| uczestnika postpowania. RozdziaB 2 WBa[ciwo[ wojewódzkich sdów administracyjnych Art. 13. § 1. Wojewódzkie sdy administracyjne rozpoznaj wszystkie sprawy sdowoadmi- nistracyjne z wyjtkiem spraw, dla których zastrze|ona jest wBa[ciwo[ Na- czelnego Sdu Administracyjnego. § 2. Do rozpoznania sprawy wBa[ciwy jest wojewódzki sd administracyjny, na któ- rego obszarze wBa[ciwo[ci ma siedzib organ administracji publicznej, którego dziaBalno[ zostaBa zaskar|ona. § 3. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, w drodze rozporzdzenia, mo|e przekaza wojewódzkiemu sdowi administracyjnemu rozpoznawanie spraw okre[lonego rodzaju nale|cych do wBa[ciwo[ci innego wojewódzkiego sdu administracyj- nego, je|eli wymagaj tego wzgldy celowo[ci. 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 4/4 Art. 14. Wojewódzki sd administracyjny wBa[ciwy w chwili wniesienia skargi pozostaje wBa[ciwy a| do ukoDczenia postpowania, choby podstawy wBa[ciwo[ci zmieniBy si w toku sprawy, chyba |e przepis szczególny stanowi inaczej. RozdziaB 3 WBa[ciwo[ Naczelnego Sdu Administracyjnego Art. 15. § 1. Naczelny Sd Administracyjny: 1) rozpoznaje [rodki odwoBawcze od orzeczeD wojewódzkich sdów admini- stracyjnych, stosownie do przepisów ustawy; 2) podejmuje uchwaBy majce na celu wyja[nienie przepisów prawnych, któ- rych stosowanie wywoBaBo rozbie|no[ci w orzecznictwie sdów administra- cyjnych; 3) podejmuje uchwaBy zawierajce rozstrzygnicie zagadnieD prawnych budz- cych powa|ne wtpliwo[ci w konkretnej sprawie sdowoadministracyjnej; 4) rozstrzyga spory, o których mowa w art. 4; 5) rozpoznaje inne sprawy nale|ce do wBa[ciwo[ci Naczelnego Sdu Admini- stracyjnego na mocy odrbnych ustaw. § 2. Do rozstrzygania sporów, o których mowa w art. 4, oraz do rozpoznawania in- nych spraw nale|cych do wBa[ciwo[ci Naczelnego Sdu Administracyjnego na mocy odrbnych ustaw, stosuje si odpowiednio przepisy o postpowaniu przed wojewódzkim sdem administracyjnym. Spory, o których mowa w art. 4, Na- czelny Sd Administracyjny rozstrzyga na wniosek postanowieniem przez wskazanie organu wBa[ciwego do rozpoznania sprawy. RozdziaB 4 SkBad sdu Art. 16. § 1. Sd administracyjny orzeka w skBadzie trzech sdziów, z zastrze|eniem § 2 i 3, chyba |e ustawa stanowi inaczej. § 2. Sd administracyjny na posiedzeniu niejawnym orzeka w skBadzie jednego s- dziego, chyba |e ustawa stanowi inaczej. § 3. Zarzdzenia poza rozpraw wydaje przewodniczcy. 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 5/5 Art. 17. § 1. Wyznaczanie skBadu orzekajcego do rozpoznania sprawy na rozprawie lub na posiedzeniu niejawnym okre[laj regulaminy wewntrznego urzdowania s- dów administracyjnych, wydane na podstawie odrbnej ustawy. § 2. Zmiana skBadu orzekajcego mo|e nastpi jedynie z przyczyn losowych albo gdy sdzia nie mo|e uczestniczy w skBadzie orzekajcym z powodu przeszkód prawnych. RozdziaB 5 WyBczenie sdziego Art. 18. § 1. Sdzia jest wyBczony z mocy samej ustawy w sprawach: 1) w których jest stron lub pozostaje z jedn z nich w takim stosunku praw- nym, |e wynik sprawy oddziaBuje na jego prawa lub obowizki; 2) swojego maB|onka, krewnych lub powinowatych w linii prostej, krewnych bocznych do czwartego stopnia i powinowatych bocznych do drugiego stopnia; 3) osób zwizanych z nim z tytuBu przysposobienia, opieki lub kurateli; 4) w których byB lub jest jeszcze peBnomocnikiem jednej ze stron; 5) w których [wiadczyB usBugi prawne na rzecz jednej ze stron lub jakiekolwiek inne usBugi zwizane ze spraw; 6) w których braB udziaB w wydaniu zaskar|onego orzeczenia, jak te| w spra- wach o wa|no[ aktu prawnego z jego udziaBem sporzdzonego lub przez niego rozpoznanego oraz w sprawach, w których wystpowaB jako prokura- tor; pkt 6 niezgodny z Konstytucj w zakresie, w jakim pomija jako podstaw wyBczenia sdziego od udziaBu w orzekaniu w postpowaniu sdowym toczcym si po wznowie- niu postpowania administracyjnego, jego wcze[niejszy udziaB w orzekaniu w sprawie dotyczcej decyzji wydanej we wznawianym postpowaniu administracyjnym - wyrok TK (Dz.U. z 2008 r. Nr 190, poz. 1171) 7) w których braB udziaB w rozstrzyganiu sprawy w organach administracji pu- blicznej. § 2. Powody wyBczenia trwaj tak|e po ustaniu uzasadniajcego je maB|eDstwa, przysposobienia, opieki lub kurateli. § 3. Sdzia, który braB udziaB w wydaniu orzeczenia objtego skarg o wznowienie postpowania, nie mo|e orzeka co do tej skargi. § 4. Sdzia, który orzekaB w postpowaniu sdowym w sprawie skargi na decyzj, nie mo|e orzeka w postpowaniu sdowym dotyczcym tej samej sprawy po wznowieniu postpowania administracyjnego. 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 6/6 Art. 19. Niezale|nie od przyczyn wymienionych w art. 18, sd wyBcza sdziego na jego |- danie lub na wniosek strony, je|eli istnieje okoliczno[ tego rodzaju, |e mogBaby wywoBa uzasadnion wtpliwo[ co do jego bezstronno[ci w danej sprawie. Art. 20. § 1. Wniosek o wyBczenie sdziego strona zgBasza na pi[mie lub ustnie do protokoBu posiedzenia w sdzie, w którym sprawa si toczy, uprawdopodabniajc przy- czyny wyBczenia. § 2. Strona, która przystpiBa do rozprawy, powinna uprawdopodobni ponadto, |e przyczyna wyBczenia dopiero pózniej powstaBa lub staBa si jej znana. § 3. Do czasu rozstrzygnicia sprawy o wyBczenie sdzia mo|e speBnia tylko czyn- no[ci nie cierpice zwBoki. Art. 21. Sdzia powinien zawiadomi sd o zachodzcej podstawie swojego wyBczenia i wstrzyma si od udziaBu w sprawie. Art. 22. § 1. O wyBczeniu sdziego rozstrzyga sd administracyjny, w którym sprawa si toczy. § 2. Postanowienie wydaje sd w skBadzie trzech sdziów, na posiedzeniu niejaw- nym, po zBo|eniu wyja[nienia przez sdziego, którego wniosek dotyczy. § 3. W razie gdy sd administracyjny, o którym mowa w § 1, nie mo|e podj posta- nowienia z powodu braku dostatecznej liczby sdziów, Naczelny Sd Admini- stracyjny wyznacza inny sd do rozpoznania wniosku. Art. 23. W przypadku zgBoszenia w zBej wierze wniosku o wyBczenie sdziego sd admini- stracyjny, oddalajc wniosek, mo|e skaza zgBaszajcego wniosek na grzywn do wysoko[ci przecitnego wynagrodzenia miesicznego w gospodarce narodowej w roku poprzednim ogBaszanego przez Prezesa GBównego Urzdu Statystycznego na podstawie odrbnych przepisów. Art. 24. Przepisy niniejszego rozdziaBu stosuje si odpowiednio do wyBczenia protokolanta, referendarza sdowego, asesora sdowego oraz prokuratora. 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 7/7 DziaB II Strony RozdziaB 1 Zdolno[ sdowa i procesowa Art. 25. § 1. Osoba fizyczna i osoba prawna ma zdolno[ wystpowania przed sdem admi- nistracyjnym jako strona (zdolno[ sdowa). § 2. Zdolno[ sdow maj tak|e paDstwowe i samorzdowe jednostki organizacyjne nieposiadajce osobowo[ci prawnej oraz organizacje spoBeczne nieposiadajce osobowo[ci prawnej. § 3. Zdolno[ sdow maj tak|e inne jednostki organizacyjne nieposiadajce oso- bowo[ci prawnej, je|eli przepisy prawa dopuszczaj mo|liwo[ naBo|enia na te jednostki obowizków lub przyznania uprawnieD lub skierowania do nich naka- zów i zakazów, a tak|e stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowizku wynikajcych z przepisów prawa. § 4. Zdolno[ sdow maj ponadto organizacje spoBeczne, choby nieposiadaBy osobowo[ci prawnej, w zakresie ich statutowej dziaBalno[ci w sprawach doty- czcych interesów prawnych innych osób. Art. 26. § 1. Zdolno[ do czynno[ci w postpowaniu w sprawach sdowoadministracyjnych (zdolno[ procesow) maj osoby fizyczne posiadajce peBn zdolno[ do czynno[ci prawnych, osoby prawne oraz organizacje spoBeczne i jednostki or- ganizacyjne, o których mowa w art. 25. § 2. Osoba fizyczna ograniczona w zdolno[ci do czynno[ci prawnych ma zdolno[ do czynno[ci w postpowaniu w sprawach wynikajcych z czynno[ci praw- nych, których mo|e dokonywa samodzielnie. Art. 27. Osoba fizyczna niemajca zdolno[ci do czynno[ci w postpowaniu mo|e je podej- mowa tylko przez swojego przedstawiciela ustawowego. Art. 28. § 1. Osoby prawne oraz jednostki organizacyjne majce zdolno[ sdow dokonuj czynno[ci w postpowaniu przez organy albo osoby uprawnione do dziaBania w ich imieniu. § 2. Za Skarb PaDstwa podejmuje czynno[ci w postpowaniu organ jednostki orga- nizacyjnej, z której dziaBalno[ci wi|e si postpowanie, lub organ jednostki nadrzdnej. 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 8/8 Art. 29. Przedstawiciel ustawowy lub organ albo osoby, o których mowa w art. 28, maj obowizek wykaza swoje umocowanie dokumentem przy pierwszej czynno[ci w postpowaniu. Art. 30. Dla strony niemajcej zdolno[ci procesowej, która nie ma przedstawiciela ustawo- wego, jak równie| dla strony niemajcej organu powoBanego do jej reprezentowania, sd na wniosek strony przeciwnej ustanowi kuratora, je|eli strona ta podejmuje prze- ciwko drugiej stronie czynno[ niecierpic zwBoki. Postanowienie sdu mo|e za- pa[ na posiedzeniu niejawnym. Art. 31. § 1. Je|eli braki w zakresie zdolno[ci sdowej lub procesowej albo w skBadzie wBa- [ciwych organów daj si uzupeBni, sd wyznaczy odpowiedni termin. W przypadkach, w których ustanowienie przedstawiciela ustawowego powinno nastpi z urzdu, sd zwraca si do wBa[ciwego sdu opiekuDczego. § 2. Sd mo|e dopu[ci tymczasowo do czynno[ci stron nie majc zdolno[ci s- dowej lub procesowej albo osob niemajc nale|ytego ustawowego umocowa- nia, z zastrze|eniem, |e przed upBywem wyznaczonego terminu braki bd uzu- peBnione, a czynno[ci zatwierdzone przez powoBan do tego osob. § 3. Je|eli braków powy|szych nie mo|na uzupeBni albo nie zostaBy one w wyzna- czonym terminie uzupeBnione, sd zniesie postpowanie, w zakresie w jakim jest ono dotknite brakami, i w miar potrzeby wyda odpowiednie postanowie- nie. RozdziaB 2 Strony i uczestnicy postpowania Art. 32. W postpowaniu w sprawie sdowoadministracyjnej stronami s skar|cy oraz or- gan, którego dziaBanie lub bezczynno[ jest przedmiotem skargi. Art. 33. § 1. Osoba, która braBa udziaB w postpowaniu administracyjnym, a nie wniosBa skargi, je|eli wynik postpowania sdowego dotyczy jej interesu prawnego, jest uczestnikiem tego postpowania na prawach strony. § 2. UdziaB w charakterze uczestnika mo|e zgBosi równie| osoba, która nie braBa udziaBu w postpowaniu administracyjnym, je|eli wynik tego postpowania do- tyczy jej interesu prawnego, a tak|e organizacja spoBeczna, o której mowa w art. 25 § 4, w sprawach innych osób, je|eli sprawa dotyczy zakresu jej statuto- wej dziaBalno[ci. Na postanowienie o odmowie dopuszczenia do udziaBu w sprawie przysBuguje za|alenie. 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 9/9 RozdziaB 3 PeBnomocnicy Art. 34. Strony i ich organy lub przedstawiciele ustawowi mog dziaBa przed sdem osobi- [cie lub przez peBnomocników. Art. 35. § 1. PeBnomocnikiem strony mo|e by adwokat lub radca prawny, a ponadto inny skar|cy lub uczestnik postpowania, jak równie| rodzice, maB|onek, rodzeD- stwo lub zstpni strony oraz osoby pozostajce ze stron w stosunku przyspo- sobienia, a tak|e inne osoby, je|eli przewiduj to przepisy szczególne. § 2. PeBnomocnikiem osoby prawnej lub przedsibiorcy, w tym nieposiadajcego osobowo[ci prawnej, mo|e by równie| pracownik tej jednostki albo jej organu nadrzdnego. Dotyczy to równie| paDstwowych i samorzdowych jednostek organizacyjnych nieposiadajcych osobowo[ci prawnej. § 3. Osoba prawna lub zarzd spóBki partnerskiej [wiadczcy na podstawie odrb- nych przepisów pomoc prawn przedsibiorcy, osobie prawnej lub innej jedno- stce organizacyjnej, mog udzieli peBnomocnictwa procesowego - w imieniu podmiotu, któremu [wiadcz pomoc prawn - adwokatowi lub radcy prawne- mu, je|eli zostaBy do tego upowa|nione przez ten podmiot. Art. 36. PeBnomocnictwo mo|e by: 1) ogólne - do prowadzenia spraw przed sdami administracyjnymi; 2) do prowadzenia poszczególnych spraw; 3) do niektórych tylko czynno[ci w postpowaniu. Art. 37. § 1. PeBnomocnik obowizany jest przy pierwszej czynno[ci procesowej doBczy do akt sprawy peBnomocnictwo z podpisem mocodawcy lub wierzytelny odpis peB- nomocnictwa. Adwokat, radca prawny, doradca podatkowy i rzecznik patento- wy mog sami uwierzytelni odpis udzielonego im peBnomocnictwa. Sd mo|e w razie wtpliwo[ci za|da urzdowego po[wiadczenia podpisu strony. § 2. W toku sprawy peBnomocnictwo mo|e by udzielone ustnie na posiedzeniu sdu przez o[wiadczenie zBo|one przez stron i wcignite do protokoBu. § 3. (uchylony). Art. 38. Za stron, która nie mo|e si podpisa, podpisuje peBnomocnictwo osoba przez ni upowa|niona, z wymienieniem przyczyny, dla której strona sama si nie podpisaBa. 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 10/10 Art. 39. PeBnomocnictwo ogólne lub do prowadzenia poszczególnych spraw obejmuje z sa- mego prawa umocowanie do: 1) wszystkich Bczcych si ze spraw czynno[ci w postpowaniu, nie wyB- czajc skargi o wznowienie postpowania i postpowania wywoBanego jej wniesieniem; 2) udzielenia dalszego peBnomocnictwa na zasadach okre[lonych w odrbnych przepisach; 3) cofnicia skargi w caBo[ci lub w cz[ci, je|eli czynno[ci te nie zostaBy wyB- czone w danym peBnomocnictwie; 4) odbioru kosztów postpowania. Art. 40. Zakres, czas trwania i skutki umocowania szerszego ni| peBnomocnictwo, o którym mowa w art. 36, ocenia si wedBug tre[ci peBnomocnictwa oraz przepisów prawa cy- wilnego. Art. 41. Mocodawca stawajcy jednocze[nie z peBnomocnikiem mo|e niezwBocznie prosto- wa lub odwoBywa o[wiadczenia peBnomocnika. Art. 42. § 1. Wypowiedzenie peBnomocnictwa przez mocodawc odnosi skutek prawny w stosunku do sdu od dnia zawiadomienia go o tym, w stosunku za[ do strony przeciwnej i innych uczestników - od dnia dorczenia im tego zawiadomienia przez sd. § 2. Adwokat lub radca prawny, który wypowiedziaB peBnomocnictwo, obowizany jest dziaBa za stron jeszcze przez dwa tygodnie, chyba |e mocodawca zwolni go od tego obowizku. Ka|dy inny peBnomocnik powinien, mimo wypowiedze- nia, dziaBa za mocodawc przez ten sam czas, je|eli jest to konieczne do uchronienia mocodawcy od niekorzystnych skutków prawnych. Art. 43. W razie [mierci strony albo utraty przez ni zdolno[ci sdowej peBnomocnictwo wy- gasa. Jednak|e peBnomocnik procesowy dziaBa a| do czasu zawieszenia postpowa- nia. Art. 44. § 1. Sd mo|e dopu[ci tymczasowo do podjcia naglcej czynno[ci osob niemo- gc przedstawi peBnomocnictwa. 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 11/11 § 2. Sd wyznaczy równocze[nie termin, w cigu którego osoba dziaBajca bez peB- nomocnictwa powinna je zBo|y albo przedstawi zatwierdzenie swojej czyn- no[ci przez stron. Je|eli termin upBynB bezskutecznie, sd pominie czynno[ci procesowe tej osoby. DziaB III Postpowanie przed wojewódzkim sdem administracyjnym RozdziaB 1 Pisma w postpowaniu sdowym Art. 45. Pismo w postpowaniu sdowym (pismo strony) obejmuje wnioski i o[wiadczenia stron. Art. 46. § 1. Ka|de pismo strony powinno zawiera: 1) oznaczenie sdu, do którego jest skierowane, imi i nazwisko lub nazw stron, ich przedstawicieli ustawowych i peBnomocników; 2) oznaczenie rodzaju pisma; 3) osnow wniosku lub o[wiadczenia; 4) podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub peBnomocnika; 5) wymienienie zaBczników. § 2. Gdy pismo strony jest pierwszym pismem w sprawie, powinno ponadto zawie- ra oznaczenie miejsca zamieszkania, a w razie jego braku - adresu do dor- czeD, lub siedziby stron, ich przedstawicieli ustawowych i peBnomocników oraz przedmiotu sprawy, pisma za[ dalsze - sygnatur akt. § 3. Do pisma nale|y doBczy peBnomocnictwo, je|eli pismo wnosi peBnomocnik, który przedtem nie zBo|yB peBnomocnictwa. § 4. Za stron, która nie mo|e si podpisa, podpisuje pismo osoba przez ni upo- wa|niona, z wymienieniem przyczyny, dla której strona sama si nie podpisaBa. Art. 47. § 1. Do pisma strony nale|y doBczy jego odpisy i odpisy zaBczników dla dorcze- nia ich stronom, a ponadto, je|eli w sdzie nie zBo|ono zaBczników w orygina- le, po jednym odpisie ka|dego zaBcznika do akt sdowych. § 2. Odpisami w rozumieniu ust. 1 mog by tak|e uwierzytelnione fotokopie bdz uwierzytelnione wydruki poczty elektronicznej. 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 12/12 Art. 48. Strona powoBujca si w pi[mie na dokument obowizana jest na |danie sdu zBo- |y oryginaB dokumentu w sdzie jeszcze przed rozpraw. Art. 49. § 1. Je|eli pismo strony nie mo|e otrzyma prawidBowego biegu wskutek niezacho- wania warunków formalnych, przewodniczcy wzywa stron o jego uzupeBnie- nie lub poprawienie w terminie siedmiu dni pod rygorem pozostawienia pisma bez rozpoznania, chyba |e ustawa stanowi inaczej. § 2. Je|eli strona nie uzupeBniBa lub nie poprawiBa pisma w terminie, przewodniczcy zarzdza pozostawienie pisma bez rozpoznania. Na zarzdzenie przysBuguje za- |alenie. § 3. Pismo poprawione lub uzupeBnione w terminie wywoBuje skutki od dnia jego wniesienia. RozdziaB 2 Skarga Art. 50. § 1. Uprawnionym do wniesienia skargi jest ka|dy, kto ma w tym interes prawny, prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich oraz organizacja spoBeczna w zakre- sie jej statutowej dziaBalno[ci, w sprawach dotyczcych interesów prawnych innych osób, je|eli braBa udziaB w postpowaniu administracyjnym. § 2. Uprawnionym do wniesienia skargi jest równie| inny podmiot, któremu ustawy przyznaj prawo do wniesienia skargi. Art. 51. Kilku uprawnionych do wniesienia skargi mo|e w jednej sprawie wystpowa w roli skar|cych, je|eli ich skargi dotycz tej samej decyzji, postanowienia, innego aktu lub czynno[ci albo bezczynno[ci organu. Art. 52. § 1. Skarg mo|na wnie[ po wyczerpaniu [rodków zaskar|enia, je|eli sBu|yBy one skar|cemu w postpowaniu przed organem wBa[ciwym w sprawie, chyba |e skarg wnosi prokurator lub Rzecznik Praw Obywatelskich. § 2. Przez wyczerpanie [rodków zaskar|enia nale|y rozumie sytuacj, w której stronie nie przysBuguje |aden [rodek zaskar|enia, taki jak za|alenie, odwoBanie lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, przewidziany w ustawie. § 3. Je|eli ustawa nie przewiduje [rodków zaskar|enia w sprawie bdcej przedmio- tem skargi, skarg na akty lub czynno[ci, o których mowa w art. 3 § 2 pkt 4 i 4a, mo|na wnie[ po uprzednim wezwaniu na pi[mie wBa[ciwego organu  w terminie czternastu dni od dnia, w którym skar|cy dowiedziaB si lub mógB si 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 13/13 dowiedzie o wydaniu aktu lub podjciu innej czynno[ci  do usunicia naru- szenia prawa. § 4. W przypadku innych aktów, je|eli ustawa nie przewiduje [rodków zaskar|enia w sprawie bdcej przedmiotem skargi i nie stanowi inaczej, nale|y równie| przed wniesieniem skargi do sdu wezwa na pi[mie wBa[ciwy organ do usu- nicia naruszenia prawa. Termin, o którym mowa w § 3, nie ma zastosowania. Art. 53. § 1. Skarg wnosi si w terminie trzydziestu dni od dnia dorczenia skar|cemu roz- strzygnicia w sprawie. § 2. W przypadkach, o których mowa w art. 52 § 3 i 4, skarg wnosi si w terminie trzydziestu dni od dnia dorczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usuni- cia naruszenia prawa, a je|eli organ nie udzieliB odpowiedzi na wezwanie, w terminie sze[dziesiciu dni od dnia wniesienia wezwania o usunicie narusze- nia prawa. § 3. Prokurator lub Rzecznik Praw Obywatelskich mog wnie[ skarg w terminie sze[ciu miesicy od dnia dorczenia stronie rozstrzygnicia w sprawie indywi- dualnej, a w pozostaBych przypadkach w terminie sze[ciu miesicy od dnia wej- [cia w |ycie aktu lub podjcia innej czynno[ci uzasadniajcej wniesienie skar- gi. Termin ten nie ma zastosowania do wnoszenia skarg na akty prawa miej- scowego organów jednostek samorzdu terytorialnego i terenowych organów administracji rzdowej. Art. 54. § 1. Skarg do sdu administracyjnego wnosi si za po[rednictwem organu, którego dziaBanie lub bezczynno[ s przedmiotem skargi. § 2. Organ, o którym mowa w § 1, przekazuje skarg sdowi wraz z aktami sprawy i odpowiedzi na skarg w terminie trzydziestu dni od dnia jej wniesienia. § 3. Organ, którego dziaBanie lub bezczynno[ zaskar|ono, mo|e w zakresie swojej wBa[ciwo[ci, uwzgldni skarg w caBo[ci do dnia rozpoczcia rozprawy. Art. 55. § 1. W razie niezastosowania si do obowizków, o których mowa w art. 54 § 2, sd na wniosek skar|cego mo|e orzec o wymierzeniu organowi grzywny w wyso- ko[ci okre[lonej w art. 154 § 6. Postanowienie mo|e by wydane na posiedze- niu niejawnym. § 2. Je|eli organ nie przekazaB sdowi skargi mimo wymierzenia grzywny, sd mo|e na |danie skar|cego rozpozna spraw na podstawie nadesBanego odpisu skargi, gdy stan faktyczny i prawny przedstawiony w skardze nie budzi uzasad- nionych wtpliwo[ci. § 3. O ra|cych przypadkach naruszenia obowizków, o których mowa w § 2 lub w art. 54 § 2, skBad orzekajcy lub prezes sdu zawiadamia organy wBa[ciwe do rozpatrywania petycji, skarg i wniosków. 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 14/14 Art. 56. W razie wniesienia skargi do sdu po wszczciu postpowania administracyjnego w celu zmiany, uchylenia, stwierdzenia niewa|no[ci aktu lub wznowienia postpowa- nia, postpowanie sdowe podlega zawieszeniu. Art. 57. § 1. Skarga powinna czyni zado[ wymaganiom pisma w postpowaniu sdowym, a ponadto zawiera: 1) wskazanie zaskar|onej decyzji, postanowienia, innego aktu lub czynno[ci; 2) oznaczenie organu, którego dziaBania lub bezczynno[ci skarga dotyczy; 3) okre[lenie naruszenia prawa lub interesu prawnego. § 2. W przypadku, o którym mowa w art. 51, skargi mog by wniesione w jednym pi[mie. § 3. Je|eli w jednym pi[mie zaskar|ono wicej ni| jeden akt lub czynno[ albo bez- czynno[, przewodniczcy zarzdza rozdzielenie tych skarg. Art. 58. § 1. Sd odrzuca skarg : 1) je|eli sprawa nie nale|y do wBa[ciwo[ci sdu administracyjnego; 2) wniesion po upBywie terminu do jej wniesienia; 3) gdy nie uzupeBniono w wyznaczonym terminie braków formalnych skargi; 4) je|eli sprawa objta skarg pomidzy tymi samymi stronami jest w toku lub zostaBa ju| prawomocnie osdzona; 5) je|eli jedna ze stron nie ma zdolno[ci sdowej albo je|eli skar|cy nie ma zdolno[ci procesowej, a nie dziaBa za niego przedstawiciel ustawowy albo je|eli w skBadzie organów jednostki organizacyjnej bdcej stron skar|c zachodz braki uniemo|liwiajce jej dziaBanie; 6) je|eli z innych przyczyn wniesienie skargi jest niedopuszczalne. § 2. Z powodu braku zdolno[ci sdowej jednej ze stron albo zdolno[ci procesowej skar|cego i niedziaBania przedstawiciela ustawowego lub braku w skBadzie or- ganów jednostki organizacyjnej bdcej skar|cym, uniemo|liwiajcego jego dziaBanie, sd odrzuci skarg dopiero wówczas, gdy brak nie zostanie uzupeB- niony. § 3. Sd odrzuca skarg postanowieniem. Odrzucenie skargi mo|e nastpi na po- siedzeniu niejawnym. § 4. Sd nie mo|e odrzuci skargi z powodu, o którym mowa w § 1 pkt 1, je|eli w tej sprawie sd powszechny uznaB si za niewBa[ciwy. Art. 59. § 1. Je|eli do rozpoznania sprawy wBa[ciwy jest inny sd administracyjny, sd, który stwierdzi sw niewBa[ciwo[, przeka|e spraw wBa[ciwemu sdowi administra- cyjnemu. Postanowienie sdu mo|e zapa[ na posiedzeniu niejawnym. 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 15/15 § 2. Sd, któremu sprawa zostaBa przekazana, jest zwizany postanowieniem o prze- kazanie sprawy. Nie dotyczy to przekazania sprawy Naczelnemu Sdowi Ad- ministracyjnemu. § 3. Czynno[ci dokonane w sdzie niewBa[ciwym pozostaj w mocy. Art. 60. Skar|cy mo|e cofn skarg. Cofnicie skargi wi|e sd. Jednak|e sd uzna cofni- cie skargi za niedopuszczalne, je|eli zmierza ono do obej[cia prawa lub spowodowa- Boby utrzymanie w mocy aktu lub czynno[ci dotknitych wad niewa|no[ci. Art. 61. § 1. Wniesienie skargi nie wstrzymuje wykonania aktu lub czynno[ci. § 2. W razie wniesienia skargi: 1) na decyzj lub postanowienie - organ, który wydaB decyzj lub postanowie- nie mo|e wstrzyma, z urzdu lub na wniosek skar|cego, ich wykonanie w caBo[ci lub w cz[ci, chyba |e zachodz przesBanki od których w postpo- waniu administracyjnym uzale|nione jest nadanie decyzji lub postanowie- niu rygoru natychmiastowej wykonalno[ci albo, gdy ustawa szczególna wy- Bcza wstrzymanie ich wykonania; 2) na inne akty lub czynno[ci z zakresu administracji publicznej dotyczce uprawnieD lub obowizków wynikajcych z przepisów prawa - wBa[ciwy organ mo|e, z urzdu lub na wniosek skar|cego, wstrzyma wykonanie ak- tu lub czynno[ci w caBo[ci lub w cz[ci; 3) na uchwaBy organów jednostek samorzdu terytorialnego i ich zwizków oraz na akty terenowych organów administracji rzdowej - wBa[ciwy organ mo|e, z urzdu lub na wniosek skar|cego, wstrzyma wykonanie uchwaBy lub aktu w caBo[ci lub w cz[ci, z wyjtkiem przepisów prawa miejscowego, które weszBy w |ycie. § 3. Po przekazaniu sdowi skargi sd mo|e na wniosek skar|cego wyda postano- wienie o wstrzymaniu wykonania w caBo[ci lub w cz[ci aktu lub czynno[ci, o których mowa w § 1, je|eli zachodzi niebezpieczeDstwo wyrzdzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków, z wyjtkiem prze- pisów prawa miejscowego, które weszBy w |ycie, chyba |e ustawa szczególna wyBcza wstrzymanie ich wykonania. Odmowa wstrzymania wykonania aktu lub czynno[ci przez organ nie pozbawia skar|cego zBo|enia wniosku do sdu. Dotyczy to tak|e aktów wydanych lub podjtych we wszystkich postpowa- niach prowadzonych w granicach tej samej sprawy. § 4. Postanowienia w sprawie wstrzymania aktu lub czynno[ci wydane, na podsta- wie § 2 i 3, sd mo|e zmieni lub uchyli w ka|dym czasie w razie zmiany okoliczno[ci. § 5. Postanowienia, o których mowa w § 3 i 4, sd mo|e wyda na posiedzeniu nie- jawnym. § 6. Wstrzymanie wykonania aktu lub czynno[ci upada w razie wydania przez sd orzeczenia koDczcego postpowanie w pierwszej instancji. 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 16/16 Art. 62. Przewodniczcy wydziaBu lub wyznaczony sdzia: 1) zarzdza skompletowanie akt niezbdnych do rozpoznania sprawy, a w razie potrzeby tak|e innych dowodów; 2) wskazuje skBad sdziowski orzekajcy w sprawie, wyznaczony w sposób, o którym mowa w art. 17; 3) wyznacza termin posiedzenia niejawnego lub rozprawy, w którym sprawa ma by rozpoznana. RozdziaB 3 Wniosek o wszczcie postpowania Art. 63. Je|eli ustawy tak stanowi, postpowanie sdowe wszczyna si na wniosek. Art. 64. § 1. Wniosek skBada si bezpo[rednio do sdu. § 2. Wniosek powinien czyni zado[ wymaganiom pisma w postpowaniu sdo- wym, a ponadto zawiera okre[lenie |dania, jego podstawy i uzasadnienie oraz oznaczenie stron i organów, a tak|e speBnia inne wymagania okre[lone w przepisach szczególnych. § 3. Do wniosku stosuje si odpowiednio przepisy o skardze, je|eli ustawa nie sta- nowi inaczej. RozdziaB 4 Dorczenia Art. 65. § 1. Sd dokonuje dorczeD przez poczt, przez swoich pracowników lub przez inne upowa|nione przez sd osoby lub organy. § 2. Do dorczania pism w postpowaniu sdowym przez poczt stosuje si tryb do- rczania pism sdowych w postpowaniu cywilnym. § 3. Pismo mo|e by tak|e dorczone za po[rednictwem telefaksu lub poczty elek- tronicznej. W takim wypadku dowodem dorczenia jest potwierdzenie transmi- sji danych. Art. 66. § 1. W toku sprawy adwokaci i radcy prawni mog dorcza sobie nawzajem pisma bezpo[rednio za potwierdzeniem odbioru i oznaczeniem daty. 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 17/17 § 2. Dorczenie adresatowi mo|e nastpi tak|e przez wrczenie mu pisma bezpo- [rednio w sekretariacie sdu. Art. 67. § 1. Je|eli stron jest osoba fizyczna, dorczenia dokonuje si jej osobi[cie, a gdy nie ma ona zdolno[ci procesowej - jej przedstawicielowi ustawowemu. § 2. Pisma w postpowaniu sdowym lub orzeczenia dla osoby prawnej, jak równie| dla jednostki organizacyjnej nieposiadajcej osobowo[ci prawnej, dorcza si organowi uprawnionemu do reprezentowania ich przed sdem lub do rk pra- cownika upowa|nionego do odbioru pism. § 3. Pisma w postpowaniu sdowym dla przedsibiorców i wspólników spóBek han- dlowych, wpisanych do rejestru sdowego na podstawie odrbnych przepisów, dorcza si na adres podany w rejestrze, chyba |e strona wskazaBa inny adres dla dorczeD. § 4. W razie niemo|no[ci dorczenia w sposób okre[lony w § 3, stosuje si odpo- wiednio art. 70 § 2. § 5. Je|eli ustanowiono peBnomocnika lub osob upowa|nion do odbioru pism w postpowaniu sdowym, dorczenia nale|y dokona tym osobom. Art. 68. § 1. W dni ustawowo wolne od pracy oraz w porze nocnej, dorczeD mo|na doko- nywa tylko w wyjtkowych przypadkach, za uprzednim zarzdzeniem prezesa sdu. § 2. Za por nocn uwa|a si czas od godziny dwudziestej pierwszej do godziny siódmej. Art. 69. Dorczenia dokonuje si w mieszkaniu, w miejscu pracy lub tam, gdzie si adresata zastanie. Art. 70. § 1. Strony i ich przedstawiciele maj obowizek zawiadamia sd o ka|dej zmianie swojego zamieszkania, adresu do dorczeD lub siedziby. § 2. W razie zaniedbania tego obowizku pismo pozostawia si w aktach sprawy ze skutkiem dorczenia, chyba |e nowy adres jest sdowi znany. O powy|szym obowizku i skutkach jego niedopeBnienia sd powinien pouczy stron przy pierwszym dorczeniu. § 3. Przepisu § 2 nie stosuje si do dorczenia skargi o wznowienie postpowania. Art. 71. § 1. Dorczenia |oBnierzom zasadniczej sBu|by wojskowej dokonuje si za po[red- nictwem dowódcy jednostki wojskowej, w której |oBnierz peBni sBu|b. 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 18/18 § 2. Dorczenia osobom pozbawionym wolno[ci dokonuje si za po[rednictwem administracji odpowiedniego zakBadu. Art. 72. Je|eli dorczajcy nie zastanie adresata w mieszkaniu, mo|e dorczy pismo doro- sBemu domownikowi, a gdyby go nie byBo - administracji domu lub dozorcy, je|eli osoby te nie maj sprzecznych interesów w sprawie i podjBy si oddania mu pisma. Art. 73. § 1. W razie niemo|no[ci dorczenia pisma w sposób przewidziany w art. 65 72, pismo skBada si na okres czternastu dni w placówce pocztowej albo w urzdzie gminy, dokonujc jednocze[nie zawiadomienia okre[lonego w § 2. § 2. Zawiadomienie o zBo|eniu pisma wraz z informacj o mo|liwo[ci jego odbioru w placówce pocztowej albo w urzdzie gminy w terminie siedmiu dni od dnia pozostawienia zawiadomienia, umieszcza si w oddawczej skrzynce pocztowej, a gdy to nie jest mo|liwe, na drzwiach mieszkania adresata lub w miejscu wskazanym jako adres do dorczeD, na drzwiach biura lub innego pomieszcze- nia, w którym adresat wykonuje swoje czynno[ci zawodowe. § 3. W przypadku niepodjcia pisma w terminie, o którym mowa w § 2, pozostawia si powtórne zawiadomienie o mo|liwo[ci odbioru pisma w terminie nie dBu|- szym ni| czterna[cie dni od dnia pierwszego zawiadomienia o zBo|eniu pisma w placówce pocztowej albo w urzdzie gminy. § 4. Dorczenie uwa|a si za dokonane z upBywem ostatniego dnia okresu, o którym mowa w § 1. Art. 74. § 1. Je|eli adresat odmawia przyjcia pisma, zwraca si je sdowi z adnotacj o od- mowie jego przyjcia i dat odmowy. Pismo wraz z adnotacj doBcza si do akt sprawy. § 2. W przypadku, o którym mowa w § 1, uznaje si, |e pismo dorczone zostaBo w dniu odmowy jego przyjcia przez adresata. Art. 75. Pisma w postpowaniu sdowym i orzeczenia dorcza si w odpisach. Art. 76. § 1. PeBnomocnikowi kilku osób dorcza si jeden egzemplarz pisma i zaBczników. § 2. Uprawnionemu przez kilku uczestników postpowania do odbioru pism w po- stpowaniu sdowym dorcza si po jednym egzemplarzu dla ka|dego uczest- nika. § 3. Je|eli jest kilku peBnomocników jednej strony, sd dorcza pismo tylko jednemu z nich. 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 19/19 Art. 77. § 1. Odbierajcy pismo potwierdza odbiór i jego dat wBasnorcznym podpisem. Je- |eli tego nie mo|e lub nie chce uczyni, dorczajcy sam oznacza dat dor- czenia oraz przyczyny braku podpisu. § 2. Dorczajcy stwierdza na potwierdzeniu odbioru sposób dorczenia, a na dor- czonym pi[mie zaznacza dzieD dorczenia i opatruje to stwierdzenie swoim podpisem. Art. 78. Je|eli stronie, której miejsce pobytu nie jest znane, ma by dorczona skarga lub inne pismo w postpowaniu sdowym albo orzeczenie wywoBujce potrzeb podjcia obrony jej praw, dorczenie mo|e do chwili zgBoszenia si strony albo jej przedsta- wiciela lub peBnomocnika nastpi tylko do rk kuratora ustanowionego na wniosek osoby zainteresowanej przez sd orzekajcy. Art. 79. § 1. Sd ustanowi kuratora, je|eli wnioskodawca uprawdopodobni, |e miejsce poby- tu strony nie jest znane. § 2. O ustanowieniu kuratora przewodniczcy ogBosi publicznie w budynku sdo- wym i urzdzie wBa[ciwej gminy, w sprawach za[ wikszej wagi, gdy uzna to za potrzebne, tak|e w prasie. § 3. Z chwil dorczenia pisma kuratorowi dorczenie staje si skuteczne. Sd mo|e jednak uzale|ni skuteczno[ dorczenia od upBywu oznaczonego terminu od dnia wywieszenia obwieszczenia w budynku sdowym. Art. 80. Przepisy o dorczeniu stronie, której miejsce pobytu nie jest znane, i ustanowieniu dla niej kuratora stosuje si równie| do jednostek organizacyjnych, które nie maj organów albo których organy s nieznane z siedziby. Art. 81. Gdy oka|e si, |e |danie ustanowienia kuratora lub wywieszenia pisma nie byBo uzasadnione, sd zarzdzi dorczenie pisma w sposób wBa[ciwy, a w miar potrzeby zniesie na wniosek strony zainteresowanej postpowanie przeprowadzone z udziaBem kuratora lub po wywieszeniu pisma w budynku sdowym. RozdziaB 5 Terminy Art. 82. Bieg terminu wyznaczonego przez sd lub przewodniczcego (termin sdowy) roz- poczyna si od ogBoszenia w tym przedmiocie postanowienia lub zarzdzenia, a gdy ustawa przewiduje dorczenie z urzdu - od jego dorczenia. 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 20/20 Art. 83. § 1. Terminy oblicza si wedBug przepisów prawa cywilnego, z zastrze|eniem § 2. § 2. Je|eli ostatni dzieD terminu przypada na sobot lub dzieD ustawowo wolny od pracy, za ostatni dzieD terminu uwa|a si nastpny dzieD po dniu lub dniach wolnych od pracy. § 3. Oddanie pisma w polskim urzdzie pocztowym lub w polskim urzdzie konsu- larnym jest równoznaczne z wniesieniem go do sdu. § 4. To samo dotyczy zBo|enia pisma przez |oBnierza w dowództwie jednostki woj- skowej albo przez osob pozbawion wolno[ci w administracji zakBadu karnego oraz przez czBonka zaBogi polskiego statku morskiego u kapitana statku. Art. 84. Przewodniczcy mo|e z wa|nej przyczyny przedBu|y termin sdowy z urzdu lub na wniosek strony zgBoszony przed upBywem terminu, a tak|e skróci termin sdowy na wniosek strony. RozdziaB 6 Uchybienie i przywrócenie terminu Art. 85. Czynno[ w postpowaniu sdowym podjta przez stron po upBywie terminu jest bezskuteczna. Art. 86. § 1. Je|eli strona nie dokonaBa w terminie czynno[ci w postpowaniu sdowym bez swojej winy, sd na jej wniosek postanowi przywrócenie terminu. Postanowie- nie o przywróceniu terminu albo odmowie jego przywrócenia mo|e by wyda- ne na posiedzeniu niejawnym. § 2. Przywrócenie terminu nie jest dopuszczalne, je|eli uchybienie terminu nie po- woduje dla strony ujemnych skutków w zakresie postpowania sdowego. § 3. Na postanowienie o przywróceniu terminu albo o odmowie jego przywrócenia przysBuguje za|alenie. Art. 87. § 1. Pismo z wnioskiem o przywrócenie terminu wnosi si do sdu, w którym czyn- no[ miaBa by dokonana, w cigu siedmiu dni od czasu ustania przyczyny uchybienia terminu. § 2. W pi[mie tym nale|y uprawdopodobni okoliczno[ci wskazujce na brak winy w uchybieniu terminu. § 3. Wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia skargi wnosi si za po[rednic- twem organu, którego dziaBanie lub bezczynno[ s przedmiotem skargi. 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 21/21 § 4. Równocze[nie z wnioskiem strona powinna dokona czynno[ci, której nie do- konaBa w terminie. § 5. Po upBywie roku od uchybionego terminu, jego przywrócenie jest dopuszczalne tylko w przypadkach wyjtkowych. Art. 88. Spózniony lub z mocy ustawy niedopuszczalny wniosek o przywrócenie terminu sd odrzuci na posiedzeniu niejawnym. Na postanowienie przysBuguje za|alenie. Art. 89. ZgBoszenie wniosku o przywrócenie terminu nie wstrzymuje postpowania w spra- wie ani wykonania orzeczenia. Sd mo|e jednak, stosownie do okoliczno[ci, wstrzyma postpowanie lub wykonanie orzeczenia. Postanowienie mo|e by wyda- ne na posiedzeniu niejawnym. W razie uwzgldnienia wniosku sd mo|e natych- miast przystpi do rozpoznania sprawy. RozdziaB 7 Posiedzenia sdowe Art. 90. § 1. Je|eli przepis szczególny nie stanowi inaczej, posiedzenia sdowe s jawne, a sd orzekajcy rozpoznaje sprawy na rozprawie. § 2. Sd mo|e skierowa spraw na posiedzenie jawne i wyznaczy rozpraw tak|e wówczas, gdy sprawa podlega rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym. Art. 91. § 1. Posiedzenia sdowe wyznacza przewodniczcy z urzdu, ilekro wymaga tego stan sprawy. § 2. O posiedzeniach jawnych zawiadamia si strony na pi[mie lub przez ogBoszenie podczas posiedzenia. Stronie nieobecnej na posiedzeniu jawnym nale|y zawsze dorczy zawiadomienie na nastpne posiedzenie. Zawiadomienie powinno by dorczone co najmniej na siedem dni przed posiedzeniem. W przypadkach pil- nych termin ten mo|e by skrócony do trzech dni. § 3. Sd mo|e w celu dokBadniejszego wyja[nienia sprawy zarzdzi stawienie si stron lub jednej z nich osobi[cie albo przez peBnomocnika. Art. 92. § 1. Postpowanie przed sdem toczy si z udziaBem prokuratora lub Rzecznika Praw Obywatelskich, je|eli wnie[li skarg albo gdy zgBosili swój udziaB w po- stpowaniu przed sdem. § 2. Nieobecno[ prokuratora lub Rzecznika Praw Obywatelskich na rozprawie nie wstrzymuje rozpoznania sprawy przez sd. 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 22/22 Art. 93. W zawiadomieniu o posiedzeniu oznacza si: 1) imi, nazwisko albo nazw i siedzib zawiadamianego oraz adres zawiada- mianego; 2) sd oraz miejsce i czas posiedzenia; 3) skar|cego oraz przedmiot sprawy; 4) cel posiedzenia; 5) skutki niestawiennictwa. Art. 94. Posiedzenia sdowe odbywaj si w budynku sdowym, a poza tym budynkiem tyl- ko wówczas, z zachowaniem wymagaD dotyczcych bezpieczeDstwa, gdy czynno[ci sdowe musz by wykonane w innym miejscu albo gdy odbycie posiedzenia poza budynkiem sdowym uBatwia przeprowadzenie sprawy lub przyczynia si znacznie do zaoszczdzenia kosztów. Art. 95. Na posiedzenia jawne wstp na sal sdow maj - poza stronami i osobami wezwa- nymi - tylko osoby peBnoletnie. Na posiedzenia niejawne maj wstp tylko osoby wezwane. Art. 96. § 1. Sd z urzdu zarzdza odbycie caBego posiedzenia lub cz[ci przy drzwiach za- mknitych, je|eli publiczne rozpoznanie sprawy zagra|a moralno[ci, bezpie- czeDstwu paDstwa lub porzdkowi publicznemu, a tak|e gdy mog by ujaw- nione okoliczno[ci objte tajemnic paDstwow lub sBu|bow. § 2. Sd na wniosek strony zarzdza odbycie posiedzenia przy drzwiach zamkni- tych, je|eli wymaga tego ochrona |ycia prywatnego strony lub inny wa|ny inte- res prywatny. Postpowanie dotyczce tego wniosku odbywa si przy drzwiach zamknitych. Postanowienie w tym przedmiocie sd ogBasza publicznie. Art. 97. § 1. Podczas posiedzenia odbywajcego si przy drzwiach zamknitych mog by obecni na sali: strony, ich przedstawiciele ustawowi i peBnomocnicy, prokurator oraz osoby zaufania po dwie z ka|dej strony. § 2. OgBoszenie orzeczenia koDczcego postpowanie w sprawie odbywa si pu- blicznie. Art. 98. § 1. Przewodniczcy otwiera, prowadzi i zamyka posiedzenia, udziela gBosu, zadaje pytania, upowa|nia do zadawania pytaD i ogBasza orzeczenia. 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 23/23 § 2. Przewodniczcy mo|e odebra gBos, gdy przemawiajcy go nadu|ywa, jak rów- nie| uchyli pytanie, je|eli uzna je za niewBa[ciwe lub zbyteczne. Art. 99. Sd nawet na zgodny wniosek stron mo|e odroczy posiedzenie tylko z wa|nej przy- czyny. Art. 100. § 1. Z przebiegu posiedzenia jawnego protokolant pod kierunkiem przewodniczce- go spisuje protokóB. § 2. Z posiedzenia niejawnego sporzdza si notatk urzdow, je|eli nie wydano orzeczenia. Art. 101. § 1. ProtokóB powinien zawiera: 1) oznaczenie sdu, miejsca i daty posiedzenia, imiona i nazwiska sdziów, protokolanta, prokuratora, stron, jak równie| obecnych na posiedzeniu przedstawicieli ustawowych i peBnomocników oraz oznaczenie sprawy i wzmiank co do jawno[ci; 2) przebieg posiedzenia, w szczególno[ci wnioski i twierdzenia stron, wymie- nienie zarzdzeD i orzeczeD wydanych na posiedzeniu oraz stwierdzenie, czy zostaBy ogBoszone; je|eli sporzdzenie odrbnej sentencji orzeczenia nie jest wymagane, wystarcza zamieszczenie w protokole tre[ci samego roz- strzygnicia; zamiast podania wniosków i twierdzeD mo|na w protokole powoBa si na pisma przygotowawcze; 3) czynno[ci stron majce znaczenie dla rozstrzygnicia sprawy. § 2. ProtokóB podpisuj przewodniczcy i protokolant. Art. 102. Przebieg czynno[ci protokoBowanych mo|e by ponadto utrwalony za pomoc apara- tury dzwikowej, o czym nale|y przed uruchomieniem aparatury uprzedzi wszyst- kie osoby uczestniczce w czynno[ci. Art. 103. Strony mog |da sprostowania lub uzupeBnienia protokoBu na nastpnym posie- dzeniu, nie pózniej jednak ni| w terminie trzydziestu dni od dnia posiedzenia, z któ- rego sporzdzono protokóB. Od zarzdzenia przewodniczcego strony mog odwoBa si do sdu w terminie siedmiu dni od dorczenia im zarzdzenia. Art. 104. W toku posiedzenia wnioski, o[wiadczenia, uzupeBnienia i sprostowania wniosków i o[wiadczeD mo|na zamie[ci w zaBczniku do protokoBu. Gdy stron zastpuje ad- 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 24/24 wokat lub radca prawny, przewodniczcy mo|e za|da zBo|enia takiego zaBcznika w wyznaczonym terminie. Art. 105. Strony mog w toku posiedzenia, a je|eli nie byBy obecne, na najbli|szym posiedze- niu, zwróci uwag sdu na uchybienia przepisom postpowania, wnoszc o wpisa- nie zastrze|enia do protokoBu. Stronie, która zastrze|enia nie zgBosiBa, nie przysBugu- je prawo powoBywania si na takie uchybienia w dalszym toku postpowania, chyba |e chodzi o przepisy postpowania, których naruszenie sd powinien wzi pod roz- wag z urzdu, albo gdy strona uprawdopodobni, i| nie zgBosiBa zastrze|eD bez swo- jej winy. Art. 106. § 1. Po wywoBaniu sprawy rozprawa rozpoczyna si od sprawozdania sdziego, któ- ry zwizle przedstawia na podstawie akt stan sprawy ze szczególnym uwzgld- nieniem zarzutów skargi. § 2. Po zBo|eniu sprawozdania, strony - najpierw skar|cy, a potem organ - zgBaszaj ustnie swoje |dania i wnioski oraz skBadaj wyja[nienia. Strony mog ponadto wskazywa podstawy prawne i faktyczne swych |daD i wniosków. Przewodni- czcy udziela gBosu pozostaBym stronom wedBug ustalonej przez siebie kolejno- [ci. § 3. Sd mo|e z urzdu lub na wniosek stron przeprowadzi dowody uzupeBniajce z dokumentów, je|eli jest to niezbdne do wyja[nienia istotnych wtpliwo[ci i nie spowoduje nadmiernego przedBu|enia postpowania w sprawie. § 4. Fakty powszechnie znane sd bierze pod uwag nawet bez powoBania si na nie przez strony. § 5. Do postpowania dowodowego, o którym mowa w § 3, stosuje si odpowiednio przepisy Kodeksu postpowania cywilnego. Art. 107. Nieobecno[ stron lub ich peBnomocników na rozprawie nie wstrzymuje rozpoznania sprawy. Art. 108. W razie nieobecno[ci strony lub jej peBnomocnika na rozprawie, przewodniczcy lub wyznaczony przez niego sdzia sprawozdawca przedstawia ich wnioski, twierdzenia i dowody znajdujce si w aktach sprawy. Art. 109. Rozprawa ulega odroczeniu, je|eli sd stwierdzi nieprawidBowo[ zawiadomienia którejkolwiek ze stron albo je|eli nieobecno[ strony lub jej peBnomocnika jest wy- woBana nadzwyczajnym wydarzeniem lub inn znan sdowi przeszkod, której nie mo|na przezwyci|y, chyba |e strona lub jej peBnomocnik wnie[li o rozpoznanie sprawy w ich nieobecno[ci. 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 25/25 Art. 110. Rozprawa ulega odroczeniu, je|eli sd postanowi zawiadomi o toczcym si post- powaniu sdowym osoby, które dotychczas nie braBy udziaBu w sprawie w charakte- rze stron. Art. 111. § 1. Sd zarzdza poBczenie kilku oddzielnych spraw toczcych si przed nim w celu ich Bcznego rozpoznania lub tak|e rozstrzygnicia, je|eli mogBy by obj- te jedn skarg. § 2. Sd mo|e zarzdzi poBczenie kilku oddzielnych spraw toczcych si przed nim w celu ich Bcznego rozpoznania lub tak|e rozstrzygnicia, je|eli pozostaj one ze sob w zwizku. Art. 112. W razie uchylania si organu od zastosowania si do postanowienia sdu podjtego w toku postpowania i w zwizku z rozpoznaniem sprawy, sd mo|e orzec o wymie- rzeniu organowi grzywny w wysoko[ci okre[lonej w art. 154 § 6. Przepisy art. 55 § 1 i 3 stosuje si. Art. 113. § 1. Przewodniczcy zamyka rozpraw, gdy sd uzna spraw za dostatecznie wyja- [nion. § 2. Mo|na zamkn rozpraw równie| w przypadku, gdy ma by przeprowadzony jeszcze uzupeBniajcy dowód z dokumentów znanych stronom, a przeprowa- dzenie rozprawy co do tego dowodu sd uzna za zbyteczne. Art. 114. Od orzeczeD przewodniczcego wydanych w toku rozprawy strony mog odwoBa si, do czasu zamknicia rozprawy, do sdu orzekajcego. RozdziaB 8 Postpowanie mediacyjne i uproszczone Art. 115. § 1. Na wniosek skar|cego lub organu, zBo|ony przed wyznaczeniem rozprawy, mo|e by przeprowadzone postpowanie mediacyjne, którego celem jest wyja- [nienie i rozwa|enie okoliczno[ci faktycznych i prawnych sprawy oraz przyj- cie przez strony ustaleD co do sposobu jej zaBatwienia w granicach obowizuj- cego prawa. § 2. Postpowanie mediacyjne mo|e by prowadzone mimo braku wniosku stron o przeprowadzenie takiego postpowania. 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 26/26 Art. 116. § 1. Postpowanie mediacyjne prowadzi sdzia lub referendarz sdowy wyznaczony przez przewodniczcego wydziaBu. § 2. Posiedzenie mediacyjne odbywa si z udziaBem stron. § 3. Z przebiegu posiedzenia mediacyjnego spisuje si protokóB, w którym zamiesz- cza si stanowiska stron, a w szczególno[ci dokonane przez strony ustalenia co do sposobu zaBatwienia sprawy. ProtokóB podpisuje prowadzcy postpowanie mediacyjne oraz strony. Art. 117. § 1. Na podstawie ustaleD dokonanych w postpowaniu mediacyjnym, organ uchyla lub zmienia zaskar|ony akt albo wykonuje lub podejmuje inn czynno[ sto- sownie do okoliczno[ci sprawy w zakresie swojej wBa[ciwo[ci i kompetencji. § 2. Je|eli strony nie dokonaj ustaleD co do sposobu zaBatwienia sprawy podlega ona rozpoznaniu przez sd. Art. 118. § 1. Na akt wydany na podstawie ustaleD, o których mowa w art. 117 § 1, mo|na wnie[ skarg do wojewódzkiego sdu administracyjnego w terminie trzydzie- stu dni od dnia dorczenia aktu albo wykonania lub podjcia czynno[ci. Skarg sd rozpoznaje Bcznie ze skarg wniesion w sprawie na akt lub czynno[, w której przeprowadzono postpowanie mediacyjne. § 2. Je|eli skarga na akt lub czynno[ wydane lub podjte na podstawie ustaleD, o których mowa w art. 117 § 1, nie zostanie wniesiona albo skarga ta zostanie oddalona, sd umarza postpowanie w sprawie, w której przeprowadzono po- stpowanie mediacyjne. Art. 119. Sprawa mo|e by rozpoznana w trybie uproszczonym, je|eli: 1) decyzja lub postanowienie s dotknite wad niewa|no[ci, o której mowa w art. 156 § 1 Kodeksu postpowania administracyjnego lub w innych przepi- sach albo wydane zostaBy z naruszeniem prawa dajcym podstaw do wznowienia postpowania; 2) strona zgBosi wniosek o skierowanie sprawy do rozpoznania w trybie uproszczonym, a |adna z pozostaBych stron w terminie czternastu dni od zawiadomienia o zBo|eniu wniosku nie za|da przeprowadzenia rozprawy. Art. 120. W trybie uproszczonym sd rozpoznaje sprawy na posiedzeniu niejawnym w skBa- dzie jednego sdziego. 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 27/27 Art. 121. Sprawa mo|e by równie| rozpoznana w trybie uproszczonym w przypadku, o któ- rym mowa w art. 55 § 2. Art. 122. Sd rozpoznajcy spraw w trybie uproszczonym mo|e przekaza spraw do rozpo- znania na rozprawie. RozdziaB 9 Zawieszenie i podjcie postpowania Art. 123. Postpowanie ulega zawieszeniu z mocy prawa w razie zaprzestania czynno[ci przez sd wskutek siBy wy|szej. Art. 124. § 1. Sd zawiesza postpowanie z urzdu: 1) w razie [mierci strony lub jej przedstawiciela ustawowego, utraty przez nich zdolno[ci procesowej, utraty przez stron zdolno[ci sdowej lub utraty przez przedstawiciela ustawowego charakteru takiego przedstawiciela, z za- strze|eniem § 3; 2) je|eli w skBadzie organów jednostki organizacyjnej bdcej stron zachodz braki uniemo|liwiajce jej dziaBanie; 3) je|eli strona lub jej przedstawiciel ustawowy znajduje si w miejscowo[ci pozbawionej wskutek nadzwyczajnych wydarzeD komunikacji z siedzib sdu; 4) je|eli w stosunku do strony zostaBo wszczte postpowanie upadBo[ciowe, a sprawa dotyczy przedmiotu wchodzcego w skBad masy upadBo[ci; 5) w razie przedstawienia przez sd w tym postpowaniu pytania prawnego TrybunaBowi Konstytucyjnemu; 6) w przypadku, o którym mowa w art. 56. § 2. W przypadkach wymienionych w § 1 pkt 1 i 4, zawieszenie ma skutek od dnia zdarzeD, które je spowodowaBy. Zdarzenia te nie wstrzymuj jednak wydania orzeczenia, je|eli nastpiBy po zamkniciu rozprawy. § 3. Nie zawiesza si postpowania w razie [mierci strony, je|eli przedmiot post- powania odnosi si wyBcznie do praw i obowizków [ci[le zwizanych z osob zmarBego. Art. 125. § 1. Sd mo|e zawiesi postpowanie z urzdu: 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 28/28 1) je|eli rozstrzygnicie sprawy zale|y od wyniku innego toczcego si post- powania administracyjnego, sdowoadministracyjnego, sdowego lub przed TrybunaBem Konstytucyjnym; 2) je|eli ujawni si czyn, którego ustalenie w drodze karnej lub dyscyplinarnej mogBoby wywrze wpByw na rozstrzygnicie sprawy sdowoadministracyj- nej; 3) je|eli na skutek braku lub wskazania zBego adresu skar|cego lub niewyko- nania przez skar|cego innych zarzdzeD nie mo|na nada sprawie dalszego biegu; 4) w razie [mierci peBnomocnika, chyba |e strona dziaBa przed sdem osobi- [cie. § 2. Je|eli postpowanie karne lub administracyjne nie jest jeszcze rozpoczte, a jego rozpoczcie zale|y od wniosku strony, sd wyznaczy termin do wszczcia postpowania, w innych przypadkach mo|e zwróci si do wBa[ciwego organu. Art. 126. Sd mo|e równie| zawiesi postpowanie na zgodny wniosek stron. Art. 127. § 1. W przypadku zawieszenia postpowania na zgodny wniosek stron lub niemo|- no[ci nadania sprawie dalszego biegu, zawieszenie wstrzymuje tylko bieg ter- minów sdowych, które biegn dalej dopiero od dnia podjcia postpowania. § 2. We wszystkich innych przypadkach zawieszenia |adne terminy nie biegn i za- czynaj biec dopiero od pocztku od dnia podjcia postpowania. Terminy s- dowe nale|y w miar potrzeby wyznaczy na nowo. § 3. Podczas zawieszenia sd nie podejmuje |adnych czynno[ci z wyjtkiem tych, które maj na celu podjcie postpowania albo wstrzymania wykonania aktu lub czynno[ci. Czynno[ci podejmowane przez strony, a nie dotyczce tych przedmiotów, wywoBuj skutki dopiero od dnia podjcia postpowania. Art. 128. § 1. Sd postanowi podj postpowanie z urzdu, gdy ustanie przyczyna zawiesze- nia, w szczególno[ci: 1) w razie [mierci strony - od dnia zgBoszenia si lub wskazania nastpców prawnych zmarBego albo od dnia ustanowienia we wBa[ciwej drodze kurato- ra spadku; 2) w razie utraty zdolno[ci sdowej - od dnia ustalenia ogólnego nastpcy prawnego; 3) w razie braku przedstawiciela ustawowego - od dnia jego ustanowienia; 4) gdy rozstrzygnicie sprawy zale|y od wyniku innego postpowania - od dnia uprawomocnienia si orzeczenia koDczcego to postpowanie; sd mo- |e jednak i przedtem, stosownie do okoliczno[ci, podj dalsze postpowa- nie. 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 29/29 § 2. Je|eli w cigu roku od daty postanowienia o zawieszeniu postpowania nie zgBosz si lub nie zostan wskazani nastpcy prawni zmarBej strony, sd mo|e z urzdu zwróci si do sdu spadku o ustanowienie kuratora spadku, chyba |e kurator taki ju| wcze[niej zostaB ustanowiony. Art. 129. W razie zawieszenia postpowania na zgodny wniosek stron sd postanowi podj postpowanie na wniosek którejkolwiek z nich, nie wcze[niej ni| po upBywie trzech miesicy od zawieszenia postpowania. Art. 130. § 1. Sd umarza postpowanie zawieszone na zgodny wniosek stron, jak równie| z przyczyn wskazanych w art. 125 § 1 pkt 3, je|eli wniosek o podjcie postpo- wania nie zostaB zgBoszony w cigu trzech lat od daty postanowienia o zawie- szeniu. Ponadto sd umorzy postpowanie w razie stwierdzenia braku nastpcy prawnego strony, która utraciBa zdolno[ sdow, a w ka|dym razie po upBywie trzech lat od daty postanowienia o zawieszeniu z tej przyczyny. § 2. Umorzenie zawieszonego postpowania przed Naczelnym Sdem Administra- cyjnym powoduje uprawomocnienie si orzeczenia wojewódzkiego sdu admi- nistracyjnego. Art. 131. Postanowienie w przedmiocie zawieszenia, podjcia i umorzenia postpowania mo|e zapa[ na posiedzeniu niejawnym. RozdziaB 10 Orzeczenia sdowe Art. 132. Sd rozstrzyga spraw wyrokiem. Art. 133. § 1. Sd wydaje wyrok po zamkniciu rozprawy na podstawie akt sprawy, chyba |e organ nie wykonaB obowizku, o którym mowa w art. 54 § 2. Wyrok mo|e by wydany na posiedzeniu niejawnym w postpowaniu uproszczonym albo je|eli ustawa tak stanowi. § 2. Sd mo|e zamknit rozpraw otworzy na nowo. § 3. Rozprawa powinna by otwarta na nowo, je|eli istotne okoliczno[ci ujawniBy si dopiero po jej zamkniciu. 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 30/30 Art. 134. § 1. Sd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie bdc jednak zwizany zarzutami i wnioskami skargi oraz powoBan podstaw prawn. § 2. Sd nie mo|e wyda orzeczenia na niekorzy[ skar|cego, chyba |e stwierdzi naruszenie prawa skutkujce stwierdzeniem niewa|no[ci zaskar|onego aktu lub czynno[ci. Art. 135. Sd stosuje przewidziane ustaw [rodki w celu usunicia naruszenia prawa w sto- sunku do aktów lub czynno[ci wydanych lub podjtych we wszystkich postpowa- niach prowadzonych w granicach sprawy, której dotyczy skarga, je|eli jest to nie- zbdne dla koDcowego jej zaBatwienia. Art. 136. Wyrok mo|e by wydany jedynie przez sdziów, przed którymi odbyBa si rozprawa poprzedzajca bezpo[rednio wydanie wyroku. Art. 137. § 1. Sd wydaje wyrok po niejawnej naradzie sdziów. Przebieg narady i gBosowanie nad orzeczeniem jest tajne a zwolnienie od zachowania w tym wzgldzie ta- jemnicy, z zastrze|eniem § 3, nie jest dopuszczalne. Narada obejmuje dyskusj, gBosowanie nad majcym zapa[ orzeczeniem i zasadniczymi powodami roz- strzygnicia oraz spisanie sentencji wyroku. § 2. Przewodniczcy zbiera gBosy sdziów, poczynajc od najmBodszego sta|em na stanowisku sdziego sdu administracyjnego, sam za[ gBosuje ostatni. Spra- wozdawca, je|eli jest wyznaczony, gBosuje pierwszy. Wyrok zapada wikszo- [ci gBosów. Sdzia, który przy gBosowaniu nie zgodziB si z wikszo[ci, mo|e przy podpisywaniu sentencji zgBosi zdanie odrbne i obowizany jest uzasad- ni je na pi[mie przed podpisaniem uzasadnienia. Zdanie odrbne mo|e doty- czy tak|e samego uzasadnienia. § 3. ZgBoszenie zdania odrbnego podaje si do wiadomo[ci, a je|eli czBonek skBadu orzekajcego, który zgBosiB zdanie odrbne wyraziB na to zgod, tak|e jego na- zwisko. § 4. Sentencj wyroku podpisuje caBy skBad sdu. Art. 138. Sentencja wyroku powinna zawiera: oznaczenie sdu, imiona i nazwiska sdziów, protokolanta oraz prokuratora, je|eli braB udziaB w sprawie, dat i miejsce rozpozna- nia sprawy i wydania wyroku, imi i nazwisko lub nazw skar|cego, przedmiot zaskar|enia oraz rozstrzygnicie sdu. 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 31/31 Art. 139. § 1. OgBoszenie wyroku powinno nastpi na posiedzeniu, na którym zamknito roz- praw. Jednak|e w sprawie zawiBej sd mo|e odroczy ogBoszenie wyroku na czas do czternastu dni. W postanowieniu o odroczeniu sd powinien wyznaczy termin ogBoszenia wyroku i ogBosi go niezwBocznie po zamkniciu rozprawy. Termin ten mo|e by przedBu|ony tylko raz i co najwy|ej o siedem dni. § 2. OgBoszenie wyroku nastpuje na posiedzeniu jawnym. Nieobecno[ stron nie wstrzymuje ogBoszenia. Je|eli ogBoszenie byBo odroczone, mo|e go dokona jednoosobowo przewodniczcy lub jeden z sdziów skBadu orzekajcego. § 3. OgBoszenia wyroku dokonuje si przez odczytanie sentencji. W czasie ogBasza- nia wyroku wszyscy obecni, z wyjtkiem sdu, stoj. Po ogBoszeniu sentencji przewodniczcy lub sdzia sprawozdawca podaje ustnie zasadnicze powody rozstrzygnicia, mo|e jednak tego zaniecha, je|eli sprawa byBa rozpoznawana przy drzwiach zamknitych. § 4. Odpis sentencji wyroku wydanego na posiedzeniu niejawnym dorcza si stro- nom, je|eli uzasadnienia wyroku nie sporzdza si z urzdu. Art. 140. § 1. Stronie dziaBajcej bez adwokata lub radcy prawnego, obecnej przy ogBoszeniu wyroku, przewodniczcy udzieli wskazówek co do sposobu i terminów wnie- sienia [rodka odwoBawczego. § 2. Stronie dziaBajcej bez adwokata lub radcy prawnego, która na skutek pozba- wienia wolno[ci byBa nieobecna przy ogBoszeniu wyroku, sd z urzdu w cigu tygodnia od ogBoszenia wyroku dorcza odpis jego sentencji z pouczeniem o terminie i sposobie wniesienia [rodka zaskar|enia. § 3 Je|eli sd dorcza odpis sentencji wyroku wydanego na posiedzeniu niejawnym stronie dziaBajcej bez adwokata lub radcy prawnego, poucza j o terminie i sposobie wniesienia [rodka odwoBawczego. Art. 141. § 1. Uzasadnienie wyroku sporzdza si z urzdu w terminie czternastu dni od dnia ogBoszenia wyroku albo podpisania sentencji wyroku wydanego na posiedzeniu niejawnym, z zastrze|eniem § 2. § 2. W sprawach, w których skarg oddalono, uzasadnienie wyroku sporzdza si na wniosek strony zgBoszony w terminie siedmiu dni od dnia ogBoszenia wyroku albo dorczenia odpisu sentencji wyroku. Uzasadnienie wyroku sporzdza si w terminie czternastu dni od dnia zgBoszenia wniosku. § 3. Odmowa sporzdzenia uzasadnienia wyroku nastpuje postanowieniem wyda- nym na posiedzeniu niejawnym. § 4. Uzasadnienie wyroku powinno zawiera zwizBe przedstawienie stanu sprawy, zarzutów podniesionych w skardze, stanowisk pozostaBych stron, podstaw prawn rozstrzygnicia oraz jej wyja[nienie. Je|eli w wyniku uwzgldnienia skargi sprawa ma by ponownie rozpatrzona przez organ administracji, uzasad- nienie powinno ponadto zawiera wskazania co do dalszego postpowania. 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 32/32 Art. 142. § 1. Odpis wyroku z uzasadnieniem sporzdzonym z urzdu dorcza si ka|dej stro- nie. § 2. Je|eli uzasadnienie wyroku zostaBo sporzdzone na wniosek strony, odpis wyro- ku z uzasadnieniem dorcza si tylko tej stronie, która zBo|yBa wniosek. Art. 143. Uzasadnienie wyroku podpisuj sdziowie, którzy brali udziaB w jego wydaniu. Je|e- li którykolwiek z sdziów nie mo|e podpisa uzasadnienia, przewodniczcy lub inny sdzia skBadu orzekajcego zaznacza na wyroku przyczyn braku podpisu. Art. 144. Sd jest zwizany wydanym wyrokiem od chwili jego ogBoszenia, a je|eli wyrok zostaB wydany na posiedzeniu niejawnym - od podpisania sentencji wyroku. Art. 145. § 1. Sd uwzgldniajc skarg na decyzj lub postanowienie: 1) uchyla decyzj lub postanowienie w caBo[ci albo w cz[ci, je|eli stwierdzi: a) naruszenie prawa materialnego, które miaBo wpByw na wynik sprawy, b) naruszenie prawa dajce podstaw do wznowienia postpowania admi- nistracyjnego, c) inne naruszenie przepisów postpowania, je|eli mogBo ono mie istotny wpByw na wynik sprawy; 2) stwierdza niewa|no[ decyzji lub postanowienia w caBo[ci lub w cz[ci, je- |eli zachodz przyczyny okre[lone w art. 156 Kodeksu postpowania admi- nistracyjnego lub w innych przepisach; 3) stwierdza wydanie decyzji lub postanowienia z naruszeniem prawa, je|eli zachodz przyczyny okre[lone w Kodeksie postpowania administracyjnego lub w innych przepisach. § 2. W sprawach skarg na decyzje i postanowienia wydane w innym postpowaniu, ni| uregulowane w Kodeksie postpowania administracyjnego i w przepisach o postpowaniu egzekucyjnym w administracji, przepisy § 1 stosuje si z uwzgldnieniem przepisów regulujcych postpowanie, w którym wydano za- skar|on decyzj lub postanowienie. Art. 146. § 1. Sd, uwzgldniajc skarg na akt lub czynno[, o których mowa w art. 3 § 2 pkt 4 i 4a, uchyla ten akt lub interpretacj albo stwierdza bezskuteczno[ czynno- [ci. § 2. W sprawach, o których mowa w § 1, sd mo|e w wyroku uzna uprawnienie lub obowizek wynikajce z przepisów prawa. 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 33/33 Art. 147. § 1. Sd uwzgldniajc skarg na uchwaB lub akt, o których mowa w art. 3 § 2 pkt 5 i 6, stwierdza niewa|no[ tej uchwaBy lub aktu w caBo[ci lub w cz[ci albo stwierdza, |e zostaBy wydane z naruszeniem prawa, je|eli przepis szczególny wyBcza stwierdzenie ich niewa|no[ci. § 2. Rozstrzygnicia w sprawach indywidualnych, wydane na podstawie uchwaBy lub aktu, o których mowa w § 1, podlegaj wzruszeniu w trybie okre[lonym w postpowaniu administracyjnym albo w postpowaniu szczególnym. Art. 148. Sd uwzgldniajc skarg jednostki samorzdu terytorialnego na akt nadzoru uchyla ten akt. Art. 149. Sd, uwzgldniajc skarg na bezczynno[ organów w sprawach okre[lonych w art. 3 § 2 pkt 1-4a, zobowizuje organ do wydania w okre[lonym terminie aktu lub inter- pretacji lub dokonania czynno[ci lub stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowizku wynikajcych z przepisów prawa. Art. 150. W sprawach skarg na akty i czynno[ci niewymienione w art. 145-148 sd uwzgld- niajc skarg uchyla lub stwierdza bezskuteczno[ aktu lub czynno[ci. Art. 151. W razie nieuwzgldnienia skargi sd skarg oddala. Art. 152. W razie uwzgldnienia skargi sd w wyroku okre[la, czy i w jakim zakresie zaskar- |ony akt lub czynno[ nie mog by wykonane. Rozstrzygnicie to traci moc z chwi- l uprawomocnienia si wyroku. Art. 153. Ocena prawna i wskazania co do dalszego postpowania wyra|one w orzeczeniu sdu wi| w sprawie ten sd oraz organ, którego dziaBanie lub bezczynno[ byBo przedmiotem zaskar|enia. Art. 154. § 1. W razie niewykonania wyroku uwzgldniajcego skarg na bezczynno[ oraz w razie bezczynno[ci organu po wyroku uchylajcym lub stwierdzajcym nie- wa|no[ aktu lub czynno[ci strona, po uprzednim pisemnym wezwaniu wBa- [ciwego organu do wykonania wyroku lub zaBatwienia sprawy, mo|e wnie[ skarg w tym przedmiocie |dajc wymierzenia temu organowi grzywny. 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 34/34 § 2. Sd, w przypadku, o którym mowa w § 1, mo|e ponadto orzec o istnieniu lub nieistnieniu uprawnienia lub obowizku, je|eli pozwala na to charakter sprawy oraz niebudzce uzasadnionych wtpliwo[ci okoliczno[ci jej stanu faktycznego i prawnego. § 3. Wykonanie wyroku lub zaBatwienie sprawy po wniesieniu skargi, o której mowa w § 1, nie stanowi podstawy do umorzenia postpowania lub oddalenia skargi. § 4. Osobie, która poniosBa szkod wskutek niewykonania orzeczenia sdu, sBu|y roszczenie o odszkodowanie na zasadach okre[lonych w Kodeksie cywilnym. § 5. Odszkodowanie, o którym mowa w § 4, przysBuguje od organu, który nie wyko- naB orzeczenia sdu. Je|eli organ w terminie trzech miesicy od dnia zBo|enia wniosku o odszkodowanie nie wypBaciB odszkodowania uprawniony podmiot mo|e wnie[ powództwo do sdu powszechnego. § 6. Grzywn, o której mowa w § 1, wymierza si do wysoko[ci dziesiciokrotnego przecitnego wynagrodzenia miesicznego w gospodarce narodowej w roku poprzednim, ogBaszanego przez Prezesa GBównego Urzdu Statystycznego na podstawie odrbnych przepisów. Art. 155. § 1. W razie stwierdzenia w toku rozpoznawania sprawy istotnych naruszeD prawa lub okoliczno[ci majcych wpByw na ich powstanie, skBad orzekajcy sdu mo- |e, w formie postanowienia, poinformowa wBa[ciwe organy lub ich organy zwierzchnie o tych uchybieniach. § 2. Organ, który otrzymaB postanowienie, obowizany jest je rozpatrzy i powiado- mi w terminie trzydziestu dni sd o zajtym stanowisku. Art. 156. § 1. Sd mo|e z urzdu sprostowa w wyroku niedokBadno[ci, bBdy pisarskie albo rachunkowe lub inne oczywiste omyBki. § 2. Sprostowanie sd mo|e postanowi na posiedzeniu niejawnym. O sprostowaniu umieszcza si wzmiank na oryginale wyroku, a na |danie stron tak|e na udzielonych im odpisach. Dalsze odpisy powinny by zredagowane w brzmie- niu uwzgldniajcym postanowienie o sprostowaniu. § 3. Je|eli sprawa toczy si przed Naczelnym Sdem Administracyjnym, Sd ten mo|e z urzdu sprostowa wyrok pierwszej instancji. Art. 157. § 1. Strona mo|e w cigu czternastu dni od dorczenia wyroku z urzdu - a gdy wy- roku nie dorcza si stronie od dnia ogBoszenia - zgBosi wniosek o uzupeBnie- nie wyroku, je|eli sd nie orzekB o caBo[ci skargi albo nie zamie[ciB w wyroku dodatkowego orzeczenia, które wedBug przepisów ustawy powinien byB zamie- [ci z urzdu. § 2. Wniosek o uzupeBnienie wyroku co do zwrotu kosztów sd mo|e rozpozna na posiedzeniu niejawnym. 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 35/35 § 3. Orzeczenie uzupeBniajce wyrok zapada w formie wyroku, chyba |e uzupeBnie- nie dotyczy wyBcznie kosztów. Art. 158. Sd, który wydaB wyrok, rozstrzyga postanowieniem wtpliwo[ci co do jego tre[ci. Postanowienie w tym przedmiocie sd mo|e wyda na posiedzeniu niejawnym. Art. 159. Wniosek o sprostowanie, uzupeBnienie lub wykBadni wyroku nie ma wpBywu na bieg terminu do wniesienia [rodka zaskar|enia. Art. 160. Je|eli ustawa niniejsza nie przewiduje wydania wyroku, sd wydaje orzeczenie w formie postanowienia. Art. 161. § 1. Sd wydaje postanowienie o umorzeniu postpowania, je|eli: 1) skar|cy skutecznie cofnB skarg; 2) w razie [mierci strony, je|eli przedmiot postpowania odnosi si wyBcznie do praw i obowizków [ci[le zwizanych z osob zmarBego, chyba |e udziaB w sprawie zgBasza osoba, której interesu prawnego dotyczy wynik tego po- stpowania; 3) gdy postpowanie z innych przyczyn staBo si bezprzedmiotowe. § 2. Postanowienie o umorzeniu postpowania mo|e zapa[ na posiedzeniu niejaw- nym. Art. 162. Rozstrzygnicia zawarte w postanowieniach niekoDczcych postpowania w spra- wie, wydanych na posiedzeniach jawnych, wpisuje si do protokoBu bez spisywania odrbnej sentencji, je|eli nie przysBuguje na nie za|alenie. Art. 163. § 1. Postanowienia ogBoszone na rozprawie sd uzasadnia, gdy podlegaj one za- skar|eniu i dorcza stronom. § 2. Postanowienia wydane na posiedzeniu niejawnym sd dorcza z urzdu stro- nom. Gdy stronie przysBuguje [rodek zaskar|enia, postanowienie nale|y dor- czy z uzasadnieniem. Dorczajc postanowienie nale|y pouczy stron wyst- pujc w sprawie bez adwokata lub radcy prawnego o dopuszczalno[ci, termi- nie i sposobie wniesienia [rodka zaskar|enia. § 3. Uzasadnienie, o którym mowa w § 1 i 2, nale|y sporzdzi w terminie siedmiu dni od dnia wydania postanowienia. 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 36/36 Art. 164. Postanowienie wydane na posiedzeniu niejawnym wi|e od chwili, w której zostaBo podpisane wraz z uzasadnieniem; je|eli sd postanowienia nie uzasadnia, od chwili podpisania sentencji. Art. 165. Postanowienia niekoDczce postpowania w sprawie mog by uchylane i zmieniane wskutek zmiany okoliczno[ci sprawy, chocia|by byBy zaskar|one, a nawet prawo- mocne. Art. 166. Do postanowieD stosuje si odpowiednio przepisy o wyrokach, je|eli ustawa nie sta- nowi inaczej. Art. 167. Przepisy niniejszego rozdziaBu stosuje si odpowiednio do zarzdzeD przewodnicz- cego. RozdziaB 11 Prawomocno[ orzeczeD Art. 168. § 1. Orzeczenie sdu staje si prawomocne, je|eli nie przysBuguje co do niego [rodek odwoBawczy. § 2. Mimo niedopuszczalno[ci odrbnego zaskar|enia nie staj si prawomocne po- stanowienia podlegajce rozpoznaniu przez Naczelny Sd Administracyjny, gdy Sd ten rozpoznaje spraw, w której je wydano. § 3. Je|eli zaskar|ono tylko cz[ orzeczenia, staje si ono prawomocne w cz[ci pozostaBej z upBywem terminu do zaskar|enia, chyba |e Naczelny Sd Admini- stracyjny mo|e z urzdu rozpozna spraw tak|e w tej cz[ci. Art. 169. Prawomocno[ orzeczenia stwierdza na wniosek strony oraz w przypadku, o którym mowa w art. 286 § 1, wojewódzki sd administracyjny na posiedzeniu niejawnym, a dopóki akta sprawy znajduj si w Naczelnym Sdzie Administracyjnym - ten Sd. Art. 170. Orzeczenie prawomocne wi|e nie tylko strony i sd, który je wydaB, lecz równie| inne sdy i inne organy paDstwowe, a w przypadkach w ustawie przewidzianych tak|e inne osoby. 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 37/37 Art. 171. Wyrok prawomocny ma powag rzeczy osdzonej tylko co do tego, co w zwizku ze skarg stanowiBo przedmiot rozstrzygnicia. Art. 172. Naczelny Sd Administracyjny uniewa|nia prawomocne orzeczenie sdu admini- stracyjnego wydane w sprawie, która ze wzgldu na osob lub przedmiot nie podle- gaBa orzecznictwu sdu administracyjnego w chwili orzekania i odrzuca skarg, je|e- li orzeczenie to nie mo|e by wzruszone w trybie przewidzianym w ustawie. Sd orzeka na wniosek Prezesa Naczelnego Sdu Administracyjnego. Do rozpoznania wniosku stosuje si odpowiednio przepisy o rozpoznaniu skargi kasacyjnej. DziaB IV Zrodki odwoBawcze RozdziaB 1 Skarga kasacyjna Art. 173. § 1. Od wydanego przez wojewódzki sd administracyjny wyroku lub postanowienia koDczcego postpowanie w sprawie przysBuguje skarga kasacyjna do Naczel- nego Sdu Administracyjnego, chyba |e przepis szczególny stanowi inaczej. § 2. Skarg kasacyjn mog wnie[ strona, prokurator lub Rzecznik Praw Obywatel- skich po dorczeniu im odpisu orzeczenia z uzasadnieniem. Art. 174. Skarg kasacyjn mo|na oprze na nastpujcych podstawach: 1) naruszeniu prawa materialnego przez bBdn jego wykBadni lub niewBa[ci- we zastosowanie; 2) naruszeniu przepisów postpowania, je|eli uchybienie to mogBo mie istotny wpByw na wynik sprawy. Art. 175. § 1. Skarga kasacyjna powinna by sporzdzona przez adwokata lub radc prawne- go, z zastrze|eniem § 2 i 3. § 2. Przepisu § 1 nie stosuje si, je|eli skarg kasacyjn sporzdza sdzia, prokura- tor, notariusz, radca Prokuratorii Generalnej Skarbu PaDstwa albo profesor lub doktor habilitowany nauk prawnych, bdcy stron, jej przedstawicielem lub peBnomocnikiem albo je|eli skarg kasacyjn wnosi prokurator lub Rzecznik Praw Obywatelskich. 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 38/38 § 3. Skarga kasacyjna mo|e by sporzdzona przez: 1) doradc podatkowego - w sprawach obowizków podatkowych; 2) rzecznika patentowego - w sprawach wBasno[ci przemysBowej. Art. 176. Skarga kasacyjna powinna czyni zado[ wymaganiom przepisanym dla pisma w postpowaniu sdowym oraz zawiera oznaczenie zaskar|onego orzeczenia ze wska- zaniem czy jest ono zaskar|one w caBo[ci, czy w cz[ci, przytoczenie podstaw kasa- cyjnych i ich uzasadnienie, wniosek o uchylenie lub zmian orzeczenia z oznacze- niem zakresu |danego uchylenia lub zmiany. Art. 177. § 1. Skarg kasacyjn wnosi si do sdu, który wydaB zaskar|ony wyrok lub posta- nowienie, w terminie trzydziestu dni od dnia dorczenia stronie odpisu orze- czenia z uzasadnieniem. § 2. Termin do wniesienia skargi kasacyjnej dla stron wi|e równie| prokuratora i Rzecznika Praw Obywatelskich. Je|eli jednak orzeczenia nie dorcza si stro- nie prokurator i Rzecznik Praw Obywatelskich mog w terminie trzydziestu dni od dnia wydania orzeczenia wystpi o sporzdzenie uzasadnienia orzeczenia i wnie[ skarg kasacyjn w terminie trzydziestu dni od dnia dorczenia odpisu orzeczenia z uzasadnieniem. Art. 178. Wojewódzki sd administracyjny odrzuci na posiedzeniu niejawnym skarg kasacyj- n wniesion po upBywie terminu lub z innych przyczyn niedopuszczaln, jak rów- nie| skarg kasacyjn, której braków strona nie uzupeBniBa w wyznaczonym terminie. Art. 179. Strona, która nie wniosBa skargi kasacyjnej, mo|e wnie[ do wojewódzkiego sdu administracyjnego odpowiedz na skarg kasacyjn w terminie czternastu dni od do- rczenia jej skargi kasacyjnej. Po upBywie terminu na wniesienie odpowiedzi lub po zarzdzeniu dorczenia odpowiedzi wnoszcemu skarg kasacyjn, wojewódzki sd administracyjny niezwBocznie przedstawi skarg kasacyjn wraz z odpowiedzi i aktami sprawy Naczelnemu Sdowi Administracyjnemu. Art. 180. Naczelny Sd Administracyjny na posiedzeniu niejawnym odrzuci skarg kasacyjn, je|eli ulegaBa ona odrzuceniu przez wojewódzki sd administracyjny, albo zwróci j temu sdowi w celu usunicia dostrze|onych braków. Art. 181. Naczelny Sd Administracyjny rozpoznaje skarg kasacyjn na rozprawie w skBadzie trzech sdziów, chyba |e przepis szczególny stanowi inaczej. 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 39/39 Art. 182. § 1. Skarg kasacyjn od postanowienia wojewódzkiego sdu administracyjnego koDczcego postpowanie w sprawie Naczelny Sd Administracyjny mo|e roz- pozna na posiedzeniu niejawnym. § 2. Naczelny Sd Administracyjny mo|e równie| na posiedzeniu niejawnym rozpo- zna skarg kasacyjn, je|eli jest ona oparta wyBcznie na podstawie art. 174 pkt 2, a strona, która wniosBa skarg kasacyjn, zrzekBa si rozprawy, za[ pozo- staBe strony, w terminie czternastu dni od dorczenia skargi kasacyjnej, nie za- |daBy przeprowadzenia rozprawy. § 3. Na posiedzeniu niejawnym Naczelny Sd Administracyjny orzeka w skBadzie jednego sdziego. Art. 183. § 1. Naczelny Sd Administracyjny rozpoznaje spraw w granicach skargi kasacyj- nej, bierze jednak z urzdu pod rozwag niewa|no[ postpowania. Strony mo- g przytacza nowe uzasadnienie podstaw kasacyjnych. § 2. Niewa|no[ postpowania zachodzi: 1) je|eli droga sdowa byBa niedopuszczalna; 2) je|eli strona nie miaBa zdolno[ci sdowej lub procesowej, organu powoBane- go do jej reprezentowania lub przedstawiciela ustawowego, albo gdy peB- nomocnik strony nie byB nale|ycie umocowany; 3) je|eli w tej samej sprawie toczy si postpowanie wcze[niej wszczte przed sdem administracyjnym albo je|eli sprawa taka zostaBa ju| prawomocnie osdzona; 4) je|eli skBad sdu orzekajcego byB sprzeczny z przepisami prawa albo je|eli w rozpoznaniu sprawy braB udziaB sdzia wyBczony z mocy ustawy; 5) je|eli strona zostaBa pozbawiona mo|no[ci obrony swych praw; 6) je|eli wojewódzki sd administracyjny orzekB w sprawie, w której jest wBa- [ciwy Naczelny Sd Administracyjny. Art. 184. Naczelny Sd Administracyjny oddala skarg kasacyjn, je|eli nie ma usprawiedli- wionych podstaw albo je|eli zaskar|one orzeczenie mimo bBdnego uzasadnienia odpowiada prawu. Art. 185. § 1. Naczelny Sd Administracyjny w razie uwzgldnienia skargi kasacyjnej uchyla zaskar|one orzeczenie w caBo[ci lub w cz[ci i przekazuje spraw do ponowne- go rozpoznania sdowi, który wydaB orzeczenie, a gdyby sd ten nie mógB roz- pozna jej w innym skBadzie innemu sdowi. § 2. W razie przekazania sprawy do ponownego rozpoznania, sd rozpoznaje j w innym skBadzie. 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 40/40 Art. 186. Naczelny Sd Administracyjny rozpoznajc skarg kasacyjn uchyla wyrok tak|e w cz[ci niezaskar|onej, je|eli zachodzi niewa|no[ postpowania. Art. 187. § 1. Je|eli przy rozpoznawaniu skargi kasacyjnej wyBoni si zagadnienie prawne bu- dzce powa|ne wtpliwo[ci, Naczelny Sd Administracyjny mo|e odroczy rozpoznanie sprawy i przedstawi to zagadnienie do rozstrzygnicia skBadowi siedmiu sdziów tego Sdu. § 2. UchwaBa skBadu siedmiu sdziów Naczelnego Sdu Administracyjnego jest w danej sprawie wi|ca. § 3. Naczelny Sd Administracyjny w skBadzie siedmiu sdziów mo|e przej spra- w do rozpoznania. Art. 188. Je|eli nie ma naruszeD przepisów postpowania, które mogBy mie istotny wpByw na wynik sprawy, a zachodzi jedynie naruszenie prawa materialnego, Naczelny Sd Administracyjny mo|e uchyli zaskar|one orzeczenie i rozpozna skarg. W tym przypadku Sd orzeka na podstawie stanu faktycznego przyjtego w zaskar|onym wyroku. Art. 188, w zwizku z art. 174 pkt 1, niezgodny z Konstytucj w zakresie w ja- kim uprawnia NSA - po rozpoznaniu skargi kasacyjnej organu podatkowego, wniesionej po umo|eniu postpowania przez SN, w której rewizj nadzwyczajn wniósB minister wBa[ciwy do spraw finansów - do uchylenia wyroku, który nie narusza ra|co prawa lub interesu RP - wyrok TK (Dz.U. z 2007 r. Nr 221, poz. 1650). Art. 189. Je|eli skarga ulegaBa odrzuceniu albo istniaBy podstawy do umorzenia postpowania przed wojewódzkim sdem administracyjnym, Naczelny Sd Administracyjny po- stanowieniem uchyla wydane w sprawie orzeczenie oraz odrzuca skarg lub umarza postpowanie. Art. 190. Sd, któremu sprawa zostaBa przekazana, zwizany jest wykBadni prawa dokonan w tej sprawie przez Naczelny Sd Administracyjny. Nie mo|na oprze skargi kasa- cyjnej od orzeczenia wydanego po ponownym rozpoznaniu sprawy na podstawach sprzecznych z wykBadni prawa ustalon w tej sprawie przez Naczelny Sd Admini- stracyjny. 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 41/41 Art. 191. Naczelny Sd Administracyjny, na wniosek strony, rozpoznaje równie| te postano- wienia wojewódzkiego sdu administracyjnego, które nie podlegaBy zaskar|eniu w drodze za|alenia, a miaBy wpByw na rozstrzygnicie sprawy. Art. 192. Z wyjtkiem przypadków okre[lonych w art. 123-125, postpowanie przed Naczel- nym Sdem Administracyjnym ulega zawieszeniu jedynie na zgodny wniosek stron. Art. 193. Je|eli nie ma szczególnych przepisów postpowania przed Naczelnym Sdem Admi- nistracyjnym, do postpowania tego stosuje si odpowiednio przepisy postpowania przed wojewódzkim sdem administracyjnym, z tym |e Naczelny Sd Administra- cyjny uzasadnia z urzdu wyroki i postanowienia w terminie trzydziestu dni. RozdziaB 2 Za|alenie Art. 194. § 1. Za|alenie do Naczelnego Sdu Administracyjnego przysBuguje na postanowie- nia wojewódzkiego sdu administracyjnego w przypadkach przewidzianych w ustawie a ponadto na postanowienia, których przedmiotem jest: 1) przekazanie sprawy innemu sdowi administracyjnemu; 2) wstrzymanie lub odmowa wstrzymania wykonania decyzji, postanowienia, innego aktu lub czynno[ci, o których mowa w art. 61; 3) zawieszenie postpowania i odmowa podjcia zawieszonego postpowania; 4) odmowa sporzdzenia uzasadnienia wyroku; 5) sprostowanie lub wykBadnia orzeczenia albo ich odmowa; 6) oddalenie wniosku o wyBczenie sdziego; 7) odrzucenie skargi kasacyjnej; 8) odrzucenie za|alenia; 9) zwrot kosztów postpowania, je|eli strona nie wnosi skargi kasacyjnej; 10) ukaranie grzywn. § 2. Za|alenie wnosi si w terminie siedmiu dni od dorczenia postanowienia. § 3. Za|alenie powinno czyni zado[ wymaganiom przepisanym dla pisma w po- stpowaniu sdowym oraz zawiera wskazanie zaskar|onego postanowienia i wniosek o jego zmian lub uchylenie, jak równie| zwizBe uzasadnienie za|ale- nia. § 4. Za|alenie, którego przedmiotem jest odrzucenie skargi kasacyjnej, powinno by sporzdzone przez adwokata lub radc prawnego. Przepis art. 175 § 2 i 3 stosu- je si odpowiednio. 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 42/42 Art. 195. § 1. Akta sprawy wraz z za|aleniem wojewódzki sd administracyjny przedstawia Naczelnemu Sdowi Administracyjnemu po dorczeniu za|alenia pozostaBym stronom. Odpowiedz na za|alenie mo|e by wniesiona wprost do Naczelnego Sdu Administracyjnego w terminie siedmiu dni od dorczenia za|alenia. § 2. Je|eli za|alenie zarzuca niewa|no[ postpowania lub jest oczywi[cie uzasad- nione, wojewódzki sd administracyjny, który wydaB zaskar|one postanowie- nie, mo|e na posiedzeniu niejawnym, nie przesyBajc akt Naczelnemu Sdowi Administracyjnemu, uchyli zaskar|one postanowienie i w miar potrzeby spraw rozpozna na nowo. Od ponownie wydanego postanowienia przysBuguj [rodki odwoBawcze na zasadach ogólnych. Art. 196. Wojewódzki sd administracyjny mo|e wstrzyma wykonanie zaskar|onego posta- nowienia do czasu rozstrzygnicia za|alenia. Postanowienie takie mo|e zapa[ na posiedzeniu niejawnym. Art. 197. § 1. Naczelny Sd Administracyjny rozpoznaje za|alenie na posiedzeniu niejawnym. § 2. Do postpowania toczcego si na skutek za|alenia stosuje si odpowiednio przepisy o skardze kasacyjnej. Art. 198. Przepisy niniejszego dziaBu stosuje si odpowiednio do za|aleD na zarzdzenia prze- wodniczcego, je|eli ustawa przewiduje wniesienie za|alenia. DziaB V Koszty postpowania RozdziaB 1 Zwrot kosztów postpowania midzy stronami Art. 199. Strony ponosz koszty postpowania zwizane ze swym udziaBem w sprawie, chyba |e przepis szczególny stanowi inaczej. Art. 200. W razie uwzgldnienia skargi przez sd pierwszej instancji przysBuguje skar|cemu od organu, który wydaB zaskar|ony akt lub podjB zaskar|on czynno[ albo dopu[ciB 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 43/43 si bezczynno[ci, zwrot kosztów postpowania niezbdnych do celowego dochodze- nia praw. Art. 201. § 1. Zwrot kosztów przysBuguje skar|cemu od organu tak|e w razie umorzenia po- stpowania z przyczyny okre[lonej w art. 54 § 3. § 2. W razie umorzenia postpowania w przypadku okre[lonym w art. 118 § 2, prze- pis art. 206 stosuje si odpowiednio. Art. 202. § 1. Je|eli po stronie skar|cej wystpuje kilku uprawnionych w sprawie, zwrot kosztów przysBuguje ka|demu z nich odpowiednio do udziaBu w sprawie. § 2. Je|eli uprawnienia lub obowizki skar|cych, o których mowa w § 1, zwizane z przedmiotem zaskar|enia s wspólne, zwrot kosztów nastpuje na ich rzecz solidarnie. Art. 203. Stronie, która wniosBa skarg kasacyjn, nale|y si zwrot poniesionych przez ni niezbdnych kosztów postpowania kasacyjnego: 1) od organu - je|eli w wyniku uwzgldnienia skargi kasacyjnej zostaB uchylo- ny wyrok sdu pierwszej instancji oddalajcy skarg; 2) od skar|cego - je|eli w wyniku uwzgldnienia skargi kasacyjnej zostaB uchylony wyrok sdu pierwszej instancji uwzgldniajcy skarg. Art. 204. W razie oddalenia skargi kasacyjnej strona, która wniosBa skarg kasacyjn, obowi- zana jest zwróci niezbdne koszty postpowania kasacyjnego poniesione przez: 1) organ - je|eli zaskar|ono skarg kasacyjn wyrok sdu pierwszej instancji oddalajcy skarg; 2) skar|cego - je|eli zaskar|ono skarg kasacyjn wyrok sdu pierwszej in- stancji uwzgldniajcy skarg. Art. 205. § 1. Do niezbdnych kosztów postpowania prowadzonego przez stron osobi[cie lub przez peBnomocnika, który nie jest adwokatem lub radc prawnym, zalicza si poniesione przez stron koszty sdowe, koszty przejazdów do sdu strony lub peBnomocnika oraz równowarto[ zarobku utraconego wskutek stawiennic- twa w sdzie. Suma kosztów przejazdu i równowarto[ utraconego zarobku nie mo|e przekracza wynagrodzenia jednego adwokata lub radcy prawnego. § 2. Do niezbdnych kosztów postpowania strony reprezentowanej przez adwokata lub radc prawnego zalicza si ich wynagrodzenie, jednak nie wy|sze ni| staw- ki opBat okre[lone w odrbnych przepisach i wydatki jednego adwokata lub 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 44/44 radcy prawnego, koszty sdowe oraz koszty nakazanego przez sd osobistego stawiennictwa strony. § 3. Zasady ustalania wysoko[ci przysBugujcych stronie nale|no[ci, o których mo- wa w § 1 i 2, oraz tryb przyznawania i sposób wypBacania tych nale|no[ci, okre[laj przepisy odrbne. § 4. Przepisy § 2 i 3 stosuje si odpowiednio do strony reprezentowanej przez dorad- c podatkowego lub rzecznika patentowego. Art. 206. W razie cz[ciowego uwzgldnienia skargi sd mo|e w uzasadnionych przypadkach zasdzi na rzecz skar|cego od organu tylko cz[ kosztów, w szczególno[ci je|eli skarga zostaBa uwzgldniona w cz[ci niewspóBmiernej w stosunku do warto[ci przedmiotu sporu ustalonej w celu pobrania wpisu. Art. 207. § 1. Przepisy art. 202, art. 205 i art. 206 maj odpowiednie zastosowanie w przypad- kach, o których mowa w art. 203 i art. 204. § 2. W przypadkach szczególnie uzasadnionych sd mo|e odstpi od zasdzenia zwrotu kosztów postpowania kasacyjnego w caBo[ci lub w cz[ci. Art. 208. Niezale|nie od wyników spraw, o których mowa w art. 200, art. 203, art. 204 i art. 207, sd mo|e wBo|y na stron obowizek zwrotu kosztów - w caBo[ci lub w cz[ci - wywoBanych jej niesumiennym lub oczywi[cie niewBa[ciwym postpowaniem. Art. 209. Wniosek strony o zwrot kosztów sd rozstrzyga w ka|dym orzeczeniu uwzgldniaj- cym skarg oraz w orzeczeniu, o którym mowa w art. 201, art. 203 i art. 204. Art. 210. § 1. Strona traci uprawnienie do |dania zwrotu kosztów, je|eli najpózniej przed zamkniciem rozprawy bezpo[rednio poprzedzajcej wydanie orzeczenia nie zgBosi wniosku o przyznanie nale|nych kosztów. Stron dziaBajc bez adwoka- ta lub radcy prawnego sd powinien pouczy o skutkach niezgBoszenia wniosku w powy|szym terminie. § 2. Przepis § 1 nie ma zastosowania w przypadku orzekania na posiedzeniu niejaw- nym, gdy strona nie jest reprezentowana przez adwokata lub radc prawnego. W takim przypadku o kosztach nale|nych stronie sd orzeka z urzdu. 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 45/45 RozdziaB 2 Koszty sdowe OddziaB 1 Przepisy ogólne Art. 211. Koszty sdowe obejmuj opBaty sdowe i zwrot wydatków. Art. 212. § 1. OpBatami sdowymi s wpis i opBata kancelaryjna. § 2. OpBaty sdowe s dochodami bud|etu paDstwa. Art. 213. Do wydatków zalicza si w szczególno[ci: 1) nale|no[ci tBumaczy i kuratorów ustanowionych w danej sprawie; 2) koszty ogBoszeD oraz diety i koszty podró|y nale|ne sdziom i pracownikom sdowym z powodu wykonania czynno[ci sdowych poza budynkiem s- dowym, okre[lone w odrbnych przepisach. Art. 214. § 1. Je|eli ustawa nie stanowi inaczej, do uiszczenia kosztów sdowych obowizany jest ten, kto wnosi do sdu pismo podlegajce opBacie lub powodujce wydatki. § 2. Pismo wnoszone przez kilka osób, których uprawnienia lub obowizki zwizane z przedmiotem zaskar|enia s wspólne, podlega jednej opBacie. W przeciwnym razie ka|da z tych osób uiszcza opBat oddzielnie stosownie do swojego upraw- nienia lub obowizku. Art. 215. § 1. W ka|dym pi[mie wszczynajcym postpowanie sdowe w danej instancji nale- |y poda warto[ przedmiotu zaskar|enia, je|eli od tej warto[ci zale|y wyso- ko[ opBaty. § 2. Oznaczenie warto[ci przedmiotu zaskar|enia zaokrgla si wzwy| do peBnych zBotych. Art. 216. Je|eli przedmiotem zaskar|enia jest nale|no[ pieni|na, stanowi ona warto[ przedmiotu zaskar|enia. 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 46/46 Art. 217. Do warto[ci przedmiotu zaskar|enia nie wlicza si odsetek i kosztów zwizanych z nale|no[ci gBówn. Art. 218. Przewodniczcy mo|e sprawdzi warto[ przedmiotu zaskar|enia oznaczon w pi- [mie i zarzdzi w tym celu dochodzenie. Art. 219. § 1. OpBat sdow nale|y ui[ci przy wniesieniu do sdu pisma podlegajcego opBacie. § 2. OpBat sdow uiszcza si gotówk do kasy wBa[ciwego sdu administracyjnego lub na rachunek bankowy wBa[ciwego sdu. KoDcówki opBat zaokrgla si wzwy| do peBnych zBotych. Art. 220. § 1. Sd nie podejmie |adnej czynno[ci na skutek pisma, od którego nie zostanie uiszczona nale|na opBata. W tym przypadku, z zastrze|eniem § 2 i 3, przewod- niczcy wzywa wnoszcego pismo, aby pod rygorem pozostawienia pisma bez rozpoznania ui[ciB opBat w terminie siedmiu dni od dnia dorczenia wezwania. W razie bezskutecznego upBywu tego terminu przewodniczcy wydaje zarz- dzenie o pozostawieniu pisma bez rozpoznania. § 2. Je|eli pismo wniosBa osoba zamieszkaBa lub majca siedzib za granic, która nie ma w kraju przedstawiciela, przewodniczcy wyznaczy termin do uiszcze- nia opBaty nie krótszy ni| dwa miesice. § 3. Skarga, skarga kasacyjna, za|alenie oraz skarga o wznowienie postpowania, od których pomimo wezwania nie zostaB uiszczony nale|ny wpis, podlegaj odrzu- ceniu przez sd. § 4. Za|alenie wniesione na zarzdzenie przewodniczcego o pozostawieniu pisma bez rozpoznania lub na postanowienie sdu o odrzuceniu [rodków prawnych wymienionych w § 3, wolne jest od wpisu. Art. 221. Pisma wnoszone przez adwokata lub radc prawnego, które nie s nale|ycie opBaco- ne, pozostawia si bez rozpoznania albo odrzuca bez wezwania o uiszczenie opBaty, je|eli pismo podlega opBacie staBej. Art. 222. Nie |da si opBat od pisma, je|eli ju| z niego wynika, |e podlega ono odrzuceniu. 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 47/47 Art. 223. § 1. Przepisy art. 220 i art. 222 stosuje si odpowiednio, gdy obowizek uiszczenia lub uzupeBnienia opBaty powstanie na skutek ustalenia wy|szej warto[ci przed- miotu zaskar|enia, cofnicia przyznanego prawa pomocy, albo uchylenia kura- teli przed wyznaczeniem terminu rozprawy. § 2. Je|eli nie zostaBa uiszczona nale|na opBata sd w orzeczeniu koDczcym post- powanie w danej instancji naka|e [cign t opBat od strony, która obowiza- na byBa j ui[ci albo od innej strony, gdy z orzeczenia tego wynika obowizek poniesienia kosztów postpowania przez t stron. Art. 224. Je|eli w toku postpowania sd nie orzekB o obowizku ponoszenia kosztów sdo- wych lub te| orzeczeniem nie objB caBej kwoty nale|nej z tego tytuBu, postanowienie w tym przedmiocie wyda na posiedzeniu niejawnym wojewódzki sd administracyj- ny. Art. 225. OpBat prawomocnie uchylon w caBo[ci lub w cz[ci postanowieniem sdu oraz ró|nic midzy kosztami pobranymi a kosztami nale|nymi, a tak|e pozostaBo[ za- liczki wpBaconej na pokrycie wydatków zwraca si stronie z urzdu na jej koszt. Art. 226. § 1. Prawo do |dania kosztów sdowych przedawnia si z upBywem trzech lat liczc od dnia, w którym koszty nale|aBo ui[ci. § 2. Prawo strony do |dania zwrotu opBaty sdowej lub zaliczki na pokrycie wydat- ków przedawnia si z upBywem trzech lat liczc od dnia powstania tego prawa. Art. 227. § 1. Za|alenie przysBuguje na zarzdzenie przewodniczcego oraz postanowienie wojewódzkiego sdu administracyjnego w przedmiocie kosztów sdowych, je- |eli strona nie skBada [rodka odwoBawczego co do istoty sprawy. § 2. Od za|aleD, o których mowa w § 1, nie pobiera si opBat sdowych. Art. 228. Grzywny orzeczone w postpowaniu przed sdem administracyjnym s tak|e, oprócz kosztów sdowych, dochodami bud|etu paDstwa. Nale|no[ci te podlegaj egzekucji sdowej bez nadawania orzeczeniu klauzuli wykonalno[ci. Art. 229. § 1. Nale|no[ci z tytuBu nieuiszczonych kosztów sdowych oraz grzywien orzeczo- nych w postpowaniu przed sdem administracyjnym, z wyjtkiem grzywny, o której mowa w art. 154 § 1, mog by umorzone lub zapBata tej nale|no[ci mo- |e by odroczona albo rozBo|ona na raty, je|eli jej [cignicie byBoby poBczo- 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 48/48 ne z niewspóBmiernymi trudno[ciami lub groziBoby dBu|nikowi zbyt ci|kimi skutkami. § 2. Rada Ministrów okre[li, w drodze rozporzdzenia, szczegóBowe zasady i tryb umarzania, odraczania i rozkBadania na raty oraz cofania odroczenia lub rozBo- |enia na raty nale|no[ci okre[lonych w § 1. W rozporzdzeniu nale|y okre[li organy uprawnione do umarzania, odraczania, rozkBadania na raty oraz cofania odroczenia i rozBo|enia na raty nale|no[ci, okresy na jakie nale|no[ci te mog by odroczone lub rozBo|one na raty, zakres umorzenia, sposób udokumento- wania wniosku przez dBu|nika, a tak|e przypadki, w których nale|no[ci mog by umorzone z urzdu w caBo[ci lub w cz[ci. OddziaB 2 Wpis Art. 230. § 1. Od pism wszczynajcych postpowanie przed sdem administracyjnym w danej instancji pobiera si wpis stosunkowy lub staBy. § 2. Pismami, o których mowa w § 1, s skarga, skarga kasacyjna, za|alenie oraz skarga o wznowienie postpowania. Art. 231. Wpis stosunkowy pobiera si w sprawach, w których przedmiotem zaskar|enia s nale|no[ci pieni|ne. W innych sprawach pobiera si wpis staBy. Art. 232. § 1. Sd z urzdu zwraca stronie: 1) caBy uiszczony wpis od: a) pisma odrzuconego lub cofnitego, je|eli odrzucenie lub cofnicie na- stpiBo przed wysBaniem odpisu skargi - organowi, którego dziaBanie lub bezczynno[ zaskar|ono, a tak|e odpisu [rodka odwoBawczego albo skargi o wznowienie postpowania innym stronom, b) za|alenia na postanowienie w przedmiocie ukarania grzywn, je|eli za- |alenie zostaBo uwzgldnione; 2) poBow wpisu od pisma cofnitego przed rozpoczciem posiedzenia, na któ- re sprawa zostaBa skierowana, z tym |e posiedzenie mediacyjne nie wyBcza zwrotu. § 2. Postanowienie w przedmiocie zwrotu wpisu mo|e by wydane na posiedzeniu niejawnym. Art. 233. Rada Ministrów okre[li, w drodze rozporzdzenia, wysoko[ oraz szczegóBowe za- sady pobierania wpisu. W rozporzdzeniu nale|y uwzgldni, |e wpis nie mo|e by ni|szy ni| sto zBotych, wpis stosunkowy nie mo|e by wy|szy ni| 4% warto[ci 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 49/49 przedmiotu zaskar|enia i nie mo|e przekracza stu tysicy zBotych, a wpis staBy wy|- szy ni| dziesi tysicy zBotych, oraz |e wpis staBy powinien by zró|nicowany w zale|no[ci od rodzaju i charakteru sprawy. OddziaB 3 OpBata kancelaryjna Art. 234. § 1. Za stwierdzenie prawomocno[ci oraz wydanie odpisów, za[wiadczeD, wycigów i innych dokumentów na podstawie akt, pobiera si opBat kancelaryjn, z za- strze|eniem § 3. § 2. OpBat kancelaryjn za odpis orzeczenia z uzasadnieniem, dorczonego na sku- tek |dania zgBoszonego w terminie siedmiodniowym od ogBoszenia orzeczenia, pobiera si przy zgBoszeniu wniosku o sporzdzenie uzasadnienia orzeczenia i jego dorczenie. Je|eli opBata nie zostaBa uiszczona, przewodniczcy zarzdzi [cignicie jej od strony, która zBo|yBa wniosek. Przepisów art. 220 i art. 221 nie stosuje si. § 3. Nie pobiera si opBaty kancelaryjnej za odpis orzeczenia z uzasadnieniem, pod- legajcy dorczeniu z urzdu. Art. 235. OpBat kancelaryjn pobiera si tak|e za odpisy, wycigi, kopie i wydruki oraz za- [wiadczenia i inne dokumenty wydawane na podstawie zbiorów gromadzonych i prowadzonych w sdzie poza aktami sprawy. Art. 236. Rada Ministrów okre[li, w drodze rozporzdzenia, wysoko[ opBat kancelaryjnych. W rozporzdzeniu nale|y uwzgldni, |e opBat pobiera si za ka|d stron wydane- go dokumentu, wysoko[ opBaty za odpis orzeczenia z uzasadnieniem sporzdzonego na wniosek nie mo|e by wy|sza ni| dwie[cie zBotych oraz okre[li podwy|szenie opBaty za wydanie dokumentu sporzdzonego w jzyku obcym lub zawierajcego tabel. OddziaB 4 Wydatki Art. 237. § 1. Strona, która wniosBa o podjcie czynno[ci poBczonej z wydatkami, obowiza- na jest wpBaci zaliczk na ich pokrycie. § 2. Je|eli wniosek zBo|yBo kilka stron albo sd zarzdziB wykonanie czynno[ci z urzdu, zaliczk powinny wpBaci strony w cz[ciach równych lub w innym stosunku wedBug uznania sdu. 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 50/50 § 3. Sd oznaczy wysoko[ zaliczki i termin jej wpBacenia. Je|eli przewidywane wy- datki oka| si wiksze od wpBaconej zaliczki, sd naka|e jej uzupeBnienie. Art. 238. § 1. W razie niewpBacenia zaliczki przez strony stosownie do art. 237, kwot po- trzebn na pokrycie wydatków wykBada si tymczasowo z cz[ci bud|etu sdu administracyjnego. WyBo|ona kwota jest nale|no[ci bud|etu paDstwa, któr zwraca strona zobowizana do wpBacenia zaliczki. § 2. Przewodniczcy wezwie stron zobowizan do wpBacenia zaliczki aby w ter- minie czternastu dni, a je|eli mieszka ona za granic - w wyznaczonym termi- nie, nie krótszym ni| dwa miesice, ui[ciBa kwot wyBo|on z bud|etu. § 3. W razie bezskutecznego upBywu terminu, o którym mowa w § 2, sd wyda na posiedzeniu niejawnym postanowienie nakazujce [cignicie wyBo|onej kwoty bez wstrzymania biegu postpowania. § 4. Przepisy § 1-3 nie maj zastosowania w przypadku, gdy niepodjcie czynno[ci, o której mowa w art. 237 § 1, stanowi przesBank do zawieszenia postpowania. RozdziaB 3 Zwolnienie od kosztów sdowych OddziaB 1 Przepisy ogólne Art. 239. Nie maj obowizku uiszczenia kosztów sdowych: 1) strona skar|ca dziaBanie lub bezczynno[ organu w sprawach: a) z zakresu pomocy i opieki spoBecznej, b) dotyczcych statusu bezrobotnego, zasiBków oraz innych nale|no[ci i uprawnieD przysBugujcych osobie bezrobotnej, c) dotyczcych chorób zawodowych, [wiadczeD leczniczych oraz [wiad- czeD rehabilitacyjnych, d) ze stosunków pracy i stosunków sBu|bowych, e) z zakresu ubezpieczeD spoBecznych, f) z zakresu powszechnego obowizku obrony; 2) prokurator i Rzecznik Praw Obywatelskich; 3) kurator strony wyznaczony przez sd orzekajcy lub przez sd opiekuDczy dla danej sprawy; 4) strona, której przyznane zostaBo prawo do pomocy w postpowaniu przed sdem administracyjnym (prawo pomocy), w zakresie okre[lonym w pra- womocnym postanowieniu o przyznaniu tego prawa. 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 51/51 Art. 240. Rada Ministrów mo|e, w drodze rozporzdzenia, zwolni organizacje spoBeczne od obowizku uiszczania wpisu w ich wBasnych sprawach, a tak|e cofn to zwolnienie. Dotyczy to powinno zwolnienia w sprawach prowadzonych w zwizku z dziaBalno- [ci naukow, o[wiatow, kulturaln, dobroczynn oraz pomocy i opieki spoBecznej Art. 241. Zwolnienie od obowizku uiszczenia kosztów sdowych w przepisie prawa lub w postanowieniu sdu administracyjnego bez okre[lenia zakresu tego zwolnienia - oznacza caBkowite zwolnienie z obowizku wnoszenia zarówno opBat sdowych, jak i ponoszenia wydatków. Art. 242. Wydatki za stron zwolnion od kosztów sdowych wykBadane s z cz[ci bud|etu sdu administracyjnego, w zakresie tego zwolnienia. OddziaB 2 Prawo pomocy Art. 243. § 1. Prawo pomocy mo|e by przyznane stronie na jej wniosek zBo|ony przed wszczciem postpowania lub w toku postpowania. Wniosek ten wolny jest od opBat sdowych. § 2. Przyznanie prawa pomocy przed lub w toku postpowania rozpoznawczego obejmuje tak|e postpowanie egzekucyjne. Art. 244. § 1. Prawo pomocy obejmuje zwolnienie od kosztów sdowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego. § 2. Ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego stanowi uprawnienie strony do udzielenia peBnomocnictwa wy- znaczonemu adwokatowi, radcy prawnemu, doradcy podatkowemu lub rzecz- nikowi patentowemu bez ponoszenia przez ni wynagrodzenia i wydatków ad- wokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego Art. 245. § 1. Prawo pomocy mo|e by przyznane w zakresie caBkowitym lub cz[ciowym. § 2. Prawo pomocy w zakresie caBkowitym obejmuje zwolnienie od kosztów sdo- wych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego. § 3. Prawo pomocy w zakresie cz[ciowym obejmuje zwolnienie tylko od opBat s- dowych w caBo[ci lub w cz[ci albo tylko od wydatków albo od opBat sdowych 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 52/52 i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, do- radcy podatkowego lub rzecznika patentowego. § 4. Cz[ciowe zwolnienie od opBat lub wydatków mo|e polega na zwolnieniu od poniesienia uBamkowej ich cz[ci albo okre[lonej ich kwoty pieni|nej. Art. 246. § 1. Przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej nastpuje: 1) w zakresie caBkowitym - gdy osoba ta wyka|e, |e nie jest w stanie ponie[ jakichkolwiek kosztów postpowania; 2) w zakresie cz[ciowym - gdy wyka|e, |e nie jest w stanie ponie[ peBnych kosztów postpowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. § 2. Osobie prawnej, a tak|e innej jednostce organizacyjnej nieposiadajcej osobo- wo[ci prawnej, prawo pomocy mo|e by przyznane: 1) w zakresie caBkowitym - gdy wyka|e, |e nie ma |adnych [rodków na ponie- sienie jakichkolwiek kosztów postpowania; 2) w zakresie cz[ciowym - gdy wyka|e, |e nie ma dostatecznych [rodków na poniesienie peBnych kosztów postpowania. § 3. Adwokata, radc prawnego, doradc podatkowego lub rzecznika patentowego mo|na ustanowi dla strony, która nie zatrudnia lub nie pozostaje w innym sto- sunku prawnym z adwokatem, radc prawnym, doradc podatkowym lub rzecznikiem patentowym. Nie dotyczy to adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego ustanowionego na podstawie przepi- sów o prawie pomocy. Art. 247. Prawo pomocy nie przysBuguje stronie w razie oczywistej bezzasadno[ci jej skargi. Art. 248. Przyznanie prawa pomocy nie zwalnia strony od obowizku zwrotu kosztów post- powania, je|eli obowizek taki wynika z innych przepisów. Art. 249. Przyznanie prawa pomocy mo|e by cofnite w caBo[ci lub w cz[ci, je|eli si oka- |e, |e okoliczno[ci, na podstawie których je przyznano, nie istniaBy lub przestaBy istnie. Art. 250. Wyznaczony adwokat, radca prawny, doradca podatkowy albo rzecznik patentowy otrzymuje wynagrodzenie odpowiednio wedBug zasad okre[lonych w przepisach o opBatach za czynno[ci adwokatów, radców prawnych, doradców podatkowych albo rzeczników patentowych w zakresie ponoszenia kosztów nieopBaconej pomocy prawnej oraz zwrotu niezbdnych i udokumentowanych wydatków. 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 53/53 Art. 251. Przyznanie prawa pomocy wygasa ze [mierci strony, która je uzyskaBa. Art. 252. § 1. Wniosek o przyznanie prawa pomocy, powinien zawiera o[wiadczenie strony obejmujce dokBadne dane o stanie majtkowym i dochodach, a je|eli wniosek skBada osoba fizyczna, ponadto dokBadne dane o stanie rodzinnym oraz o[wiad- czenie strony o niezatrudnieniu lub niepozostawaniu w innym stosunku praw- nym z adwokatem, radc prawnym, doradc podatkowym lub rzecznikiem pa- tentowym. § 2. Wniosek skBada si na urzdowym formularzu wedBug ustalonego wzoru. Art. 253. O wyznaczenie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika pa- tentowego sd zwraca si do wBa[ciwej okrgowej rady adwokackiej, rady okrgo- wej izby radców prawnych, Krajowej Rady Doradców Podatkowych lub Krajowej Rady Rzeczników Patentowych. Je|eli adwokat, radca prawny, doradca podatkowy lub rzecznik patentowy ustanowiony w ten sposób ma podj czynno[ci poza siedzi- b sdu orzekajcego, wBa[ciwa okrgowa rada adwokacka, rada okrgowej izby radców prawnych, Krajowa Rada Doradców Podatkowych lub Krajowa Rada Rzecz- ników Patentowych, na wniosek ustanowionego adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego, wyznaczy w razie potrzeby adwokata, rad- c prawnego, doradc podatkowego lub rzecznika patentowego z innej miejscowo- [ci. Art. 254. § 1. Rozpoznawanie wniosków o przyznanie prawa pomocy nale|y do wojewódz- kiego sdu administracyjnego, w którym sprawa ma si toczy lub ju| si toczy. § 2. Strona, która nie ma miejsca zamieszkania, pobytu lub siedziby na obszarze wBa[ciwo[ci sdu, o którym mowa w § 1, mo|e zBo|y wniosek w innym woje- wódzkim sdzie administracyjnym. Wniosek ten przesyBa si niezwBocznie do sdu wBa[ciwego. Art. 255. Je|eli o[wiadczenie strony zawarte we wniosku, o którym mowa w art. 252, oka|e si niewystarczajce do oceny jej rzeczywistego stanu majtkowego i mo|liwo[ci pBatniczych oraz stanu rodzinnego lub budzi wtpliwo[ci, strona jest obowizana zBo|y na wezwanie, w zakre[lonym terminie, dodatkowe o[wiadczenie lub przedBo- |y dokumenty zródBowe dotyczce jej stanu majtkowego, dochodów lub stanu ro- dzinnego. Art. 256. Rada Ministrów okre[li, w drodze rozporzdzenia: 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 54/54 1) wzór i sposób udostpniania urzdowego formularza, o którym mowa w art. 252 § 2, odpowiadajcego wymaganiom przewidzianym dla pism w post- powaniu sdowym, szczególnym wymaganiom postpowania o przyznaniu prawa pomocy oraz zawierajcego niezbdne pouczenie co do sposobu jego wypeBnienia i skutków niedostosowania si do okre[lonych wymagaD; 2) rodzaje dokumentów zródBowych, o których mowa w art. 255, oraz okresy za jakie maj by dokumentowane dane o majtku, dochodach i stanie ro- dzinnym; dokumentami tymi mog by w szczególno[ci odpisy zeznaD po- datkowych, wycigi lub wykazy z posiadanych rachunków bankowych, w tym kont i lokat dewizowych, wypisy z rejestrów urzdowych, odpis aktu- alnych bilansów oraz za[wiadczenia o wysoko[ci wynagrodzeD, honorariów i innych nale|no[ci i otrzymywanych [wiadczeD. Art. 257. Wniosek o przyznanie prawa pomocy, który nie zostaB zBo|ony na urzdowym for- mularzu lub którego braków strona nie uzupeBniBa w zakre[lonym terminie pozosta- wia si bez rozpoznania. Art. 258. § 1. Czynno[ci w zakresie postpowania o przyznanie prawa pomocy mog wyko- nywa referendarze sdowi. § 2. Do czynno[ci, o których mowa w § 1, nale| w szczególno[ci: 1) przyjmowanie wniosków o przyznanie prawa pomocy; 2) przesyBanie wniosków o przyznanie prawa pomocy do wBa[ciwego sdu; 3) badanie zBo|onych wniosków o przyznanie prawa pomocy co do wymogów formalnych, a tak|e co do ich tre[ci; 4) przekazywanie wniosków do rozpoznania sdowi w przypadku, o którym mowa w art. 247; 5) wzywanie stron do uzupeBnienia braków formalnych wniosków, a tak|e do zBo|enia dodatkowych o[wiadczeD i dokumentów; 6) wydawanie zarzdzeD o pozostawieniu wniosków bez rozpoznania; 7) wydawanie na posiedzeniu niejawnym postanowieD co do przyznania lub odmowy przyznania prawa pomocy; 8) wydawanie na posiedzeniu niejawnym postanowieD o przyznaniu wynagro- dzenia adwokatowi, radcy prawnemu, doradcy podatkowemu lub rzeczni- kowi patentowemu za zastpstwo prawne wykonane na zasadzie prawa po- mocy oraz o zwrocie niezbdnych udokumentowanych wydatków. § 3. Do zarzdzeD oraz postanowieD referendarza sdowego stosuje si odpowiednio przepisy dotyczce zarzdzeD przewodniczcego oraz postanowieD sdu. Art. 259. § 1. Od zarzdzeD i postanowieD, o których mowa w art. 258 § 2 pkt 6-8, strona albo adwokat, radca prawny, doradca podatkowy lub rzecznik patentowy mog 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 55/55 wnie[ do wBa[ciwego wojewódzkiego sdu administracyjnego sprzeciw w terminie siedmiu dni od dnia dorczenia zarzdzenia lub postanowienia. Sprze- ciw wniesiony przez adwokata, radc prawnego, doradc podatkowego lub rzecznika patentowego wymaga uzasadnienia. § 2. Sprzeciw wniesiony po terminie oraz sprzeciw, którego braki formalne nie zo- staBy uzupeBnione, a tak|e sprzeciw wniesiony przez adwokata, radc prawne- go, doradc podatkowego lub rzecznika patentowego, niezawierajcy uzasad- nienia, sd odrzuci na posiedzeniu niejawnym. § 3. Je|eli nie wniesiono sprzeciwu albo wniesiony sprzeciw zostaB prawomocnie odrzucony, zarzdzenia i postanowienia, o których mowa w § 1, maj skutki prawomocnego orzeczenia sdu. Art. 260. W razie wniesienia sprzeciwu, który nie zostaB odrzucony, zarzdzenie lub postano- wienie, przeciwko któremu zostaB on wniesiony, traci moc, a sprawa bdca przed- miotem sprzeciwu podlega rozpoznaniu przez sd na posiedzeniu niejawnym. Na postanowienie przysBuguje za|alenie. Art. 261. Od sprzeciwu i za|aleD, o których mowa w art. 259 i art. 260, nie pobiera si opBat sdowych. Art. 262. Przepisy o przyznaniu prawa pomocy, w zakresie dotyczcym zastpstwa prawnego na zasadach prawa pomocy, maj odpowiednie zastosowanie do stron korzystajcych z ustawowego zwolnienia od obowizku uiszczenia kosztów sdowych. Art. 263. O cofniciu przyznania prawa pomocy orzeka wBa[ciwy wojewódzki sd administra- cyjny na posiedzeniu niejawnym. Na postanowienie przysBuguje za|alenie. DziaB VI UchwaBy Naczelnego Sdu Administracyjnego Art. 264. § 1. UchwaBy przewidziane w art. 15 pkt 2 i 3 Naczelny Sd Administracyjny po- dejmuje w skBadzie siedmiu sdziów, caBej Izby lub w peBnym skBadzie. § 2. UchwaBy, o których mowa w art. 15 pkt 2, Naczelny Sd Administracyjny po- dejmuje na wniosek Prezesa Naczelnego Sdu Administracyjnego, Prokuratora Generalnego, Rzecznika Praw Obywatelskich, a uchwaBy o których mowa w art. 15 pkt 3, na podstawie postanowienia skBadu orzekajcego. § 3. Prezes Naczelnego Sdu Administracyjnego kieruje wniosek do rozstrzygnicia przez jeden ze skBadów okre[lonych w § 1. 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 56/56 § 4. SkBad siedmiu sdziów mo|e - w formie postanowienia - przekaza zagadnienie prawne do rozstrzygnicia peBnemu skBadowi Izby a Izba peBnemu skBadowi Naczelnego Sdu Administracyjnego. Art. 265. W posiedzeniu caBego skBadu Naczelnego Sdu Administracyjnego lub w posiedze- niu Izby udziaB Prokuratora Generalnego lub jego zastpcy jest obowizkowy. W posiedzeniu skBadu siedmiu sdziów bierze udziaB prokurator Prokuratury Krajowej Art. 266. § 1. Do podjcia uchwaBy przez peBny skBad Naczelnego Sdu Administracyjnego lub przez peBny skBad Izby wymagana jest obecno[ co najmniej dwóch trzecich sdziów ka|dej z Izb. § 2. UchwaBy podejmowane s w gBosowaniu jawnym zwykB wikszo[ci gBosów. Art. 267. Naczelny Sd Administracyjny mo|e - w formie postanowienia - odmówi podjcia uchwaBy, zwBaszcza gdy nie zachodzi potrzeba wyja[nienia wtpliwo[ci. Art. 268. Wniosek o podjcie uchwaBy oraz uchwaBy Naczelnego Sdu Administracyjnego wymagaj uzasadnienia. Art. 269. § 1. Je|eli jakikolwiek skBad sdu administracyjnego rozpoznajcy spraw nie po- dziela stanowiska zajtego w uchwale skBadu siedmiu sdziów, caBej Izby albo w uchwale peBnego skBadu Naczelnego Sdu Administracyjnego przedstawia powstaBe zagadnienie prawne do rozstrzygnicia odpowiedniemu skBadowi. Przepis art. 187 § 1 i 2 stosuje si odpowiednio. § 2. W przypadkach, o których mowa w § 1, skBad siedmiu sdziów, skBad Izby lub peBny skBad Naczelnego Sdu Administracyjnego podejmuje ponown uchwaB. Przepisu art. 267 nie stosuje si. § 3. Je|eli skBad jednej Izby Naczelnego Sdu Administracyjnego wyja[niajcy za- gadnienie prawne nie podziela stanowiska zajtego w uchwale innej Izby, przedstawia to zagadnienie do rozstrzygnicia peBnemu skBadowi Naczelnego Sdu Administracyjnego. 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 57/57 DziaB VII Wznowienie postpowania Art. 270. W przypadkach przewidzianych w dziale niniejszym mo|na |da wznowienia po- stpowania, które zostaBo zakoDczone prawomocnym orzeczeniem. Art. 271. Mo|na |da wznowienia postpowania z powodu niewa|no[ci: 1) je|eli w skBadzie sdu uczestniczyBa osoba nieuprawniona albo je|eli orzekaB sdzia wyBczony z mocy ustawy, a strona przed uprawomocnieniem si orzeczenia nie mogBa domaga si wyBczenia; 2) je|eli strona nie miaBa zdolno[ci sdowej lub procesowej albo nie byBa nale- |ycie reprezentowana lub je|eli wskutek naruszenia przepisów prawa byBa pozbawiona mo|no[ci dziaBania; nie mo|na jednak |da wznowienia, je|eli przed uprawomocnieniem si orzeczenia niemo|no[ dziaBania ustaBa lub brak reprezentacji byB podniesiony w drodze zarzutu albo strona potwierdzi- Ba dokonane czynno[ci procesowe. Art. 272. § 1. Mo|na |da wznowienia postpowania równie| w przypadku, gdy TrybunaB Konstytucyjny orzekB o niezgodno[ci aktu normatywnego z Konstytucj, umo- w midzynarodow lub z ustaw, na podstawie którego zostaBo wydane orze- czenie. § 2. W sytuacji okre[lonej w § 1, skarg o wznowienie postpowania wnosi si w terminie jednego miesica od dnia wej[cia w |ycie orzeczenia TrybunaBu Kon- stytucyjnego. Art. 273. § 1. Mo|na |da wznowienia na tej podstawie, |e: 1) orzeczenie zostaBo oparte na dokumencie podrobionym lub przerobionym albo na skazujcym wyroku karnym, nastpnie uchylonym; 2) orzeczenie zostaBo uzyskane za pomoc przestpstwa. § 2. Mo|na |da wznowienia w razie pózniejszego wykrycia takich okoliczno[ci faktycznych lub [rodków dowodowych, które mogByby mie wpByw na wynik sprawy, a z których strona nie mogBa skorzysta w poprzednim postpowaniu. § 3. Mo|na |da wznowienia w razie pózniejszego wykrycia prawomocnego orze- czenia dotyczcego tej samej sprawy. W tym przypadku przedmiotem rozpo- znania przez sd jest nie tylko zaskar|one orzeczenie, lecz s równie| z urzdu inne prawomocne orzeczenia dotyczce tej samej sprawy. 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 58/58 Art. 274. Z powodu przestpstwa mo|na |da wznowienia jedynie wówczas, gdy czyn zostaB ustalony prawomocnym wyrokiem skazujcym, chyba |e postpowanie karne nie mo|e by wszczte lub |e zostaBo umorzone z innych przyczyn ni| brak dowodów. Art. 275. Do wznowienia postpowania z przyczyn niewa|no[ci wBa[ciwy jest sd, który wy- daB zaskar|one orzeczenie, a je|eli zaskar|ono orzeczenia sdów obu instancji, wBa- [ciwy jest Naczelny Sd Administracyjny. Do wznowienia postpowania na innej podstawie wBa[ciwy jest sd, który ostatnio orzekaB w sprawie. Art. 276. Do postpowania ze skargi o wznowienie postpowania stosuje si odpowiednio przepisy o postpowaniu przed sdem pierwszej instancji, je|eli przepisy poni|sze nie stanowi inaczej. Jednak|e, gdy do wznowienia postpowania wBa[ciwy jest Na- czelny Sd Administracyjny, stosuje si odpowiednio art. 175. Art. 277. Skarg o wznowienie postpowania wnosi si w terminie trzymiesicznym. Termin ten liczy si od dnia, w którym strona dowiedziaBa si o podstawie wznowienia, a gdy podstaw jest pozbawienie mo|no[ci dziaBania lub brak nale|ytej reprezentacji - od dnia, w którym o orzeczeniu dowiedziaBa si strona, jej organ lub jej przedstawi- ciel ustawowy. Art. 278. Po upBywie lat piciu od uprawomocnienia si orzeczenia nie mo|na |da wzno- wienia, z wyjtkiem przypadku, gdy strona byBa pozbawiona mo|no[ci dziaBania lub nie byBa nale|ycie reprezentowana. Art. 279. Skarga o wznowienie postpowania powinna ponadto zawiera oznaczenie zaskar- |onego orzeczenia, podstaw wznowienia i jej uzasadnienie, okoliczno[ci stwierdza- jce zachowanie terminu do wniesienia skargi oraz |danie o uchylenie lub zmian zaskar|onego orzeczenia. Art. 280. § 1. Sd bada na posiedzeniu niejawnym, czy skarga jest wniesiona w terminie i czy opiera si na ustawowej podstawie wznowienia. W braku jednego z tych wy- magaD sd wniosek odrzuci, w przeciwnym razie wyznaczy rozpraw. § 2. Na |danie sdu zgBaszajcy skarg o wznowienie postpowania obowizany jest uprawdopodobni okoliczno[ci stwierdzajce zachowanie terminu lub do- puszczalno[ wznowienia. 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 59/59 Art. 281. Na rozprawie sd rozstrzyga przede wszystkim o dopuszczalno[ci wznowienia i od- rzuca wniosek, je|eli brak ustawowej podstawy wznowienia albo termin do wniesie- nia skargi nie zostaB zachowany. Sd mo|e jednak po rozwa|eniu stanu sprawy poB- czy badanie dopuszczalno[ci wznowienia z rozpoznaniem sprawy. Art. 282. § 1. Sd rozpoznaje spraw na nowo w granicach, jakie zakre[la podstawa wznowie- nia. § 2. Po ponownym rozpoznaniu sprawy sd stosownie do okoliczno[ci oddala skarg o wznowienie postpowania albo uwzgldniajc j zmienia zaskar|one orze- czenie albo je uchyla i skarg odrzuca lub postpowanie umarza. § 3. W przypadku, o którym mowa w art. 273 § 3, sd uchyla jedno z orzeczeD doty- czcych tej samej sprawy, utrzymujc w mocy inne prawomocne orzeczenie, albo uchyla wszystkie prawomocne orzeczenia dotyczce tej samej sprawy i orzeka co do istoty sprawy albo przekazuje spraw wBa[ciwemu wojewódzkie- mu sdowi administracyjnemu do rozpoznania i rozstrzygnicia o tej sprawie. Art. 283. Sdzia, którego udziaBu lub zachowania si w poprzednim postpowaniu dotyczy skarga, wyBczony jest od orzekania w postpowaniu ze skargi o wznowienie post- powania. Art. 284. Wniesienie skargi o wznowienie postpowania nie tamuje wykonania zaskar|onego orzeczenia. W razie uprawdopodobnienia, |e zgBaszajcemu wniosek grozi niepowe- towana szkoda, sd mo|e wstrzyma wykonanie orzeczenia. Postanowienie mo|e by wydane na posiedzeniu niejawnym. Na postanowienie przysBuguje za|alenie. Art. 285. Niedopuszczalne jest dalsze wznowienie postpowania zakoDczonego prawomoc- nym orzeczeniem wydanym na skutek skargi o wznowienie postpowania. DziaB VIII Wykonywanie orzeczeD sdowych Art. 286. § 1. Po uprawomocnieniu si orzeczenia sdu pierwszej instancji akta administracyj- ne sprawy zwraca si organowi administracji publicznej zaBczajc odpis orze- czenia ze stwierdzeniem jego prawomocno[ci. § 2.Termin do zaBatwienia sprawy przez organ administracji okre[lony w przepisach prawa lub wyznaczony przez sd, liczy si od dnia dorczenia akt organowi. 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 60/60 Art. 287. W przypadku gdy sd w orzeczeniu: 1) uchyli zaskar¿on decyzj, a organ rozpatrujc spraw ponownie umorzy postpowanie; 2) stwierdzi niewa¿no[ aktu albo ustali przeszkod prawn uniemo¿liwiajc stwierdzenie niewa¿no[ci aktu, stronie, która poniosBa szkod, sBu¿y odszkodowanie od organu, który wydaB de- cyzj. DziaB IX Postpowanie w razie zaginicia lub zniszczenia akt Art. 288. Odtworzeniu ulegaj akta zaginione lub zniszczone w caBo[ci lub w cz[ci. W spra- wie prawomocnie zakoDczonej odtworzeniu podlega orzeczenie koDczce postpo- wanie w sprawie oraz ta cz[ akt, która jest niezbdna do ustalenia jego tre[ci i do wznowienia postpowania. Art. 289. § 1. Sd wszczyna postpowanie z urzdu lub na wniosek strony. § 2. Sd wszczyna postpowanie tylko na wniosek strony, je|eli zaginicie lub zniszczenie akt nastpiBo wskutek siBy wy|szej. Art. 290. § 1. Do odtworzenia akt sprawy bdcej w toku wBa[ciwy jest sd, w którym sprawa ostatnio si toczyBa. § 2. Je|eli wBa[ciwy byBby Naczelny Sd Administracyjny, Sd ten przeka|e spraw sdowi pierwszej instancji, chyba |e chodzi o odtworzenie tylko akt tego Sdu. § 3. Postpowanie w razie zaginicia lub zniszczenia akt w sprawie prawomocnie zakoDczonej przeprowadza sd, w którym sprawa toczyBa si w pierwszej in- stancji. Art. 291. We wniosku o odtworzenie akt nale|y ponadto okre[li dokBadnie spraw, doBczy wszelkie urzdowo po[wiadczone odpisy znajdujce si w posiadaniu zgBaszajcego wniosek oraz wskaza znane mu miejsca, w których dokumenty lub ich odpisy si znajduj. 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 61/61 Art. 292. § 1. Przewodniczcy wzywa osoby, organy administracji publicznej lub instytucje wskazane we wniosku oraz znane sdowi urzdowo do zBo|enia w okre[lonym terminie po[wiadczonych urzdowo odpisów dokumentów bdcych w ich po- siadaniu albo do o[wiadczenia, |e ich nie posiadaj. § 2. Je|eli osoba wezwana nie posiada dokumentu lub odpisu, a przed wezwaniem byBa w jego posiadaniu, powinna wyja[ni, gdzie dokument lub odpis si znaj- duje. Art. 293. § 1. Sd mo|e skaza na grzywn w wysoko[ci okre[lonej w art. 154 § 6 ka|dego, kto nie uczyni zado[ wezwaniu dokonanemu w my[l artykuBu poprzedzajce- go. § 2. Je|eli wezwana byBa osoba prawna lub inna jednostka organizacyjna, ukaraniu podlega jej kierownik lub pracownik, którego obowizkiem byBo uczyni za- do[ wezwaniu. Art. 294. Je|eli po[wiadczone urzdowo odpisy zostan zBo|one, przewodniczcy zarzdza doBczenie ich do akt. Odpis zarzdzenia dorcza si stronom. Art. 295. Je|eli odtworzenia akt nie mo|na przeprowadzi w trybie przewidzianym w artyku- Bach poprzedzajcych, przewodniczcy wzywa strony do zBo|enia dokBadnych o[wiadczeD co do tre[ci zaginionych lub zniszczonych pism oraz dowodów na za- warte w nich twierdzenia, nie wyBczajc prywatnych odpisów oraz innych pism i notatek, które mog by pomocne przy odtworzeniu akt. Art. 296. § 1. Niezale|nie od o[wiadczeD i wniosków sd przeprowadza z urzdu dochodze- nia, nie pomijajc |adnej okoliczno[ci, która mo|e mie znaczenie dla ustalenia tre[ci zaginionych lub zniszczonych akt. Sd bierze pod uwag wpisy do reper- toriów i innych ksig biurowych. Sd mo|e te| przesBucha w charakterze [wiadków sdziów, prokuratorów, protokolantów, peBnomocników stron i inne osoby, które uczestniczyBy w postpowaniu lub które mog wypowiedzie si co do tre[ci akt, jak równie| mo|e zarzdzi przesBuchanie stron. § 2. Do przeprowadzenia dowodów, o których mowa w § 1, stosuje si odpowiednio przepisy Kodeksu postpowania cywilnego. Art. 297. Po przeprowadzeniu postpowania, o którym mowa w art. 295 i art. 296, sd orzeka postanowieniem, w jaki sposób i w jakim zakresie zaginione akta maj by odtwo- rzone lub |e odtworzenie akt jest niemo|liwe. Na postanowienie przysBuguje za|ale- nie. 2009-09-28 ©Kancelaria Sejmu s. 62/62 Art. 298. Je|eli akta nie mog by odtworzone lub odtworzone zostaBy w cz[ci niewystarcza- jcej do podjcia dalszego postpowania, skarga albo [rodek odwoBawczy mog by wniesione ponownie w terminie trzydziestu dni od dnia, w którym postanowienie w tym przedmiocie staBo si prawomocne. We wszystkich innych przypadkach sd po- dejmuje postpowanie w takim stanie, w jakim oka|e si to mo|liwe przy uwzgld- nieniu akt pozostaBych i odtworzonych. Na postanowienie co do podjcia dalszego postpowania przysBuguje za|alenie. DziaB X Przepisy z zakresu postpowania w obrocie zagranicznym Art. 299. § 1. Strona zamieszkaBa za granic, je|eli nie ustanowiBa peBnomocnika do prowa- dzenia sprawy, obowizana jest wraz z wniesieniem skargi ustanowi peBno- mocnika do dorczeD. § 2. W razie niedopeBnienia obowizku, o którym mowa w § 1, pisma w postpowa- niu sdowym pozostawia si w aktach sprawy ze skutkiem dorczenia. § 3. Je|eli ze skargi wynika, i| uczestnikiem postpowania sdowego jest osoba za- mieszkaBa za granic sd, dorczajc odpis skargi zawiadamia t osob o obo- wizku, o którym mowa w § 1. § 4. Przepisów § 1-3 nie stosuje si, je|eli inaczej stanowi umowa midzynarodowa, w której Rzeczpospolita Polska jest stron. Art. 300. W sprawach nieunormowanych w niniejszej ustawie do postpowania w zakresie obrotu zagranicznego stosuje si odpowiednio przepisy cz[ci trzeciej Kodeksu po- stpowania cywilnego. DziaB XI Przepis koDcowy Art. 301. Ustawa wchodzi w |ycie w terminie i na zasadach okre[lonych ustaw z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Przepisy wprowadzajce ustaw - Prawo o ustroju sdów admini- stracyjnych i ustaw - Prawo o postpowaniu przed sdami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1271). 2009-09-28

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
postęp przed sądami adm na dz 22 01 2012
ust o postepowaniu przed sadami adm
Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi
PRAWO O POSTĘPOWANIU PRZED SĄDAMI?MINISTRACYJNYMI
Pisma stron w postępowaniu przed sądami administracyjnymi Komentarz, orzecznictwo, wzory
Ochrona praw jednostek w postępowaniach przed sądami wspólnotowymi
Postępowanie przed sądami
Zwyczajne środki zaskarżenia w postępowaniu przed sądami administracyjnymi ebook demo
Postępowanie przed sądami
Zwyczajne środki zaskarżenia w postępowaniu przed sądami administracyjnymi
Pisma stron w postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzecznictwo, wzory
Ulotka postępowanie przed TS, procedura i dokumenty

więcej podobnych podstron