JAMES OLIVER CURWOOD �OWCY Z�OTA (THE GOLD HUNTERS) T�UMACZY� JERZY MARLICZ Zrzeszenie Ksi�garstwa Warszawa 1987 1. Pogo� Ponad olbrzymi� pustk� kanadyjskiej kniei kr�lowa�a cisza po�udnia. �osie i karibu, kt�re pas�y si� od wczesnego ranka, wypoczywa�y teraz w ciep�ych promieniach lutowego s�o�ca. Ry�, zwini�ty w k��bek w g��bi skalnej rozpadliny, s�u��cej mu za legowisko, czeka� nadej�cia wieczornego zmierzchu, by ruszy� na zb�jeck� wypraw�. Lis odbywa� po�udniow� drzemk�. O tej porze w�a�nie ka�dy do�wiadczony my�liwiec, znajduj�cy si� na szlaku, zrzuca plecak, po cichu zbiera susz na ogie�, je obiad i milcz�c pali fajk�, wyt�aj�c przy tym wzrok i s�uch. Je�li za� przem�wisz do� zwyk�ym g�osem, a nie szeptem, odpowie ci wnet: - Tss... cicho! Sk�d wiesz, jak daleko od nas znajduje si� zwierzyna? Wszystko najad�o si� rankiem, a teraz spoczywa. �aden zwierz nie ruszy z miejsca pr�dzej ni� za godzin� lub dwie. Mo�e �o� lub karibu drzemie na odleg�o�� strza�u?... Teraz nic nie us�yszysz. Jednak w�a�nie o tej godzinie w martwej g�uszy zbudzi� si� �lad �ycia. Na razie by�a to jedynie ciemna plama na s�onecznym stoku wzg�rza. Potem plama ruszy�a z miejsca, przeci�gn�a si� niby pies, wysuwaj�c daleko przednie �apy i zni�aj�c barki. By� to wilk. Wilk jest po uczcie upartym �piochem. Ka�dy my�liwy odgad�by z �atwo�ci�, �e w�a�nie ten zwierz na�ar� si� do syta ubieg�ej nocy. Zatem co� musia�o go sp�oszy�. Istotnie, do nozdrzy wilka dobieg�a wo� cz�owieka, najbardziej podniecaj�ca ze wszystkich woni, jakie tylko mo�e wyczu� czworono�ny mieszkaniec kniei. Poniewa� jednak zwierz nie czu� g�odu, wi�c zst�pi� w d� wolno, oboj�tnie i mniej zr�cznie, ni� gdyby by� na czczo. Przemierzy� truchcikiem topniej�cy �nieg kotliny i stan�� w miejscu, gdzie zapach ludzki by� niezwykle silny. Tam uni�s� �eb ku niebu i rzuci� na lasy i doliny ostrzegawczy sygna�, przeznaczony dla dzikich wsp�braci, a maj�cy ich uprzedzi� o blisko�ci cz�owieczego �ladu. W pe�nym blasku dnia wilk nie czyni zazwyczaj nic ponadto. Noc� cz�sto p�jdzie tropem, a inne wilki wkr�tce przy��cz� si� do po�cigu. Lecz dniem rzuci sw�j zew i po chwili chy�kiem umknie na bok. Tego wilka jednak co� trzyma�o na uwi�zi. W powietrzu wyczuwa� co� tajemniczego, b�d�cego dla� zagadk�. Wprost przed nim le�a� szeroki sanny szlak, usiany odciskami psich �ap. Mo�e przed godzin� przebieg�a t�dy poczta z Wabinosh House. Niedawna obecno�� ludzi i ps�w nie by�a jednak przyczyn�, dla kt�rej wilk sta� wci�� jeszcze, podniecony, czujny, got�w do ucieczki, a jednak pe�en wahania. Co� nadci�ga�o znowu, id�c z p�nocy, wraz z wiatrem. Najpierw by� to jedynie d�wi�k, potem dosz�a wo�. Wilk skr�ci� i cwa�em umkn�� na s�oneczne zbocze. Tam, sk�d nadbiega� g�os i zapach, le�a�o niewielkie jezioro. Na jego najdalszym kra�cu spo�r�d g�stych zaro�li wynurzy� si� nagle k��b z�o�ony z cz�owieka, sanek i ps�w. Przez chwil� zdawa�o si�, �e psy s� uwik�ane w uprz�y lub te� tocz� zaciek�� walk�, co u p�dzikiej hordy poci�gowych zwierz�t trafia si� cz�sto, nawet w podr�y. Raptem hukn�� ostry krzyk komendy, trzask bata, psi skowyt - i niesforny zaprz�g rozci�gn�� si� i wyr�wna�, mkn�c po lodowej tafli jak b�yskawica. Cz�owiek gna� tu� za saniami. By� wysoki, chudy i na pierwszy rzut oka �atwo w nim by�o pozna� Indianina. Zaledwie sfora i jej dziki poganiacz przebiegli �wier� szeroko�ci jeziora, gdy zabrzmia� poza nimi nowy krzyk i drugie sanie wypad�y z le�nej g�stwy. Za tymi saniami r�wnie� mkn�� cz�owiek, gnaj�c ile si� w nogach. Teraz Indianin wskoczy� na sanie, g�osem zach�caj�c zaprz�g do szybszego p�du, a batem wywijaj�c raz po raz nad grzbietami ps�w. Drugi m�czyzna bieg� nadal, tote� posuwa� si� naprz�d o wiele szybciej. Gdy wi�c dotarli do przeciwleg�ego brzegu jeziora, obie sfory gna�y niemal na r�wnej linii. Tu p�d psich prowodyr�w znacznie os�ab� i w chwil� p�niej sanie stan�y. Psy w uprz�y zwali�y si� na ziemi�, dysz�c ci�ko i rozdziawiaj�c paszcze, a �nieg czerwienia� wko�o ich �ap. Ludzie r�wnie� wydawali si� bardzo znu�eni. Indianin, prawdziwy syn P�nocy, by� znacznie starszy od swego towarzysza. Ten m�ody ch�opak poni�ej lat dwudziestu, szczup�y; lecz silny i zr�czny jak dzikie zwierz�, mia� pi�kn� twarz, ogorza�� od wiatru i s�o�ca, a w �y�ach r�wnie� sporo krwi india�skiej. Dwaj w�drowcy byli to nasi dobrzy znajomi: Mukoki i Wabigoon: Mukoki, wierny stary wojownik i my�liwiec, oraz Wabi, dzielny p�krwi Indianin, syn agenta z Wabinosh House. Obaj byli niezwykle podnieceni. Przez chwil�, �owi�c ustami powietrze, w milczeniu przygl�dali si� sobie wzajem. - Boj� si�, Muki - wykrztusi� Wabigoon - �e ich nie do�cigniemy. Jak my�lisz? Urwa�, gdy� Mukoki kucn�� w �niegu o par� krok�w od sanek. Widnia� tam wyra�ny trop �psiej poczty� z Wabinosh House. Indianin d�ug� chwil� obserwowa� smugi p��z i odciski psich �ap. Potem podni�s� g�ow� i z w�a�ciwym sobie chichotem rzek�: - Z�apiemy ich na pewno. Sp�jrz, sanie id� g��boko. Obaj jad�. To du�y ci�ar dla ps�w. Z�apiemy ich! - Ale nasze psy - upiera� si� Wabi, wci�� jeszcze pe�en pow�tpiewania - nasze psy s� zupe�nie zgonione, a m�j prowodyr okula�. Patrz, jak krwawi�... Istotnie, huski (tak nazywaj� si� ogromne poci�gowe wilczary z Dalekiej P�nocy) by�y w stanie godnym po�a�owania. S�o�ce nadw�tli�o tward� skorup� �niegu, tak �e za ka�dym skokiem �apy ps�w zapada�y w g��b, rani�c si� bole�nie na z�batych, ostrych kraw�dziach. Twarz Mukiego spowa�nia�a, gdy uwa�nie bada� zaprz�g. - �le, bardzo �le - mrucza� - jacy my g�upi! - �e nie wzi�li�my dla nich mokasyn�w? - spyta� Wabi. - Mam chyba tuzin na moich saniach, dla trzech ps�w wystarczy. Na Boga! Urwa�, skoczy� do swych sa�, chwyci� psie mokasyny i podniecony wr�ci� do Mukiego. - Jest tylko jeden spos�b! - krzycza� prawie. - Wybierzemy najsilniejsze psy i jeden z nas pojedzie sam. Na ostry krzyk komendy i gro�ny gwizd bata obie sfory porwa�y si� na nogi. W�drowcy �piesznie wybrali trzy najt�sze zwierz�ta i na�o�yli im na �apy mokasyny z jeleniej sk�ry. Dodali jeszcze sze�� ps�w spo�r�d tych, kt�re zdawa�y si� mie� jaki taki zas�b si�, i skompletowany w ten spos�b zaprz�g uwi�zali do sa� Wabigoona. W chwil� p�niej d�ugi rz�d wilczar�w gna� szybko �ladem poczty z Wabinosh House, a tu� za saniami p�dzi� Wabi. Wyczerpuj�cy po�cig trwa� ju� od wczesnego �witu. Odpoczywano z rzadka, i to zaledwie po par� minut. Ludzie i psy mkn�li przez jeziora i wzg�rza, przez nagie pustkowia i g�st� kniej�, obywaj�c si� bez posi�ku, zaledwie czasem chwytaj�c w przelocie �yk �niegu i ani na chwil� nie trac�c z oczu �wie�ego �ladu p��z. Nawet dzikie huski zdawa�y si� pojmowa�, �e pogo� ta jest spraw� �ycia i �mierci i �e nale�y rwa� szlakiem uparcie a wytrwale, a� ludzie osi�gn� zamierzony cel. Wo� cz�owieka bi�a coraz ostrzej w nozdrza wilczar�w. Gdzie� na przedzie mkn�li ludzie i psy; nale�a�o ich dogoni�. Ca�y zaprz�g, cho� okula�y i brocz�cy krwi�, by� pe�en wojowniczego zapa�u. Ogromne zwierz�ta, p� psy, p� wilki, w miar� jak ludzka wo� silniej �echta�a im nozdrza, coraz gro�niej szcz�ka�y bia�ymi k�ami. Udzieli� si� im gor�czkowy up�r m�odego Indianina. Nieomylny instynkt dzikich stworze� wytkn�� im drog�, wi�c wszelkie kierowanie sta�o si� zb�dne. Wierne do ostatka, wlok�y sw�j ci�ar, chocia� j�zyki zwisa�y im z otwartych paszczy, serca s�ab�y, a oczy nap�ywa�y krwi�. Niekiedy Wabi, zupe�nie straciwszy oddech, siada� na sanie i chwil� wypoczywa�, rozlu�niaj�c napi�te mi�nie. Psy wyt�a�y wtedy resztki si�, by podo�a� zwi�kszonemu ci�arowi, i tylko nieznacznie zwalnia�y p�d. Raz olbrzymi �o� porwa� si� o sto metr�w od szlaku i z trzaskiem run�� w las, lecz huski nie zwr�ci�y na niego �adnej uwagi. Nieco p�niej ry�, kt�remu przerwano drzemk� na s�onecznym stoku, jak kula przelecia� przez drog�; psy zboczy�y nieco na widok �miertelnego wroga, lecz gna�y dalej. Jednak p�d ich zacz�� s�abn��. Wilczar najbli�szy sa� wl�k� si� ju� z trudem, wi�c Wabi no�em przeci�� rzemie� ��cz�cy go z zaprz�giem i pies pozosta� z boku drogi. Dwa inne huski dobywa�y resztek si�, a trzeci coraz bardziej kula�. Szlak czerwienia� plamami krwi. Na twarzy m�odego Indianina pog��bia� si� wyraz rozpaczy. Oczy mia� r�wnie szkar�atne od wysi�ku jak ka�dy z jego ps�w, wargi rozchylone, a nogi, zazwyczaj nie mniej spr�yste od n�g czerwonego jelenia, odmawia�y mu pos�usze�stwa. Z trudem chwytaj�c oddech, coraz cz�ciej wskakiwa� na sanie i coraz kr�cej m�g� biec pomi�dzy jednym wypoczynkiem a drugim. Czu�, �e nadchodzi kres pogoni. Wiedzia�, �e nie do�cignie jad�cych przodem. Z dzikim okrzykiem zach�ty Wabi zeskoczy� z sa�, min�� je w biegu, zmuszaj�c psy do ostatniego wysi�ku. Tutaj w�a�nie szlak wynurza� si� spo�r�d drzew i ca�ymi milami przecina� bia��, otwart� przestrze� jeziora Nipigon. Bardzo daleko, w�r�d l�nienia �niegu i s�o�ca, porusza� si� jaki� przedmiot; p�o�lep�e oczy Wabigoona rozr�nia�y tylko nik��, czarn� smug�, ale ch�opak wiedzia�, �e to s� w�a�nie sanie wioz�ce poczt� z Wabinosh House. Pr�bowa� krzycze�, lecz g�os jego ni�s� najwy�ej o sto krok�w. Zachwia� si�, poczu� raptem w nogach olbrzymi ci�ar i pad� na �nieg. Wierna sfora otoczy�a go natychmiast, li��c r�ce pana, a z jej zziajanych pysk�w bi�y k��by oddechu niby tumany pary. Przez chwil� Wabi mia� wra�enie, �e noc zaj�a raptem miejsce dnia: przymkn�� oczy, charczenie ps�w dobiega�o go coraz s�abiej, jakby ca�y zaprz�g znacznie si� oddali�. Ch�opak lecia� gdzie� w d�, coraz ni�ej i w coraz g�stsz� ciemno��. Walczy� rozpaczliwie z t� niemoc�, chc�c za wszelk� cen� odzyska� cho� troch� si�. Mia� jeszcze tylko jedn� szans�, ostatni�. Zn�w us�ysza� bliski oddech ps�w, wyczu� na twarzy i r�kach dotyk ich j�zyk�w. Powl�k� si� naprz�d na kolanach i d�oniach, macaj�c przed sob� drog� jak �lepiec. Jego w�asne sanki by�y tu�, a w dali poza obr�bem wzroku, mkn�a poczta z Wabinosh House. Z trudem wywik�a� si� z gmatwaniny zaprz�gu. Dotar� do sanek i zacisn�� palce na ch�odnej lufie fuzji. Ostatnia szansa. Ostatnia! Uni�s� karabin do ramienia, mierz�c w niebo, tak by nie postrzeli� ps�w. Wypali� raz, drugi, trzeci. Po pi�tym strzale wyj�� z �adownicy nowe naboje i pali� wci��, a� daleka czarna smuga na jeziorze przystan�a i po chwili zawr�ci�a wstecz. Karabin jednak hucza� bez przerwy; wreszcie lufa sta�a si� gor�ca, a pas z �adunkami opustosza�. Wabiemu z wolna rozja�ni�o si� w oczach. Us�ysza� wo�anie. Wtedy wsta� chwiejnie, wyci�gn�� r�ce i wybe�kota� jakie� imi�, a zaprz�g wioz�cy poczt� z Wabinosh House zatrzyma� si� o kilkadziesi�t krok�w od jego sfory. Z sa� zeskoczy� bia�y ch�opak w wieku Wabigoona. Wydaj�c okrzyki ni to zdumienia, ni to rado�ci, podbieg� do m�odego Indianina i obj�� go ramieniem, gdy ten, zn�w s�abn�c, pada� w �nieg. - Wabi, co si� sta�o? - wo�a�. - Czy� ranny, czy...? Indianin zebra� wszystkie si�y, chc�c przezwyci�y� niemoc. - Rod... - wyszepta�. - Rod... Minnetaki... Przesta� porusza� wargami i zwis� ci�ko w ramionach przyjaciela. - Co si� sta�o, Wabi? M�w! M�w pr�dko! - b�aga� tamten. Twarz mu zbiela�a i g�os dr�a�. - Co si� sta�o z Minnetaki? M�ody Indianin zrobi� jeszcze jeden wysi�ek. Wykrztusi�: - Woongowie uprowadzili Minnetaki... Tu zabrak�o mu tchu i zesztywnia� jak trup. 2. Minnetaki w mocy zb�jc�w Na razie Rod by� pewien, �e Indianin ju� nie �yje. Wabi le�a� bez ruchu i tak blady, �e bia�y ch�opak zacz�� do� m�wi� ze �zami w g�osie. Pocztarz ukl�k� obok dwu przyjaci�. Wsun�� d�o� pod kurtk� Wabigoona, wyczeka� chwil� i oznajmi�: - �yje! Szybko wyj�� z kieszeni ma�� metalow� flaszk�, odkorkowa� j�, przy�o�y� do warg Indianina i wla� w usta par� kropel p�ynu. Lekarstwo odnios�o niemal natychmiastowy skutek. Wabi otworzy� oczy, spojrza� na surow� twarz pocztarza i zn�w zamkn�� powieki. Pocztarz z wyrazem ulgi wskaza� d�oni� psy z Wabinosh House. Wyczerpane zwierz�ta wyci�gn�y si� na �niegu, z�o�ywszy �by mi�dzy przednie �apy. Nawet obecno�� drugiej sfory nie zdo�a�a ich wyrwa� z odr�twienia. Mo�na by s�dzi�, �e wszystkie pozdycha�y, gdyby nie to, �e boki wydyma�y si� im kurczowo. - On nie jest chory ani ranny! - zawo�a� pocztarz. - Prosz� spojrze� na psy. On tylko bieg� wraz z nimi, bieg� p�ty, a� upad�. To zapewnienie tylko cz�ciowo uspokoi�o Roda. Czu�, �e Wabi z wolna powraca do �ycia, lecz widok zziajanej i krwawi�cej sfory oraz ostatnie s�owa m�odego Indianina nape�nia�y go l�kiem. Co si� sta�o z Minnetaki? Dlaczego Wabi gna� za nim tak daleko? Po co �ciga� go do ostatniego tchu? Czy Minnetaki umar�a? Czy Woongowie zamordowali �liczn� siostr� Wabigoona? Uparcie b�aga� przyjaciela o wyja�nienia, a� wreszcie pocztarz odsun�� go i zani�s� Wabiego do swoich sa�. - Prosz� u�ama� troch� ga��zi z tamtych sosen - komenderowa�. - Trzeba go napoi� czym� ciep�ym, natrze� mocno i owin�� w futra. �le z nim, doprawdy �le... Rod nie czeka� d�u�ej, lecz pobieg� czym pr�dzej do wskazanej k�py drzew. Pomi�dzy sosnami znalaz� sporo brz�z, odar� szybko nar�cze kory i nim pocztarz przywi�d� sanie i zdj�� z nich nieprzytomnego Wabigoona, ogie� p�on�� ju� ra�nie. Podczas gdy pocztarz rozbiera� m�odego Indianina i otula� go potem w mi�kkie nied�wiedzie futra, Rod rzuca� w ogie� nar�cza suszu, a� ciep�o p�omieni rozesz�o si� na kilkana�cie krok�w w kr�g. Po up�ywie paru minut nad ogniskiem topnia� garnek lodu, a pocztarz otwiera� puszk� skondensowanej zupy. Z twarzy Wabigoona znik�a �miertelna blado��. Rod, kt�ry kl�cza� tu� obok, cieszy� si� widz�c, jak spomi�dzy rozchylonych warg przyjaciela wydobywa si� coraz regularniejszy oddech. Pr�cz rado�ci jednak czu� ogromn� trwog�. Co si� sta�o z Minnetaki? Patrz�c, jak Wabigoon z wolna przytomnieje, raz po raz zadawa� sobie to pytanie. P�niej cofn�� si� my�l� wstecz i niemal w jednej chwili obj�� pami�ci� wszystkie zdarzenia ubieg�ego roku. By� oto znowu w Detroit wraz z matk�. Po raz pierwszy spotka� Wabiego - syna agenta Anglika oraz pi�knej ksi�niczki india�skiej. M�ody p�krwi Indianin mia� uzupe�ni� swe wykszta�cenie w�r�d cywilizacji. Wspomnia� przyja��, jaka si� mi�dzy nimi zawi�za�a, my�la� o tygodniach i miesi�cach wsp�lnych nauk oraz o d�ugich pogaw�dkach na temat niezwyk�ych przyg�d, kt�re czekaj� ich obu w ojczy�nie Wabigoona na Dalekiej P�nocy. Istotnie, prze�yli niema�o przyg�d, gdy jako �owcy wilk�w wraz z Mukokim stawili czo�o niebezpiecze�stwom zamarz�ych pustkowi. Ws�uchuj�c si� w oddech Wabiego, Rod my�la� o niezwyk�ej je�dzie cz�nem od kra�ca kultury do serca g�uszy, przypomnia� sobie, jak po raz pierwszy ujrza� �osia, jak zabi� nied�wiedzia i jak spotka� �liczn� Minnetaki. Pociemnia�o mu w oczach i serce zabi�o mu gwa�townie, gdy wyobrazi� sobie, co mog�o si� z ni� sta�. Widzia� j� teraz niby na jawie, tak� jak przy pierwszym spotkaniu, gdy wyp�yn�a im naprzeciw. S�o�ce l�ni�o w jej ciemnych w�osach, policzki p�on�y podnieceniem, oczy i z�by b�yska�y w powitalnym u�miechu. Przypomnia� sobie chwil�, gdy kapelusz wpad� mu do wody, a ona wy�owi�a go wios�em. Potem przypomnia� sobie dni, kiedy wraz z Minnetaki zwiedza� las otaczaj�cy faktori�, prze�ywa� powt�rnie porwanie dziewczyny, straszn� walk� z Woongami i jej pomy�lny wynik. My�la� p�niej o niezwyk�ych przygodach, kt�rych dozna� w towarzystwie Mukiego i Wabigoona: o miesi�cach sp�dzonych w g�uszy, o �owach, o zaciek�ej bitwie z Woongami, o starej chacie pe�nej szkielet�w i o znalezionym w d�oni ko�ciotrupa skrawku kory brzozowej, na kt�rym widnia� plan drogi wiod�cej ku krainie z�ota. Instynktownie zanurzy� teraz d�o� w kieszeni, by si� upewni�, �e nie straci� dok�adnej kopii tego planu, przerysowanej w swoim czasie z orygina�u. Mia� przecie wkr�tce wr�ci� na Dalek� P�noc, by wraz z dwoma Indianami ruszy� na romantyczn� wypraw� po z�ote runo. Ale oto zapomnia� ju� o skarbie, gdy� cia�em Wabigoona wstrz�sn�� nag�y dreszcz. Jeszcze chwila i m�ody Indianin otworzy� oczy, spojrza� w twarz Roda i u�miechn�� si� lekko. Spr�bowa� m�wi�, lecz nie zdo�a� wykrztusi� ani s�owa i ponownie zamkn�� powieki. Niespe�na dwadzie�cia cztery godziny temu po�egna� si� z Wabim w Wabinosh House; m�ody Indianin by� wtedy w pe�ni si�, zahartowany d�ugim pobytem w�r�d �nie�nych pustkowi, kipi�cy �yciem i niecierpliwie wyczekuj�cy wiosny, by ruszy� raz jeszcze na Dalek�, niezbadan� P�noc. I nagle co za zmiana. Nabieg�e krwi� oczy przyjaciela, wychudzenie jego rys�w, martwota r�k - wszystko to wywo�a�o u Rodryga dreszcz trwogi. Czy mo�liwe, �eby cz�owiek tak si� przeobrazi� w ci�gu paru kr�tkich godzin? I gdzie jest Mukoki, wierny stary druh, spod opieki kt�rego Wabi tylko z rzadka si� wymyka�? Zdawa�o si�, �e min�a dobra godzina, nim Wabi zn�w otworzy� oczy, i to tylko na chwil�. Tym razem Rod �agodnie uni�s� go w ramionach, a pocztarz przy�o�y� do warg chorego kubek gor�cej zupy. Ciep�y pokarm wla� nowe si�y w cia�o wyczerpanego ch�opca. Na razie pi� bardzo wolno, potem ra�niej, a gdy sko�czy�, spr�bowa� ju� usi���. - Wypi�bym jeszcze - rzek� s�abo. - To bardzo dobre... Drugi kubek prze�kn�� o wiele pr�dzej. Potem siad�, przeci�gn�� ramiona i przy wydatnej pomocy Roda zdo�a� wsta�. Gdy spojrza� na przyjaciela, w jego nabieg�ych krwi� oczach l�ni� dziwny blask. - Ba�em si�, �e ci� nie z�api�. - Co si� sta�o, Wabi? M�wi�e� o Minnetaki... - Zosta�a porwana przez Woong�w! Sam Woonga wzi�� j� do niewoli i uwozi teraz na p�noc. Rod, tylko ty mo�esz j� ocali�...! - Tylko ja mog� j� ocali�? - wyrzek� Rod zdumiony. - Jak to, Wabi? - S�uchaj! - krzykn�� m�ody Indianin �ciskaj�c go za rami�. - Pami�tasz, jak po bitwie z Woongami i ucieczce z parowu umykali�my na po�udnie i jak nast�pnego dnia znalaz�e� �wie�y trop? Szed�e� wtedy na polowanie, by zdoby� t�uszcz do opatrzenia rany Mukiego. M�wi�e� nam, �e posuwa�e� si� za �ladem i �e po pewnym czasie w�drowcy spotkali si� z kilkoma lud�mi w rakietach �nie�nych. M�wi�e�, �e widzia�e� na �niegu wg��bienie podobne do odcisk�w st�p Minnetaki. Gdy dotarli�my do faktorii, powiedziano nam, �e Minnetaki uda�a si� do Kenogami House, i wywnioskowali�my, �e to w�a�nie ludzie z Kenogami wyszli jej na spotkanie. Sta�o si� jednak inaczej. To by�y �lady Woong�w. ...Jeden z poganiaczy zdo�a� umkn�� i cho� ci�ko ranny, wczoraj wieczorem przyni�s� wie�� o napadzie. Niestety, lekarz m�wi, �e biedak nie prze�yje ani dnia. Jedyna nadzieja w tobie! Tylko ty i konaj�cy poganiacz wiecie, gdzie nast�pi� napad. W ci�gu dw�ch dni panowa�a odwil� i szlak mo�e by� zatarty... Ale ty widzia�e� odbicie n�g Minnetaki. Widzia�e� �lady rakiet! Tylko ty jeden wiesz, w jakim kierunku oni poszli... Wabi m�wi� pr�dko, gor�czkowo, a gdy sko�czy�, opad� na sanie zupe�nie wyczerpany. - Gnamy za tob� od �witu, w dwa zaprz�gi - doda� jeszcze. - I niemal zamordowali�my psy. Wreszcie, nie widz�c innego sposobu wybrali�my co t�sze zwierz�ta i pop�dzi�em ju� dalej sam. Mukoki zosta� o dwana�cie mil w tyle. W Rodrygu krew zastyg�a na wiadomo��, �e Minnetaki znajduje si� we w�adzy samego Woongi. Gwa�towna zmiana w twarzy Wabigoona nie dziwi�a go ju� wcale. S�ysza� niejednokrotnie, to od Minnetaki, to zn�w od jej brata, o wielkiej nienawi�ci, kt�r� krwio�erczy Woonga �ywi� wzgl�dem wszystkich mieszka�c�w Wabinosh House. Zreszt� w ci�gu ostatniej zimy przekona� si� o niej osobi�cie. Bra� udzia� w walce, widzia� trupy i rannych i omal nie pad� ofiar� zemsty Woongi. Teraz jednak my�la� o czym innym. Wspomina� pow�d zatargu i co� zd�awi�o mu gard�o tak silnie, �e nawet nie pr�bowa� m�wi�. Przed wielu laty m�ody Anglik Jerzy Newsome przyby� do Wabinosh House, gdzie pozna� i pokocha� pi�kn� india�sk� ksi�niczk�, kt�ra pokochawszy go r�wnie�, zosta�a wkr�tce jego �on�. Woonga, w�dz wojowniczego plemienia, ubiega� si� tak�e o r�k� �licznej Indianki, a gdy zosta� pokonany przez bia�ego przybysza, jego dzikie serce zap�on�o zemst� i nienawi�ci�. Odt�d zacz�o si� istne polowanie na mieszka�c�w Wabinosh House. Ludzie Woongi z my�liwych i traper�w stali si� mordercami, a w ca�ej okolicy znano ich pod mianem Woong�w. Walka trwa�a latami. W�dz Woonga niby jastrz�b kr��y� wok� faktorii, pope�niaj�c mord, to zn�w kradzie� i wci�� szukaj�c sposobno�ci, by porwa� �on� lub dzieci agenta. Nie tak dawno Rod zdo�a� ocali� Minnetaki. Teraz jednak dosta�a si� nieodwo�alnie w r�ce z�oczy�c�w, kt�rzy wlekli j� na Dalek� P�noc, w niezbadan� krain�, sk�d nigdy zapewne nie mia�a wr�ci�. Rod zwr�ci� si� do Wabigoona, zaciskaj�c pi�ci, z l�ni�cymi oczyma. - Znajd� �lad, Wabi! Znajd� na pewno! I p�jdziemy a� na biegun, je�li tak b�dzie trzeba. Zwyci�yli�my Woong�w w parowie, zwyci�ymy ich i teraz. Odbierzemy Minnetaki, cho�by�my jej mieli szuka� a� do dnia s�du ostatecznego! Z dala dobieg� ku nim trzask bata, niby rewolwerowy strza�, i krzyk ludzki. Wszyscy trzej nas�uchiwali uwa�nie jaki� czas. Krzyk si� powt�rzy�. - To Mukoki - rzek� Wabi. - Mukoki i drugi zaprz�g. 3. Na tropie Woong�w G�os zbli�a� si� przerywany trzaskiem bata, kt�rym Muki nagli� do biegu wyczerpan� sfor�. Jeszcze chwila i stary my�liwiec wraz z zaprz�giem pojawi� si� na otwartej przestrzeni, a obaj ch�opcy skoczyli mu na spotkanie. Rod zauwa�y�, �e ma�o brak�o, a Muki pad�by na szlaku tak jak Wabi. Obaj zaprowadzili wiernego Indianina do sa� zarzuconych stosem futer i usadowili go wygodnie w oczekiwaniu na posi�ek. - Z�apa�e� go! - chichota� Mukoki rado�nie. - Z�apa�e� szybko. - I przy tej okazji omal nie skona� z wyczerpania - doda� Rod. - A teraz - tu spojrza� kolejno na obu towarzyszy - m�wcie, co mamy robi�? - Nale�y niezw�ocznie odnale�� trop Woong�w - rzek� Wabi. - Ka�da minuta jest droga, a godzina sp�nienia mo�e mie� fatalny skutek. - Ale psy? - We�cie moje - przerwa� pocztarz. - Jest ich sze��, wszystko mocne zwierz�ta i nie przem�czone. Mo�ecie do nich doda� par� w�asnych ps�w, a ja zabior� pozosta�e, aby odwie�� poczt�. Radzi�bym wam jednak wypocz�� godzin� lub dwie, posili� si� i nakarmi� sfor�. Potem pojedziecie szybciej. Mukoki kiwn�� g�ow� na znak zgody, a Rod zacz�� wnet gromadzi� paliwo na ogie�. Ob�z zawrza� �yciem. Pocztarz rozpakowywa� zapasy, a Wabi i Mukoki wybrali trzy spo�r�d swoich najlepszych ps�w. Wilczary z Wabinosh House by�y bardzo zg�odnia�e, tote� na widok wielkiego kawa�a mi�sa, kt�ry pocztarz w�a�nie ci�� na cz�ci, podnios�y taki gwa�t, �e zag�uszy�y prawie ludzkie g�osy. Ka�dy pies dosta� funt mi�sa, a reszt� zawieszono ponad rozpalonymi w�glami, kt�re w tym celu odgarni�to na bok z zarzewia ogniska. Tymczasem Rod r�ba� gruby l�d jeziora w poszukiwaniu wody. Po pewnym czasie Wabi odnalaz� go przy tej robocie. - Nasze sanie ju� gotowe - oznajmi�, podczas gdy Rod wypoczywa� chwil�. - Mamy troch� ma�o zapas�w na dziewi�� ps�w i trzech ludzi, ale naboi jest pod dostatkiem. Upolujemy co� po drodze. - W ostateczno�ci kr�lika - rzek� Rod, na nowo bior�c si� do roboty. Jeszcze par� uderze� i woda trysn�a przez szczelin� lodu. Nape�niwszy ni� dwa wiadra, ch�opcy wr�cili do obozu. Gdy uko�czono posi�ek, by�o ju� p�no: cienie wynios�ych cedr�w pada�y daleko na zamarz�� powierzchni� jeziora, a s�o�ce, wcze�nie id�ce na spoczynek, nie grza�o prawie wcale. Trzej my�liwi gotowali si� do drogi. Min�a zaledwie trzecia, lecz panowa� przenikliwy ch��d. Za p� godziny tam, gdzie na razie l�ni�o anemiczne s�o�ce, mia�a pozosta� tylko purpurowa zorza. Na Dalekiej P�nocy noc nadlatuje tak szybko, jakby mia�a skrzyd�a, mrok zda si� namacalnie ogarnia ludzi i przedmioty. Tak w�a�nie sta�o si� i teraz, gdy zaprz�gano psy do sa�, po czym Mukoki, Wabi i Rod po�egnali pocztarza. - Za cztery godziny b�dziecie po drugiej stronie! - wo�a� pocztarz, gdy Mukoki krzykiem nagli� psy do biegu. - Radz� potem za�o�y� ob�z! Mukoki gna� przodem, nadaj�c tempo i ubijaj�c szlak. Wabi siedzia� na saniach, a Rod, najbardziej wypocz�ty z nich trzech, p�dzi� z ty�u. Po chwili zbli�y� si� do m�odego Indianina i wci�� biegn�c, po�o�y� mu d�o� na ramieniu. - Czy znajdziemy jutro... nasz stary ob�z na r�wninie? - pyta� przerywaj�c w p� zdania, by nabra� tchu. - Tak - powiedzia� Wabi - Mukoki poprowadzi nas najkr�tsz� drog�. Potem wszystko b�dzie ju� zale�a�o tylko od ciebie. Rod wr�ci� na utarty szlak za saniami: tu oddycha� o wiele �atwiej. Umys� jego pracowa� z nat�eniem. Czy zdo�a odnale�� trop Minnetaki, gdy dotr� do miejsca, gdzie Mukoki leczy� ran� zadan� mu w czasie bitwy z Woongami? By� zupe�nie pewny siebie, a jednak odczu� nieokre�lone podniecenie, gdy stwierdzi�, jak wielkie zmiany wywo�a�o s�o�ce w ci�gu tego dnia. Nerwy czy te� obawa przegranej? Bezwzgl�dnie znajdzie szlak, cho�by ten by� ca�kowicie zatarty! Wola�by jednak, �eby w takim wypadku Wabi lub Mukoki kierowali poszukiwaniami. Obaj Indianie d��yliby do celu z t� niezachwian� pewno�ci�, z jak� lis odnajdzie �wie�y �lad, grubo okryty pokrowcem jesiennych li�ci. Bo je�li zb��dzi?... Drgn�� my�l�c o losie, jaki wtedy czeka�by Minnetaki. Zaledwie przed paroma godzinami by� jednym z najszcz�liwszych ch�opc�w na �wiecie. Wierzy�, �e �liczna siostra Wabiego dojecha�a bezpiecznie do Kenogami House; po�egna� na kr�tki czas przyjaci� z faktorii; ka�da minuta przybli�a�a go do ukochanej matki, zamieszka�ej w dalekim mie�cie na po�udniu. I oto, tak nagle, �e ledwo zdo�a� obj�� my�l� sytuacj�, porwa� go wir przyg�d najtragiczniejszych, by� mo�e, jakie prze�ywa� kiedykolwiek. Podniecony, wyprzedzi� sanki i przynagla� Mukiego. Co dziesi�� minut jad�cy na saniach zmienia� miejsce z kt�rym� z biegn�cych, tak �e ka�dy z trzech przyjaci� mia� co p� godziny par� chwil wypoczynku. Czerwona zorza na po�udnio-zachodzie gas�a szybko; mrok g�stnia�. Daleko przed nimi, jak ogromna p�achta cz�ciowo pogr��ona w ciemno�ci, rozpo�ciera�a si� pokryta lodem i �niegiem powierzchnia jeziora Nipigon. Brakowa�o tu drzew i ska�, kt�re by oznaczy�y kierunek na tej bezdro�nej pustyni, a mimo to zar�wno Mukoki, jak i Wabi nie wahali si� ani chwili. Na niebie zab�ys�y jaskrawe gwiazdy: purpurowy dysk ksi�yca jak ognista kula wytrysn�� ponad �niegi i bory. Mila p�yn�a za mil�, godzina za godzin�, a bieg przez jezioro Nipigon trwa� bezustannie, przerywany tylko dla ka�dego z uczestnik�w kr�tkimi chwilami wypoczynku. Ksi�yc wzni�s� si� wy�ej; jego czerwie� zblad�a i przybra�a delikatny, r�owy odcie�; potem tarcza b�ysn�a biel�, a� wreszcie, stoj�c ju� u szczytu swej w�dr�wki, l�ni�a jak klejnot wykuty ze z�ota i srebra. W przepychu tych blask�w pustynia lodowa i �nie�na migota�a bez ustanku. Panowa�a zupe�na cisza. Brzmia� jedynie skrzyp p��z, mi�kki tupot psich �ap obutych w sk�rzane mokasyny i czasem d�wi�k paru kr�tkich s��w rzuconych przez Roda lub jego towarzyszy. Zegarek bia�ego ch�opca wskazywa� par� minut po �smej, gdy jezioro przed nimi zacz�o zmienia� wygl�d. Wabi, siedz�cy w�a�nie na saniach, pierwszy to zauwa�y� i krzykn�� w stron� Roda: - Oto las! Jeste�my po drugiej stronie! Na te s�owa zm�czone psy nabra�y, zda si�, nowych si�, a czo�owy wilczar zaskowyta� rado�nie. Wo� �ywicy i szyszek stawa�a si� coraz silniejsza. W bia�ej po�wiacie ostre wierzcho�ki drzew rysowa�y si� coraz wyra�niej, w miar� jak sanie mkn�y naprz�d. W pi�� minut p�niej ca�y zaprz�g dobieg� do brzegu i stan�� zbity w zziajany k��b. Tego dnia psy i ludzie z Wabinosh House zrobili sze��dziesi�t mil drogi. - Tu rozbijemy ob�z - powiedzia� Wabi padaj�c na sanki. - Tu rozbijemy ob�z, bo inaczej skonam na szlaku! Muki, cho� wyczerpany do ostatka, uj�� w d�o� siekier�. - Teraz nie wolno wypoczywa� - przestrzega�. - Zbyt jeste�my zm�czeni! Je�li si�dziemy cho� na chwil�, nie wstaniemy potem. Najpierw za�o�ymy ob�z, a potem b�dziemy wypoczywa�. - Masz racj�, Muki! - krzykn�� Wabigoon, zrywaj�c si� z udanym zapa�em. - Je�li posiedz� z pi�� minut, zasn� natychmiast. Rod, u�� ognisko! Muki i ja zbudujemy sza�as! Nie up�yn�o nawet p� godziny, a ju� sza�as z ga��zi jod�owych by� got�w, przed wej�ciem za� p�on�� ogie� rozsiewaj�c �wiat�o i ciep�o na dwadzie�cia krok�w wko�o. Z g��bi boru trzej w�drowcy wsp�lnymi si�ami przywlekli kilka mniejszych pni. Zaledwie rzucono je w p�omienie, ju� Wabi i Mukoki, owini�ci w futra, legli pod sza�asem na �ci�ce pachn�cej �ywic�. W tym dniu Rod nie mia� tak wyczerpuj�cych przej�� jak obaj jego towarzysze, tote� gdy tamci zasn�li, bia�y ch�opak, siad�szy tu� przy ogniu, my�la� zn�w o dziwnych kolejach swego losu i patrzy�, jak dr��cy blask p�omieni tworzy na ciemnym tle otaczaj�cych drzew tysi�ce dziwacznych kszta�t�w. Psy przype�z�y do tl�cych g�owni i le�a�y tak cicho, jakby �ycie ju� uciek�o z ich burych cielsk. Z daleka dobiega�o samotne wycie wilka. Olbrzymia bia�a sowa poszybowa�a w pobli�u obozu, hukaj�c ob��kanym, na p� ludzkim g�osem. Drzewa trzaska�y na t�ej�cym mrozie, lecz ani ten trzask, ani wycie wilka, ani zew koszmarnego ptaka nie zdo�a�y obudzi� �pi�cych. Up�yn�a godzina, a Rod wci�� jeszcze siedzia� przy ogniu z karabinem z�o�onym w poprzek kolan. Przez ten czas jego wyobra�nia odtworzy�a tysi�ce obraz�w. My�l nie przesta�a dzia�a� ani na chwil�. K�dy�, w g�uszy, by� inny ob�z, gdzie r�wnie� p�on�o ognisko, i w tym obozie wi�ziono Minnetaki. Nieokre�lone przeczucie m�wi�o mu, �e dziewczyna czuwa i my�l� d��y do swych przyjaci�. Czy by� to sen, czy tak zwana telepatia* [*Telepatia - nie wyja�nione naukowo zjawisko przekazywania my�li bez po�rednictwa zmys��w lub �widzenia� przedmiot�w bez obserwacji wzrokowej.] zarysowa�a w jego m�zgu nast�puj�cy obraz? Zobaczy� dziewczyn� siedz�c� przy ognisku. Jej pi�kne w�osy, l�ni�ce w blasku p�omienia g��bok� czerni�, by�y przerzucone przez rami�. Patrzy�a nieprzytomnie w ogie�, jakby lada chwila gotowa we� skoczy�, a tu� za Minnetaki, tak blisko, �e m�g� j� dotkn�� wyci�gni�t� r�k�, znajdowa� si� m�czyzna, na kt�rego widok Rod zadr�a� pe�en wstr�tu. By� to Woonga, w�dz zb�jeckiego plemienia. M�wi� co�. Jego czerwona twarz mia�a demoniczny wyraz. Wyci�ga� rami�. Krzykn�wszy tak g�o�no, �e a� psy si� zbudzi�y, Rod skoczy� na r�wne nogi. Dr�a� jak w febrze. Czy�by to by� sen? Przypomnia� sobie koszmar, jaki go nawiedzi� kiedy� w tajemniczym parowie. Pr�no stara� si� przezwyci�y� zdenerwowanie i strach. Dlaczego Woonga wyci�gn�� rami� w stron� Minnetaki? Pr�bowa� zrzuci� gniot�cy ci�ar. Grzeba� kijem w ognisku, a� k��by iskier buchn�y wysoko w mroczn� g�stw� konar�w, i doda� ca�e nar�cze suszu. Potem usiad� i po raz dwudziesty od chwili wyjazdu z Wabinosh House wyci�gn�� z kieszeni plan, kt�ry mia� ich prowadzi� na poszukiwanie z�ota. Zdoby� go kiedy� dzi�ki sennym widziad�om i obecnie my�l o tym zdarzeniu by�a dla niego przykra. Przed chwil� widzia� Minnetaki tak wyra�nie, jakby siedzia�a obok. Got�w by� prawie pos�a� kul� w g�ow� czerwonosk�rego opryszka w chwili, gdy ten wyci�ga� r�k� ku m�odej dziewczynie. Zn�w podsyci� ogie�, rozbudzi� jednego z ps�w, by wyczu� lepiej obecno�� �ywej istoty, i po�o�y� si� wreszcie mi�dzy Mukokim a Wabim, pr�buj�c zasn��. W ci�gu kilku nast�pnych godzin zdrzemn�� si� jedynie na par� chwil. Ilekro� traci� przytomno��, zaraz pojawia�a si� przed nim Minnetaki. Widzia� j� zawsze tak samo, przy ogniu; walczy�a zaciekle, by si� uwolni� z pot�nych obj�� Woongi. W pewnej chwili b�jka mi�dzy m�od� dziewczyn� a mocarnym Indianinem sta�a si� niezwykle gwa�towana. Wreszcie Woonga porwa� Minnetaki na r�ce i znikn�� wraz z ni� w mroku le�nym. Rod zbudzi� si� i nie pr�bowa� ju� nawet usn��. Min�a dopiero p�noc. Jego towarzysze wypoczywali od czterech godzin. Za godzin� postanowi� ich zbudzi�. Po cichu zacz�� przygotowywa� �niadanie i karmi� psy. O p� do drugiej potrz�sn�� Wabiego za rami�. - Wstawaj! - zawo�a�, gdy m�ody Indianin usiad� na pos�aniu. - Pora rusza�! Gdy Wabi i Mukoki znale�li si� wraz z nim przy ogniu, Rod pr�bowa� opanowa� podniecone nerwy. Postanowi� nie m�wi� im o swych widzeniach, gdy� i tak mieli do�� trosk. Lecz postanowi� r�wnie� si� spieszy�. Pierwszy sko�czy� �niadanie, pierwszy zakrz�tn�� si� ko�o ps�w, a gdy Mukoki ruszy� w drog� przez las, na czele zaprz�gu, bieg� tu� za nim, nagl�c do wi�kszego wysi�ku. - Jak daleko jeste�my od obozu, Muki? - pyta�. - Cztery godziny, dwadzie�cia mil - odpowiedzia� lakonicznie stary my�liwiec. - Dwadzie�cia mil... Powinni�my tam by� o brzasku. Mukoki nic nie odpowiedzia�, lecz przy�pieszy� biegu. Krajobraz zmieni� si�: cedry i jod�y ust�pi�y miejsca nagiej r�wninie rozes�anej na przestrzeni paru mil. Ksi�yc �wieci� jeszcze ca�� godzin�; potem w miar� jak gin�� na zachodnim sk�onie nieba, mrok g�stnia�, a� wreszcie tylko gwiazdy znaczy�y drog� pogoni. Potem i te zacz�y bledn��. Mukoki wstrzyma� na szczycie wzg�rza zdyszany zaprz�g i wskaza� na p�noc. - Preria... Wszyscy trzej stali chwil� w milczeniu, spogl�daj�c w mroczn� dal nizin, kt�re s�a�y si� niemal bez przerwy a� do Zatoki Hudsona. Rod czu� podniecenie wywo�ane tajemniczym romantyzmem dzikiej g�uszy, si�gaj�cej o setki mil na p�noc, gdzie nie st�pa�a prawie stopa bia�ego cz�owieka. Przed nim, spowity w mrok nocy, spa� ogromny, niezbadany kraj, ziemia, kt�rej przesz�o�� bieg lat pokry� zagadkow� patyn�. Co za dramaty kryje ta milcz�ca pustka? Co za skarby tam istniej�? Przed p�wiekiem ludzie, kt�rych szkielety znaleziono w starej chacie, stawili czo�o niebezpiecze�stwom dziewiczych pustkowi. K�dy�, o setki mil w g��b ciemnej r�wniny, znale�li z�oto, to z�oto, kt�re po odkryciu planu z kory brzozowej przypad�o w udziale Rodrygowi i jego towarzyszom. I k�dy� tam daleko jest Minnetaki... Zaledwie przed paroma dniami trzej my�liwcy umykali t� sam� r�wnin� przed krwio�ercz� band� Woong�w. Teraz przemierzali j� powt�rnie, szybciej jeszcze, gdy� mieli sanie i psy. Po pewnym czasie zreszt� Mukoki zwolni� tempo tak bardzo, �e szed� ju� tylko spacerowym krokiem. Wyt�a� wzrok. Nieraz zatrzymywa� psy i sam jeden zapuszcza� si� to na prawo, to na lewo od szlaku. Nie odzywa� si� wcale do towarzyszy, a zar�wno Rod, jak i Wabi zachowywali ca�kowite milczenie. Wiedzieli bez pyta�, �e stary ob�z ju� blisko. Jak do�wiadczony my�liwiec nie wydaje d�wi�ku i nie czyni zbytecznych gest�w, gdy jego pies odnajduje zatarty trop - tak oni przestrzegali bezwzgl�dnej ciszy, podczas gdy Mukoki, najwytrawniejszy �owca w ca�ej okolicy, z wolna prowadzi� ich naprz�d. Ostatnie gwiazdy zgas�y. Na jaki� czas czer� nocy sta�a si� g��bsza, po czym na po�udnio- wschodzie zap�on�� pierwszy, s�aby odblask zorzy porannej. W tych stronach dzie� rodzi si� r�wnie szybko jak noc i wkr�tce ju� by�o tak jasno, �e Mukoki ruszy� k�usem. Jeszcze chwila i przed nim na bia�ej r�wninie wyros�a k�pa iglastych drzew. Zar�wno Rod, jak i Wabi nie domy�li� si� niczego, a� stary my�liwy z wyrazem triumfu na twarzy wstrzyma� psy u skraju g�stwy. - Ob�z! - wyszepta� Wabi. - Ob�z. G�osem, kt�ry dygota� od hamowanego podniecenia, m�ody Indianin zwr�ci� si� do Rodryga Drew. - Rod! Ca�a nadzieja w tobie! Mukoki zbli�a� si� r�wnie�. - Tu ob�z! - rzek�. - A teraz gdzie szlak Minnetaki? Oczy starego my�liwca l�ni�y gor�czkowo. - No gdzie? O kilkana�cie krok�w sta� sza�as jod�owy, zbudowany przed dziesi�cioma dniami. To by�o jednak wszystko. Na �niegu nie pozosta� najmniejszy �lad. Ciep�e s�o�ce zatar�o wszelkie tropy. Je�li ich �lady znik�y, jak�e znale�� delikatne wg��bienie ma�ych n�ek Minnetaki? W g��bi serca Rod modli� si� o pomoc. 4. Cz�owiek - nied�wied� Musz� poczeka�, a� si� rozja�ni - rzek� Rod. Stara� si� opanowa� wzburzone nerwy i odzyska� stracon� pewno�� siebie. - Zjemy teraz �niadanie - zaproponowa� Wabi. - Mamy zimn� piecze�, wi�c nie potrzebujemy rozpala� ognia. Rod pierwszy sko�czy� je��, po czym wzi�� karabin i wyszed� z g�stwy. Wabi zrobi� ruch, jakby chcia� i�� za nim, lecz Mukoki go zatrzyma�. W oczach mia� chytre ogniki. - Lepiej niech b�dzie sam - przestrzega�. L�ni�ce czerwieni� s�o�ce sta�o wysoko nad lasem i Rod m�g� teraz zatoczy� wzrokiem du�y kr�g. Podobnie wyszed� spomi�dzy cedr�w w dniu, gdy d���c na polowanie znalaz� trop Minnetaki. O mil� na przedzie widzia� o�nie�one wzg�rze, gdzie szuka� �osi. To wzg�rze by�o pierwszym punktem wytycznym, tote� po�pieszy� ku niemu, podczas gdy Wabi i Mukoki szli daleko w tyle, wiod�c sanie i psy. Nim dotar� na szczyt, straci� prawie oddech. Rado�nie spojrza� ku p�nocy. Tego popo�udnia, gdy odnalaz� tajemniczy trop, d��y� w�a�nie w tamtym kierunku. Ale jego oczy nie napotka�y �adnych znajomych szczeg��w; �adne za�amania gruntu lub osobliwe drzewa nie znaczy�y kierunku �wczesnej w�dr�wki. Pr�no bobrowa� wzd�u� g�rskiego garbu, staraj�c si� odkry� jakie� �lady swego pobytu. Wszystko znik�o. S�o�ce zniweczy�o wszelk� nadziej�. By� rad, �e Wabi i Mukoki znajduj� si� u st�p wzg�rza, wiedzia� bowiem, �e ma �zy w oczach. Los Minnetaki le�a� w jego r�ku, a on zawi�d�. Ba� si� spotka� towarzyszy, gdy� nie chcia�, by zobaczyli jego twarz. Po raz pierwszy w �yciu dzielny Rodryg Drew pomy�la� o samob�jstwie. Raptem, gdy jego oczy w poszukiwaniu znajomego przedmiotu sun�y poprzez niesko�czon� �nie�n� pustk�, zobaczy� co�, co w dali w porannym s�o�cu l�ni�o niby szklana tafla. Krzykn�� rado�nie. Teraz pami�ta�, �e ju� poprzednio zauwa�y� to dziwaczne l�nienie, �e uda� si� ku niemu, id�c prosto w d� stoku, i �e znalaz� bry�k� lodu zamarz�� na zboczu ska�y, gdzie latem zapewne bi�o �r�d�o. Nie czekaj�c na towarzyszy zbieg� w d� pochy�o�ci i niby jele� pomkn�� przez w�ski pas prerii. Po pi�ciu minutach biegu znalaz� si� u st�p ska�y i tu stan�� na chwil�, a serce wali�o mu w piersi jak m�otem. Tu� za tym �r�de�kiem po raz pierwszy ujrza� dziwny trop. Na �niegu nie by�o teraz �adnych �lad�w, ale Rod widzia� inne rzeczy, kt�re kierowa�y jego krokami: ogromny g�az rysuj�cy si� ostro na tle bia�ego chaosu, martw� topol�, co w�wczas zast�pi�a mu drog�, i wreszcie, o p� mili na przedzie, skraj g�stego boru. Odwr�ci� si� i gwa�townie zamacha� r�koma w stron� obu Indian pozosta�ych daleko w tyle. Potem pobieg�, a gdy dosi�gn�� lasu, powt�rzy� ten sam manewr, wyra�aj�c rado�� g�o�nym krzykiem. Oto pie�, na kt�rym siedzia�a Minnetaki w oczekiwaniu na zwyci�zc�w. Rod oznaczy� nawet dok�adnie skrawek ziemi tu� u wystaj�cego korzenia, gdzie spoczywa�y jej nogi. Czerwonosk�rzy oraz ich je�cy zatrzymali si� tu na kr�tki czas i rozpalili ogie�, a tak wiele st�p ubi�o �nieg, �e tu i �wdzie pozosta�y jeszcze wyra�ne �lady. Gdy Mukoki i Wabigoon podeszli bli�ej, Rod wskaza� im te tropy. Jaki� czas �aden nie wym�wi� ani s�owa. Stary my�liwiec, zgi�ty tak, �e jego oczy znajdowa�y si� tu� nad ziemi�, bada� cal po calu ma�� polank�, na kt�rej p�on�o ognisko Woong�w. Gdy wyprostowa� si� wreszcie, na jego twarzy malowa�o si� ogromne zdumienie. Ch�opcy zauwa�yli, �e p�zatare �lady wyjawi�y mu rzecz niezmiernie dziwn�, maj�c� by� mo�e donios�e znaczenie. - Co si� sta�o, Muki? - spyta� m�ody Indianin. Mukoki nic nie odpowiedzia�, lecz wr�ciwszy ku zw�glonym resztkom ogniska, przykucn�� i powt�rzy� badania, przeprowadzaj�c je jeszcze bardziej drobiazgowo ni� przedtem. Gdy wsta�, zn�w mia� na twarzy wyraz g��bokiego zdumienia. - Tylko sze�ciu! - wykrzykn��. - Dw�ch poganiaczy z Wabinosh House i czterech Woong�w! - Ale� ranny poganiacz twierdzi�, �e napastnik�w by�o co najmniej tuzin! - rzek� Wabi. Stary my�liwiec zachichota�, a twarz jego pokry�y ironiczne zmarszczki. - Poganiacz k�amie - o�wiadczy�. - Uciek� zaraz na pocz�tku walki. Gdy zmyka�, postrzelono go z ty�u. Wskaza� d�oni� ch�odn� g��b boru. - Tam nie ma s�o�ca. �atwo b�dzie i�� tropem. Ruchy Mukiego cechowa�a teraz absolutna pewno�� siebie. Oczy mu l�ni�y, ale by� to p�omie� walki, nie za� gor�czka ja�owego podniecenia. Rod widzia� ju� podobny wyraz na twarzy starego my�liwca wtedy, gdy gotowa� si� do walki, by oswobodzi� Wabiego. Teraz mieli ocali� Minnetaki. Wiedzia�, co oznacza podobne przedsi�wzi�cie. Ostro�nie dali nurka w le�n� g�stw�, wyt�aj�c wzrok i s�uch. Jak s�usznie przewidzia� Muki, trop czerwonosk�rych by� zupe�nie wyra�ny. Poniewa� Woongowie zabrali obie pary zb�dnych sa�, Rod wiedzia�, �e na jednych jedzie Minnetaki. Zaledwie uszli sto krok�w, gdy Mukoki, id�c przodem, stan�� nagle. W poprzek tropu le�a�o martwe cia�o m�czyzny. Wystarczy� jeden rzut oka na twarz obr�con� ku g�rze, by pozna�, �e to poganiacz z Wabinosh House. - Czaszka roz�upana! - rzek� Mukoki oprowadzaj�c zaprz�g wok� trupa. - Pewnie zamordowano go siekier�. Psy, mijaj�c zabitego, sapa�y i je�y�y sier��. Rod dr�a�. Mimo woli pomy�la� o losie, jaki m�g� spotka� Minnetaki. Zauwa�y� te�, �e po odnalezieniu trupa Mukoki przy�pieszy� tempo pogoni. Szli ca�� godzin� bez przerwy. Woongowie posuwali si� naprz�d w�skim pasmem, jeden za drugim, wiod�c sanie mi�dzy sob�. Po up�ywie godziny trzej my�liwi ujrzeli pozosta�o�ci nowego obozu: wygas�e resztki ognia i dwa sza�asy z ga��zi cedrowych. Tropy na �niegu by�y tu o wiele �wie�sze; miejscami zdawa�o si� nawet, �e pozostawiono je bardzo niedawno. Nigdzie jednak niepodobna by�a znale�� dowodu obecno�ci porwanej dziewczyny. Ch�opcy zauwa�yli, �e nawet Mukoki nie umie wyt�umaczy�, dlaczego szlak jest tak �wie�y i dlaczego wcale nie wida� odcisk�w n�ek Minnetaki. Stary my�liwy bezustannie przemierza� ob�z we wszystkich kierunkach. �aden szczeg� nie umkn�� jego uwagi. Ogl�da� ka�de wg��bienie gruntu, ka�d� u�aman� ga���. Rod wiedzia�, �e Minnetaki zosta�a porwana przynajmniej przed trzema dniami, tymczasem niekt�re �lady wok� obozu mia�y najwy�ej dob�. Co to znaczy? Tajemniczo�� biegu wypadk�w powa�nie go niepokoi�a. Dlaczego Woongowie przerwali ucieczk�? Dlaczego zdecydowali si� na post�j w pobli�u miejsca zbrodni? Spojrza� na Wabigoona, lecz m�ody Indianin by� r�wnie zaskoczony, jak on sam. I w jego oczach tak�e l�ni� l�k przed czym� nieznanym. Mukoki kucn�� nad zetla�ymi resztkami ogniska. Wsun�� r�ce g��boko mi�dzy popi� i w�gle, a gdy wsta�, uczyni� wymowny ruch w stron� zegarka Roda. - �sma godzina, Muki. - Woongowie byli tu jeszcze ubieg�ej nocy - oznajmi� z wolna stary Indianin. - Opu�cili ob�z cztery godziny temu. Co to mia�o znaczy�? Czy Minnetaki by�a ranna, ranna tak ci�ko, �e Woongowie nie odwa�yli si� ruszy� jej z miejsca? Rod nie zadawa� sobie dalszych pyta�. Nie m�g� tylko opanowa� dr�enia. Mukoki i Wabigoon pierwsi ruszyli dalej, milcz�c, z wyrazem dziwnego skupienia na twarzach. Nie umieli przenikn�� zagadki. Byli natomiast pewni, �e cokolwiek tu zasz�o, depc� ju� po pi�tach zb�jc�w. Ka�dy krok zbli�a� ich do �ciganej bandy, gdy� z ka�d� mil� �lad stawa� si� coraz �wie�szy. Czeka�a ich jednak nowa niespodzianka. Trop si� rozdwaja�. U skraju niewielkiej polany Indianie rozdzielili si� na dwie grupy. Szlak jednych sa� wi�d� na p�noco-wsch�d, szlak drugich na p�noco-zach�d. Na kt�rych saniach jecha�a Minnetaki? Trzej m�czy�ni niepewnie spojrzeli sobie w oczy. Mukoki wskaza� szlak p�nocno-zachodni. - Musimy znale�� jaki� znak pozostawiony przez Minnetaki. Ja p�jd� t�dy, a wy tamt�dy! Rod ruszy� k�usem po tym szlaku, kt�ry wi�d� bardziej na wsch�d. U skraju polany, w miejscu gdzie sanie da�y nurka w g�szcz leszczyny, stan�� nagle i po raz drugi tego ranka krzykn�� rado�nie. Z wystaj�cej ciernistej ga��zi, l�ni�c w s�onecznym blasku, zwisa�o d�ugie, jedwabiste pasmo w�os�w. Rod wyci�gn�� rami�, chc�c je zdj��, ale Wabi mu przeszkodzi�, a za chwil� Mukoki sta� ju� obok. Stary Indianin ostro�nie uj�� w�osy palcami, a jego g��boko osadzone oczy l�ni�y niby dwa �u�le. Jedwabiste pasmo nale�a�o do Minnetaki; �aden z trzech o tym nie w�tpi�. Tylko znaczna ilo�� wydartych w�os�w nape�nia�a ich zgroz� i zdumieniem. Nagle Mukoki szarpn�� lekko i pasmo pozosta�o w jego r�ku. W nast�pnej chwili Mukoki wyda� d�wi�k maj�cy oznacza� najwy�sz� pogard�. By� to przeci�g�y syk, u�ywany jedynie wtedy, gdy znajomo�� angielszczyzny okazywa�a si� niedostateczna. - Minnetaki jest na drugich saniach! Pokaza� ch�opcom koniec ciemnego pasma. - Patrzcie, w�osy zosta�y uci�te, nie wydarte szarpni�ciem. Woonga powiesi� je tutaj, by nam zmyli� drog�. Nie czeka� na odpowied�, lecz pobieg� w kierunku drugiego szlaku, a Wabi i Rod mkn�li tu� za nim. O �wier� mili dalej stary my�liwiec przystan�� i w radosnym milczeniu wskaza� palcem odcisk drobnej stopy, odbitej tu� obok wci�cia p��z. �lady mokasyn�w Minnetaki znajdowali teraz niemal w regularnych odst�pach. Dwaj Woongowie biegli przed saniami i zdawa�o si�, �e siostra Wabigoona korzysta z okazji, by pozostawi� za sob� znaki przeznaczone dla tych, kt�rzy bez w�tpienia po�piesz� jej z pomoc�. Jednak�e w miar� jak szlak wiod�cy na p�noco-wsch�d pozostawa� coraz bardziej w tyle, Rod j�� odczuwa� nieokre�lony niepok�j. A je�li Mukoki si� omyli�? Zazwyczaj wierzy� niezachwianie w rozum i przenikliwo�� starego wojownika, lecz teraz przysz�o mu na my�l, �e gdy Woongowie mogli uci�� pasmo w�os�w Minnetaki, mogli r�wnie dobrze zdj�� jej trzewik. Parokrotnie ju� got�w by� g�o�no wyrazi� swoje w�tpliwo�ci, lecz powstrzymywa� si� widz�c, z jak� pewno�ci� Wabi i Mukoki d��� naprz�d. Wreszcie nie m�g� ju� wytrzyma�. - Wabi, ja wracam! - krzykn�� p�g�osem, r�wnaj�c si� na chwil� z towarzyszem. - Wracam i p�jd� tamtym �ladem! Je�li na przestrzeni mili nie zauwa�� nic szczeg�lnego, zawr�c� i dogoni� was nied�ugo! Pr�no Wabi usi�owa� zachwia� jego decyzj�. Rod upar� si� i po chwili znalaz� si� na polanie. Pod wp�ywem nieokre�lonego przeczucia serce bi�o mu szybciej i oddech sta� si� g��bszy. Mkn�� w�a�nie przez krzewy, w�r�d kt�rych znaleziono pasmo w�os�w Minnetaki. Co� pcha�o go naprz�d, wci�� dalej i dalej, nawet wtedy, gdy ubieg� par� mil nie znalaz�szy nic godnego uwagi: Rod sam nie umia�by wyja�ni�, co mianowicie. Bia�y ch�opak nie by� przes�dny. Nie wierzy� w sny. Jednak, cho� bez widocznego powodu, upewnia� si� coraz bardziej, �e Mukoki pope�ni� b��d i �e Minnetaki znajduje si� na tym szlaku. Kraina, w kt�r� si� zag��bia�, by�a coraz dziksza. Po obu stronach stercza�y skalne garby, poszczerbione, poci�te rozpadlinami, k�dy wiosn� zapewne mkn�y potoki. Rod wyt�a� s�uch i szed� ostro�nie. Przypomnia� sobie niezwyk�� wypraw� do tajemniczego parowu i samotny nocleg przy obozowym ognisku, kiedy to �ni� o starych szkieletach. My�la� w�a�nie o tym okr��aj�c ogromny blok skalny, stoj�cy mu na drodze niby wielki dom. Raptem na �niegu tu� u swych st�p zobaczy� co�, co mu zmrozi�o krew w �y�ach. Po raz drugi w tym dniu ogl�da� wykrzywione agoni� rysy trupa. W poprzek szlaku le�a� zamordowany Indianin, szeroko rozk�adaj�c r�ce, z twarz� zwr�con� wprost ku niebu. �nieg ko�o jego g�owy l�ni� w blasku s�o�ca ohydn� czerwieni�. Rod ze wstr�tem patrzy� dobr� minut� na ten straszny obraz. Nie by�o �adnych oznak walki; �adnych krok�w na �niegu. Cz�owiek zosta� zabity na saniach i jedynym �ladem by� �lad upadku. Kto go zabi�? Czy Minnetaki, ratuj�c siebie, pchn�a no�em swego ciemi�c�? Na chwil� Rod uwierzy�, �e tak w�a�nie by�o. Obejrza� plamy na �niegu i stwierdzi�, �e krew jeszcze nie zakrzep�a. Nabra� st�d przekonania, �e mord zosta� dokonany najwy�ej przed godzin�. Bardzo ostro�nie, cho� jeszcze szybciej pod��y� �ladem sanek, z karabinem ka�dej chwili gotowym do strza�u. Teren sta� si� trudny, miejscami prawie niedost�pny. Jednak sanie wybra�y drog� w�a�nie mi�dzy gmatwanin� g�az�w, a ich dziki kierowca nie zawaha� si� ani chwili w wyborze kierunku. Szlak miarowo d��y� wzwy�, a� dotar� do szczytu rozleg�ego zbocza. Zaledwie Rod wgramoli� si� na ko�cowy garb, gdy inny �lad przeci�� wy��obienie p��z. G��boko odci�ni�te na mi�kkim �niegu, widnia�y odbicia nied�wiedzich �ap. Rod pomy�la�, �e pierwsze ciep�e promienie s�o�ca zbudzi�y zwierza z zimowego snu i �e ten porzuci� na kr�tko legowisko. W miejscu gdzie krzy�owa�y si� oba tropy, sanie ostro skr�ci�y i posz�y w kierunku, sk�d przyby� nied�wied�. Rod, nie zdaj�c sobie wcale sprawy, dlaczego tak czyni, zacz�� zst�powa� w d� stoku, id�c �ladem �ap nied�wiedzich, a jednocze�nie nie spuszcza� oczu ze smugi p��z i z dalekiej linii boru. U st�p zbocza przeci�� mu drog� ogromny pie� zwalonego drzewa. Zamierza� przesadzi� przeszkod�, lecz wstrzyma� si� raptem i zdumiony krzykn�� prawie. Nied�wied� najwidoczniej gramoli� si� przez pie� i w miejscu, gdzie jego futro zmiot�o nieco �niegu, widnia�o wyra�nie odbicie ludzkiej d�oni. Rod sta� d�ug� chwil� jak urzeczony, a z podniecenia przesta� prawie oddycha�. Pi�� palc�w i d�o� odbi�y si� na �niegu niezwykle wyra�nie. Palce by�y d�ugie i smuk�e, a d�o� w�ska. Z pewno�ci� nie spoczywa�a tu r�ka m�czyzny. Wreszcie Rod oprzytomnia� i rozejrza� si� woko�o. Na �niegu nie by�o �adnych �lad�w pr�cz tropu nied�wiedzia. Czy�by si� wi�c omyli�? Ponownie zbada� odbicie tajemniczej d�oni. A gdy patrzy�, wstrz�sn�� nim dreszcz; wiedzia�, �e dygocze, mimo �e stara� si� zachowa� spok�j. Zawr�ci� i szybko pobieg� w�asnym szlakiem na szczyt wzg�rza, min�� �lady p��z i zszed� w d� parowu, jednak po drugiej stronie garbu. Nie zrobi� jeszcze stu krok�w, a ju� bezg�o�nie opad� na �nieg i skry� si� za ska��. Nie zauwa�y� przed sob� �adnego ruchu. Nie us�ysza� �adnego d�wi�ku. W tej chwili by� jednak podniecony do najwy�szych granic. Gdy� trop nied�wiedzia - znik�. Przed nim zamiast �lad�w zwierza widnia�y odbicia m�skich n�g. 5. Walka o �ycie Up�yn�o sporo czasu, nim Rod odwa�y� si� wyj�� z ukrycia. Nie l�k bynajmniej trzyma� go na uwi�zi, lecz �wiadomo��, �e nale�y zwa�y� dalsze post�pki, obmy�li� dalsze kroki. Na razie by� oszo�omiony paroma kolejnymi niespodziankami, a czu� przecie, �e teraz bardziej ni� kiedykolwiek powinien zachowa� zimn� krew. Nie pr�bowa� rozwik�a� tajemnicy �lad�w, ograniczaj�c si� jedynie do dw�ch niezaprzeczonych fakt�w: �e trop na �niegu nie by� tropem nied�wiedzia, a odcisk d�oni na pniu nie stanowi� odbicia m�skiej r�ki. Jednego przy tym by� pewien: tak czy inaczej, obie zagadki dotyczy�y Minnetaki. Podj�wszy na nowo po�cig, posuwa� si� niezwykle ostro�nie. Na ka�dym zakr�cie, ukryty za ska�� lub k�p� krzew�w, bada� par�w oczyma, jak daleko m�g� wzrokiem si�gn��. Lecz pole jego widzenia zaciemnia�o si� coraz bardziej. Stok po lewej stronie sta� si� niemal prostopad�ym murem; po prawej inny stok zbli�a� si� z ka�d� chwil�, a� wreszcie par�w zachowa� rozpi�to�� najwy�ej czterdziestu metr�w, przy czym jego dno by�o usiane ogromnymi blokami g�az�w i odpryskami ska�. Rod zauwa�y� wkr�tce, �e tajemniczy uciekinier czuje si� w tym chaosie jak u siebie w domu. Jego �lady prosto jak strzeli� wiod�y z jednego przesmyku w drugi przesmyk. Nie zb��dzi� nigdy. Raz zdawa�o si�, �e trop si� ko�czy u st�p g�adkiej skalnej �ciany, lecz tu Rod znalaz� w�sk� szpar� w granitowym murze i bardzo ostro�nie przedosta� si� przez ni�. W miejscu, gdzie urywa� si� skalny korytarz, uciekinier wypocz�� chwil�, przy czym po�o�y� na �niegu jaki� ci�ar. Wystarczy� jednak rzut oka, by zgadn��, co to by�o, gdy� na bia�ym ca�unie widnia� ten sam wyra�ny odcisk kobiecej d�oni. Rod nie mia� ju� �adnych w�tpliwo�ci. Znajdowa� si� na tropie jednego z Woong�w: opryszek ni�s� Minnetaki w ramionach. Minnetaki by�a ranna? Mo�e ju� umar�a? Ogarn�� go l�k. Spojrza� ponownie na �lad pozostawiony na �niegu. Palce by�y szeroko rozchylone, d�o� zupe�nie g�adka. Jedynie �ywa r�ka mog�a zostawi� podobne odbicie. Jak wtedy w lesie, gdy walczy� o wolno�� dziewczyny, tak i teraz opu�ci�a go niepewno�� i trwoga. Krew wrza�a w nim raczej tylko ze zniecierpliwienia i by� rad, �e za chwil� zn�w postawi na szali w�asne �ycie, by ocali� siostr� Wabigoona. Postanowi�, �e stosownie do praw ustalonych przez Woong�w strzeli z ukrycia, o ile tylko nadarzy si� po temu sposobno��. Z drugiej strony jednak nie obawia� si� wcale walki pier� w pier�. Opatrzy� sw�j karabin, odpi�� zamkni�cie futera�u, w kt�rym nosi� du�y, wojskowy rewolwer, i sprawdzi�, �e n� lekko wychodzi z pochwy. Opodal skalnej szczeliny opryszek odpoczywa� po raz drugi, lecz tym razem, gdy na nowo podj�� ucieczk�, Minnetaki sz�a obok niego. Roda uderzy� szczeg�lny wygl�d jej �lad�w i przez pewien czas nie umia� zda� sobie sprawy, o co tu w�a�ciwie chodzi. Jedna z obutych w mokasyny n�ek Minnetaki pozostawia�a bardzo wyra�ne wg��bienie, druga natomiast czyni�a na �niegu ma�� nieforemn� jamk�. Wreszcie ch�opak przypomnia� sobie �lady, kt�re wiod�y Mukiego oraz Wabigoona, i mimo ca�ego tragizmu sytuacji nie zdo�a� powstrzyma� u�miechu. Okaza�o si�, �e mia� racj�. Woongowie zdj�li jeden z mokasyn�w Minnetaki i nim znaczyli fa�szywy �lad na p�noco- zach�d. Nieforemne wg��bienia na �niegu wskazywa�y wyra�nie, �e jedna z n�g dziewczyny zosta�a owini�ta w kawa� materia�u lub futra dla ochrony od zimna. Wkr�tce Rod zauwa�y�, �e ucieczka Woongi i jego branki odbywa�a si� tu w szybszym tempie, wi�c sam r�wnie� przy�pieszy� kroku. Par�w by� coraz bardziej dziki. Miejscami wydawa� si� zupe�nie niedost�pny, lecz szlak id�cych przodem wi�d� zawsze do jakiej� ukrytej szczeliny. Bia�y ch�opak d��y� wi�c za nimi, wstrzymuj�c prawie dech na my�l o tym, co lada chwila mo�e nast�pi�. Nagle Rod stan��. By� pewien, �e przed nim rozbrzmia� jaki� d�wi�k. Przesta� niemal oddycha� i nat�a� s�uch. Ale g�os si� nie powt�rzy�. Mo�e po prostu zwierz�, wilk lub lis, str�ci�o kamie� ze stromego zbocza. Ch�opak ruszy� dalej, nas�uchuj�c i patrz�c bystro. O par� krok�w stan�� ponownie. W powietrzu rozsnu� si� s�aby, podejrzany zapach. Rod okr��y� du�y skalny wyst�p i nozdrza jego nape�ni�y si� t� woni�. By� to dym, po��czony z aromatem p�on�cego cedru. Zatem przed nim p�on�� ogie�. I to bli�ej ni� na odleg�o�� strza�u. Rod sta� minut� bez ruchu, gotuj�c si� do decyduj�cej rozprawy. Ustali� ju� plan dzia�ania. Podpe�znie w pobli�e opryszka i jednym strza�em po�o�y go trupem. Nie rzuci mu �adnej przestrogi, nie b�dzie si� z nim uk�ada� ani go oszcz�dza�. Sun�� naprz�d cal za calem, przemy�lnie jak lis. Wo� dymu dobiega�a go coraz wyra�niej; ponad g�ow� dojrza� sine smu�ki, leniwie p�yn�ce poprzez par�w. Dym nadchodzi� zza skalnego muru, kt�ry jak poprzednio inne, zdawa� si� mu przegradza� drog�. Ognisko p�on�o chyba akurat naprzeciw po drugiej stronie. Rod, unosz�c karabin do ramienia, prze�lizn�� si� przez w�sk� szczelin�. Nim j� opu�ci�, wyjrza� na zewn�trz, powolutku wysuwaj�c g�ow�. Ogarnia� wzrokiem coraz szerszy horyzont. Przed nim nie by�o ju� �ladu st�p. Opryszek i jego branka znajdowali si� za ska��. Rod przy�o�y� karabin do ramienia, odwa�nie wyszed� z ukrycia i skr�ci� w lewo. O par� metr�w dalej, niemal zupe�nie os�oni�ta zwaliskiem g�az�w, sta�a ma�a chata. Wok� niej nie widnia� �aden �lad �ycia; jedynie z komina na tle �ciany parowu bi�a w g�r� upiorna smuga dymu. Nie odzywa� si� �aden g�os. Wskazuj�cy palec Roda drgn�� na spu�cie fuzji. Czy b�dzie czeka�, a� opryszek pojawi si� na zewn�trz? Sta� minut�, dwie, trzy, lecz w dalszym ci�gu nic nie widzia� i nic nie s�ysza�. Post�pi� naprz�d krok i jeszcze krok, a� zobaczy� otwarte drzwi chaty. I kiedy zn�w trwa� bez ruchu z podniesionym karabinem, dobieg� ku niemu s�aby, �kaj�cy g�os. Ten d�wi�k poderwa� go z miejsca. B�yskawicznie rzuci� si� a� do drzwi chaty. W izbie by�a Minnetaki sama! Siedzia�a skulona na pod�odze, wspania�e w�osy sk��bion� fal� opada�y jej na ramiona i biodra, a twarz, �miertelnie blada, z ob��kanym wyrazem zwraca�a si� ku m�odemu ch�opcu, kt�ry stan�� przed ni� niby senna zjawa. W jednej chwili Rod znalaz� si� przy dziewczynie i kl�kn�� obok. Na mgnienie poniecha� wszelkiej ostro�no�ci i dopiero okropny krzyk Minnetaki kaza� mu odwr�ci� g�ow� w stron� drzwi. Na progu, got�w do ataku, sta� jeden z najgro�niejszych ludzi, jakich Rod widzia� kiedykolwiek. Ch�opak obj�� spojrzeniem potworne kszta�ty Indianina, dzik� twarz i b�ysk uniesionego w g�r� no�a. W takich chwilach czyny ludzkie s� prawie machinalne, jak gdyby samo �ycie broni�o swego istnienia. Rod o niczym nie my�la� i nie czyni� �adnych plan�w. Instynktownie pad� twarz� na pod�og�. Ten ruch go ocali�. Dziki skoczy� naprz�d z gard�owym okrzykiem, zamachn�� si� no�em, chybi�, potkn�� si� o cia�o ch�opca i run�� obok niego. D�ugie miesi�ce �ycia w puszczy wyrobi�y u Roda zwinno�� rysi� i zahartowa�y mu mi�nie na �yw� stal. Nie wstaj�c przygni�t� Indianina w�asnym cia�em i b�ysn�� no�em nad jego piersi�. Lecz Woonga by� r�wnie szybki. B�yskawicznie wyrzuci� w g�r� pot�ne rami� i cios Roda trafi� w ziemi�. W nast�pnej chwili wolna r�ka czerwonosk�rego opasa�a szyj� Roda i zwarli si� obaj w mia�d��cym u�cisku. �aden nie m�g� u�y� swego no�a, gdy� wszelki ruch zmniejsza� jego w�asne szanse. W czasie kr�tkiej przerwy, po kt�rej nast�pi� mog�a jedynie �mier�, Rod my�la� gor�czkowo. Bia�y ch�opak le�a� piersi� na piersi swego wroga. Woonga spoczywa� na grzbiecie, maj�c rami� z no�em wyci�gni�te ponad g�ow�; przytrzymywa�a je uzbrojona r�ka Roda. By zada� cios, obie te r�ce musia�y by� wolne. Czerwonosk�ry, kt�rego mi�nie by�y silnie napi�te, m�g� uderzy� natychmiast, Rod za� musia� si� wpierw zamachn��. Inaczej m�wi�c, nim n� Roda opad�by w d�, stal Woongi ju� by wnikn�a w jego pier�. Bia�y ch�opak dobrze rozumia� tragizm sytuacji. Koniec by� bliski. Nie ba� si� �mierci, lecz wiedzia�, �e je�li on umrze, Minnetaki nieodwo�alnie stanie si� w�asno�ci� zb�ja. Pozostawa�a mu jedyna szansa ratunku. Nale�a�o skoczy� wstecz lub przynajmniej oswobodzi� si� o tyle, by m�c uj�� rewolwer. Gotowa� si� w�a�nie do tej ostateczno�ci, gdy obr�ciwszy nieco g�ow�, dojrza� Minnetaki. Dziewczyna zerwa�a si� na nogi i ch�opak dostrzeg�, �e r�ce ma zwi�zane na plecach. Ona r�wnie� zrozumia�a tragizm pozycji Roda. Z g�o�nym okrzykiem podbieg�a ku g�owie Indianina i ca�ym swym ci�arem skoczy�a na jego wyci�gni�te rami�. - Pr�dzej, Rod! Pr�dzej! - wo�a�a. - Uderzaj! Uderzaj! Z przera�liwym krzykiem mocarny Indianin wyswobodzi� swoje rami�. Nadludzkim wysi�kiem wyrzuci� d�o� ku g�rze i kiedy n� Roda gin�� w jego piersi po r�koje��, stal Woongi wpi�a si� w pach� bia�ego ch�opca. Rod krzykn�� g�o�no i porwa� si� na nogi, a n� czerwony od krwi upad� na pod�og�. Z trudem zachowuj�c r�wnowag�, Rod podni�s� go i przeci�� wi�zy na r�kach dziewczyny. Zakr�ci�o mu si� w g�owie, a w nogach poczu� dziwn� s�abo��. Wiedzia�, �e pada, i wiedzia� r�wnie�, �e obejmuj� go czyje� r�ce, a jaki� bardzo daleki g�os wymawia jego imi�. Potem zapad� w g��boki bezbolesny sen. Gdy oprzytomnia�, oczy mia� zwr�cone ku drzwiom, kt�re wci�� jeszcze sta�y otworem. Na zewn�trz bi� srebrny po�ysk �niegu. Czyja� d�o� �agodnie g�adzi�a mu twarz. - Rod... Minnetaki przem�wi�a szeptem, a w jej g�osie brzmia�a rado�� i ulga. Rod u�miechn�� si�. Z trudem uni�s� d�o� i musn�� schylon� nad nim blad� twarzyczk�. - Ciesz� si�, �e ci� widz�, Minnetaki! - szepn��. Dziewczyna poda�a mu zaraz czark� ch�odnej wody. - Nie powiniene� si� rusza� - rzek�a mi�kko: oczy jej silnie b�yszcza�y. - Rana nie jest zbyt gro�na i opatrzy�am j� starannie. Ale le� cicho i nie m�w nic, bo znowu zacznie krwawi�. - Kiedy tak si� ciesz�, �e zn�w ci� widz�, Minnetaki! - upiera� si� ch�opak. - Nie masz poj�cia, jaki by�em rozczarowany, kiedy nie zasta�em ci� w domu po powrocie do Wabinosh House. Wabi i Mukoki... - Tsss... Minnetaki po�o�y�a mu palec na ustach. - Musisz by� cicho! Przecie� rozumiesz, �e bardzo chcia�abym wiedzie�, jak si� tu dosta�e�. Ale teraz nie powiniene� m�wi�! Pozw�l mi opowiada�, dobrze? Bardzo prosz�... Mimo woli dziewczyna spojrza�a w bok i Rod, z trudem �ledz�c kierunek jej wzroku, dostrzeg� na pod�odze nieforemny kszta�t przykryty kocem. Wzdrygn�� si�, a Minnetaki, czuj�c ten dreszcz, szybko odwr�ci�a si� ku niemu. By�a jeszcze bledsza ni� poprzednio, ale oczy jej l�ni�y jasnym blaskiem. - To Woonga! - szepn�a podniecona. - To w�dz Woonga i on nie �yje! Teraz Rod zrozumia�, co oznacza wyraz jej twarzy. Woonga - przekle�stwo tych stron, w�dz zb�jeckiego plemienia, przysi�g�y wr�g Wabinosh House, kt�rego mordercza d�o� niby gro�na chmura wisia�a nad g�owami agenta, jego �ony i dzieci - umar�! A zabi� go on, Rodryg Drew, kt�ry ju� raz poprzednio ocali� �ycie Minnetaki. Pomimo b�lu i os�abienia ch�opak u�miechn�� si� i rzek�. - Ciesz� si�, Minne... Nie sko�czy�. Przed drzwiami skrzypn�� �nieg, a w nast�pnej chwili Mukoki i Wabigoon weszli do chaty. 6. Cienie �mierci Rod tylko cz�ciowo zdawa� sobie spraw�, co si� dzia�o w ci�gu nast�pnej p�godziny. Podniecenie, w jakie go wprowadzi�o nieoczekiwane nadej�cie brata Minnetaki oraz starego Indianina, spowodowa�o zawr�t g�owy, tote� opad� na pos�anie, z kt�rego przed chwil� pr�bowa� si� unie��. Us�ysza� jeszcze ostrzegawczy g�os Minnetaki, po czym uczu� na twarzy jaki� ch��d. Min�o, zda si�, sporo czasu, nim do jego �wiadomo�ci przenikn�� znowu okre�lony d�wi�k. Spr�y� si� wtedy ca�y, zwalczaj�c wielk� s�abo��, lecz do jego uszu dobieg� �agodny szept, kt�ry poleca� mu unika� wszelkich porusze�. M�wi�a Minnetaki i Rod us�ucha� jej. W pewnej chwili pos�ysza� ciche g�osy oraz szmer ruch�w i otworzy� oczy. Na twarzy i w�osach czu� delikatn� d�o� Minnetaki; jej pieszczota zdawa�a si� go nak�ania� do snu. U n�g zobaczy� Mukiego. Stary wojownik siedzia� skulony i nie spuszcza� z rannego szeroko otwartych oczu. Wyraz, z jakim patrzy�, oczarowa� Rodryga. Widywa� go ju� poprzednio w �renicach Indianina, ale tylko wtedy, gdy tym, kt�rych Mukoki kocha�, grozi�o niebezpiecze�stwo. Gdy wi�c zobaczy� go teraz, zrozumia� od razu, �e i on r�wnie� sta� si� bliski sercu starego my�liwca. Podniecony pieszczot� r�k Minnetaki i wyra�nym niepokojem Mukiego, Rod, zanim nawet poj��, �e �yje, wyszepta� machinalnie dwa s�owa: - Halo. Muki! Stary Indianin natychmiast przysun�� si� tu� i ukl�k� obok Roda, dr��c z radosnego wzruszenia. Jego miejsce u st�p rannego zaj�� Wabigoon, u�miechni�ty i tak podniecony, �e tylko ciche �tss-ss� Minnetaki i nacisk jej d�oni utrzymywa�y go we wzgl�dnym spokoju. - Mia�e� racj�, a ja nie - m�wi� Mukoki. - Ocali�e� Minnetaki, zabi�e� Woong�! Jeste� bardzo, bardzo dzielny ch�opak! Minnetaki grzecznie, ale stanowczo odsun�a na bok starego my�liwca, po czym, przy�o�y�a do warg Rodryga czark� �r�dlanej wody. Ch�opak mia� pragnienie i woda orze�wi�a go przyjemnie. Zwr�ci� twarz w stron� dziewczyny, a ona u�miechn�a si� do niego. Potem zauwa�y�, �e trup Woongi zosta� usuni�ty z chaty. Spr�bowa� si��� i Minnetaki dopomog�a mu w tym podsuwaj�c pod plecy zwini�te dery. - Nie jeste� tak ci�ko ranny, jak my�la�am - rzek�a. - Twoja rana nie jest zbyt gro�na. Mukoki opatrzy� j� i wkr�tce b�dziesz si� czu� znacznie lepiej. W tej chwili Wabi podszed� do siostry, obj�� j� i uca�owa� serdecznie kilka razy. - Rod, jeste� bohaterem! - wykrzykn�� szczerze ujmuj�c d�onie przyjaciela. - Niech ci B�g dopomaga! Rod poczerwienia� i by lepiej ukry� wzruszenie, zamkn�� oczy. W ci�gu nast�pnej p�godziny Minnetaki gotowa�a kaw� i piek�a mi�so, a Wabi wraz z Mukim oporz�dzali psy poci�gowe. - Je�li b�dziesz si� jutro czu� nieco lepiej - powiedzia�a do Roda Minnetaki - zawieziemy ci� do Kenogami House. B�dziesz mi m�g� wtenczas opowiedzie� wszystkie zimowe przygody. Wabi wspomnia� mi w�a�nie o waszej potyczce z Woongami, o starych szkieletach i o z�ocie, wi�c umieram z ciekawo�ci. Ach, jak�e bym chcia�a pojecha� wraz z wami na t� wypraw�! - I ja bardzo bym tego pragn��! - zawo�a� bia�y ch�opak. - Namawiaj Wabiego, Minnetaki, namawiaj go jak najusilniej. - I ty tak�e musisz go namawia�, Rod! W�tpi� jednak, �eby to co pomog�o. Zreszt� mama i ojciec ani s�ucha� nie zechc� o podobnych planach. Wszyscy tak si� o mnie boj�! Dlatego przecie wys�ano mnie do Kenogami House tu� przed waszym powrotem. Widzisz, Woongowie zachowywali si� coraz bardziej wrogo, a rodzice my�leli, �e tam b�d� bezpieczniejsza. Tak bym chcia�a z wami pojecha�! Marz� o polowaniu na nied�wiedzie, wilki i �osie. Pomaga�abym tak�e w poszukiwaniu z�ota. Prosz� ci�, Rod, namawiaj Wabiego, �eby si� wstawi� za mn�. Tego� dnia, gdy Rod wzmocni� si� na tyle, �e m�g� ju� usi��� o w�asnych si�ach, zacz�� namawia� Wabiego, by popiera� plany dotycz�ce Minnetaki. Wabi jednak stanowczo odm�wi�, a Mukoki, us�yszawszy o jej marzeniach, chichota� i chrz�ka� dobre p� godziny. - Minnetaki jest bardzo, bardzo dzieln� dziewczyn� - zwierza� si� p�niej Rodowi - ale tam grozi jej �mier�. Takie jest moje zdanie. Czy chcesz, by Minnetaki umar�a? Rod zapewni� go, �e bynajmniej tego nie pragnie, i plan sam przez si� upad�. Ten dzie� i ta noc by�y jednymi z najprzyjemniejszych w �yciu Roda, cho� rana dokucza�a mu powa�nie. W kamiennym piecyku p�on�� weso�y ogie�, podsycany suchymi ga��ziami topoli oraz jedlin�, a gdy Minnetaki oznajmi�a, �e kolacja gotowa, Rodrygowi po raz pierwszy pozwolono opu�ci� pos�anie. Wabi i Mukoki sp�dzili wi�ksz� cz�� dnia na w��cz�dze po parowie i g�rach, staraj�c si� odszuka� �lady czerwonosk�rych z�oczy�c�w, nie znale�li jednak nic, co by mog�o wzbudzi� niepok�j. Chocia� to si� mo�e wyda� dziwne, bez w�tpienia tylko w�dz Woonga wiedzia� o istnieniu starej chaty. Nasza czw�rka, jedz�c i pij�c przy ciep�ym blasku ognia, omawia�a wszelkie szczeg�y niedawnych wydarze�, a� wyja�ni�y si� tajemnice najbardziej zawi�e. Minnetaki opisa�a napad i wyt�umaczy�a, dlaczego uciekano potem tak wolno. Woonga by� chory i chcia� zupe�nie wydobrze� przed wyruszeniem w dalsz� drog�. - Ale dlaczego Woonga zabi� w czasie jazdy swego towarzysza? - spyta� Rod. Minnetaki drgn�a na wspomnienie okropnej sceny. - S�ysza�am k��tni� - rzek�a - ale nie mog�am zrozumie�, o co chodzi. Wiem tylko, �e wymawiali moje imi�. Ujechali�my zaledwie par� mil od miejsca, gdzie sanie si� rozdzieli�y, gdy raptem Woonga siedz�cy na przedzie obr�ci� si� i strzeli� tamtemu w pier�. To by�o straszne! Ale potem ruszy� dalej, jak gdyby nic nie zasz�o. - A w jaki spos�b zostawi� za sob� trop nied�wiedzia? - zawo�a� Rod. - By�y to ogromne nied�wiedzie �apy, do kt�rych wsun�� swoje nogi wraz z mokasynami - wyja�ni�a Minnetaki. - M�wi� mi, �e psy same pobiegn� do Kenogami House i �e je�eli nadejdzie po�cig, wszyscy pod��� �ladem sa�, a nikt tropem nied�wiedzia. Mukoki zachichota�. - Rod nie jest g�upi! - rzek�. - To bardzo sprytny ch�opak. - Szczeg�lnie gdy idzie �ladem Minnetaki! - wybuchn�� Wabi radosnym �miechem. - A czy to nie Rod r�wnie� wyja�ni� tajemnic� zagubionego z�ota, cho� wy dawno opu�cili�cie r�ce? - odpar�a Minnetaki. Zaginione z�oto! S�owa, kt�re pad�y z ust m�odej dziewczyny, znalaz�y �ywy odd�wi�k w sercach trzech my�liwc�w. Noc ju� nadesz�a i tylko kapry�ne b�yski p�omieni o�wieca�y wn�trze starej chaty. Sko�czono posi�ek i kiedy wszyscy czworo zgromadzili si� wok� ognia, zapanowa�a cisza. Zaginione z�oto! Rod spojrza� na Wabigoona, kt�rego brunatna twarz by�a na p� ukryta w cieniu, potem na l�ni�ce jak mied�, pomarszczone oblicze Mukiego, kt�ry spogl�da� badawczo na ta�cz�ce j�zyki ognia. Ale kiedy Rodryg zwr�ci� wzrok na Minnetaki, uczu� nowy przyp�yw rado�ci. Dostrzeg� wyraz jej l�ni�cych oczu i wiedzia�, �e patrzy tak, bo uwa�a go za bohatera. D�ug� chwil� nikt nie przerywa� milczenia. Ogie� wygas�, a w miar� jak zamiera� blask jego p�omieni, g�stnia� mrok w k�tach chaty i twarze obecnych nabiera�y cech widmowych. Wabi dorzuci� do ognia nar�cze suszu, poprawi� czerwone w�gle i odezwa� si� pierwszy. - Tak, to wszystko zdzia�a� Rod! Minnetaki, oto mapa, kt�r� on znalaz�. Ukl�k� obok siostry i wyj�� cenny dokument tak starannie chroniony przez szkielety. Dziewczyna krzykn�a lekko i wzi�a plan do r�ki. Krok za krokiem, przygoda za przygod�, opowiedziano jej teraz niezwyk�e dzieje �owc�w wilk�w, a� wczesny ranek zast�pi� p�n� noc. Minnetaki powraca�a dwukrotnie do dziwacznego prze�ycia Roda w tajemniczym parowie, a gdy bia�y ch�opak m�wi� o nocnych strachach i niesamowitych d�wi�kach, uczu�, jak tuli si� do niego czyja� nie�mia�a, drobna r�czka. Potem zabra� g�os Wabi. Opowiada� o mapie znalezionej w d�oni ko�ciotrupa, o tragedii i mordach, kt�re wyjawiono dzi�ki niej - a oddech dziewczyny sta� si� szybki i nier�wny. - Wracacie tam na wiosn�? - spyta�a. - Na wiosn� - odpowiedzia� Rod. Wabi zacz�� ponownie namawia� przyjaciela, �eby zamiast wraca� do Detroit zach�ci� matk�, by przyjecha�a do Wabinosh House. Dowodzi�, �e w ten spos�b oszcz�dzi si� mn�stwo czasu. Mo�na b�dzie ju� za par� tygodni wyruszy� na poszukiwanie z�ota. Rod jednak nie da� si� przekona�. - Post�pi�bym nie�adnie wobec mamy - twierdzi�. - Musz� najpierw sam wr�ci� do domu, cho�bym nawet mia� wynaj�� specjalny zaprz�g. Lecz pomimo stanowczego brzmienia jego g�osu los przeznaczy� mu zupe�nie inn� przysz�o��. Gdy m�wiono sobie wzajem dobranoc, obaj Indianie oraz Minnetaki zauwa�yli ju� pierwsze gro�ne oznaki na twarzy Rodryga Drew. Opanowa�a go gor�czka wieszcz�ca �mier� - o ile w pobli�u nie ma dobrego lekarza - gor�czka gnilna. Nawet Mukoki, �wiadom tajemnic natury, od p� wieku niemal ratuj�cy �ycie ludzkie w�r�d tych wielkich, pustynnych przestrzeni, wiedzia�, �e tym razem sztuka jego nie mo�e pom�c skutecznie. Owini�to wi�c Roda w koce i futra i rozpocz�to bieg na �mier� i �ycie w stron� Kenogami House. Bia�y ch�opak m�g� si� jedynie domy�la�, �e chodzi tu o co� wa�nego, nie wiedzia� bowiem wcale, �e tu� za nim p�dzi �mier�. Szereg dni i nocy dr�czy�a go maligna. Pewnego ranka zbudzi� si� niby z okropnego snu, w kt�rym piek� si� i sma�y� jak pot�pieniec, a gdy otworzy� oczy, zobaczy� po raz pierwszy, �e obok niego siedzi Minnetaki i �e jej r�czka �agodnie pie�ci mu czo�o i w�osy. Odt�d szybko zacz�� odzyskiwa� si�y, min�� jednak miesi�c, nim zdo�a� si���, a dopiero po dalszych dw�ch tygodniach m�g� usta� na nogach. Tak wi�c up�yn�y dwa miesi�ce od dnia, gdy Rod uwolni� siostr� Wabiego i zabi� Woong�. Pewnego dnia Minnetaki zdradzi�a mu niezwyk�� nowin�. Rod nigdy nie widzia� jej tak �licznej, a jednocze�nie tak za�enowanej jak owego ranka. - Czy przebaczysz mi, �e... chowa�am przed tob� w tajemnicy pewn� rzecz? - spyta�a nie�mia�o. Nie czeka�a zreszt�, a� ch�opak odpowie, lecz m�wi�a dalej. - Gdy by�e� taki chory i bali�my si�, �e umrzesz, napisali�my do twojej mamy i pos�ali�my ten list przez umy�lnego. Och, Rod, nie mog� d�u�ej milcze�, cho�by� si� mia� na mnie gniewa�! Twoja mama przyjecha�a i jest teraz w Wabinosh House. Na chwil� Rod skamienia�. Potem wyda� seri� wojennych okrzyk�w, a gdy Wabi przybieg� zaniepokojony tym ha�asem, zasta� Roda ta�cz�cego niby w ob��dzie wok� Minnetaki. - Przebaczy� ci! - krzycza� Rod - Minnetaki, jeste� wspania�� dziewczyn�! Zaledwie Wabi dowiedzia� si� o przyczynie tej rado�ci, zacz�� si� cieszy� wraz z Rodem, a� ich krzyki i �miechy rozbrzmiewa�y po ca�ym Kenogami. Mukoki podziela� tak�e zadowolenie ch�opc�w. Wabi porwa� siostr� w ramiona i ca�owa� p�ty, a� jej �liczna twarzyczka wygl�da�a jak kwiat g�ogu. - Hura! - wrzeszcza�. - To znaczy, �e w ci�gu dwu tygodni ruszamy na poszukiwanie z�ota! - To znaczy... - zacz�� Rod. - To znaczy - przerwa�a Minnetaki - wszyscy s� zadowoleni pr�cz mnie. Bardzo si� ciesz� ze wzgl�du na Roda i pragn� pozna� jego mam�. Ale potem wy pojedziecie, a ja zostaj�! G�os jej by� pozbawiony cienia weso�o�ci, tote� gdy si� odwr�ci�a, obaj ch�opcy spowa�nieli. - Bardzo mi przykro - zacz�� Wabi - ale nie mog� na to nic poradzi�. Zapad�o milczenie, kt�re przerwa� Mukoki. - Jak�e pi�knie �wieci s�o�ce! - wykrzykn��. - �nieg i l�d ju� stopnia�y! Wiosna! 7. W pogoni za z�otem Ka�dego ranka s�o�ce wstawa�o wcze�niej, dnie by�y d�u�sze, a powietrze �agodniejsze. Wraz z ciep�em p�yn�y wonie zbudzonej ziemi i tysi�czne g�osy niewidzialnych le�nych istnie�, wstaj�cych z d�ugiego snu pod bia�ym ca�unem �niegu. Kanadyjskie s�jki nuci�y pie�ni mi�osne i to w powietrzu, to w g�stwinie krzew�w wiod�y od rana do nocy wiosenny flirt. Drozdy i wrony puszy�y w s�o�cu l�ni�ce pi�ra. P�ki topoli p�cznia�y szybko, a� p�k�y jak przejrza�e str�ki grochu, i kuropatwy ucztowa�y, si�gaj�c ni�szych ga��zi. Mama nied�wiedzica wylaz�a z zimowego legowiska, a wraz z ni� jej ma�e, urodzone przed dwoma miesi�cami. Nied�wiedzica uczy�a swoich malc�w, jak zgina� wiotkie krzewy, by �atwiej dosta� s�odkie p�ki. �osie opu�ci�y szczyty wzg�rz, na p�nocy nosz�ce miano g�r. Tam sp�dzi�y zim� w�r�d �nie�yc i zamieci, niepokojone przez wilki, kt�re raz po raz mordowa�y s�absze lub chore sztuki. Wsz�dy gna�y potoki utworzone z topniej�cych �nieg�w. Wsz�dy brzmia� �oskot wal�cych si� lod�w, a co noc ch�odne, blade l�nienia zorzy polarnej pe�z�y dalej w stron� bieguna w zamieraj�cym przepychu barw. Sz�a wiosna. W Wabinosh House, gdzie Rodryg Drew wita� sw� matk�, przyjmowano j� rado�niej ni� gdziekolwiek. Nie mamy niestety do�� czasu, by rozwodzi� si� szerzej nad przebiegiem wypadk�w w starej faktorii Kompanii Zatoki Hudsona - nad wzajemn� sympati�, jaka po��czy�a matk� Roda z Minnetaki i �on� agenta, nad odej�ciem �o�nierzy, kt�rych pomoc okaza�a si� zbyteczna z chwil�, gdy w�dz Woonga zgin��, oraz nad przygotowaniami do wyprawy �owc�w z�ota. Pewnego kwietniowego wieczora Wabi, Mukoki i Rod zgromadzili si� w pokoju bia�ego ch�opca. Nast�pnego ranka mieli rozpocz�� d�ug� i ciekaw� wypraw� na Dalek� P�noc, wi�c przegl�dali wszystkie szczeg�y uzbrojenia i ekwipunku, by si� upewni�, �e nic nie zapomniano. Tej nocy Rod spa� bardzo ma�o. Po raz drugi w �yciu ogarn�a go gor�czka przyg�d. Gdy dwaj Indianie odeszli, bia�y ch�opak bada� cenn� star� map�, a� mu oczy zasz�y mg��. W p�nie, w kt�ry p�niej zapad�, jego my�l nie przesta�a pracowa�. Widzia� ponownie star�, tajemnicz� chat� i zetla�y woreczek z jeleniej sk�ry pe�en grudek rodzimego z�ota. Wsta� przed �witem, zanim jeszcze gwiazdy zacz�y bledn�c na niebie. W du�ej sali jadalnej, w kt�rej w ci�gu dwu stuleci agenci Kompanii Zatoki Hudsona zasiadali do posi�ku, ch�opcy jedli �niadanie po raz ostatni w towarzystwie bliskich im os�b. Mieli si� przecie rozsta� na szereg tygodni, mo�e nawet miesi�cy. Jerzy Newsome zachowywa� ha�a�liw� weso�o��, pragn�c podtrzyma� dobry humor pani Drew i swej �ony, a Minnetaki �mia�a si� i m�wi�a bez przerwy, cho� oczy jej by�y czerwone i wszyscy wiedzieli, �e p�aka�a ca�� noc. Rod by� zadowolony, gdy posi�ek si� sko�czy� i ca�e towarzystwo wysz�o na pr�g domu, gdzie powita� ich ch��d poranka. Stamt�d udali si� nad jezioro, k�dy czeka�o wielkie cz�no z kory brzozowej, wy�adowane przyrz�dami, broni� i prowiantem. Tu nast�pi�o ostateczne po�egnanie. Kiedy Wabi uca�owa� siostr�, ta wybuchn�a p�aczem. Ujmuj�c drobn� r�czk� dziewczyny w swoje d�onie, Rod uczu� przykre �ciskanie w gardle. - Do widzenia, Minnetaki - szepn��. Odwr�ci� si� i zaj�� miejsce w cz�nie. Wabi rzuci� ostatni po�egnalny okrzyk, odepchn�� si� wios�em od brzegu i cz�no skoczy�o w mrok otulaj�cy jezioro. Jaki� czas panowa�o milczenie, przerywane jedynie rytmicznym pluskiem trzech wiose�. Raz dolecia�o ku nim s�abe wo�anie Minnetaki. Odpowiedzieli zgodnym okrzykiem. Ale to by�o wszystko. Po chwili Rod rzek�: - Daj� s�owo, po�egnanie jest jednak najgorsz� rzecz� na �wiecie! To odezwanie si� rozproszy�o panuj�ce przygn�bienie. - Kiedy opuszczam Minnetaki, jest mi zawsze bardzo przykro - doda� Wabigoon. - Musz� j� wzi�� kiedy na jak� wypraw�. - Ona jest niezwyk�� dziewczyn�! - zapalczywie krzykn�� Rod. Z rufy dobieg� radosny chichot Mukiego. - Dzielna, umie strzela�, umie polowa�! - odezwa� si� stary Indianin, a obaj ch�opcy wybuchn�li �miechem. Wabi przy �wietle zapa�ki rzuci� okiem na kompas. - Przetniemy jezioro zamiast posuwa� si� wzd�u� brzegu. Co o tym my�lisz, Mukoki? - zawo�a�. Stary my�liwy milcza�. Wabi, zdziwiony, przesta� wios�owa� i powt�rzy� pytanie. - S�dzisz, �e to nie jest bezpieczne? - doda�. Mukoki umoczy� palce w wodzie i uni�s� nad g�ow�. - Wiatr wieje z p�nocy - rzek�. - By� mo�e zreszt� nie wzmocni si� zbytnio, ale... - Ale je�eli wiatr si� wzmo�e - doda� sceptycznie Rod, kt�ry ju� poprzednio zauwa�y� silne prze�adowanie cz�na - wywr�cimy si� na pewno! - Jazda wzd�u� brzegu zajmie nam ca�y dzie� dzisiejszy i po�ow� jutrzejszego - nastawa� Wabi. - Gdy za� przetniemy jezioro, b�dziemy po drugiej stronie zaraz po po�udniu. Zaryzykujmy wi�c! Mukoki burkn�� co�, co raczej nie wyra�a�o zgody, a gdy wiotkie brzozowe cz�no znalaz�o si� na roztoczy wielkiego jeziora, Rod dozna� dziwnego uczucia. Miarowe, silne pchni�cia wiose� gna�y ��d� z szybko�ci� czterech mil na godzin� i zanim b�ysn�� dzie�, w oddali znaczy� si� poros�y lasem brzeg niby mglista smuga. L�k, kt�rego Rod nie �mia� g�o�no wyzna�, znik� bez �ladu, gdy tylko ciep�e promienne s�o�ce zal�ni�o nad migotliw� powierzchni� wody, odganiaj�c precz ch��d nocy, a nios�c w zamian z dalekich kra�c�w s�odk� wo� le�nych g�szczy. Bia�y ch�opak rado�nie pracowa� wios�em, gdy� pogodny nastr�j poranka nasyca� jego ramiona si�� m�odego olbrzyma. Wabi gwizda� i nuci� zwrotki dzikich india�skich pie�ni; Rod �piewa� Yanke Doodle oraz Gwia�dzisty Sztandar. Nawet milcz�cy Mukoki od czasu do czasu pohukiwa� dono�nie, by podkre�li�, �e cieszy si� wraz z nimi. Trzej podr�nicy by�o ogarni�ci jedn� my�l�. Rozpocz�li oto najciekawsz� ze wszystkich wypraw - wypraw� po z�oto. Znali tajemnic� wielkiej fortuny. Czeka�y ich przygody i odkrycia. Le�a� przed nimi rozleg�y obszar Dalekiej P�nocy, kraj pokryty patyn� lat, gdzie zda si� nawet wiatry szepta�y o dziwnych zdarzeniach sprzed wiek�w. Mieli uchyli� r�bka tajemnic, wydrze� z�oty skarb z �ona ziemi i my�l ta podnieca�a ich coraz bardziej. Co poznaj�? Jakich odkry� zdo�aj� dokona�? Co za niezwyk�e przygody czekaj� ich w nieznanym kraju, zamieszkanym jedynie przez dzikie zwierz�ta, a poci�tym szlakami zamiast dr�g? Jezioro roi�o si� od kaczek. By�y ca�e stada czarnych, b��kitnych i zwyk�ych dzikich. Czasem, gdy gromada wi�ksza ni� inne pojawia�a si� na wodzie przed cz�nem, kt�ry� z trzech my�liwych posy�a� strza� w g�stw� ptak�w. Gdy Rod i Mukoki zabili ju� po dwie kaczki, a Wabi trzy, stary wojownik da� znak, �e nale�y na tym poprzesta�. - Nie tra�my zbyt wiele naboi - przestrzega�. - Trzeba zachowa� kule na grubsz� zwierzyn�. W ci�gu ranka wypoczywano parokrotnie, a w po�udnie zaprzestano wios�owa� prawie na ca�� godzin�, by zje�� obfity obiad z zapas�w zabranych z Wabinosh House. Brzeg, na kt�ry nale�a�o si� przedosta�, by� ju� wyra�nie widoczny, a w miar� jak nadchodzi� wiecz�r, oczy w�drowc�w szuka�y uj�cia Ombabiki i miejsca, gdzie si� zacz�y przygody ubieg�ej zimy. Wabi od dawna �ledzi� wzrokiem d�ug�, bia�� smug� po�o�on� wzd�u� wybrze�a. Teraz zwr�ci� na ni� uwag� towarzyszy. - Zdaje si� porusza� - rzek� do Mukiego. - Ale czy to mo�liwe, �eby... - Co to takiego? - pyta� Rod. - �eby to by�y �ab�dzie? - ko�czy� Wabi. - �ab�dzie! - wykrzykn�� bia�y ch�opak. - O Bo�e, czy s�dzisz naprawd�, �e mog�oby ich by� tak wiele? - �ab�dzie opadaj� nieraz na jezioro w liczbie paru tysi�cy - m�wi� Wabi. - Widzia�em, jak biela�y wsz�dzie tak daleko, jak tylko wzrok m�g� si�gn��. - Bywaj� stada tak wielkie, �e nie zliczy�by� ich w ci�gu dwudziestu tysi�cy lat! - powa�nie dowodzi� Mukoki. Po chwili jednak doda�: - Ale to nie s� �ab�dzie. To l�d! Gdy wymawia� te s�owa, g�os jego mia� przykre brzmienie, i chocia� Rod nie m�g� poj�� donios�o�ci tych wyraz�w, zauwa�y� jednak, �e wywar�y one na Wabim z�e wra�enie. Trudno si� zreszt� by�o �udzi�. Po p�godzinnej pracy przy wios�ach cz�no dotar�o do lodowego pola, kt�re ci�gn�o si� na dobre �wier� mili od brzegu. W prawo i w lewo bia�a tafla sz�a dalej, ni� m�g� si�gn�� wzrok. Wabi mia� na twarzy wyraz os�upienia. Mukoki siedzia� milcz�c, z�o�ywszy wios�o w poprzek kola. - Co si� sta�o? - pyta� Rod. - Czy nie mo�na tego wymin��? - Owszem, mo�na! - wybuchn�� Wabi. - Tylko �e to potrwa dzie� lub nawet dwa! - Czy nie uda si� przej�� po lodzie? - W tym s�k. Kraw�d� jest ju� zbyt krucha. Cz�no chybota�o si� z wolna wzd�u� bia�ej tafli. Rod zacz�� pr�bowa� l�d wios�em. Pierwsze �wier� metra pryska�o jak szk�o dalej jednak masa by�a trwalsza. - Zdaje mi si�, �e gdyby tak przebi� korytarz na d�ugo�� cz�na, dalej ju� by�my si� mogli na lodzie utrzyma� - zawyrokowa�. Wabi uj�� w d�o� siekier�. - Spr�bujemy - rzek�. Muki przecz�co ruszy� g�ow�. - Nie radz� - b�kn��. Lecz po raz drugi tego dnia Wabi post�pi� wbrew zdaniu starego my�liwca. Metr za metrem r�ba� l�d zamykaj�cy drog�, a� kruche cz�no wnikn�o w g��b lustrzanej tafli. Wtedy stan�� na dziobie �odzi, a stamt�d ostro�nie wszed� na zamarz�� powierzchni�. - Ju�! - krzykn�� triumfalnie. - Teraz twoja kolej, Rod! Zupe�nie mocny! Rod w jednej chwili znalaz� si� obok. To, co potem zasz�o, zrobi�o na nim wra�enie upiornego snu. Najpierw l�d trzasn�� lekko, ale zaraz d�wi�k ten zamar�. Rod zblad�, a Wabi parskn�� �miechem na widok l�ku przyjaciela - gdy raptem szkliwo pod ich stopami za�ama�o si� z okropnym hukiem i obaj ch�opcy dali nurka w ciemn� to� jeziora. Rod zobaczy� jeszcze pe�n� grozy twarz Wabiego, znikaj�c� w�r�d bryzg�w lodu. Us�ysza� okropny krzyk Mukiego, a potem uczu�, �e ch�odny nurt zamyka si� nad nim, i zacz�� walczy� gwa�townie, by uratowa� w�asne �ycie. Zaciekle bi� wod� r�koma i nogami, chc�c wyp�yn�� na powierzchni�, a jednocze�nie my�la� o bezmiarze lodowego pola. A je�li wyp�ynie pod lodem? Gdzie ma si� wtedy zwr�ci�? Otworzy� oczy, ale wsz�dzie panowa� ciemny chaos. Sekundy zdawa�y si� wiekami. Czu�, �e mu p�ka czaszka i �e musi zaraz otworzy� usta, by nabra� tchu, a woko�o zamiast powietrza by�a tylko woda. Raptem uderzy� g�ow� o co� twardego. L�d. Wyp�yn�� pod lodem i rezultat zdawa� si� by� wiadomy. Zacz�� znowu opada� w d�, wolno, ale bez przerwy, jak gdyby niewidzialna d�o� ci�gn�a go w g��b. Pe�en rozpaczy, strasznym wysi�kiem bi� wod� r�koma, wiedz�c, �e za chwil� musi otworzy� usta. Mia� jeszcze do�� przytomno�ci, by poj��, �e stara si� krzykn��, ale wnet poczu� w gardle i p�ucach d�awi�cy ci�ar p�ynu. Nie zobaczy� jednak d�ugiego ramienia, kt�re zanurzy�o si� w wod� w miejscu, gdzie ukazywa�y si� nad ni� p�cherzyki powietrza. Nie czu�, jak silna d�o� wywlok�a go na l�d. P�niej dopiero dozna� wra�enia, �e wielki ci�ar przygniata mu brzuch, �e go taczaj�, gniot� i kr�c� nim, jakby si� sta� igraszk� nied�wiedzia. Potem zobaczy� Mukiego i wreszcie Wabigoona. - Biegnij rozpali� ogie�! - us�ysza� g�os starego Indianina, po czym ujrza�, jak Wabi mknie szybko w stron� l�du. Pomimo chwilowego zamroczenia Rod czu�, �e wci�� jeszcze znajduj� si� na lodzie. Cz�no wywleczono z wody na mocn�, szklist� skorup�. Mukoki wyjmowa� z niego koce. Gdy stary Indianin si� odwr�ci�, zobaczy�, �e Rod patrzy na niego wsparty na �okciu. - Jak si� to m�wi, by�o z tob� krucho! - rzek� pomagaj�c ch�opcu usi���. Po chwili Rod wsta� i otulony kocem poszed� wraz z Mukim ku brzegowi. Wabi, ca�y ociekaj�cy wod�, wybieg� im na spotkanie. - Rod, gdy si� przebierzemy, musisz mnie dobrze wygrzmoci� - prosi�. - Chcia�bym dosta� porz�dne lanie. Potem zwr�c� ci po�ow�. A je�li kiedy zn�w nie pos�uchamy Mukiego, ka�dy z nas dostanie r�zgi! - W jaki spos�b uratowali�my si�? - pyta� Rod. - Jasne, �e Mukoki nas wyci�gn��! Czy chcesz mnie wygrzmoci�? -, Daj �ap�! I obaj ch�opcy, na p� zmarzni�ci, ociekaj�cy wod�, u�ciskali sobie wzajem d�onie, a Mukoki chichota�, chrz�ka� i sapa� p�ty, a� Wabi i Rod wybuchn�li �miechem. 8. ��ta kula Siedz�c przed buzuj�cym ogniskiem, obaj ch�opcy znowu odczuwali smak �ycia, ledwie za� Mukoki zbudowa� sza�as, Wabi i Rod zdj�li ubrania i owin�li si� w koce, a stary Indianin suszy� ich rzeczy. Dopiero po dw�ch godzinach mogli si� ponownie ubra�. Zaledwie byli gotowi, gdy Wabi skoczy� do pobliskiej g�stwy i wr�ci� w par� minut p�niej, wymachuj�c spor� brzozow� witk�. Spojrza� na Roda: mia� twarz zupe�nie powa�n�. - Widzisz ten pie�? - rzek�, wskazuj�c usch�e drzewo le��ce opodal ognia. - K�ad� si� tu na brzuchu! Pierwszy sprawi� ci lanie, �eby� wiedzia�, ile masz mi potem odda�. Nale�y mi si� dwa razy wi�cej ni� tobie, bo jestem dwa razy bardziej winien! Rod, troch� zdziwiony, po�o�y� si� na pniu. - Tylko bardzo prosz� - odezwa� si� z lekkim strachem w g�osie - nie bij za mocno. R�zga opada�a gwi�d��c i bia�y ch�opak krzykn�� z b�lu. - A do diab�a, przesta�e! - Nie ruszaj si�! - krzykn�� Wabi. - Cierp jak m�czyzna! Zas�u�y�e� na to! R�zga opada�a raz po raz. Gdy Wabi sko�czy�, Rod wsta� mrucz�c. - A teraz daj mi r�zg� - rzek� wreszcie. - Tylko niezbyt mocno! - uprzedza� Wabi k�ad�c si� w poprzek pnia. - Sam sobie wybra�e� kar� - przypomina� Rod zakasuj�c r�kawy. - Tylko dwa razy tyle, ile ja dosta�em! Ani wi�cej, ani mniej. I r�zga zn�w zacz�a opada�. Gdy Rod sko�czy�, mia� obola�e rami�, a Wabi pomimo india�skiego stoicyzmu krzykn�� g�o�no za ostatnim razem. W ci�gu ca�ej tej sceny Mukoki sta� bez ruchu, jakby skamienia�y. - Nigdy ju� nie b�dziemy niegrzeczni, Muki - obiecywa� Wabigoon, �agodnie pocieraj�c obola�e miejsce. - A je�li to si� nam kiedy przytrafi, sprawimy sobie wzajem nowe baty! Prawda, Rod? - Ja ani my�l�, dok�d b�d� mia� si�� w nogach! - oznajmi� Rod uroczy�cie. - Jednak�e, ile razy uznasz, �e� zas�u�y� na kar�, got�w jestem ci pom�c. Gdy ch�opcy wymierzyli ju� sobie kar�, wszyscy trzej my�liwi dobr� godzin� zbierali opa� na ognisko i �apki jod�owe na pos�ania. Nim siedli do kolacji, by�o ju� ciemno, tote� posilali si� przy �wietle p�on�cych konar�w suchej topoli. - To o wiele przyjemniej ni� wios�owa� ca�� noc - rzek� Rod, gdy sko�czywszy wieczerz�, usiedli wygodnie przed sza�asem. Wabi zrobi� znacz�cy grymas i wzruszy� ramionami. - Warto by�o nawet prze�y� par� przykrych chwil - upiera� si� Rod. - Czy wiesz, jak bardzo krucho by�o z tob�? - spyta� m�ody Indianin. - By�a jedna szansa na tysi�c, �e uda si� ciebie uratowa�. Ja wygramoli�em si� na l�d o w�asnych si�ach, chwytaj�c za dzi�b cz�na, a gdy Muki stwierdzi�, �e nic mi nie grozi, zacz�� szuka� drugiego topielca. Ale si� nie ukazywa�e� na powierzchni. My�leli�my, �e� uton��, gdy na wod� wyp�yn�o par� b�bli i Mukoki w jednej chwili zanurzy� rami� w g��b. Z�apa� ci� za w�osy, gdy po raz ostatni szed�e� na dno. My�l o tym, Rod, i �nij dzi� o tej przygodzie, to ci dobrze zrobi! - Brr... - wstrz�sn�� si� bia�y ch�opak - M�wmy o czym� weselszym. Jaki wspania�y p�omie� daje ta topola! - �wieci lepiej ni� dwadzie�cia tysi�cy �wiec! - chwali� Mukoki. - Doskona�e drzewo! - By� sobie raz w tych stronach wielki w�dz - zacz�� Wabi - a mia� siedem pi�knych c�rek. By�y tak urocze, �e pokocha� je sam Wielki Duch, Manitou* [*Manitou imi� india�skiego boga, dobrego ducha.]. Po raz pierwszy od wielu zmian ksi�yca zst�pi� na ziemi� i przem�wiwszy do wodza, o�wiadczy�, �e je�li otrzyma jego siedem c�r za �ony, to mu w zamian spe�ni siedem �ycze�. W�dz odda� mu c�ry i za��da�, by raz do roku dzie� nie mia� nocy, a noc nie mia�a dnia, i ta jego pro�ba zosta�a spe�niona. Poprosi� jeszcze, by kraj ten mia� zawsze pe�no ryb i zwierza, by lasy by�y wci�� zielone, a jego lud pozna� tajemnic� budzenia ognia. Sz�stym jego �yczeniem by�o otrzyma� paliwo, kt�re by p�on�o nawet w wodzie - i Wielki Duch da� mu brzoz�. Wreszcie poprosi� o takie drzewo, kt�re by si� pali�o bez dymu a jasno, wnosz�c rado�� do wn�trz wigwam�w - i wnet w lasach wyros�y topole. Wszystko to jest prawda i wszystko to istnieje po dzi� dzie�. Czy nie tak, Muki? Stary Indianin kiwn�� g�ow�. - A co si� sta�o z Wielkim Duchem i siedmioma pi�knymi c�rami? - pyta� Rod. Mukoki wsta� i odszed� od ogniska. - On wierzy w te legendy, tak samo jak wierzy w istnienie s�o�ca i ksi�yca - odezwa� si� Wabi p�g�osem. - Ale wie, �e ty uwa�asz je za bajdy i �e biali na og� kpi� z podobnych poda�. M�g�by ci opowiedzie� wiele niezwyk�ych rzeczy o powstaniu tych las�w i g�r, o stworzeniach, kt�re je zamieszkuj�. Wie jednak, �e mu nie uwierzysz i �e b�dziesz si� potem �mia�. W jednej chwili Rod skoczy� na r�wne nogi. - Mukoki! - zawo�a�. - Mukoki! Stary Indianin zawr�ci� i wolno podszed� do ogniska. Bia�y ch�opak, ca�y zarumieniony, z b�yszcz�cymi oczyma, spotka� go w p� drogi. - Mukoki - powiedzia� serdecznie, ujmuj�c d�o� starego wojownika - Mukoki, kocham twego Wielkiego Ducha. Kocham tego, kt�ry stworzy� te pi�kne lasy, ksi�yc i g�ry, jeziora i rzeki. Chcia�bym si� o nim dowiedzie� czego� wi�cej. Chcia�bym rozumie� jego s�owa, gdy przemawia do mnie g�osem wichru lub l�nieniem gwiazd. Czy zechcesz mi w tym dopom�c? Mukoki patrzy� na Roda, rozchylaj�c nieco w�skie wargi. Surowy wyraz jego twarzy zmi�k�; zdawa� si� wa�y� szczero�� s��w bia�ego ch�opca. - A ja ci powiem o Wielkim Duchu bia�ych ludzi - nagli� Rod. - Bo my r�wnie� mamy Wielkiego Ducha, kt�ry uczyni� dla nas bia�ych to, co wasz uczyni� dla czerwonych. Stworzy� ziemi�, niebo, morze i wszystkie �ywe istoty w ci�gu sze�ciu dni, a si�dmego dnia wypoczywa�. Ten si�dmy dzie�, Mukoki, zwiemy niedziel�. Da� nam lasy i ��ki, tak jak wasz Wielki Duch da� wam bory i prerie, a uczyni� to nie z mi�o�ci do siedmiu pi�knych kobiet, lecz z mi�o�ci do wszystkich ludzi. Opowiem ci o nim wspania�e rzeczy, je�li ty mi opowiesz o swoim Bogu. Proponuj� ci zamian�, Mukoki! - Mo�e si� na ni� zgodz� - odpar� z wolna stary Indianin. Twarz mu z�agodnia�a, a Rod uczu�, �e po raz drugi uda�o mu si� poruszy� serce Mukiego. Wabi usun�� si� nieco, robi�c dla obu miejsce na zwalonym pniu. W d�oni trzyma� kopi� planu wyrysowanego na korze brzozowej. - My�la�em o tym ca�y dzisiejszy dzie� - rzek�, trzymaj�c map� w ten spos�b, by wszyscy mogli j� widzie� - i nie mog�em si� pozby� wra�enia, �e... - �e co? - spyta� Rod. - Ach, nic! - �piesznie ko�czy� Wabi, jak gdyby �a�uj�c wypowiedzianych s��w. - To bardzo ciekawa mapa, nieprawda�? W�tpi�, by�my kiedy szczeg�owo poznali jej dzieje. - Zdaje mi si�, �e ju� je znamy - odezwa� si� Rod. - Po pierwsze, znale�li�my ten skrawek kory w palcach ko�ciotrupa i wiemy, wnioskuj�c ze szczerb na �ebrach szkielet�w i broni rzuconej opodal, �e w starej chacie dwaj ludzie zamordowali si� wzajemnie. Walczyli o t� map�, o cenn� tajemnic�, kt�r� ka�dy chcia� wy��cznie posi���. Poza tym... Wzi�� plan z r�ki Wabigoona i trzyma� go mi�dzy sob� a ogniem. - Poza tym - wszystko jest chyba zupe�nie jasne. Wszyscy trzej milczeli jaki� czas. Plan by� przerysowany z orygina�u bardzo dok�adnie. Rod wskaza� drzazg� punkt, przy kt�rym widnia� napis: c h a t a i w e j � c i e d o p a r o w u. - Reszta jest, zdaje si�, zupe�nie jasna - powt�rzy�. - Oto chata, gdzie ci ludzie pomordowali si� wzajemnie i gdzie znale�li�my ich szkielety. Tu za� pocz�tek w�wozu, w kt�rym zabi�em srebrnego lisa i gdzie musimy i��, by znale�� z�oto. Zgodnie z planem nale�y dotrze� do trzeciego wodospadu, gdzie stoi chata i le�y skarb. - Tak, wszystko jest na poz�r bardzo jasne - przyzna� Wabi. Poni�ej prymitywnego planu widnia�o kilka linijek pisma. Oto co mo�na by�o z nich wyczyta�: My ni�ej podpisani: John Ball, Henryk Langlois i Piotr Plante, znalaz�szy z�oto u tego wodospadu, postanawiamy dzieli� si� nim zgodnie, obiecujemy zapomnie� o dawnych nieporozumieniach i pracowa� uczciwie dla wsp�lnej korzy�ci. Tak nam dopom� B�g! John Ball, Henryk Langlois, Piotr Plante W poprzek imienia Johna Balla przeci�gni�to szerok� czarn� kresk�, kt�ra niemal zatar�a litery. U jej ko�ca widnia�o jedno francuskie s�owo, kt�re Wabi przet�umaczy� g�o�no po raz setny. - Umar�. - Tak, na razie wszystko zrozumia�e - rzek� Wabi. - Ci trzej ludzie znale�li z�oto, pok��cili si�, podpisali t� umow� i w ko�cu Ball zosta� zamordowany. Dwaj Francuzi, jak to Mukoki poprzednio wyt�umaczy�, udali si� nieco p�niej po kupno zapas�w i nie�li ze sob� pe�ny woreczek z�ota. W starej chacie u wej�cia do parowu pok��cili si� o prawo w�asno�ci do mapy i skarbu, chwycili za no�e i polegli obaj. S�dz�c z ich rusznic oraz innego dobytku, nale�y przypu�ci�, �e wszystko to zasz�o mniej wi�cej przed pi��dziesi�ciu laty. Ale... Urwa� i gwizdn�� cicho. - Gdzie� jest trzeci wodospad? - Zdaje mi si�, �e zim� ju� ustalili�my jego po�o�enie - odpar� Rod, troch� podra�niony pesymizmem towarzysza. - S�dz�c z charakteru pisma, Ball by� wykszta�conym cz�owiekiem, zatem wykona� plan maj�c pewne poj�cie o przestrzeni. Drugi wodospad jest po�o�ony od pierwszego o po�ow� bli�ej ni� trzeci od drugiego. To jasne! A Mukoki odnalaz� przecie pierwszy wodospad o pi��dziesi�t mil w d� parowu. - A my, s�dz�c z rozmieszczenia poszczeg�lnych punkt�w planu, ustalili�my, �e trzeci wodospad le�y mniej wi�cej o dwie�cie pi��dziesi�t mil od starej chaty - ko�czy� Wabi. - To wygl�da do�� rozs�dnie. - To jest nawet zupe�nie rozs�dne - powiedzia� Rod czerwony z podniecenia. - Od chwili wej�cia do parowu nasz szlak jest dok�adnie wytkni�ty. Nie spos�b go zmyli�. Mukoki s�ucha� w milczeniu. Teraz po raz pierwszy wzi�� udzia� w rozmowie. - Najpierw nale�y jednak dotrze� do parowu - burkn�� znacz�co wzruszaj�c ramionami. Wabi wsun�� plan do kieszeni. - Masz racj�, Muki! - zachichota�. - Kupczymy sk�r� �yj�cego nied�wiedzia. Nie b�dzie �atwo dotrze� do parowu. - Wody du�o i pr�d bystry. Rzeka leci jak dwadzie�cia tysi�cy karibu. - R�cz�, �e Ombabika zmieni�a si� w rw�cy potok - rzek� Rod. - A musimy ni� przejecha� czterdzie�ci mil - odpar� Wabi. - W pewnej chwili rzeka skr�ca na p�noc i mknie do Zatoki Hudsona. W tym miejscu trzeba si� modli� zamiast pracowa� wios�ami. Doprawdy, co za wspania�a przyjemno�� ta jazda w�r�d pr�d�w, wir�w i fal! - Ale jutro czeka nas r�wnie� ci�ka praca, wi�c id� spa� - rzek� Rod. - Dobranoc. Mukoki i Wabigoon poszli wkr�tce za przyk�adem towarzysza i po up�ywie p� godziny jedynie trzask ognia przerywa� cisz� obozowiska. Mukoki budzi� si� ze snu regularnie jak zegarek: godzin� przed �witem by� ju� na nogach i przyrz�dza� �niadanie. Gdy obaj ch�opcy otworzyli oczy, zobaczyli, �e kaczki ustrzelone wczoraj piek� si� ju� na ro�nie, a kawa bulgoce w kocio�ku Przy tym Rod zauwa�y�, �e cz�� zawarto�ci cz�na znik��. - Przenios�em niekt�re rzeczy na brzeg rzeki - wyja�ni� Mukoki, odpowiadaj�c na pytanie Roda. - Jak zwykle pracowa�, gdy my�my spali! - wykrzykn�� Wabi z oburzeniem. - Je�li tak dalej p�jdzie, Rod, zas�u�ymy na nowe r�zgi. Mukoki obejrza� krytycznym okiem t�ust� kaczk�, upieczon� na pi�kny brunatny kolor, i poda� j� Rodrygowi. Drug� wr�czy� Wabiemu, a trzymaj�c w gar�ci trzeciego ptaka, siad� na ziemi w pobli�u kawy i chleba. - Ach, doprawdy, czy to nie kr�lewskie pieczyste! - zawo�a� Rod unosz�c swoj� kaczk� na widelcu. W p� godziny p�niej wszyscy trzej udali si� do cz�na. Mukoki przeni�s� ju� cz�� zapas�w na brzeg rzeki, o �wier� mili dalej, teraz za� zabra� reszt� �adunku, a ch�opcy wzi�li na barki lekki statek z kory brzozowej. Rod, dojrzawszy w rosn�cym blasku dnia nurt Ombabiki, krzykn�� ze zdziwienia. Ubieg�ej zimy by�a to rzeczu�ka, maj�ca najwy�ej dwana�cie metr�w szeroko�ci. Teraz, szeroko rozlana, wygl�da�a jak Amazonka, a jej czarne wody przelewa�y si� wiruj�c niby g�sty, wrz�cy p�yn. Z ciemnej g��bi wia�o groz�; zdawa�o si�, �e pod powierzchni� czyha potworna r�ka, by zatopi� �mia�k�w. Rod wiedzia� nawet bez pyta�, �e w tych leniwych falach istnieje wi�cej �miertelnego niebezpiecze�stwa ni� w niejednym rw�cym potoku. My�li Roda odzwierciedli�y si� w jego oczach, gdy patrza� na swych towarzyszy. Mukoki �adowa� cz�no. Wabi bada� rzek�. - Szybko leci! - rzek� niepewnie m�ody Indianin. - Co o tym s�dzisz, Muki? - Nale�y si� trzyma� brzegu - odpar� stary wojownik nie przerywaj�c roboty. - Dojedziemy bezpiecznie. Te s�owa uspokoi�y obu ch�opc�w, gdy� Rod i Wabi �ywo mieli w pami�ci dow�d jego rozwagi i zdrowego s�du. W kr�tkim czasie cz�no zosta�o bezpiecznie spuszczone na wod�, w miejscu gdzie fale wy��obi�y naturaln� przysta�, i trzej my�liwi uj�li wios�a. Mukoki, zajmuj�cy odpowiedzialne stanowisko na rufie, utrzymywa� cz�no w odleg�o�ci paru metr�w od brzegu; zdaniem Roda jazda odbywa�a si� niezwykle szybko. Niekiedy odga��zienia g��wnego pr�du porywa�y w�t�y statek i z tego, w jaki spos�b cz�no chwia�o si� to w prawo, to w lewo, bia�y ch�opak �atwo wnioskowa�, co za niebezpiecze�stwo grozi�oby im na �rodku rzeki. Obaj Indianie mieli si� wci�� na baczno�ci i b�yskawicznie reagowali na ka�dy wybryk fal. Nigdy nie by�o wiadomo, kiedy si� rozigra niewidzialna podwodna si�a. Nieraz nurt by� g�adki, niby polany oliw�, lecz raptem wyrasta� na powierzchni wielki p�cherz, jakby jaki� olbrzym odetchn�� na dnie, i w jednej chwili woda wrza�a, wiruj�c, tworz�c potworny lej... Rod zauwa�y�, �e ilekro� trafiali w pobli�e takiego leja, co� ci�gn�o ich na d�, a ��d� osiada�a ni�ej ni� na spokojnej wodzie. Grozi�y im zreszt� r�wnie� inne niebezpiecze�stwa. P�ywaj�ce pnie, krzaki i r�ne szcz�tki raz po raz mkn�y z pr�dem i ostrzegawcze krzyki Wabiego: �prawo! lewo! wstecz!� powtarza�y si� tak cz�sto, �e Roda rozbola�y wreszcie ramiona od wyt�onej pracy. Czasem potok przed nimi wrza� jak w�ciek�y, a� Mukoki sterowa� do brzegu i przenoszono rzeczy l�dem, by omin�� niebezpieczne miejsce. W ci�gu dnia podobny manewr powtarza� si� pi�ciokrotnie, tote� bior�c pod uwag� stracony czas, robiono przeci�tnie dwie mile drogi na godzin�. Gdy jednak pod wiecz�r rozbili ob�z, Mukoki os�dzi�, �e przebyto mniej wi�cej po�ow� drogi. Nazajutrz podr� odbywa�a si� jeszcze wolniej. Z ka�d� mil� rzeka by�a wi�ksza, a pr�d szybszy. Zdradzieckie wiry trafia�y si� co prawda o wiele rzadziej, natomiast zwalone drzewa raz po raz mkn�y w d� rzeki. Parokrotnie tylko dzi�ki szybkiej i zgodnej akcji trzech poszukiwaczy z�ota unikni�to strasznej katastrofy. Pracowali teraz niby sprawnie dzia�aj�ca maszyneria, a kierowa� nimi Wabi, kt�rego sokole oczy ogarnia�y daleki widnokr�g. Ten dzie� stanowi� dla Roda nieustanne pasmo silnych wzrusze� i trwogi, tote� bia�y ch�opak uradowa� si� szczerze, gdy wreszcie nadszed� koniec podr�y. By�o jeszcze wcze�nie i s�o�ce mia�o przed sob� dwugodzinn� w�dr�wk�, kiedy zarz�dzono post�j. Mukoki wybra� na ob�z ma�� kotlin�, os�oni�t� z ty�u sporym wzg�rzem poros�ym g�stw� topoli. Zaledwie cz�no dotkn�o brzegu, gdy Wabi krzykn��, chwyci� karabin i da� trzy �pieszne strza�y w kierunku niewielkiej k�py iglastych drzew rosn�cych u st�p zbocza. - Chybi�em! Chybi�em! - krzycza�. - Pr�dko, Muki, uwi�� cz�no! Tam jest najwi�kszy nied�wied�, jakiego kiedykolwiek widzia�em! - Gdzie? Gdzie? - gor�czkowo pyta� Rod. Rzuci� wios�o i porwa� karabin. Mukoki za�, jak zawsze pe�en zimnej krwi, ustawi� cz�no burt� wzd�u� brzegu tak, �e Wabi m�g� skoczy� na l�d. Rod b�yskawicznie pod��y� za koleg� i obaj ch�opcy, silnie podnieceni, pobiegli w �lad za nied�wiedziem, pozostawiaj�c ci�ko ob�adowane cz�no pod opiek� Mukiego. Kr�tki, szybki p�d powi�d� ich na skraj jod�owej g�stwy. Z mocno bij�cym sercem obaj badali wzrokiem zbocze wzg�rza. Nie by�o ani �ladu nied�wiedzia. - Skr�ci� w d� rzeki! - krzykn�� Wabi. - Musimy mu przeci�� drog�! - Jest! - szepn�� Rod. Zwierz znajdowa� si� w�a�nie w odleg�o�ci czterystu lub pi�ciuset jard�w i zaczyna� pi�� si� pod g�r�. Nawet z tak daleka Roda zdziwi� jego ogrom. - Co za potw�r! - krzykn��. - Pal! - nagli� Wabi. - Dzieli nas przynajmniej czterysta jard�w. Celuj w kark, mo�e ci si� uda trafi�! ��cz�c w jedno s�owa i czyny, wystrzeli� dwa naboje, kt�re mu jeszcze pozosta�y w magazynku fuzji, a gdy �adowa� bro�, Rod pali� raz po raz. Dwa pierwsze jego strza�y nie da�y �adnego wyniku. Za trzecim razem p�dz�cy zwierz stan�� i spojrza� w d�, co umo�liwi�o Rodrygowi dok�adne celowanie. Gdy hukn�� nowy strza�, nied�wied� potkn�� si� raptownie, niemal upad� mi�dzy ska�y, lecz potem zn�w ruszy� cwa�em. - Rani�e� go! - krzycza� Wabi, p�dz�c przej�ciem mi�dzy g�stw� jode� u podn�a g�ry. Nabijaj�c bro�, Rod przez chwil� ocenia� wzrokiem po�o�enie. Nied�wied� zbli�a� si� szybko do szczytu wynios�o�ci. Wabi, pr�dko biegn�c, m�g� pos�a� wkr�tce jeszcze jeden celny strza�, nim zwierz zdo�a si� ukry� za wierzcho�kiem g�ry. Ale je�li ten strza� chybi, mi� b�dzie bezpowrotnie stracony. Rod dostrzeg� raptem wyrw� w nagim miejscu zbocza. Pomy�la�, �e gdy uda mu si� tamt�dy przedosta�, a nied�wied� skr�ci w jego strone, to... Nie zwlekaj�c d�u�ej, pogna� w Kierunku szczeliny. S�ysza� za sob� ostry trzask karabinu Wabigoona, lecz nie zatrzyma� si�, by oceni� rezultat strza��w. Je�li Wabi zn�w spud�owa�, ka�da sekunda mia�a wielk� wag�. Dno szczeliny by�o zupe�nie r�wne. Rod niemal bez tchu przebieg� po nim i stan�� po drugiej stronie, bystro badaj�c stok pokryty z�omami g�az�w. Nie m�g� powstrzyma� radosnego okrzyku, gdy o osiemset jard�w ujrza� nied�wiedzia id�cego w d� pochy�o�ci i w jego kierunku, Ch�opak kucn�� za ska�� i czeka�. Siedemset jard�w, sze��set, pi��set... Raptem nied�wied� skr�ci� wprost na r�wnin�. Szed� wolno, od czasu do czasu przerywaj�c ucieczk�, z czego Rod wywnioskowa�, �e jest ci�ko ranny. Najwidoczniej zreszt� nie zamierza� zmieni� kierunku odwrotu; inaczej m�wi�c, trudno by�o przypu�ci�, �eby zwierz bardziej si� zbli�y� do zaczajonego my�liwca. Rod uni�s� karabin. - Pi��set jard�w, przesz�o �wier� mili! Strza� by� niezwykle zuchwa�y i Rodryg Drew uczu� dziwny dreszcz. Wspania�a bro�, kt�r� wa�y� w d�oniach, mog�a sprosta� zadaniu. Kula bez trudu nios�a �mier� nawet na tak znaczn� odleg�o��. Ale czy on sam zdo�a wymierzy� do�� celnie? By� pewien, �e jego pierwszy pocisk poszed� zbyt wysoko. Drugi r�wnie� zatraci� si� w przestrzeni. Trzeci strza� Roda zabrzmia� jednocze�nie z czwartym id�cym ze szczytu g�ry. Wabigoon dosi�gn�� wierzcho�ka i pali� z odleg�o�ci sze�ciuset jard�w. Nied�wied� stan��. Rod wycelowa� niezwykle starannie w nieruchom� mas� kud�acza. W sekund� po strzale dziki wrzask wydar� mu si� z gard�a, a w odpowiedzi Wabi krzykn�� rado�nie ze szczytu g�ry. Strza� by� wspania�y i nied�wied� poleg�. Gdy m�odzi my�liwi dotarli do swej zdobyczy, zwierz ju� nie �y�. Min�o par� chwil, nim kt�ry z nich si� odezwa�. Zdyszani biegiem, patrzyli milcz�c na ogromn� besti�. Z wyrazu twarzy Wabigoona Rod wywnioskowa�, �e dokona� niezwyk�ego czynu. Wci�� jeszcze bez s�owa ogl�dali martwego zwierza, kiedy Mukoki ukaza� si� przy uj�ciu szczeliny i po�pieszy� ku nim. Na widok nied�wiedzia zdumienie odbi�o si� na jego twarzy. - Ogromny nied�wied�! - zawo�a�. Te dwa s�owa m�wi�y bardzo wiele, wi�c Rod poczerwienia� z rado�ci. - Wa�y pi��set funt�w! - rzek� Wabi. - A od grzbietu do ziemi ma ca�e cztery stopy. - Wspania�y dywan! - zachichota� Mukoki. - Czekaj no, Rod, z niego b�dzie dywan... - Wabi okr��y� nied�wiedzia, mierz�c go krytycznym wzrokiem - szeroki na dobre sze�� st�p, a d�ugi na przesz�o osiem! Ciekawym, gdzie� go trafi�? Wystarczy�a kr�tka chwila, by si� przekona�, �e chocia� ostatni strza� Roda by� niew�tpliwie �miertelny, to i Wabi trafi� nied�wiedzia dwoma, a mo�e i trzema kulami. Czwarty pocisk bia�ego ch�opca wnikn�� nieco poni�ej prawego ucha, powoduj�c natychmiastow� �mier�. R�wnie� po prawej stronie, ale mi�dzy �ebrami, widnia�a rana, kt�r� m�g� zada� tylko strza� ze szczytu g�ry. Gdy trzej my�liwi wsp�lnymi si�ami przewr�cili zwierza na drugi bok, zobaczyli jeszcze dwie rany spowodowane kulami Wabigoona. Badaj�c je, ostrowidz Mukoki wyda� raptem pomruk zdziwienia. - Tu by� postrzelony dawniej! Stara rana, czuj� kul�! Obmacywa� palcami lu�n� sk�r� na �opatce nied�wiedzia. Stara blizna by�a dobrze widoczna i obaj ch�opcy wyczuwali kul� poprzez kud�y futra. �owiec grubego zwierza dozna zawsze dziwnego uczucia, gdy w ubitej przez siebie sztuce dostrze�e �lad dawnej rany. Szczeg�lne wra�enie powoduje ten widok na Dalekiej P�nocy, gdzie my�liwych poluje niewielu i s� oni z rzadka rozsiani na ogromnej przestrzeni kraju. Blizna jest jakby dokumentem minionych zdarze�; przywodzi na my�l podniecaj�ce chwile innych �owc�w, �le wymierzony strza� i ucieczk� zwierza. Tak w�a�nie by�o teraz. Wabigoon i Rodryg schylili g�owy tu� nad ramieniem Mukiego, gdy stary wojownik no�em wyjmowa� kul�. My�liwiec wyda� nowy pomruk zdziwienia. Po�o�y� kul� na wyci�gni�tej d�oni. By�a to dziwaczna bry�ka, g�adka i oryginalnie sp�aszczona. - Bardzo mi�kka kula - rzek� Mukoki. - Nigdy nie widzia�em, �eby o��w tak si� sp�aszczy�. Ostrzem no�a odj�� z grudki metalu cienki skrawek. - To... Pokazywa� oba kawa�ki. W blasku s�o�ca l�ni�y g��bok� ��t� barw�. - Ta kula jest z�ota! - szepn�� ledwie dos�yszalnym g�osem. - To nie ��ty o��w. To z�oto, rodzime z�oto! 9. W g�r� Ombabiki Wszyscy trzej stali jaki� czas milcz�c. Wabi wytrzeszczy� oczy, jakby nie m�g� uwierzy� w namacaln� rzeczywisto��. Rod dr�a� podniecony jak wtedy, gdy w starej chacie odry� sk�rzany woreczek z zawarto�ci� z�otych bry�ek. Twarz Mukiego wreszcie nadawa�a si� do charakterystycznego studium. D�ugie, szczup�e palce, trzymaj�ce oba szcz�tki kuli, dr�a�y lekko, co by�o niezwyk�ym objawem u starego Indianina. On pierwszy przerwa� milczenie i jego s�owa odzwierciedli�y ciekawo�� n�kaj�c� trzech my�liwc�w. - Kto strzela do nied�wiedzia z�otymi kulami? Na razie to pytanie mia�o pozosta� bez odpowiedzi. Niepodobna by�o przecie� stwierdzi�, czyja bro� wys�a�a ten pocisk. Ale po co strzelano z�ot� kul�? Wabi wzi�� do r�ki obie cz�stki kruszcu i wa�y� je na d�oni. - Jedna uncja! - oznajmi�. - Uncja z�ota ma warto�� dwudziestu dolar�w! - zawo�a� Rod, kt�remu prawie tchu brak�o z podniecenia. - Kt�, na mi�o�� bosk�, strzela do nied�wiedzia dwudziestodolarow� kul�? Wzi�� od Wabiego oba u�amki kruszcu i r�wnie� wa�y� je na d�oni. Z twarzy Mukiego znik� wyraz zdziwienia. Zahartowany stary wojownik przybra� zn�w oblicze w nieprzeniknion� mask�. Pod os�on� nieruchomych rys�w pracowa� bystry umys� �wiadom wszelkich tajemnic i dziw�w Dalekiej P�nocy. M�odzi przyjaciele nie odzyskali jeszcze daru mowy, a ju� bujna fantazja Mukiego wiod�a go szybko wstecz �ladem ogromnego nied�wiedzia, a� do jego spotkania z istot� strzelaj�c� z�otymi kulami. Wabi, rozumiej�c bieg my�li Indianina, badawczo obserwowa� jego twarz. - Co o tym s�dzisz, Muki? - spyta�. - Ten cz�owiek strzela� �aduj�c oddzielnie kule i proch, a nie gotowymi nabojami - odpar� z wolna Mukoki. - Mia� bardzo star� bro�. To dziwne, ogromnie dziwne! - Mia� fuzj� nabijan� przez luf� - uzupe�ni� Wabi. Stary Indianin twierdz�co skin�� g�ow�. - Mia� proch, brak�o mu o�owiu. By� g�odny, strzeli� z�otem. Te dziewi�� s��w rozproszy�o cz�ciowo mrok tajemnicy. Zosta�o jednak sporo rzeczy nadal niepoj�tych. Kto strzela� z�ot� kul� i sk�d pochodzi�o z�oto? - Musia� znale�� cenn�, z�otodajn� �y��, bo inaczej sk�d by wzi�� tak du�� bry�k�? - Tam, sk�d pochodzi kula, le�y jeszcze o wiele wi�cej z�ota - przyzna� Mukoki kr�tko. - Czy s�dzicie... - zacz�� Rod. G�os mu dziwnie dr�a� i urwa� w p� zdania, jakby nie �mia� dopowiedzie� reszty. - Czy s�dzicie, �e kto� znalaz� nasze z�oto? Mukoki i Wabigoon jednocze�nie podnie�li na� oczy. Potem Wabi przeni�s� wzrok z twarzy Roda na twarz starego my�liwca. Nikt nie wym�wi� s�owa. Bia�y ch�opak milcz�c wyj�� z kieszeni jaki� drobny przedmiot owini�ty w ga�ganek. - Pami�tacie, �e zatrzyma�em jedn� bry�k� z�ota z mojej cz�ci; mia�em zamiar zrobi� sobie z niej szpilk� do krawata - t�umaczy�. - Gdy przechodzi�em kurs geologii i mineralogii, dowiedzia�em si�, �e je�li zebra� p� tuzina z�otych bry�ek, pochodz�cych ka�da z innej kopalni, istnieje zaledwie jedna szansa na dziesi��, by dwie spo�r�d nich mia�y identyczne zabarwienie. Teraz wi�c... Naci�� swoj� grudk� no�em tak, jak Mukoki poprzednio naci�� kul�. Potem por�wna� obie l�ni�ce powierzchnie. Wystarczy� jeden rzut oka. Z�oto mia�o zupe�nie t� sam� barw�! Wabi cofn�� si� nieco i mrukn�� co� pod nosem, ponuro b�yskaj�c oczami. Twarz Roda zblad�a. Mukoki, nie znaj�cy tajemnic mineralogii, patrzy� na bia�ego ch�opca z niemym pytaniem w oczach. - Kto� znalaz� nasze z�oto! - w�ciekle zawo�a� Wabi. - To nie jest jeszcze pewne - przerwa� Rod. - Mamy jedynie silne poszlaki. Formacja ska� w tej okolicy jest wsz�dzie jednakowa i dlatego mo�e by�, �e z�oto znalezione tu obok nie r�ni si� niczym od z�ota ukrytego o setki mil dalej. Ta sprawa jednak wygl�da podejrzanie! - Ten cz�owiek zapewne umar� - pociesza� Mukoki. - By� g�odny, nie mia� o�owiu, strzeli� do nied�wiedzia z�otem i nie zabi� go. Musia� zgin�� z wycie�czenia! - Biedak! - wykrzykn�� Wabi. - Ale� z nas egoi�ci, Rod, �e nikt z nas o tym nie pomy�la�. Oczywi�cie, kona� z g�odu, inaczej nie strzela�by z�otem! A nied�wiedzia nie dosta�! O Bo�e. - Wola�bym, �eby on zabi� tego nied�wiedzia - rzek� Rod szczerze. Ostatnie s�owa Mukiego wywo�a�y silny rumieniec na policzkach bia�ego ch�opca. - Wola�bym, �eby on zabi� tego nied�wiedzia - powt�rzy�. - My mamy i tak do�� �ywno�ci. Mukoki ju� si� zabra� do pracy, zdejmuj�c sk�r� z powalonego cielska; obaj m�odzi wyj�li no�e i zacz�li mu pomaga�. - Ta rana ma oko�o sze�ciu miesi�cy - rzek� stary wojownik. - Nied�wied� by� postrzelony p�n� jesieni�... - Kiedy cz�owiek przymieraj�cy g�odem nie m�g� znale�� nawet paru jag�d - doda� Wabi. - Mam jednak nadziej�, �e uda�o mu si� co� ubi�. W godzin� p�niej trzej poszukiwacze z�ota wr�cili do swego cz�na, ob�adowani wspania�ymi kawa�ami mi�sa oraz sk�r� nied�wiedzia, kt�r� niezw�ocznie rozpostarto mi�dzy dwoma drzewami tak wysoko, by �aden drapie�nik do niej nie si�gn��. Rod spogl�da� z dum� na pi�kne futro. - Czy zabierzemy je wracaj�c t�dy? - Oczywi�cie! - odpar� Wabi. - B�dzie w ca�o�ci? - Jakby� je zostawi� u siebie w domu. - Chyba, �e je ukradnie jaki� przechodzie� - ko�czy� Rod. Wabi pilnie wy�adowywa� z cz�na cz�� potrzebnych rzeczy, lecz przerwa� prac�, by spojrze� na Roda. - Ukradnie! - wykrzykn�� zdumiony. Mukoki, kt�ry r�wnie� us�ysza� uwag� Roda, bacznie nastawi� ucha. - Rod - ci�gn�� spokojnie Wabi - ta rzecz jest tutaj nie znana! Na ca�ej Dalekiej P�nocy stosuj� s�owo �z�odziej� jedynie do Woong�w. Gdyby jutro bia�y my�liwy, przechodz�c t�dy, spostrzeg�, �e futro wisi zbyt nisko i �e zwierz�ta mog� je poszarpa�, toby je podci�gn�� wy�ej. Indianin, obozuj�c w pobli�u, roznieci�by ognisko w ten spos�b, �e �adna iskra nie dosi�g�aby futra. Rod, tu gdzie nie znamy cywilizacji, wszyscy jeste�my uczciwi! - Ale w Stanach - upiera� si� Rod - Indianie kradn�. Te s�owa wymkn�y mu si� z ust do�� nieogl�dnie. Ju� w nast�pnej chwili da�by nie wiem co, byle je cofn��. Mukoki jak gdyby zesztywnia�. - Dlatego �e zbyt cz�sto stykaj� si� z bia�ymi lud�mi! Z tak zwan� cywilizacj� - odpar� czerwonosk�ry ch�opak. - Przebacz mi, Rod, �e to m�wi�, ale tak jest na pewno. Za to tutaj w dziczy biali ludzie s� inni i wp�yw ich inny. Mieszka�cy naszych las�w, bez wzgl�du na barw� sk�ry, maj� wrodzon� uczciwo�� w ka�dej kropli krwi. Oczywi�cie, zdarzaj� si� wyj�tki, jak na przyk�ad plemi� Woong�w, ale to wyrzutki naszego spo�ecze�stwa! Sp�jrz za to na Mukiego. Ten, gdyby nawet marz� na �mier�, nie ruszy�by cudzych futer. Zwyk�y Indianin mo�e by wzi�� nie maj�c innego wyj�cia, ale zostawi�by w zamian sw�j karabin. - Paln��em g�upstwo! - przyzna� Rod. - Doprawdy, chcia�bym by� jednym z was! Kocham Dalek� P�noc i jej mieszka�c�w, a to, co m�wisz, sprawia mi tak� rado��. - Ale� ty jeste� nasz, dusz� i cia�em! - wykrzykn�� Wabi chwytaj�c go za r�k�. Tego wieczora, gdy po sko�czonej kolacji zebrali si� wszyscy trzej wok� ogniska, Wabi rzek�: - Gdyby Muki chcia�, toby ci opowiedzia�, Rod, dlaczego Indianie na P�nocy s� uczciwi. Ale on nie zechce, wi�c ja go zast�pi�. W ojczystym kraju Mukiego nad rzek� Makoki, dop�ywem rzeki Albany, �y� raz szczep india�ski, kt�ry sk�ada� si� z samych z�odziei. Nikt nie by� pewien swego mienia; b�jki i mordy zdarza�y si� niemal co dzie�, a najgorszy opryszek, w�dz plemienia, oczywi�cie wymigiwa� si� zawsze od wszelkich kar. Ten w�dz lubi� sam zak�ada� �elaza i pewnego dnia, zwiedzaj�c jak zwykle lini� side�, spostrzeg�, �e jeden z jego wojownik�w zastawi� potrzask tu� obok wodza. Zawrza� wi�c gniewem postanawiaj�c ukara� zuchwalca i przyczajony oczekiwa� nadej�cia wojownika. Kiedy czatowa� w ukryciu, do side� rywala wpad� �nie�ny kr�lik. W�dz uj�� kij i podszed� bli�ej, by zabi� zwierz�tko, gdy raptem przed oczyma przep�yn�� mu bia�y ob�ok i oto na miejscu kr�lika stan�� najpi�kniejszy cz�owiek, jakiego ogl�da� kiedykolwiek. W�dz zrozumia�, �e to sam Wielki Duch, i pad� na twarz. A oto zabrzmia� nad nim pot�ny g�os, jak gdyby wybieg�szy z hukiem spoza �a�cucha najdalszych g�r, i rzek�, �e lasy i wody raju czerwonosk�rych s� zamkni�te dla niego; jego plemienia, gdy� na �owieckich terenach tamtego �wiata nie ma miejsca dla z�odziei. �Id� do swej wioski - ci�gn�� g�os - i powiedz, �e odt�d czerwonosk�rzy winni �y� uczciwie i zgodnie, je�li chc� unikn�� kary, kt�ra nad mini zawis�a�. - W�dz powt�rzy� swoim ludziom s�owa Wielkiego Ducha - ko�czy� Wabi - i od tej pory kradzie� znik�a z tego kraju. A poniewa� Wielki Duch objawi� si� wodzowi w postaci kr�lika, bia�y kr�lik jest odt�d fetyszem* [*Fetysz tu: przedmiot nieuzasadnionej czci.] Cree i Chippewyan�w na Dalekiej P�nocy. Gdy za� spadnie g��boki �nieg, my�liwi umieszczaj� swoje sid�a jedno obok drugiego i nigdy nie kradn�. Rod s�ucha� z b�yszcz�cymi oczyma. - Cudowne! Wspania�e! - powtarza�. - A czy to wszystko prawda? - To wszystko prawda - z powag� potwierdzi� Wabi. - W ca�ej ogromnej krainie, st�d a� po wielkie pustkowia, gdzie �yj� pi�mowe byki, najwy�ej jeden Indianin na stu ukradnie cudze sid�a lub cudz� zwierzyn�. Jest to niepisane prawo P�nocy, �e ka�dy my�liwy ma w�asn� lini� side�, i grzeczno�� wymaga, by nikt inny nie umieszcza� w pobli�u swoich �apek. A je�li si� zdarzy, �e kto� ustawi potrzask na cudzym terenie, nie wezm� mu tego za z�e, gdy� prawo Wielkiego Ducha jest mocniejsze ni� prawo ludzkie. I przypomnij sobie, �e ubieg�ej zimy nawet zbrodniczy Woongowie nie kradli naszych side�, cho� czyhali na nasze �ycie. - Mukoki! - rzek� Rod wstaj�c. - Chcia�bym ci u�ciska� r�k�, nim p�jd� spa�. Chcia�bym by� p�krwi Indianinem tak jak Wabi! Nast�pnego dnia rozpocz�to zn�w podr� w g�r� Ombabiki, ale poprzedni entuzjazm �owc�w z�ota zak��ca� teraz pewien niepok�j. �aden z trzech w�drowc�w nie m�g� si� pozby� my�li, �e kto� nieznany odkry� ju� ich skarb. Wabi pierwszy podzieli� si� sw� trosk�. - Nie wierz� w to! - krzykn�� raptem. Nawet bez pytania dwaj jego towarzysze wiedzieli ju�, o co mu chodzi. - Nie wierz�, by kto� znalaz� nasze z�oto! Kryje si� ono w samym sercu najdzikszej z krain p�nocnych i gdyby ktokolwiek je wykry�, na pewno dosz�yby o tym s�uchy do Wabinosh House lub do Kenogami jako do najbli�szych faktorii. - A mo�e ten, co je znalaz�, ju� nie �yje - doda� Rod. - Mo�e. Mukoki, siedz�cy na rufie, chrz�kni�ciem i ruchem g�owy potwierdzi� to przypuszczenie. - Umar� - rzek�. Ombabika zw�zi�a si� teraz znacznie i przy�pieszy�a biegu. Walcz�c przeciwko bystremu pr�dowi, cz�no posuwa�o si� z trudem, a po po�udniu Mukoki oznajmi�, �e podr� rzek� ko�czy si�. Na razie Rod nie m�g� si� zorientowa�, gdzie wyl�dowali. Wtem wyda� okrzyk radosnego zdziwienia. - Przecie� tu w�a�nie jedli�my zesz�ej zimy kolacj� po naszej ci�kiej przeprawie z wilkami! - wykrzykn��. Z bardzo daleka dobieg� niski, przewlek�y grzmot. - S�uchajcie! To rzeka wpada w skalisty w�w�z. Tam przecie� szli�my brzegiem przepa�ci. Wabi wzdrygn�� si� na wspomnienie tej okropnej nocy i rozpaczliwej ucieczki z krainy Woong�w. - P�jdziemy tam znowu, ale tym razem za dnia. - Trzeba b�dzie nie�� ca�y �adunek brzegiem na przestrzeni sze�ciu mil - doda� Mukoki. - A� dotrzemy do prerii za g�rskim pasmem, gdzie Mukoki zabi� �osia? - spyta� Rod. - Tak - odpar� Wabi. - Tamten strumyk zmieni� si� teraz w rw�cy potok. Ostatecznie mo�emy p�yn�� nim w g�r� pr�du, a� si� znajdziemy o jakie osiem mil od starego obozowiska i od chaty, w kt�rej znale�li�my ko�ciotrupy i map� z kory brzozowej. - A stamt�d b�dziemy musieli nie�� zapasy i ��d� do rzeczu�ki w parowie - ko�czy� Rodryg. - A potem jedziemy po z�oto! - Tej nocy rozbijemy ob�z na dawnym miejscu, u szczytu ska� - rzek� Mukoki. Wabi roze�mia� si� weso�o i szturchn�� Roda w kark. - Pami�tasz tego wielkiego rysia, kt�rego zabi�e� my�l�c, �e to Woonga? I jak przestraszyli�my si� wszyscy?! - zawo�a�. Rod poczerwienia� na wspomnienie �mieszno�ci, kt�r� si� wtedy okry�, i j�� pomaga� Mukiemu przy wy�adowaniu cz�na. Obiad i wypoczynek zaj�y dwie godziny, po czym ch�opcy wzi�li cz�no na ramiona, a Mukoki po�pieszy� przodem, nios�c po�ow� wsp�lnego dobytku. Za ka�dym krokiem grzmot rzeki, przewalaj�cej si� w�skim przej�ciem mi�dzy ska�ami, wyra�niej brzmia� im w uszach, a zaledwie uszli p� mili, ju� mogli si� porozumiewa� tylko krzycz�c. W prawo skalisty mur coraz bardziej zbli�a� si� do �cie�ki, a gdy ch�opcy wraz z niesionym ci�arem przedarli si� przez osypisko wielkich g�az�w, ujrzeli tu� przed sob� w�ski szlak, wiod�cy nad sam� przepa�ci�. U wej�cia na t� kraw�d� stan�li na chwil�, k�ad�c cz�no na ziemi. Po jednej stronie, w odleg�o�ci zaledwie paru metr�w, stok g�rski wznosi� si� pionowo wzwy�, tworz�c mur wysoki na tysi�c st�p; po drugiej, bli�ej jeszcze, zia�a przepa��, w g��bi kt�rej mkn�� grzmi�cy potok. A przed nimi skalna �ciana i bezdenny par�w schodzi�y si� niemal, pozostawiaj�c jedynie �cie�k� szeroko�ci dwu metr�w. Twarz Roda zblad�a, gdy uprzytomni� sobie po raz pierwszy, jak wielkie niebezpiecze�stwo im grozi�o w czasie owej ciemnej nocy sprzed paru miesi�cy. Wabi sta� milcz�c, z twarz� nieruchom� jak g�az. Z parowu dobieg� ku nim og�uszaj�cy huk zba�wanionych w�d, jakby g�os strza��w armatnich, raz po raz odbijaj�cy si� od sklepienia grot kamiennych. - Sp�jrz tam! - krzykn�� Wabi, przyk�adaj�c wargi do ucha kolegi. Stan�� na kraw�dzi przepa�ci, a Rod zmusi� si�, by p�j�� za nim, chocia� mia� wielk� ochot� przylgn�� raczej do skalnej �ciany. W ci�gu dobrej p�minuty sta� jak urzeczony, ale to, na co ze zgroz� patrzy�, mia�o mu zosta� w pami�ci przez ca�e �ycie. O pi��set st�p poni�ej wezbrane wiosenne wody wpada�y pomi�dzy dwa g�rskie stoki, pieni�c si� przy tym, jak mleko i �omoc�c o ska�y tak gwa�townie, �e zdawa�o si� prawie, i� ca�a ziemia musi drga� od tych zawrotnych uderze�. Tu i �wdzie spo�r�d bia�ych mydlin wystrzela�y grzbiety wielkich g�az�w, jakby nieznane potwory w szalonej grze bi�y wody ogonem, rycz�c triumfalnie, ilekro� wznosi�y �by nad zba�wanion� to�. Rod b�yskawicznie obj�� to wszystko wzrokiem i cofn�� si�, ca�y dr��cy. Wabi za to ani drgn��. M�ody Indianin sta� par� minut nieruchomo, patrz�c w d� na wspania�� gr� �ywio��w, a dzika krew w jego �y�ach p�yn�a szybciej, jak gdyby w odpowiedzi na ten pi�kny widok. Gdy zwr�ci� si� wreszcie w stron� Roda, jego wargi nie wyda�y najmniejszego d�wi�ku, ale oczy l�ni�y troch� b��dnie, jak zwykle gdy krew ksi�niczki matki bra�a g�r�, a dzika dusza wita�a gor�co ka�dy objaw dziko�ci w przyrodzie. Ani muzyka, ani uczona mowa, ani dzie�a ludzkich r�k nie tr�c� w india�skim sercu ukrytych strun, lecz podzia�a na nie silnie widok wynios�ych g�r, ogromnych prerii czy hucz�cych wodospad�w. Ruszyli w dalsz� drog�, nios�c cz�no na barkach i id�c tu� obok skalnej �ciany. Wolno, ostro�nie, przest�puj�c z namys�em ka�dy kamie� czy korze� mog�cy spowodowa� potkni�cie, min�li niebezpiecznie w�sk� �cie�k�, zatrzymuj�c si� dopiero wtedy, gdy znale�li si� na szerszym szlaku, wiod�cym w g�r� zbocza. W godzin� p�niej spotka� ich Mukoki, wracaj�cy po reszt� baga�y. Wkr�tce dotarli do niewielkiej p�aszczyzny, gdzie obozowali ubieg�ej zimy, i po�o�yli cz�no tu� obok starego sza�asu z jedliny. Wszystko by�o jak w�wczas. Wicher ani �nieg nie zniszczy�y ich iglastego schronienia. Widnia�y jeszcze zw�glone resztki ogniska, ko�ci ogromnego rysia i w pobli�u namiotu wbity w ziemi� palik, do kt�rego uwi�zano oswojonego wilka, wiernego towarzysza licznych przyg�d. Wabi milcz�c podszed� do palika. Usiad� obok, opar� d�o� na g�adkim drzewie, a gdy spojrza� na Roda, jego oczy by�y wymowniejsze ni� s�owa. - Biedny stary Wolf! Rod zawr�ci� i poszed� na kraw�d� kamienistego p�askowzg�rza, czuj�c na oczach gor�c�, wilgotn� mg��. Poni�ej, jak daleko bieg� wzrokiem, s�a�a si� ogromna, tajemnicza r�wnina, si�gaj�ca po Zatok� Hudsona. K�dy� w bezkresnej g�uszy przebywa� Wolf. - Co si� z nim sta�o? Rod mimo woli g�o�no rzuci� to pytanie; z ty�u dobieg�a odpowied� Wabigoona: - Przy��czy� si� do stada, Rod. Biega po lasach i preriach. Zapomnia� o nas! - Biega po lasach i preriach - potwierdzi� Rod. - Ale nie zapomnia� o nas! Wabi nic nie odrzek�. 10. Tajemniczy strza� Obaj stali d�u�szy czas milcz�c i spogl�daj�c na rozleg�� r�wnin�. Poni�ej s�a�a si� preria, gdzie Mukoki ubi� ta�cz�cego karibu, gdy oni �ledzili go z g�ry. Dalej czernia�y g�ste smugi boru, przerwane tu i �wdzie nowymi szmatami ��k, i oko�o p� tuzina jezior l�ni�o czerwono w blaskach zachodz�cego s�o�ca. Gdy Rod ogl�da� ten krajobraz przed paroma miesi�cami, widzia� krain� �nieg�w i lod�w, ch�odn�, o�lepiaj�c� panoram� bieli, kt�ra ci�gn�a si� nieprzerwanie a� do bieguna. Teraz ziemia ockn�a si� pod czarodziejsk� r�d�k� wiosny. W oddali m�odzi �owcy z�ota dojrzeli b�ysk strumienia wiod�cego do parowu. Zim� by� tu ma�y potoczek, teraz za� topniej�cy �nieg nada� wodzie rozmiary rzeki. Raptem, w odleg�o�ci dobrej mili, na otwartej polanie ukaza�y si� dwa ciemne kszta�ty. Z tak daleka mia�y zaledwie wielko�� ps�w. Rod, kt�ry my�la� wci�� o Wolfie, wykrzykn��: - To wilki! Natychmiast jednak spostrzeg� si�, �e m�wi g�upstwa, i poprawi�: - �osie! - �osza i jej m�ode - uzupe�ni� Wabi. - Sk�d wiesz? - spyta� Rod. - O, sp�jrz teraz! - wykrzykn�� m�ody Indianin, ujmuj�c towarzysza za rami�. - Matka posuwa si� przodem i nawet st�d widz�, �e idzie skroczem. �o� nigdy nie biegnie k�usem lub cwa�em jak jele�, ale st�pa wci�� obiema prawymi, to zn�w obiema lewymi nogami jednocze�nie. Zauwa� teraz, jak drugie zwierz� skacze. To cielak. Stary �o� nigdy by tego nie robi�. - Ale oba te stworzenia s� niemal r�wnego wzrostu - pow�tpiewa� Rod. - To dwulatek, prawie tak du�y jak matka. W gruncie rzeczy ju� nie cielak, jest na to za stary. Ale my nazywamy �osia cielakiem, dop�ki trzyma si� kl�py. Zdarza si�, �e to trwa pe�ne trzy lata. - Id� w nasz� stron� - szepn�� bia�y ch�opak. �o� zawr�ci�, kieruj�c si� ku zboczu wzg�rza, na kt�rego szczycie stali dwaj my�liwi. Wabi poci�gn�� przyjaciela za os�on� du�ej ska�y; w ten spos�b mogli patrze�, sami nie b�d�c widziani. - B�d� cicho! - przestrzega�. - Id� je�� p�ki topoli u podn�a stoku. Poprzednio zahaczy�y o strumie�, by ugasi� pragnienie. Mo�emy zobaczy� co� ciekawego! Zwil�y� �lin� palec i uni�s� go nad g�ow�, u�ywaj�c nieomylnego sposobu traper�w dla okre�lenia kierunku wiatru. Nawet gdy ruch powietrza jest minimalny, jedna strona palca wysycha niemal zaraz, podczas gdy druga pozostaje ch�odna i wilgotna. - Wiatr sprzysi�g� si� wyra�nie przeciw nam - powiedzia�. - Wieje akurat w stron� �osi. O ile nie stoimy tak wysoko, �e nasza wo� przeleci nad ich g�owami, nie zbli�� si� wi�cej ani na krok. Up�yn�a jeszcze chwila, po czym Rod tr�ci� Wabiego w rami�. - S� ju� na odleg�o�� strza�u. - Tak, ale nie b�dziemy strzelali. Nie potrzebujemy mi�sa! Kiedy to m�wi�, �osza stan�a raptownie, a m�ody Indianin u�miechn�� si� pe�en zadowolenia. - O Bo�e! - szepn��. - Wyczu�a nas z odleg�o�ci �wier� mili! Widzisz, jak wystawia uszy ku przodowi i unosi �eb ku niebu. Wie, �e na g�rze czyha niebezpiecze�stwo! Teraz.. Nie sko�czy�. Kl�pa zawr�ci�a nagle i natar�a na m�odego �osia jak gdyby pchaj�c go z powrotem. W nast�pnej chwili oba zwierz�ta gna�y w kierunku p�nocnym, przy czym cielak umyka� przodem, a �osza zas�ania�a odwr�t. - Kocham �osie! - rzek� Wabi z b�yszcz�cymi oczyma. - Czy� zauwa�y�, Rod, �e nigdy do nich nie strzelam? - Istotnie, nigdy! Nie zastanawia�em si� zreszt� nad tym. A dlaczego? - Przyczyn jest wiele. Oczywi�cie bi�em je nieraz, kiedy gwa�townie potrzebowa�em mi�sa, ale to sprawia�o mi zawsze du�� przykro��. Lwa nazywaj� kr�lem zwierz�t. Ot� ludzie si� myl�. Moim zdaniem jest nim �o�! Widzia�e�, jak si� zachowa�a ta kl�pa? Najpierw sz�a przed swym ma�ym, bo w razie napotkania niebezpiecze�stwa chcia�a mu pierwsza stawi� czo�o. Gdy wyczu�a gro�b�, pcha�a cielaka przodem, os�aniaj�c w�asnym cia�em jego odwr�t. Jaki w tym instynkt macierzy�ski! A samiec �osia c� to za wspania�e zwierz�! W czasie rui broni swej samki cho�by przed p� tuzinem my�liwych. Je�li kl�pa padnie pierwsza, os�ania j�, staj�c mi�dzy ni� a ogniem �owc�w, grzebie ziemi� racic� i b�yska wyzywaj�co oczyma, a� go kule podziurawi� jak rzeszoto. Widzia�em raz rann� kl�p�. Gdy umyka�a kulej�c, jej samiec trzyma� si� tu� za ni�, manewruj�c tak, by ogie� jej nie dosi�gn��. Bra� za ni� wszystkie kule. Zachowywa� si� tak dzielnie, �e nikt nie podejrzewa�, ile ma ran, a� wreszcie run�� w biegu, ca�y posieczony strza�ami. Ten widok w�a�nie podzia�a� na mnie tak silnie, �e da�em sobie s�owo, i� nie zabij� wi�cej �adnego �osia, chyba �e mnie do tego zmusi konieczno��. Rod milcza�. Gdy zwr�ci� si� wreszcie do Wabigoona, �osza i jej ma�y ju� znika�y. - Ciesz� si�, �e� mi to powiedzia�, Wabi - rzek�. - Ka�dego dnia uczysz mnie nowych rzeczy. Zabi�em jednego �osia. Nie zrobi� tego wi�cej, chyba �e koniecznie b�dziemy potrzebowali mi�sa. Wr�cili do obozu i nim Mukoki nadszed� z reszt� dobytku, przygotowania do noclegu by�y ju� uko�czone. Zg�odnia�ych czeka�a wyborna uczta, z�o�ona z soczystej nied�wiedziej pol�dwicy, kawy i gor�cych �kamiennych suchar�w�, jak Rod nazywa� placki zagniecione z m�ki, soli i wody, a pieczone na rozpalonych g�azach. Po wieczerzy wszyscy trzej siedzieli d�u�szy czas w pobli�u ognia, gdy� powietrze wieczorne zachowa�o jeszcze pewn� �wie�o��, i rozmawiali przewa�nie o Wolfie i jego przygodach. Rod, kt�ry w czasie pobytu w Detroit czyta� i s�ysza� wiele fantastycznych opowie�ci o dzikich zwierz�tach, by� pewien, �e Wolf zauwa�y ich pobyt w g�uszy i wr�ci do dawnych pan�w; by potwierdzi� to przekonanie, przytacza� podobne wypadki. Wabigoon uprzejmie s�ucha� jego wywod�w, co jest zwyczajem wszystkich Indian, po czym rzek�: - Takie i podobne historie s� zupe�nie zmy�lone. Kiedy chodzi�em wraz z tob� do szk�, czyta�em wiele opowiada� o zwierz�tach, ale zaledwie par� z nich mia�o cechy prawdopodobie�stwa. Du�o ludzi pisze o �yciu puszcz lub prerii, ale zaledwie jeden na stu pisarzy zwiedza prawdziw� kniej�. Tote� ka�� nieraz dzikim zwierz�tom wyczynia� niewiarygodne rzeczy. Rod kiwn�� g�ow�. - Sp�dzi�em tu zaledwie par� miesi�cy - rzek� - a jednak widzia�em rzeczy bez por�wnania ciekawsze ni� te, o kt�rych czyta�em kiedykolwiek. - Oczywi�cie - przyzna� m�ody Indianin. - W�a�nie o tym chcia�em m�wi�. Dzikie zwierz�ta to najciekawsze stworzenia na �wiecie, ale gdyby w miastach opowiada� o ich prawdziwych zwyczajach i przygodach, wywo�a�oby to tylko u�miech niedowierzania. Pisarze pope�niaj� zwykle zasadniczy b��d, przypisuj�c zwierz�tom ludzkie uczucia i upodabniaj�c je do ludzi. Wolf pozostawa� z nami, bo nie zna� lepszego �ycia. Pojmali�my go jako ma�ego szczeniaka, ale obaj z Mukim zauwa�yli�my nieraz, �e w miar� jak ro�nie, ogarnia go t�sknota za dzikimi bra�mi. Wiedzieli�my, �e ucieknie nie dzi�, to jutro. I nie wr�ci ju� do nas nigdy. Mukoki chrz�kn�� lekko i Rod zwr�ci� si� ku niemu. - Wierzysz w to, Muki? - Tak. - Zwierz�ta jednak rozumiej� - ci�gn�� dalej Rod, kt�rego bardzo interesowa�a ta dyskusja. - Maj� my�l i pami��. - Naturalnie - odpar� Wabi. - Czytywa�em nieraz opowiadania na tle tak zwanej historii naturalnej, gdzie obracano w �art sam� mo�liwo�� posiadania przez zwierz�ta jakiejkolwiek inteligencji. Pozostawiono im wy��cznie instynkt. Podobne teori s� r�wnie b��dne jak i te, kt�re zbyt upodabniaj� zwierz�ta do ludzi. Zwierz�ta my�l�! Czy przypuszczasz, �e ta kl�pa w dole nie czyni�a �adnych rozwa�a�? Czy nie obmy�la�a planu dzia�ania zastanawiaj�c si�, sk�d grozi niebezpiecze�stwo i gdzie nale�y ucieka�? Ale pr�cz rozumu dzikie zwierz�ta maj� r�wnie� instynkt. Jednym z dowod�w jest ich sz�sty zmys�, tak zwany zmys� orientacji. Przecie� nied�wied� nie nosi z sob� kompasu, a jednak potrafi i�� z tej g�ry na przyk�ad prosto jak strzeli� do legowiska oddalonego o sto mil drogi. To jest instynkt! - Zatem Wolf... - zacz�� Rod z namys�em. - Odnalaz� sw� gromad� - ko�czy� m�ody Indianin. Mukoki przem�wi� cicho, jakby sam do siebie: - Zim� by� �nieg i l�d, teraz jest woda. Min�y dwa miesi�ce. Wolf by� oswojony, teraz jest dziki. Tak kaza� Wielki Duch. I mia� racj�! - Mukoki chcia� powiedzie�, �e takie jest prawo przyrody - uzupe�ni� Wabi. Gdy dwaj Indianie zasn�li omotani w dery, Rod siedzia� jeszcze przy ogniu dobr� godzin� nas�uchuj�c i rozmy�laj�c. Potem podszed� do kraw�dzi p�askowzg�rza, aby spojrze� na wielki wiosenny ksi�yc, p�yn�cy z wolna nad ogromn� g�usz�. Jak�e pi�kna by�a ta pustka i jak ma�o wiedzieli o niej ludzie przebywaj�cy w�r�d cywilizacji! Patrz�c na b�ysk zorzy polarnej, p�on�cej o wiele dalej, ni� kiedykolwiek zaszed� cz�owiek, Rod pomy�la� nagle, �e B�g jest tu chyba bli�szy ziemi ni� w jakimkolwiek innym kraju. U jego st�p le�a� �wiat smutny i pusty, tajemniczy a milcz�cy, �wiat, kt�ry zdaniem czerwonosk�rych mieszka�c�w zawiera� wszelk� m�dro�� i przemawia� g�osem Stw�rcy. Powsta� wiatr i szepta� ponad preri�, przy��czy� si� do niego szmer dr��cych p�k�w topoli, z daleka nadbieg�o niskie hukanie sowy. Z wolna powieki Roda opad�y i ch�opak przylgn�� mocniej do ska�y, przy kt�rej siad� poprzednio. �ni� p�niej o tym, na co dzi� patrzy�. Ogie� poma�u wygasa�, a Wabi i Mukoki spali snem sprawiedliwych. Rod nie mia� poj�cia, jak d�ugo trwa�a jego drzemka. Zbudzi� si� naraz, a raczej obudzi� go okropny wrzask, kt�ry zabrzmia� mu tu� nad uchem. Pr�bowa� krzykn��, ale j�zyk przywar� mu do podniebienia. Co si� sta�o? Czy�by Wabi lub Mukoki...? O kilka krok�w znajdowa� si� wielki z�om ska�y i spoza niego w�a�nie wype�z� naraz d�ugi, smuk�y kszta�t, l�ni�cy srebrzy�cie w blasku ksi�yca. Rod wiedzia�, �e ma przed sob� rysia. Ostro�nie si�gn�� po karabin, kt�ry mu si� zsun�� pomi�dzy kolanami na ziemi�, a w tej�e chwili ry� wyda� ponownie mro��cy krew wrzask. Bia�y ch�opak zadygota� jeszcze i teraz, s�ysz�c ten g�os tak bardzo podobny do ludzkiego. Uni�s� fuzj�. B�ysn�� ogie�, hukn�� strza� i z obozu dolecia� pytaj�cy okrzyk. W nast�pnej chwili Rod sta� ju� na nogach, z�y, �e si� po�pieszy� niepotrzebnie. Wiedzia� teraz, �e lepiej by�o obserwowa� rysia, jednego z najciekawszych nocnych rabusi�w tego kraju, i �e jego futro nie mia�o o tej porze �adnej warto�ci. Ostro�nie podszed� do ska�; rysia nie by�o wida�. Okr��y� ciemny blok, trzymaj�c bro� w pogotowiu. Ry� znik�. Chybi� haniebnie! Wabigoon i Mukoki spotkali go po drugiej stronie ska�y. - Nowy Woonga! - zachichota� stary wojownik, robi�c aluzj� do niedawnej przygody Roda w tym samym miejscu. - Zabity? - Chybiony! - odpar� Rod. - Ale co to by� za g�os! Brr! Tym razem po�o�y� si� obok obydwu Indian i spa� do �witu. Ranek wsta� ciep�y i pachn�cy, pe�en obietnic nowego �ycia, a jego pi�kno podzia�a�o podniecaj�co na trzech �owc�w z�ota. Znik�y strachy i z�e przeczucia poprzedniego dnia, wi�c schodzili w d� zbocza �piewaj�c, gwi�d��c i rozmawiaj�c weso�o. Mukoki, nios�c cz�� �adunku, wyprzedzi� ch�opc�w d�wigaj�cych cz�no i nim m�odzi uszli dwie mile z sze�ciu dziel�cych g�r� od koryta potoku, spotka� ich ju� wracaj�c po reszt� baga�y. W po�udnie cz�no wraz ze wszystkimi zapasami sta�o nad brzegiem wody, gdzie r�wnie� urz�dzono kr�tki obiedni wypoczynek. W�ska struga, kt�r� Rod niedawno przesadza� jednym skokiem nie maczaj�c n�g, wyros�a na du�� rzek�, a miejscami jej niespokojny nurt potworzy� spore zalewiska, podobne do ma�ych staw�w. W przeciwie�stwie do Ombabiki, rw�cej gwa�townie w d� g�rskiej pochy�o�ci, tu pr�d prawie nie istnia�, co bardzo ucieszy�o w�drowc�w. - Nim si� �ciemni, b�dziemy ju� w pobli�u chaty - oznajmi� Mukoki. - Jeszcze noc� przenios� tam cz�� baga�u. W ci�gu dwugodzinnego wios�owania przeciw pr�dowi Mukoki nie odzywa� si� prawie wcale, a w miar� jak zbli�ali si� do miejsca niedawnej utarczki z band� Woong�w, nawet chrz�kni�ciem czy ruchem g�owy nie bra� udzia�u w rozmowie dwu m�odych. Raz Wabi zacz�� zn�w wspomina� Wolfa i Mukoki, siedz�cy na dziobie cz�na, obejrza� si� na kr�tk� chwil�, a jego wios�o na mgnienie znieruchomia�o w powietrzu. Wabi, zajmuj�cy miejsce na rufie, pochyli� si� naprz�d i znacz�co tr�ci� Roda w bok. Bia�y ch�opak zrozumia�. Wiedzia�, �e stary wojownik po Wabim, jego siostrze i by� mo�e po nim samym najbardziej kocha Wolfa. Wiedzia� r�wnie�, �e wspomnienie wszystkiego, co ma jak�� ��czno�� z okropn� wilcz� tragedi� sprzed wielu lat, przyprawia�o go o lekki ob��d. Gdy �owcy sko�czyli jazd� w g�r� potoku i przybili do brzegu, Mukoki milcz�c zarzuci� tob� na rami� i ruszy� przez preri�. Nie wym�wi� ani s�owa i nie wykona� �adnego znacz�cego gestu. - To nie pomo�e - powiedzia� Wabi, gdy Rod zrobi� krok naprz�d, jakby chcia� do�cign�� i wstrzyma� my�liwca. - �adne argumenty nie podzia�aj� teraz na niego. Chce noc� stan�� w naszym dawnym obozie, sk�d Wolf kiedy� umkn��. Nie wr�ci, a� rano. I Mukoki poszed�, ani na chwil� nie odwracaj�c g�owy, p�ki obaj ch�opcy nie stracili go z oczu. Ale zaledwie znalaz� si� poza obr�bem ich wzroku, jego zachowanie uleg�o nag�ej i dziwnej zmianie. Rzemie� pakunku, kt�ry dot�d opasywa� mu czo�o, spu�ci� na pier�, przytrzymuj�c go d�oni�, co mu pozwoli�o swobodnie porusza� g�ow�. Oczy mu p�on�y. Ch�d mia� szybki, lecz ostro�ny, a ka�dy krok naprz�d ��czy� z napi�ciem s�uchu - i milcz�cym oczekiwaniem. Kto� podgl�daj�cy z boku starego wojownika m�g� przypuszcza�, �e idzie on na �owy albo te� spodziewa si� napadu. A jednak bezpiecznik fuzji Mukiego by� zamkni�ty, �wie�y trop nied�wiedzia nie wzbudzi� w nim �adnej ciekawo�ci, a gdy us�ysza� w pobliskich krzakach tupot sp�oszonego jelenia, tylko jeden raz rzuci� wzrokiem w tym kierunku. Nie szuka� wi�c zwierzyny. Nie obawia� si� r�wnie� zasadzki. Ale tam, gdzie grunt by� mi�kki i wilgotny, brn�� powoli, nie spuszczaj�c ze� oczu. W jednym z takich miejsc stan��. Przed nim widnia�y wyra�nie zaznaczone �lady wilczych �ap. Z cichym okrzykiem Mukoki rzuci� w traw� pakunek i kl�kn��. Oczy p�on�y mu teraz niesamowitym blaskiem. Jego ruchy, gdy pe�za� po mi�kkim gruncie, zdradza�y �lady ob��kania. Ogl�da� bacznie wilcze tropy, jeden po drugim, przystaj�c d�u�ej, ilekro� znalaz� odcisk przedniej �apy. W�a�nie za t� �ap� Wolf zosta� niegdy� schwytany w sid�a i straci� przy tym dwa palce. Jednak wilk, kt�ry t�dy przeszed�, nie wykazywa� �adnych brak�w, wi�c Mukoki wsta� wreszcie, a na jego pomarszczonej twarzy widnia�o wyra�ne rozczarowanie. W ci�gu tego popo�udnia Mukoki pi�ciokrotnie pada� na kolana obok wilczych trop�w i pi�ciokrotnie b�ysk nadziei gas� w jego oczach. By� zach�d s�o�ca, gdy Indianin wszed� na wzg�rze, za kt�rym w kotlinie le�a�o niewielkie jezioro. Kiedy umie�ci� sw�j tob� obok zgliszcz starej chaty, na niebie pozosta� ju� tylko s�aby b�ysk zorzy wieczornej. Wypoczywa� jaki� czas, nie spuszczaj�c oczu ze zw�glonych szcz�tk�w, kt�re zim� by�y �wiadkiem ich wysi�k�w i walk. Dzika krew wrza�a w nim na wspomnienie strzelaniny i ob��kanej gonitwy ku p�on�cej chacie na ratunek Wabigoona. Nagle jego oczy pochwyci�y bia�y b�ysk przedmiotu odleg�ego zaledwie o pi��dziesi�t krok�w. Wsta� i podszed� bli�ej, chichocz�c, pe�en okrutnej rado�ci. Woongowie nie zatroszczyli si� o pochowanie swego towarzysza; rozrzucone po ziemi ko�ci trupa by�y na czysto ogryzione przez ma�e drapie�niki le�ne. Mukoki wr�ci� do swego pakunku i siad�. Cho� zapada�a ju� ciemno��, nie pr�bowa� nanieci� ognia. Przyni�s� z sob� �ywno��, ale nic nie jad�. W lesie g�stnia�y cienie, a mrok pot�nia� u podn�a g�ry. Indianin siedzia�, wci�� milcz�c i nas�uchuj�c. J�y ku niemu dobiega� g�osy nocy, na razie zreszt� ciche i nie�mia�e. �wierkanie drobnych ptasz�t zbudzonych nastaniem ciemno�ci, hukanie sowy, daleki krzyk rysia i plusk wydry nurkuj�cej w jeziorze. Potem wiatr zacz�� szepta� �r�d iglastych konar�w, nuc�c star� pie�� g�uszy, a Mukoki wyprostowa� si� i spojrza� na czerwon� �un� rozlan� na niebie w miejscu, gdzie spoza g�r wyp�yn�� ksi�yc. Po chwili wsta�, uj�� w d�o� fuzj� i wdrapa� si� na szczyt wynios�o�ci. U jego st�p le�a� niezmierzony kraj, si�gaj�cy do m�rz arktycznych. K�dy� w tej dziczy przebywa� Wolf. Ksi�yc pop�yn�� wy�ej. Wydoby� z mroku posta� starego Indianina, kt�ry sztywny jak g�az, sta� wsparty plecami o bia�y, pozbawiony kory pie� usch�ego drzewa. Raptem Mukoki pochwyci� jaki� g�os i zwr�ci� twarz w t� stron�. D�wi�k dobieg� z rumowiska g�az�w, jakby niewielki kamie�, niebacznie tr�cony, pad� na skalisty grunt. W �lad za tym w�r�d ciemno�ci b�ysn�� ogie� i hukn�� strza� karabinowy. Mukoki przypad� do ziemi. Teraz zabrzmia� wrzask tak okropny, tak nieludzki, tak przejmuj�cy do szpiku ko�ci, �e w odpowiedzi Muki wyda� mimo woli g�uchy j�k. Le�a� potem na ziemi bez ruchu, jakkolwiek strza� go nie dosi�gn��. Instynkt raczej ni� rozum kaza� mu post�pi� w ten spos�b. Ostro�nie podni�s� bro� do ramienia. Ale �r�d g�az�w nic si� nie poruszy�o. Po chwili z po�owy stoku dobieg� znowu ten sam wrzask. Mukoki wiedzia�, �e �adne zwierz� nie wyda�oby podobnego d�wi�ku i �e pochodzi on z ust ludzkich, by� to jednak najokropniejszy g�os, jaki kiedykolwiek s�ysza�. Zadygota� i kucn�� na ziemi, a nieokre�lony strach mrozi� mu krew w �y�ach. G�os za� powt�rzy� si� jeszcze i jeszcze, coraz bardziej oddalony, dochodz�c ze st�p wzg�rza, z prerii, z parowu, odbity wielokrotnym echem od skalnych �cian, zmuszaj�c do nag�ego milczenia inne stwory nocne, szarpi�c l�kiem dusz� Mukiego. Stary wojownik nie odwa�y� si� wykona� najmniejszego ruchu, a� ostatnie echo zamar�o w oddaleniu i jedynie senny powiew szele�ci� w ga��ziach drzew. 11. Krzyk w parowie Gdyby Mukoki by� bia�ym, podda�by niesamowity krzyk surowej analizie. Lecz jego �wiatem by�a dzika knieja, w tej za� kniei po dzi� dzie� nie rozbrzmiewaj� podobnie ani g�osy ludzkie, ani zwierz�ce. Tote� stary Indianin przetrwa� ca�� godzin� skulony na jednym miejscu, dr��c w dalszym ci�gu z wielkiej trwogi i pr�no staraj�c si� zrozumie� to, co zasz�o. Wreszcie z wolna j�� przychodzi� do siebie. Ostatecznie od szeregu lat obraca� si� w towarzystwie bia�ych mieszka�c�w faktorii i rozs�dek pocz�� w nim zwalcza� zabobony czerwonej rasy. Strzelano do niego! S�ysza� �piewny gwizd kuli ponad g�ow� i jej uderzenie o drzewo, o kt�re by� oparty. W tych ska�ach, od kt�rych nie m�g� teraz oderwa� wzroku, przez pewien czas kry� si� cz�owiek. Ale co za cz�owiek? Przebiega� pami�ci� starodawne bojowe okrzyki swego plemienia, lecz nic nie przypomina�o wrzask�w, kt�re wybuch�y po strzale. S�ysza� je nadal. Brzmia�y mu w uszach, powoduj�c przykry dreszcz. A im bardziej stara� si� co� poj��, tym g��bsza ogarnia�a go trwoga, a� niby �cigany zwierz przemkn�� chy�kiem w d� stoku, min�� kotlin� i znalaz� si� na ��ce. Wci�� gnany niewys�owionym l�kiem wraca� �pieszno w�asnym szlakiem i nie spocz�� ani chwili, nim nie znalaz� si� przy obozowym ognisku obu ch�opc�w. Zazwyczaj ka�dy Indianin zataja sw�j l�k; ukrywa go tak g��boko, jak bia�y ukrywa w�asne grzechy. Lecz dzisiejsza przygoda Mukiego wykroczy�a poza obr�b zwyk�ych zdarze�, wi�c ca�y dr��cy, ogl�daj�c si� trwo�nie za lada d�wi�kiem, opowiedzia�, co zasz�o. Rod i Wabi s�uchali w milcz�cym zdumieniu. - Czy to m�g� by� Woonga? - spyta� Wabi. - Nie! - odpar� stanowczo stary Indianin. - Woongowie nie wydaj� takich d�wi�k�w. Odsun�� si� od ognia i owini�ty w koc u�o�y� si� pod sza�asem, kt�ry obaj ch�opcy zbudowali poprzednio. Rod i Wabi spojrzeli po sobie milcz�c. - Mukoki mia� bezsprzecznie jak�� niezwyk�� przygod� - przem�wi� wreszcie Wabi. - Nigdy go nie widzia�em w takim nastroju. �atwo odgadn�� pow�d strza�u. Woongowie mog� si� jeszcze w��czy� w tych stronach. Jeden z nich dostrzeg� Mukiego i da� ognia. Ale ten krzyk! Co o nim my�lisz? - Czy nie s�dzisz - Rod przy�o�y� niemal wargi do ucha towarzysza - �e Muki by� tej nocy pod wp�ywem bujnej wyobra�ni? Przerwa� na moment, gdy� dojrza� w oczach Wabigoona wyra�ne niezdecydowanie. Po chwili m�wi� dalej: - Nie s�dz� bynajmniej, �e koloryzuje rozmy�lnie. Sta� na wzg�rzu... Raptem b�ysn�� ogie�, gruchn�� strza� i kula gwizdn�a mu nad g�ow�. A w tej samej chwili lub w sekund� p�niej... Pami�tasz wrzask rysia? - Przypuszczasz, �e to ucieka� ry�, przera�ony wystrza�em! - Tak. - Wykluczone! Na g�os strza�u ry�, przeciwnie, milcza�by jak martwy. - Bywaj� wyj�tki - upiera� si� bia�y ch�opak. - W tym wypadku - nie! Przy tym �adne zwierz� nie wydaje podobnych d�wi�k�w. Mukoki jest odwa�ny jak lew. Krzyk rysia uradowa�by go, a nie nastraszy�. Tymczasem to co� zupe�nie wytr�ci�o go z r�wnowagi. Stch�rzy� i bieg�, bieg� p�ty, a� trafi� do nas. A ucieczka nie le�y w charakterze Mukiego. M�wi� ci, te krzyki... - Co? - Te krzyki by�y zupe�nie niezwyk�e - ko�czy� Wabi wstaj�c. - Mo�e jutro dowiemy si� czego� wi�cej. Tej nocy jednak, s�dz�, nale�y trzyma� stra�. Po�o�� si� pierwszy, a po pewnym czasie mo�esz mnie zbudzi�. S�owa Wabiego i jego dziwne zachowanie powa�nie zaniepokoi�y Roda. Ledwie pozosta� sam przy ogniu, pomimo niedawnych rozwa�a� dozna� przykrego uczucia gro��cego niebezpiecze�stwa. Na razie siedzia� bardzo spokojnie, staraj�c si� zajrze� w g��b g�stych ciemno�ci zalegaj�cych przestrze� poza obr�bem �wietlnego koliska i nas�uchuj�c d�wi�k�w nocy. M�zg jego pracowa� bez przerwy, rozwa�aj�c, co w�a�ciwie mo�e go spotka�, a� wreszcie Rod wsta� i ukry� si� w ciemnej g�stwie krzak�w. St�d m�g� doskonale obserwowa� ob�z, a jednocze�nie by� zabezpieczony na wypadek strza�u. Noc up�ywa�a niezwykle wolno i Rod by� szcz�liwy, gdy wreszcie Wabi przyszed� go zast�pi�. O brzasku m�ody Indianin z kolei zbudzi� bia�ego ch�opca. Mukoki ju� wsta� i przygotowywa� sw�j �adunek. Na poz�r odzyska� dawny spok�j, lecz Rod i Wabi dobrze wiedzieli, �e trwoga ubieg�ej nocy nie opu�ci�a go jeszcze. Tego ranka nie wyprzedza� ju� obu ch�opc�w, ale szed� wraz z nimi, odpoczywaj�c, gdy na chwil� k�adli cz�no na ziemi, ani na moment nie spuszczaj�c badawczych oczu z dalekiego widnokr�gu. Raz, kiedy Mukoki wspi�� si� na ska��, by obj�� wzrokiem szerszy horyzont, Wabi szepn��: - M�wi� ci, Rod, �e to dziwne, bardzo dziwne! W godzin� p�niej stary wojownik stan�� i rzuci� tob� w traw�. Zbli�yli si� ju� do kotliny na odleg�o�� �wier� mili. - Zostawcie tutaj cz�no - rzek�. - Podejdziemy ostro�nie do zgliszcz chaty. Mo�e uda si� co zobaczy�? Ruszy� teraz przodem, a ch�opcy szli jak najbli�ej za nim. Mukoki odsun�� bezpiecznik fuzji i za jego przyk�adem obaj m�odzi przygotowali bro� do strza�u. Gdy dotarli do szczytu wzg�rza, na kt�rym usi�owano zabi� Mukokiego, podniecenie Rodryga i Wabigoona dosi�g�o kresu. I oni r�wnie� odczuwali niejasny l�k. Wabi niejednokrotnie widywa� starego Indianina w chwilach �miertelnej grozy, nigdy jednak, nawet gdy rozw�cieczeni Woongowie deptali im po pi�tach, nie zauwa�y� w nim tak silnego napi�cia nerw�w. Mukoki przystawa�, raz po raz patrz�c i nas�uchuj�c. Najmniejsza ga��zka nie trzasn�a pod jego stopami obutymi w mi�kkie mokasyny. Byle �wiergot ptaka, dr�enie krzak�w, skok kr�lika osadza�y go na miejscu, z broni� uniesion� do ramienia. Rod i Wabi uczuli wkr�tce, �e ich r�wnie� ogarnia przera�enie. Co za pot�na obawa �ar�a dusz� Mukiego? Czy widzia� co�, o czym nie chce im powiedzie�? Czy ma jakie� podejrzenie, kt�rego nie zamierza wyjawi�? Krok za krokiem dotarli do wierzcho�ka g�ry. Tu Mukoki wyprostowa� si� i sta� tak par� chwil. W kr�g nic nie zdradza�o obecno�ci �ywej istoty. W dole, po�r�d kotliny, gnie�dzi�o si� jezioro, l�ni�ce w s�onecznym blasku. Rozr�niali szcz�tki zw�glonej chaty, w kt�rej sp�dzili �owiecki sezon, a tu� obok zgliszcz le�a� tob� pozostawiony noc� przez Mukiego. Nikt go nie ruszy�. Twarz Wabiego wypogodzi�a si�. Na wargach Roda zaigra� u�miech. Czego� mieli si� obawia�? Pytaj�co spojrzeli na Mukiego. - Tam ska�y, a tu drzewo! - rzek� Indianin w odpowiedzi na badawczy wzrok ch�opc�w. - T�dy ucieka�! - wskaza� d�oni� ��k�. Wabi podszed� do drzewa. - Sp�jrz, Rod! - zawo�a�. - Na Boga, o ma�o, a by�by trafi�! - wskaza� palcem niewielk� dziurk�, dobrze widoczn� na bia�ej, pozbawionej kory powierzchni pnia. - Sta� tu, Muki - prosi�, gdy jego towarzysze podeszli bli�ej. Tak jak sta�e� noc�, plecami oparty o drzewo. Ten kto� mierzy� w g�ow� i zg�rowa� zaledwie o dwa cale. Nic dziwnego, �e wzi��e� krzyk rysia za co� zupe�nie innego. - To nie by� ry� - burkn�� Mukoki, a twarz mu pociemnia�a. - Wstyd� si�, stary! - parskn�� �miechem czerwonosk�ry ch�opak. - Nie gniewaj si�. Ju� nie b�d� o tym m�wi�, je�li to ciebie tak bardzo z�o�ci. Rod wydoby� z pochwy sw�j n� my�liwski i zag��bi� ostrze w dziurce wy��obionej przez kul�. - Czuj� j� - powiedzia� - jest zaledwie w odleg�o�ci cala. - To ciekawe! - wykrzykn�� Wabi, staj�c tu� obok przyjaciela. - Powinna by�a przebi� drzewo przynajmniej do po�owy pnia. Ech, Muki, nie zrobi�aby ci chyba zbyt wielkiej krzywdy! Urwa�. Rod odwr�ci� si� w�a�nie z nag�ym okrzykiem. Wyci�gn�� ku niemu n� uniesiony ostrzem ku g�rze i wskaza� je palcem swobodnej r�ki. Wzrok Wabigoona pad� na koniec ostrza. Mukoki wytrzeszczy� oczy. Dobre p� minuty stali wszyscy trzej w milcz�cym zdumieniu. Przylepiona do czubka stali widnia�a drobna, ��ta kruszyna, jaskrawo b�yszcz�c w promieniach s�o�ca, gdy Rod obraca� n� w t� lub tamt� stron�. - Znowu z�ota kula! S�owa te wym�wi� Wabi bardzo wolno, a tak cicho, �e by�y niemal szeptem. Mukoki prawie przesta� oddycha�. Rod patrzy� w oczy starego wojownika. - Co to ma znaczy�? Wabi wyj�� n� z pochwy i d�uba� w drzewie. Starczy�o par� g��bokich ci�� i z�ota kula zosta�a wydobyta na zewn�trz. - Co to ma znaczy�? - powt�rzy� bia�y ch�opak. Ponownie zwraca� pytanie w stron� Mukiego. - Cz�owiek, kt�ry strzeli� do nied�wiedzia, nie umar� - odpowiedzia� stary my�liwiec. - Ta sama fuzja, to samo z�oto, to samo... - Co? W oczach Mukiego zal�ni� na mgnienie dziwny ognik. Nie ko�cz�c zdania odwr�ci� si� i wskaza� palcem ��k� le��c� mi�dzy nimi a tajemniczym parowem, kt�ry mia� ich wie�� na zdobycie skarbu. - Krzyk poszed� t�dy - rzek� kr�tko. - Do parowu! - podkre�li� Wabi. - Do parowu! - powt�rzy� Rod. Trzej �owcy z�ota, pchni�ci t� sam� my�l�, ruszyli w kierunku rumowiska g�az�w, spo�r�d kt�rego pad� tajemniczy strza�. Byli pewni, �e je�li nie odnajd� tam �adnych �lad�w, to bez w�tpienia wykryj� co� na ��ce poni�ej, gdzie topniej�cy �nieg znacznie zmi�kczy� ziemi�. Mukoki kierowa� poszukiwaniami i krok za krokiem badali miejsce, z kt�rego tajemniczy strzelec pos�a� z�ot� kul�. Nie pozosta� tu jednak najmniejszy dow�d jego bytno�ci. Trzej przyjaciele, wci�� sun�c naprz�d, zacz�li schodzi� w d� zbocza. Zaledwie uszli trzeci� cz�� drogi dziel�cej ich od r�wniny, gdy Wabi, kt�ry bada� trop, id�c pomi�dzy Rodem a Mukokim, krzykn�� g�o�no, oznajmiaj�c ciekawe odkrycie. Stary Indianin zbli�y� si� pierwszy, po nim nadbieg� Rod i obaj stan�li, spogl�daj�c na jaki� siwy p�czek powiewaj�cy na ga��zi krzaka. - Sier�� rysia! - zawo�a Rod. - T�dy przeszed� ry�! Nie zdo�a� ukry� triumfalnego brzmienia g�osu. Mia� wi�c racj� dowodz�c, �e to ry� wyda� �w wrzask, kt�ry tak przerazi� Mukiego. - Tak, t�dy przeszed� ry�! Ry� maj�cy cztery stopy wysoko�ci - rzek� Wabi spokojnie, a lekki odcie� ironii w jego s�owach pouczy� Roda, �e musi jeszcze pozna� wiele tajemnic dzikiego bytu. - Zatem to jest... - Rod ba� si� doko�czy�. - Rysie futro, oczywi�cie! Ktokolwiek strzela� do Mukiego ubieg�ej nocy, by� odziany w rysi� sk�r�. Ale czy mo�esz mi wyja�ni�, co to znaczy? Wabi, nie czekaj�c na odpowied�, przyst�pi� do dalszych poszukiwa�. Lecz stok g�rski nie zdradzi� ju� �adnych innych �lad�w. I na ��ce nie znaleziono ludzkiego tropu. Gdyby tajemniczy osobnik, strzelaj�cy z�otymi kulami, ze szczytu g�ry skoczy� w przestrze�, bez w�tpienia zosta�aby po nim r�wnie znikoma ilo�� danych. Po up�ywie godziny Rod i jego towarzysze wr�cili do cz�na, przenie�li wszystkie zapasy oraz narz�dzia do kotliny i zabrali si� do przyrz�dzania posi�ku. Ich podniecenie i obawy, a szczeg�lnie trwoga Mukiego, znacznie os�ab�y. R�wnocze�nie jednak stali wobec zagadki coraz trudniejszej do rozwi�zania. Czuli dobrze, �e maj� przed sob� niebezpiecze�stwo, �e gro�ba z�otych kul nadal istnieje, ale �wiat�o dnia i logiczne wnioskowanie rozproszy�y przesadn� groz� ubieg�ej nocy, wi�c spogl�dali zn�w w przysz�o�� z dawn� ufno�ci� i spokojem. - To zdarzenie nie powinno op�ni� naszej podr�y - odezwa� si� Wabi, gdy siedzieli przy obiedzie. - Przed noc� musimy stan�� u wej�cia do parowu, tam gdzie zesz�ej zimy trzymali�my w szachu Woong�w. Im pr�dzej ust�pimy z drogi z�otym kulom, tym lepiej b�dzie dla nas. Mukoki wzruszy� ramionami. - Z�ote kule p�jd� za nami - mrukn��. - Krzyk bieg� w kierunku parowu. - A ja w�tpi�, �eby ten jegomo��, kimkolwiek jest, czepia� si� jak smo�a naszych �lad�w! - ci�gn�� Wabi, mrugaj�c znacz�co w stron� Roda. W chwil� p�niej uda�o mu si� szepn�� na ucho bia�emu ch�opcu: - Rod, musimy wybi� z g�owy Mukiego my�l o tym wrzasku, inaczej nigdy nie odnajdziemy naszego z�ota. A gdy Mukoki by� zaj�ty uk�adaniem tobo��w, Wabi powa�nie przem�wi� do przyjaciela: - Muki nie boi si� kul, ani o�owianych, ani z�otych. Muki nie boi si� niczego. Ale ten wrzask prze�laduje go jak zmora. Ukrywa to przed nami, a jednak wci�� o nim my�li. Czy wiesz, co on sobie wyobra�a? Nie? A ja wiem! Muki jest przes�dny jak wszyscy z jego rasy. Dwie z�ote kule, okropny d�wi�k g�osu i fakt, �e na ��ce nie napotkali�my �adnych �lad�w, przekona�y go, �e dziwna istota, kt�ra strzela�a, to... Wabigoon urwa� i otar� spocon� twarz. Rod zauwa�y� bez trudu, �e jego kolega stara si� pohamowa� silne wzruszenie. - C� on my�li? - Nie jestem pewien, to jest, nie jestem jeszcze pewien... - ci�gn�� dalej m�ody Indianin. - Ale s�uchaj! W jego plemieniu istnieje podanie, istnia�o zawsze, �e co par� pokole� odwiedza ziemi� straszny wojownik zes�any przez Wielkiego Ducha, kt�ry pobiera od nich danin� krwi. Jest to kara za pope�nione niegdy� przest�pstwo. Ten wojownik, cho� niewidzialny, ma g�os tak straszliwy, �e g�ry dr�� na jego d�wi�k, rzeki wstrzymuj� bieg, a jego wielki �uk �le z�ote pociski. Rozumiesz teraz? Zesz�ej nocy s�ysza�em, jak Muki bredzi� przez sen. Jedno z dwojga: albo musimy znale�� tego, kto wydaje �w g�os, albo te� musimy umkn�� poza granice jego brzmienia. Z�ote kule i nieludzkie wrzaski w po��czeniu z przes�dami Mukiego mog� nam przynie�� wi�cej szkody ni� ca�a horda Woong�w. Trzeba si� strzec! - Ale to wszystko jest jasne jak dzie�! - zaprotestowa� Rod zdumiony. - Cz�owiek strzela� do nied�wiedzia. Ten sam cz�owiek strzela� do Mukiego, no i za ka�dym razem u�ywa� z�otych kul. To pewne. - Nie chodzi o cz�owieka - przerwa� Wabi. - Chodzi o ten krzyk. Ale Mukoki ju� przygotowa� sw�j tob�. Ruszajmy co pr�dzej do parowu! Tym razem ch�opcy d�wigali ci�ar wi�kszy ni� zwykle, gdy� w cz�nie umieszczono t� cz�� baga�u, kt�r� normalnie Mukoki przeni�s� za drugim nawrotem. Szli zatem wolniej ni� poprzednio. Dopiero pod wiecz�r dotarli do szczeliny wiod�cej do parowu i gdy ostro�nie schodzili w d�, Rod rozpami�tywa� gro�ne chwile ucieczki przed band� Woong�w i przypomnia� sobie, jak nied�ugo przedtem odnalaz� owo zbawienne przej�cie. W miar� jak trzej �owcy z�ota wnikali g��biej w milcz�cy mrok tajemniczego jaru, ogarnia�o ich niemal uczucie trwogi. Gdy stan�li na dnie, bez s�owa po�o�yli u n�g d�wigane ci�ary i wodzili wzrokiem po czarnych flizach* [*Flizy - p�yty kamienne.] ska�, a ich serca bi�y przy�pieszonym rytmem. Albowiem w�a�nie od tego miejsca zaczyna� si� romantyczny szlak, nakre�lony przez dawno zmar�ych ludzi, szlak, kt�ry mia� ich dowie�� do ukrytego skarbu. Gdy trzej w�drowcy wypoczywali, mrok w parowie g�stnia�. S�o�ce zapad�o za p�nocno-zachodnie bory, a poprzez w�sk� smug�, kt�r� tworzy�y w g�rze grzbiety ska�, wp�ywa�o jedynie �wiat�o gin�cego dnia, pr�no usi�uj�c zwalczy� nadchodz�c� ciemno��. Przez pewien czas trzej przyjaciele w napi�ciu �ledzili szybkie zapadanie nocy. Co ich czeka�o w tajemniczej g��bi parowu? Dok�d ich ten szlak powiedzie? Rod przypomnia� sobie srebrnego lisa i sen, kt�ry go nawiedzi� wtedy, gdy sam jeden bada� zagadkowy par�w. Wabigoon, b�yskaj�c oczyma w nadchodz�cym mroku, wspomina� ucieczk� przed band� Woong�w. A Mukoki... Bia�y ch�opak rzuci� wzrokiem na starego my�liwca. Mukoki siedzia� sztywno, nieruchomy. G�ow� mia� lekko uniesion�, mi�nie ramion napi�te i patrzy� w ciemn� g��bi� mi�dzy �cianami parowu. Rod zadygota�. Wiedzia� bez pyta�, �e Mukoki rozpami�tuje tamten krzyk. W tej samej chwili z czarnego chaosu przed nimi dobieg� d�wi�k niski i �a�osny, jak zawodzenie zimowego wichru �r�d ga��zi sosen. D�wi�k ten nabrzmiewa�, r�s�, zbli�a� si�, a� przeszed� w krzyk, kt�ry wnet pochwyci�o echo, powtarzaj�c wielokrotnie w�r�d �cian parowu i ko�cz�c wreszcie tak okropnym j�kiem, �e ka�dy z trzech w�drowc�w uczu�, jak mu krew t�eje w �y�ach. 12. Wabi dokonuje dziwnego odkrycia Mukoki pierwszy przerwa� milczenie, kt�re zapad�o po okropnym wrzasku. Z chrapliwym bulgotaniem w gardle, jakby niewidzialna r�ka zd�awi�a mu krta�, zsun�� si� z g�azu, na kt�rym siedzia�, i kucn�� za nim kieruj�c luf� karabinu w g��b parowu. Bezpiecznik fuzji Wabigoona szcz�kn�� ostro i m�ody Indianin zgarbi� si� tak silnie, �e widnia� ju� tylko niby niewyra�ny cie� w szybko g�stniej�cym mroku nocy. Jedynie Rod siedzia� nadal wyprostowany. Przez chwil� serce prawie w nim zamar�o. Potem co� b�ysn�o mu w m�zgu. Wsta� ca�y dr��cy. Odgad� ju� pochodzenie przera�liwego d�wi�ku. Odkrycia tego nie zawdzi�cza� zreszt� m�dro�ci nabytej w g�uszy las�w i prerii. Przeciwnie, jego my�l pomkn�a wstecz, ku walce o byt, n�dzy wielkich miast i ob��kaniom cywilizacji. Tam le�a�o rozwi�zanie! Zwr�ci� si� do przyjaci�, usi�uj�c m�wi�, lecz j�zyk zesztywnia� mu z grozy. Wreszcie wyj�ka�: - To wariat! Palce Wabiego wpi�y mu si� w rami�. - Kto taki? - Wariat! - powt�rzy� Rod, usi�uj�c m�wi� spokojniej. - Cz�owiek, kt�ry rani� nied�wiedzia, strzela� do Mukiego i u�ywa z�otych kul, jest ob��kanym, furiatem! S�ysza�em ju� podobne g�osy w zak�adzie dla wariat�w w pobli�u Detroit. On jest... S�owa zamar�y mu na wargach. Wrzask, zwielokrotniony echem, rozbrzmiewa� zn�w w g��bi parowu. Tym razem by� donio�lejszy i stanowczo bli�szy. Mukoki przera�liwie j�kn�� i chwyci� Roda za rami�. Ciemno�� zatar�a na jego twarzy wyraz przera�enia, ale bia�y ch�opak w dr�eniu d�oni Indianina wyczu� pot�ny l�k. - Ob��kany! Furiat! - zawo�a� Rod jeszcze raz. Nagle obur�cz �cisn�� mocno ramiona Mukiego, a gdy Wabi zgi�� si� ku ziemi, wysuwaj�c naprz�d luf� karabinu, krzykn�� mu g�o�no: - Nie strzelaj! I zn�w do Mukiego: - Nie b�d� g�upcem, Mukoki! Tam jest cz�owiek. Cz�owiek, kt�ry bardzo cierpia� i g�odowa�, rozumiesz, g�odowa� p�ty, a� dosta� pomieszania zmys��w. Zabi� go to stanowczo gorzej, ni� pope�ni� zwyk�e morderstwo! Urwa�, a Mukoki, g��boko dysz�c, da� krok wstecz. - Cierpia�, przymiera� g�odem i oszala�? - pyta� prawie szeptem. W jednej chwili Wabi skoczy� do jego boku. - Tak, Mukoki, on oszala� tak samo jak nasz huski, kiedy po�kn�� o�� rybi�. Biali ludzie dostaj� nieraz ob��du z g�odu i pragnienia. - A nasz Wielki Duch zabrania ich krzywdzi� - doda� Rod. - Umieszczamy ich w ogromnych domach, wi�kszych ni� wszystkie gmachy kompanii razem wzi�te, karmimy, ubieramy i dbamy o nich do ko�ca �ycia. Czy boisz si� w�ciek�ego psa, Muki, lub cz�owieka, kt�ry dosta� ob��du? - W�ciek�y pies mocno gryzie, wi�c najcz�ciej go zabijamy. - Ale zabijamy dopiero w ostateczno�ci - upiera� si� Wabi, kt�ry wnet poj�� kierunek my�li Roda. - Czy nie uratowali�my �ycia naszego huski, wyj�wszy mu jedynie o�� z gard�a? I tego wariata musimy oszcz�dzi�, bo jest bia�ym tak samo jak Rod, On my�li, �e wszyscy ludzie s� jego nieprzyjaci�mi. Przecie� w�ciek�y pies tak�e widzi wsz�dzie wrog�w. Trzeba si� wi�c go strzec, by nas nie postrzeli�, ale nie nale�y mu robi� nic z�ego! - Najlepiej b�dzie, je�li si� nawet nie domy�li, �e jeste�my w parowie - rzek� Rod, zwracaj�c si� wy��cznie do starego Indianina. - Przypuszczalnie ten biedak chce si� zn�w wydosta� na ��k� i obierze przej�cie t�dy. Usu�my si� mu z drogi. Gdy ch�opcy podeszli bli�ej cz�na, r�ce ich si� spotka�y i Wabi drgn��, czuj�c lodowate zimno d�oni Roda. - Przekonali�my Mukiego - rzek�. - Nie b�dzie strzela�. Ale... - Mo�e my sami b�dziemy do tego zmuszeni - ko�czy� Rod. - Ale tylko je�li b�dzie sz�o o �mier� lub �ycie! - Brr... - zadygota� m�ody Indianin. - Je�li nie odnajdzie nas dzisiejszej nocy, jutro zejdziemy mu z drogi - ci�gn�� Rod. - Musimy milcze� i nie pali� ognia. Trzeba zachowa� absolutn� cisz�. Ukryli wszystkie swoje rzeczy w skalnych rozpadlinach, po czym Wabi zaj�� miejsce obok starego Indianina i d�ugi czas szepta� mu co� do ucha. Wreszcie podszed� do Roda. - Muki ju� rozumie. Nigdy dot�d nie widzia� wariata ani nie s�ysza� o takim cz�owieku, wi�c trudno mu by�o poj��. Ale teraz wie. - Tss-ss! - Co takiego? - Zdawa�o mi si�, �e co� s�ysz� - dysza� Rod. - A ty? - Nie, nic. Obaj nas�uchiwali. W parowie panowa�a teraz przera�liwa cisza, przerywana jedynie monotonnym chlupotem bie��cej wody. W tej ciszy my�liwi �owili bez trudu nier�wne bicie swych serc. Minuty mija�y z powolno�ci� godzin. Rod napina� s�uch do najwy�szych granic; jego oczy, wyt�one a� do b�lu, stara�y si� przebi� opon� mroku. Co chwila spodziewa� si� us�ysze� znowu okropny wrzask, tym razem o wiele bli�ej ni� poprzednio, i gotowa� si� na jego przyj�cie. Lecz p�yn�y sekundy i minuty, a g�os milcza� i na kamienistym dnie jaru nie brzmia� tupot biegn�cych n�g. Czy�by ob��dany obra� inn� drog�? Czy zaszy� si� g��biej w mroczne tajniki g�rzystej krainy? - Musia�em si� omyli� - szepn�� bia�y ch�opak. - Jak s�dzisz, Wabi, mo�e by wyci�gn�� nasze koce? - Oczywi�cie! Dlaczeg� nie mamy przenocowa� mo�liwie wygodnie? - odpar� m�ody Indianin. - Si�d� tu i nas�uchuj, a ja rozpakuj� tob�. Cicho podszed� do Mukiego, kt�ry trwa� w milczeniu, oparty o ska��, i Rod us�ysza� skrzyp rozpl�tywanych rzemieni. Po chwili Wabi wr�ci� i obaj ch�opcy rozes�ali koce u st�p g�az�w, na kt�rych siedzieli poprzednio. �aden jednak nie mia� ochoty spa�, cho� obaj byli �miertelnie znu�eni wyczerpuj�cym marszem ubieg�ego dnia. Siedli tu obok siebie, rami� przy ramieniu, przy czym Rod niepostrze�enie wyj�� z futera�u sw�j rewolwer, po cichu odsun�� bezpiecznik i umie�ci� bro� tak, �e w ka�dej chwili m�g� wyczu� palcami jej ch�odny dotyk. Wiedzia�, i� z nich trzech tylko on jeden zdaje sobie dobrze spraw� z grozy sytuacji. Muki, ma�o wnikliwy, gdy sz�o o zjawiska nie dotycz�ce �ycia kniei, przyj�� bezkrytycznie t�umaczenie obu ch�opc�w. Wabi, p�krwi Indianin, dostrzega� niebezpiecze�stwo jedynie tam, gdzie przewa�a�a si�a fizyczna. Rod widzia� po�o�enie w innym �wietle. W cywilizowanych �rodowiskach pojawienie si� ob��kanej istoty budzi groz�. Tu za� niebezpieczny furiat mia� nieograniczon� swobod� ruch�w. By� mo�e, w�a�nie w tej chwili z odleg�o�ci zaledwie paru st�p pods�uchuje ich rozmowy i �owi ich oddech. Lada moment mo�e wychyn�� z mroku ciemny kszta�t, a r�ce, jak szpony, mog� chwyci� czyje� gard�o. Rod, w przeciwie�stwie do Wabiego, wiedzia�, �e dziwaczny mieszkaniec kniei niejednego potrafi dokona�. Mo�e gna� noc� cicho i szybko jak dziki zwierz, a nawet kto wie, w�szy lub wyczuwa ich obecno�� na znaczn� odleg�o��. Pragn�� niemal, by krzyk zabrzmia� ponownie. Co oznacza ta cisza? Czy wariat wie, �e oni si� tu znajduj�? Czy pe�znie w�a�nie ku nim bezszelestnie jak �w mrok, co opasa� ob�z nieprzeniknionym kr�giem ciemno�ci? Jego umys� zape�nia�y �ywe mary, tak �e drgn�� silnie, gdy Wabi �agodnie uj�� go za rami�. - Sp�jrz na tamt� stron� parowu - szepn��. - Widzisz blask na skalnej �cianie? - To ksi�yc - odpar� Rod. - Tak. �ledz� go ju� od dawna. Wynurzy si� wkr�tce przez t� szczerb� w g�rze. Za pi�tna�cie minut o�wietli par�w na tyle, �e mo�na b�dzie co� widzie�. - Gdy zr�wna si� ze szczerb�, b�dzie ju� p�yn�� znacznie wolniej - rzek� Rod. - Widzisz, jak �wiat�o si� wyd�u�a. B�dzie mo�na widzie� otoczenie w ci�gu dobrych paru godzin. Poruszy� si�, by wsta�, i opad� do ty�u ze zd�awionym okrzykiem. Wrzask ob��ka�ca zabrzmia� po raz trzeci, tym razem poza nimi, dochodz�c z r�wniny zalanej ksi�ycowym �wiat�em. - Wymin�� nas! - zawo�a� Wabi. - Przemkn�� obok i nie s�yszeli�my go wcale! Skoczy� na r�wne nogi i w podnieceniu krzycza� tak g�o�no, �e echo setki razy powt�rzy�o ten sam okrzyk. Z mroku dobieg�y dziwacznie brzmi�ce s�owa Mukiego: - �aden cz�owiek nie potrafi�by tak wo�a�. �aden �ywy cz�owiek! - Dosy�! - skomenderowa� Rod. - Pora na nas, ch�opcy! Pr�dko, nie�my wszystko na brzeg potoku. Dzieli nas zaledwie p� mili, wi�c mo�emy tam stan��, nim ob��kany zawr�ci. Wol� spotka� po nocy par� skalnych prog�w, ni� dosta� z�ot� kul�! - Ja r�wnie�! - krzykn�� Wabi. Wszyscy trzej zabrali si� do pracy tak gorliwie, jakby od po�piechu zale�a�o ich �ycie. Mukoki ruszy� przodem, d�wigaj�c ci�ki tob�, a ch�opcy d��yli tu� za nim, nios�c cz�no wraz z reszt� pakunk�w. Znajomo�� parowu pozwoli�a im �atwo wybra� najbli�sz� drog�, tak i� w dziesi�� minut p�niej stan�li nad brzegiem potoku. Mukoki bez chwili wahania cisn�� tob� na ziemi� i skoczy� w wod�. Brzeg ksi�ycowej tarczy ukaza� si� w�a�nie nad po�udniow� kraw�dzi� ska� i przy �wietle miesi�ca Rod i Wabi mogli dojrze�, �e nurt potoku rwie z ogromn� szybko�ci�, omywaj�c nogi Mukiego a� po kolana. - Niezbyt g��boko - odezwa� si� Indianin. - Ska�y! - Szed�em wzd�u� tego potoku oko�o sze�ciu mil - przerwa� Rod. - Dno ma g�adkie jak pod�oga. Na tej przestrzeni w ka�dym razie mo�emy nie obawia� si� ska� podwodnych. Nie ukrywa� rado�ci na my�l, �e mog� wydoby� si� wreszcie z trudnej sytuacji. Gdy cz�no spuszczono na wod�, Mukoki r�wnomiernie rozmie�ci� w nim baga�e i wsiad� ostatni, jak zwykle sadowi�c si� na rufie, gdzie najlepiej m�g� wyzyska� silny rozmach wios�a. W jednej chwili wartki pr�d pochwyci� lekkie cz�no i niezwykle szybko poni�s� naprz�d. Wabi, tkwi�c na dziobie statku, par� razy uderzy� wios�em i rozczarowany kucn�� na dnie. - Ca�a nadzieja w tobie, Muki! - zawo�a� p�g�osem. - Nic tu nie mog� poradzi�. Pr�d jest zbyt gwa�towny. Staraj si� chocia� utrzyma� dzi�b prosto. �wiat�o ksi�yca zalewa�o teraz par�w i trzej �owcy z�ota mogli widzie� na dobre sto jard�w przed sob�. Potok stawa� si� z ka�d� chwil� szybszy i szerszy, a Wabi zmierzy� wios�em, �e g��bia jego wci�� ro�nie. Wreszcie nie m�g� ju� si�gn�� dna. Oczy Roda bezustannie tropi�y na brzegu znajome zarysy g�az�w czy ska�. By� pewien, �e poznaje miejsce, gdzie zabi� srebrnego lisa, i zwr�ci� na to uwag� Wabigoona. Potem pr�d jeszcze zdwoi� p�d, a gdy ksi�yc uni�s� si� bardziej ku g�rze, mo�na by�o dojrze�, jak od g��wnego koryta odbiegaj� na boki liczne drobne strugi, pieni�c si� i b�yszcz�c po�r�d chaosu g�az�w. Im dalej, tym by�o ich wi�cej, a� Mukoki, czuj�c jak cz�nem szarpi� sprzeczne pr�dy, poprosi� Roda i Wabiego o pomoc. Raptem Rod wyda� st�umiony okrzyk, gdy� ��d� niby strza�a min�a wielki blok skalny, stercz�cy z prawej strony �o�yska. - Tu w�a�nie obozowa�em tamtej nocy, gdy �ni�em o walcz�cych szkieletach! - wo�a�. - Nie mam poj�cia, jak potok wygl�da dalej. Ostro�nie! Wabi rozpaczliwe pchn�� wios�em i garb czarnego g�azu umkn�� wstecz, w odleg�o�ci zaledwie paru st�p od cz�na. - Przed nami ciemno jak w lochu i s�ysz� wod� rycz�c� �r�d ska�! - krzykn�� Wabi. - Do brzegu, Muki! Je�li potrafisz, do brzegu, Muki! Do brzegu! W tej chwili rozleg� si� trzask p�kaj�cego drzewa i Muki wrzasn�� rozpaczliwie. Jego wios�o p�k�o tu� u r�koje�ci. Rod b�yskawicznie zrozumia�, co si� sta�o, i szybko poda� mu swoje, ale nawet sekunda bezczynno�ci okaza�a si� zgubna. ��d� pozbawiona kierownictwa stan�a bokiem do pr�du, a jednocze�nie zabrzmia� ostrzegawczy krzyk Wabigoona: - To nie ska�y, to wir! - wo�a�. - Do brzegu! Pr�dzej do brzegu! Wpar� g��boko wios�o w rw�cy nurt, a Mukoki wyt�y� ca�� si�� ramion. By�o jednak za p�no. O sto st�p na przedzie potok wpada� mi�dzy dwie olbrzymie ska�y i tu� za nimi Rod ujrza� sk��biony wir, okryty bryzgami piany, bia�ej jak mleko w ksi�ycowym �wietle. Trwa�o to zaledwie mgnienie oka. Cz�no strzeli�o mi�dzy ska�y z zadziwiaj�c� szybko�ci� i gdy na twarze my�liwych lun�� zwarty deszcz bryzg�w, zabrzmia�a zn�w komenda Wabigoona: - Trzymajcie si� cz�na! Rodryg dozna� uczucia, jakby na chwil� przesta� my�le�. Uszy mia� pe�ne og�uszaj�cych grzmot�w. Bia�y, sk��biony py� zas�ania� wszystko wok�, wi�c widzia� tylko w�asne r�ce zaci�ni�te na burcie. Potem wiotkie cz�no, jak strza�a wypuszczona z �uku, okr��y�o z�baty skalny blok i Rod m�g� zn�w widzie�. Wir by� tu�. Wabi m�wi� mu niejednokrotnie o tych zdradzieckich pu�apkach zastawianych przez potoki g�rskie i o niemal pewnej katastrofie, czekaj�cej niefortunnych �eglarzy, kt�rych lej porwie w mia�d��cy obr�t. W tym miejscu nurt przynajmniej nie szala�. Bia�emu ch�opcu wydawa�o si� na razie, �e ��d� tkwi bez ruchu na powierzchni czarnej, leniwej cieczy, spokojnej i milcz�cej. Lecz w pobli�u zobaczy� �nie�ne ognisko wiru i poprzez �omot potoku rw�cego �r�d ska� dobieg� do jego uszu s�aby, sycz�cy d�wi�k, kt�ry zmrozi� mu krew w �y�ach. Przysz�a mu na my�l opowie�� Mukiego o tym, jak pewien Indianin, wessany wirem wiosennym zgin�� na miejscu, a jego cia�o, szarpane sprzecznymi pr�dami, kr��y�o w wodzie ca�y tydzie�. Po raz pierwszy Rod odzyska� zdolno�� mowy. - Skaczemy w wod�! - zawo�a�. - Trzymaj si� cz�na! Wabi z przej�ciem krzykn�� te trzy wyrazy, lecz sam wyprostowa� si� jednocze�nie, jakby got�w do skoku. Silny p�d w�d �cie�nionych mi�dzy ska�ami zani�s� cz�no na najdalsz� kraw�d� �miertelnej pu�apki, lecz gdy bieg os�ab� i ��d� j�a zbacza� w stron� ss�cego leja, m�ody Indianin zn�w krzykn��: - Trzymaj si� cz�na! Ledwie te s�owa wybieg�y z jego ust, ju� stan�� na r�wne nogi, a w nast�pnej chwili da� szalonego susa w czarn� to� le��c� pomi�dzy nim a brzegiem. Rod krzykn�� i upad� na kolana. Got�w by� ju� skoczy� w �lad za przyjacielem, ale g�os Mukiego jak gro�na komenda utrzyma� go na miejscu. - Trzymaj si� cz�na! Teraz nast�pi� wstrz�s. Dzi�b �odzi skr�ci� w stron� brzegu, a rufa zatoczy�a tak ostre p�kole, �e Rod kl�cz�c na dnie omal nie straci� r�wnowagi. W tej chwili obracaj�c g�ow� zobaczy�, �e Mukoki stoi ju�, a w nast�pnej chwili skacze tak, jak skoczy� Wabi. I zn�w zabrzmia� ostry g�os komendy: - Trzymaj si� cz�na! I Rod zaciska� palce na burcie. Wiedzia�, �e dla jakich� niezrozumia�ych jeszcze przyczyn ten rozkaz dotyczy wy��cznie jego. Wiedzia�, �e rozpaczliwe skoki obu Indian nie s� wywo�ane tch�rzostwem ani trwog�. Lecz dopiero gdy cz�no osiad�o na l�dzie, a on sam chwiejnie wszed� na twardy grunt, uprzytomni� sobie dok�adnie, co w�a�ciwie zasz�o. Trzymaj�c w d�oni sznur, kt�rym wi�zano cz�no u brzegu, Wabigoon wyzyska� jedyn� szans� ratunku. B�yskawicznie obj�� my�l� ostatni� mo�liwo�� ocalenia i gdy cz�no sk�ania�o si� ju� w stron� gro�nego wiru, skoczy� dobre siedem st�p w kierunku l�du i namaca� nogami dno. Gdyby woda by�a w tym miejscu par� cali g��bsza, nast�pi�aby nieunikniona katastrofa. Wabi sta� ci�ko dysz�c, mokry od st�p do g��w, a w �wietle ksi�yca mia� twarz tak bia�� jak k��b piany w ognisku wiru. - To si� w�a�nie nazywa zst�pi� w krain� cieni i wyj�� z niej zn�w na �wiat�o dzienne! - sapa�. - Muki, nigdy jeszcze nie byli�my w podobnych opa�ach! Wobec tej przygody twoja lawina to fraszka! Mukoki wywleka� cz�no na brzeg pokryty drobnym �wirem, a Rod, mimo �e wci�� jeszcze og�uszony szybkim tempem wypadk�w, pomaga� mu z zapa�em. Okaza�o si�, �e trzej �owcy z�ota znajduj� si� obecnie w nader ciekawej sytuacji. Noc by�a od pocz�tku pe�na niezwyk�ych przyg�d, lecz teraz nast�pi� szczyt wszystkiego. Unikn�li spotkania z ob��kanym my�liwym, by wpa�� w �miertelne obj�cia wiru, obecnie za�, wydostawszy si� szcz�liwie z wodnego piek�a, trafili do szczup�ej, skalistej pu�apki, mog�cej ich wi�zi� je�li nie do ko�ca �wiata, to w ka�dym razie a� do opadni�cia wiosennej powodzi. Tu� za nimi, zamykaj�c widnokr�g ciasnym kr�giem, par�y w niebo strome, skalne �ciany. Jedyny wylot z tej gardzieli wi�d� wprost w obj�cia gro�nego wiru. Mukoki, rozejrzawszy si� nieco, zachichota� ubawiony komizmem sytuacji. Wabi, g��boko wetkn�wszy r�ce w mokre kieszenie, przygl�da� si� otaczaj�cym ska�om. Potem spojrza� na Roda i u�miechn�� si�; wreszcie wpatrzy� si� w ognisko wiru, a� przeni�s� wzrok na widniej�cy w g�rze skrawek nieba. W pierwszej chwili sytuacja wydawa�a mu si� zabawna, ale gdy powt�rnie popatrzy� na Roda, u�miech znik� z jego twarzy. - Ten wariat bardzo by si� cieszy�, gdyby nas teraz odnalaz�! - szepn��. Mukoki kr��y� wolno u podn�a skalnego muru. Przestrze� ich wi�zienia mia�a oko�o pi��dziesi�ciu st�p �rednicy, a nawet najmniejsza szczelina nie dawa�a mo�liwo�ci ucieczki. Wi�zienie by�o idealnie pewne. Stary my�liwy wr�ci� do towarzyszy i siad� z g�uchym chrz�kni�ciem. - Trzeba zje�� kolacj� i wyspa� si� jak nale�y - zaproponowa� g�odny Rod. - Tej nocy nie napadnie nas ani zwierz, ani cz�owiek. To by�o pewn� pociech� i �owcy z�ota, najad�szy si� na kolacj� ch�odnej nied�wiedziej pieczeni, przygotowali si� do snu. Noc by�a niezwykle ciep�a, tote� Wabi i Mukoki rozwiesili mokre ubrania, a spali tylko owini�ci w koce. Rod otworzy� oczy dopiero wtedy, gdy Wabi przebudzi� go nad ranem. Obaj Indianie byli ju� ubrani i najwidoczniej dawno wstali. Gdy Rod podszed� do wody, by umy� twarz i r�ce, zdziwi� si� widz�c, �e wszystkie zapasy umieszczono z powrotem w cz�nie, jakby natychmiast po �niadaniu mieli rozpocz�� dalsz� podr�. Kiedy za� wr�ci� na miejsce, gdzie na p�askim g�azie le�a�y chleb i mi�so na ranny posi�ek, zauwa�y�, �e obaj jego towarzysze s� w bardzo radosnym nastroju. - Wygl�da tak, jakby�cie si� spodziewali zaraz st�d wydosta� - rzek�, wskazuj�c g�ow� w stron� ob�adowanego cz�na. - Tak - odpowiedzia� Wabi. - Mamy zamiar przep�yn�� przez ten wir. Roze�mia� si� widz�c na twarzy Roda wyraz niedowierzania. - M�wi� prawd�, przemkniemy jego kraw�dzi� - t�umaczy�. - Powi�zali�my wraz z Mukim wszystkie rzemienie i sznury, bior�c nawet pasy od fuzji, i mamy teraz lin� d�ug� na osiemdziesi�t st�p. Po �niadaniu poka�emy ci, jaki z niej zrobimy u�ytek. Ma�o apetyczny posi�ek, z�o�ony z resztek nied�wiedziego mi�sa, suchar�w i zimnej wody, zaj�� zaledwie par� minut. Potem Wabi ruszy� w stron� zr�bu ogromnej ska�y, stanowi�cej wschodni mur ich wi�zienia, wszed� w wod� po kolana i wskaza� Rodrygowi cypel l�du, odleg�y mniej wi�cej o sze��dziesi�t st�p od miejsca, na kt�rym stali. - Je�li nam si� uda tam dotrze� - t�umaczy� - mo�emy p�niej obej�� brzegiem niebezpieczne miejsce, a� trafimy zn�w na spokojne wody. U st�p ska� jest znaczna g��bia, ale pr�d nie wydaje si� nazbyt silny. S�dz�, �e przeprawa si� powiedzie. W ka�dym razie nic nie ryzykujemy. Wywlekli cz�no na kraw�d� ska� i bez zw�oki spu�cili je na wod�. Mukoki, jak zwykle, zaj�� miejsce na rufie, a Wabi usadowi� Roda nieco przed �rodkowym �ebrem. - Musisz wios�owa� wci�� z lewej strony, jak najszybciej i jak najsilniej - doradza� m�ody Indianin. - Ja pozostan� tutaj, trzymaj�c lin�, wi�c je�li wir was porwie, b�d� m�g� przyci�gn�� cz�no z powrotem do brzegu. Rozumiesz? - Tak. Ale jak ty? - Och, ja pop�yn�! - odpar� Wabi chwacko. - Nie dbam wcale o taki male�ki wir. Mukoki zachichota� weso�o, a Rod nie zadawa� dalszych pyta�, lecz na komend� Wabiego zanurzy� wios�o w toni i pracowa� nim p�ty, a� ��d� wyl�dowa�a szcz�liwie na cyplu za ska��. Gdy obejrza� si�, Wabi, opasany lin�, wszed� ju� do wody, kt�ra mu w�a�nie si�ga�a po pier�. Na znak dany przez Mukiego czerwonosk�ry ch�opak odwa�nie pu�ci� si� wp�aw i jak wielka, roztrzepotana ryba zosta� wkr�tce wywleczony na l�d. Wi�ksz� cz�� jego odzie�y przewieziono w cz�nie, wi�c gdy Wabi przebra� si� w suche ubranie, trzej �owcy z�ota byli zn�w gotowi do dalszej podr�y. Kr�tka w�dr�wka brzegiem potoku przywiod�a ich nad g��wne koryto i tu raz jeszcze spuszczono ��d� na wod�. - Je�li ca�a podr� b�dzie tak pe�na przyg�d, chyba nigdy nie odnajdziemy naszego z�ota - rzek� Wabi, gdy ��d� mkn�a naprz�d, porwana bystrym pr�dem. - Ob��kany strzelec, wir i skalne wi�zienie, wszystko w ci�gu jednej nocy, to stanowczo wi�cej, ni� mo�na znie��. - Jest wida� sporo prawdy w starym przys�owiu, �e nieszcz�cia chodz� parami - odpar� Rod. - Teraz za to powinni�my mie� zupe�nie spokojn� drog�. - Mo�liwe - mrukn�� Mukoki. Optymizm Roda by�, jak si� okaza�o, usprawiedliwiony, na ten dzie� przynajmniej. A� do po�udnia cz�no mkn�o w d� parowu bez �adnych awarii. Potok, kt�remu z ka�d� mil� przybywa�o wody sp�ywaj�cej ze szczyt�w g�r, r�s� w g��b i wszerz, ale tylko od czasu do czasu z�om skalny przegradza� drog� cz�nu, a p�ywaj�cych pni drzewnych nie napotykano wcale. Gdy poszukiwacze z�ota przybili do brzegu, chc�c zje�� obiad, byli pewni dwu rzeczy: �e umkn�li daleko od ob��kanego strzelca oraz �e w pobli�u winien si� znajdowa� pierwszy wodospad. Wspomnienie przyg�d w czasie drogi ust�pi�o miejsca podnieconemu oczekiwaniu. Pragn�li us�ysze� �omot wodospadu i ujrze� go wreszcie; by� przecie niezb�dnym ogniwem �a�cucha zdarze� wiod�cych ku z�otu. Tym razem sporz�dzono wyborny obiad, a przygotowania do niego i sam posi�ek zaj�y przesz�o godzin�. Gdy ruszyli dalej, Mukoki zaj�� zwyk�e miejsce na rufie i orlim wzrokiem bada� ska�y i g�ry zas�aniaj�ce widok. Po dwugodzinnej je�dzie krzykn�� i ostrzegawczym gestem uni�s� d�o� nad g�ow�. Wszyscy trzej zacz�li bacznie nas�uchiwa�. Poprzez szept potoku s�abo dobieg� ich uszu daleki huk spadaj�cej wody. Zapomnieli teraz o ob��kanym prze�ladowcy, zapomnieli o wszystkim pr�cz jednego, �e dotarli wreszcie do pierwszego z trzech wodospad�w znacz�cych drog� do kopalni z�ota. Wabi krzykn�� rado�nie, a ten g�os, odbity echem, powt�rzy� si� kilkakrotnie w�r�d �cian parowu. Rod tak�e krzykn�� ile si�y w p�ucach. Mukoki chichota� jak zwykle, a w par� chwil p�niej da� znak Wabieniu, �e nale�y skierowa� cz�no do brzegu. - P�jdziemy l�dem - t�umaczy�. - Pr�d jest tu bardzo bystry. M�g�by nas zawlec do wodospadu. Kr�tka w�dr�wka brzegiem doprowadzi�a ich do wodospadu. Zgodnie z tym, co m�wi� Mukoki po powrocie z zimowej wycieczki, by�a to niewielka kaskada, wysoka mniej wi�cej na dwana�cie st�p. Ale ze skalnego sk�onu rwa� teraz w d� sk��biony wodny chaos. Brzeg by� �atwo dost�pny i wygodny szlak zawi�d� trzech w�drowc�w do miejsca, gdzie potok p�yn�� zn�w spokojnym �o�yskiem. Mimo �e od rana przebyli przestrze� czterdziestu mil, ten dzie� by� jednym z przyjemniejszych i najmniej m�cz�cych z ca�ej podr�y. Szybki pr�d potoku ni�s� ��d� tak wartko, �e nie potrzebowali prawie wcale trudzi� si� wios�owaniem, a malownicze �ciany parowu, bezustannie zmieniaj�ce wygl�d, mia�y dla nich wci�� jeszcze nieodparty urok. Ju� pod wiecz�r �o�ysko potoku zmieni�o nieco kierunek, d���c prosto na p�noc, i w�a�nie w tym miejscu zauwa�ono doskona�e miejsce na post�j. Na przestrzeni dobrego akra le�a�a falista kotlina, pokryta mi�kkim bia�ym piaskiem, a u jej kraw�dzi pow�d� nanios�a znaczn� ilo�� suchego drzewa. - Ciekawa kotlina - rzek� Wabi, gdy bli�ej gnali cz�no. - Wygl�da jak... - Jak jezioro - mrukn�� Mukoki. - Dawniej by�o tu jezioro. - W skr�cie potoku nagromadzi�o si� tu tak wiele piachu, �e woda ju� si� nie mo�e przedosta� do wn�trza - doda� Rod, badawczo przygl�daj�c si� okolicy. Wabi da� kilka krok�w wzd�u� brzegu. Nagle stan��, krzykn�� g�ucho i gwa�townymi gestami j�� przywo�ywa� towarzyszy. W jego zachowaniu by�o co� tak dziwnego, �e Mukoki i Rod pobiegli p�dem. Gdy stan�li tu�, m�ody Indianin milcz�c wskaza� r�k� w d�. Wyra�nie zaznaczony na mi�kkim piasku, widnia� odcisk bosej ludzkiej stopy. Od tego �ladu zdumione oczy trzech w�drowc�w przesun�y si� dalej, ku setkom innych. Wyda�o si� im, �e przynajmniej tuzin nagich dzikus�w pl�sa� przed paru godzinami na tym piachu. Ale Rod, spojrzawszy w kierunku drzewa naniesionego pr�dem, zobaczy� jeszcze co�, co wskaza� milcz�c, poblad�y ze wzruszenia. 13. Trzeci wodospad Obaj Indianie spojrzeli w kierunku wskazanym przez Rodryga. Bia�y ch�opak us�ysza� wnet za sob� lekki trzask rewolweru Wabigoona i ostry szcz�k bezpiecznika fuzji Mukiego. Spoza drzew wyp�yn�a ku g�rze cienka smu�ka dymu. - Ktokolwiek tam jest, bez w�tpienia zauwa�y� ju� nasz� obecno�� - rzek� Wabi po chwili milczenia. - Chyba �e opu�ci� ob�z - szeptem odpar� Rod. - Miejcie si� na baczno�ci - przestrzega� Mukoki, gdy szli ostro�nie w kierunku smugi dymu. - Nie wiadomo, kogo tam znajdziemy. Pierwszy wdrapa� si� na gmatwanin� drzew i wnet pozwoli� sobie na g�o�ne chrz�kni�cie. Dym bi� z na p� zw�glonego pnia, do trzech �wierci zagrzebanego w popiele i piasku. Rod i jego towarzysze natychmiast poj�li znaczenie tego widoku. Kto� chcia� zachowa� tl�cy ogie�. Ten lub ci, co st�d odeszli, mieli zamiar wr�ci�. Odciski nagich st�p krzy�owa�y si� na piasku bardzo g�sto, a tu� obok pnia widnia�o du�o rozrzuconych ko�ci. Mukoki zacz�� je podnosi� jedn� po drugiej i ka�d� uwa�nie ogl�da�. Podczas gdy Rod i Wabi wci�� b��dzili wko�o wzrokiem w ogromnym zdumieniu, niemal oczekuj�c lada chwila ataku hordy dzikus�w, stary wojownik ju� znalaz� rozwi�zanie zagadki i g�o�no zwr�ci� si� do towarzyszy. - Te same stopy - rzek�. - Jeden i ten sam cz�owiek zostawi� wszystkie �lady. - Wykluczone! - zawo�a� Wabi. - Tu jest tysi�c trop�w. Mukoki chrz�kn�� i ukl�k�. - On z�ama� kiedy� wielki palec u lewej nogi. To si� wsz�dzie powtarza. Sp�jrz. Wabi, zawstydzony brakiem w�asnej przenikliwo�ci, przekona� si� natychmiast, �e stary my�liwy ma racj�. Wielki palec u lewej nogi by� o dobre p� cala wygi�ty na zewn�trz i to kalectwo, wyra�nie odbite na piasku, zostawia�o wsz�dzie jednakowy �lad. Zaledwie obaj ch�opcy upewnili si� o prawdziwo�ci s��w Mukiego, a ju� zaskoczy�a ich nowa wiadomo��, bodaj jeszcze dziwniejsza. Mukoki, wyci�gaj�c przed siebie d�o� pe�n� ko�ci, oznajmi�: - Mi�so nie jest gotowane ani pieczone. Jedzono je na surowo. - O Bo�e! - wyj�ka� Rod. Wabigoon b�ysn�� oczyma, zdradzaj�c, �e rozumie, o co chodzi, a gdy spojrza� na Roda, bia�y ch�opak r�wnie� zacz�� pojmowa� znaczenie tego wszystkiego. - To musi by� ten wariat! - Tak! - I by� tu wczoraj! - Raczej przedwczoraj - rzek� Wabi. Potem zwr�ci� si� do Mukiego: - Ale po co rozk�ada� ogie�, je�li nie piek� mi�sa? - spyta�. Mukoki wzruszy� ramionami, ale nic nie odpowiedzia�. - B�d� co b�d� to naprawd� nie by�o gotowane ani pieczone - powt�rzy� Wabi, raz jeszcze ogl�daj�c ko�ci. - Miejscami wida� przylepione do gnat�w skrawki surowego mi�sa. Mo�e zreszt� zrumienia� je tylko z wierzchu. Stary Indianin skin�� g�ow� na znak, �e to mo�liwe, po czym j�� starannie bada� resztki ognia. Na ko�cu k�ody le�a�y dwa kamienie, jeden p�aski, drugi g�adki i owalny. Przez chwil� przygl�da� si� w milczeniu, po czym krzykn�� g�o�no: - Ob��kany cz�owiek robi� tu kule! - wo�a� unosz�c kamie� ku g�rze. - Patrzcie, z�oto! Z�oto! Ch�opcy podbiegli bli�ej. - Patrzcie, z�oto! - powtarza� podniecony Mukoki. Po�rodku p�askiego kamienia widnia�a l�ni�ca ��ta pow�oka. Jeden rzut oka wystarczy�, by odtworzy� to, co zasz�o. Ob��kany my�liwy, pos�uguj�c si� owalnym kamieniem niby m�otkiem, nadawa� swoim kulom po��dany kszta�t. Nie by�o w�tpliwo�ci, �e trzej w�drowcy trafili do obozowiska wariata. Wczoraj wieczorem furiat pozosta� o pi��dziesi�t mil za nimi. Jak daleko znajdowa� si� teraz? Ogie�, tl�cy pod os�on� popio�u i ziemi, dowodzi�, �e wariat zamierza powr�ci�, i to pr�dko. Czy podr�uje tylko dniem, czy tak�e noc�? Czy mo�liwe jest, �e znajduje si� ju� gdzie� w pobli�u? - Przenosi si� z miejsca na miejsce z szybko�ci� dzikiego zwierz�cia - rzek� Wabi p�g�osem, zwracaj�c si� do Roda. - By� mo�e wr�ci tej nocy? Mukoki us�ysza� i przecz�co ruszy� g�ow�. - W rakietach �nie�nych szed�em parowem ca�e dwa dni - powiedzia�, nawi�zuj�c do swej zimowej wyprawy. - Po ska�ach nawet w trzy dni nie przejdzie. - Je�li Mukoki nie ma �adnych obaw, i ja r�wnie� jestem spokojny - rzek� Rod. - Mo�emy rozbi� ob�z za tym zwa�em drzewa, w najdalszym k�cie kotliny. Wabi nie protestowa� i w ten spos�b ustalono po�o�enie obozu. Cho� mo�e si� to wydawa� dziwne, jednak wraz z wykryciem �lad�w st�p, ogniska, ogryzionych ko�ci i kamieni, za pomoc� kt�rych ob��kany my�liwiec sporz�dza� z�ote pociski, Mukoki wyzby� si� wszelkiej obawy przed dzikim mieszka�cem parowu. Uwierzy� wreszcie, �e ma do czynienia tylko z cz�owiekiem, cz�owiekiem, �kt�ry si� w�ciek��, i ciekawo�� zabi�a w nim strach. Pewno��, z jak� m�wi�, rozproszy�a niepok�j obu ch�opc�w i wkr�tce sen ogarn�� znu�onych w�drowc�w. Noc przesz�a spokojnie i nic nie zak��ci�o ich wypoczynku. O �wicie podj�to jazd� w d� parowu. Odk�d potok skr�ci� ostro na p�noc, w otaczaj�cym krajobrazie zasz�a nag�a zmiana. W ci�gu godziny miejsce stromych skalnych �cian zaj�y stoki okryte zieleni�, a od czasu do czasu �owcy z�ota widzieli po obu stronach szmaragdowe ��ki, rozpostarte na przestrzeni paru mil. Wzd�u� brzeg�w dostrzegli niejednokrotnie �lady licznej zwierzyny, a w ci�gu przedpo�udnia obserwowali kilka razy pas�ce si� na hali �osie i karibu. Przed paroma miesi�cami, gdy wtargn�li w obr�b g�uszy wy��cznie, by zapolowa� i �owi� zwierz�ta w sid�a, ta okolica wywo�a�aby zachwyt Roda i jego przyjaci�. Teraz jednak zwracali ma�o uwagi na swe karabiny. Tego ranka wyruszyli zamierzaj�c dotrze� przed zmierzchem do drugiego wodospadu, tote� z rozczarowaniem raczej ni� z rado�ci� spostrzegli, �e wartki pr�d potoku zmienia si� w �agodny i r�wnomierny nurt strugi, a� wreszcie przechodzi w spokojn� to� szeroko rozlanej rzeki. Zgodnie z map� drugi wodospad znajdowa� si� mniej wi�cej o pi��dziesi�t mil od obozu ob��kanego my�liwca. Noc zasta�a ich przypuszczalnie o pi�tna�cie mil od celu. Podniecenie nie pozwoli�o Rodrygowi zasn��. Pomimo wysi�ku nie m�g� odp�dzi� my�li o zaginionym skarbie. Nast�pnego dnia mieli przecie ruszy� w drog� do trzeciego i ostatniego wodospadu. A potem - z�oto! To, �e mogli skarbu nie znale��, �e p� wieku lub wi�cej mog�o zatrze� �lady pozostawione przez pierwszych odkrywc�w, ani na chwil� nie podwa�y�o jego wiary. Nast�pnego ranka pierwszy zerwa� si� ze snu i pierwszy zaj�� miejsce w �odzi. Bezustannie nat�a� s�uch, pragn�c pochwyci� grzmot spadaj�cej wody. Mija�y jednak godziny i �aden nowy d�wi�k nie da� si� s�ysze�. Nadesz�o po�udnie. Podr� trwa�a ju� sze�� godzin i ujechano dwadzie�cia pi�� mil zamiast pi�tnastu. Gdzie� wi�c by� wodospad? Gdy po obiedzie podj�li na nowo przerwan� w�dr�wk�, w oczach Wabiego odbija� si� wyra�ny niepok�j. Rod raz po raz spogl�da� na map�, obliczaj�c odleg�o�ci tak, jak je zapewne oblicza� John Ball, zamordowany Anglik. Bez w�tpienia drugi wodospad powinien by� ju� niedaleko. Lecz mija�a godzina za godzin�, a odbyta droga zostawa�a za nimi mila za mil�. Ujechali trzydzie�ci mil od miejsca, gdzie zgodnie z map� wodospad winien si� by� znajdowa�. Gdy zarz�dzono post�j, zapada� zmierzch. W ci�gu ostatniej godziny Mukoki nie rzek� ani s�owa. Wszystkich ogarn�o przygn�bienie, cho� nikt si� nie odezwa�, ka�dy wiedzia�, co trapi drugiego. Czy mo�liwe, �e jednak nie uda�o si� im przenikn�� tajemnicy starej mapy. Im d�u�ej Rod rozwa�a� ten problem, tym silniejszy strach go ogarnia�. Dwaj ludzie, kt�rzy ponie�li �mier� w starej chacie, udawali si� ku cywilizacji. Zabrali troch� z�ota, chc�c je wymieni� na �ywno��. Czy� wa�yliby si� jednocze�nie mie� przy sobie plan, tak wyra�nie wskazuj�cy przebyty szlak, jak to czyni� prymitywny rysunek na skrawku kory brzozowej? Czy nie nale�a�o tu zastosowa� tajemniczego klucza znanego tylko im dwu, kt�ry rozwi�zywa� zagadnienie? Mukoki zabra� karabin i znik� w�r�d prerii rozes�anej nad brzegiem rzeki, a Rod i Wabi zjad�szy gor�c� nied�wiedzi� piecze�, kt�r� popili kaw�, rozmawiali d�ugi czas przy �wietle obozowego ogniska. Stary Indianin by� ju� nieobecny przesz�o godzin�, gdy wtem sponad dolnego biegu rzeki hukn�� strza� karabinowy, a wnet po nim zabrzmia�y dwa inne. Po chwilowej ciszy znowu nast�pi�y strza�y. - To um�wiony znak! - krzykn�� Rod. - Mukoki nas wo�a! Wabi skoczy� na r�wne nogi i pi�ciokrotnie wypali� w powietrze. - S�uchaj! Ledwo echo zamar�o w oddaleniu, a ju� karabin Mukiego hukn�� na nowo. Nie trac�c ani chwili, obaj ch�opcy skoczyli do cz�na, kt�re tym razem nie by�o jeszcze wy�adowane. - Jest o par� mil od nas w dole rzeki - odezwa� si� Wabi, gdy odbijali od brzegu. - Ciekaw jestem, co si� sta�o. - My�l� - odpar� Rod, a g�os dr�a� mu podnieceniem - �e Muki znalaz� drugi wodospad! Ta nadzieja doda�a si� obola�ym ramionom i cz�no szybko pomkn�o w d� rzeki. W kwadrans potem nowe strza�y raz jeszcze powt�rzy�y um�wiony sygna�, na co Wabi odpowiedzia� g�o�nym okrzykiem. Teraz Mukoki odezwa� si� dono�nym �halo�, ale nim ch�opcy ujrzeli wynios�� posta� starego my�liwca, nowy d�wi�k dosi�gn�� ich uszu. By� to st�umiony grzmot kaskady. Obaj m�odzi raz po raz rzucili w mrok nocy weso�e okrzyki, a poprzez ich ha�a�liwy dwug�os przedar�o si� raptem wo�anie Mukiego, nakazuj�ce im przybi� do brzegu. Stary wojownik spotka� ch�opc�w, zaledwie ci wysiedli na l�d. - Ten jest ogromny! - wo�a�. - Strasznie grzmi! Niesie moc wody! - Hura! - wrzasn�� Rod po raz dwudziesty, w podnieceniu wyczyniaj�c dziwne skoki. - Hura! - wt�rowa� Wabi. A Mukoki wykrzywia� si� i chichota� rado�nie, tr�c jedn� o drug� �ylaste d�onie. Wreszcie, gdy nieco och�on�li, Wabi rzek�: - Ten John Ball by� jednak ma�o inteligentnym jegomo�ciem! Co na to powiesz, Rod? - Albo te� by� niezwykle sprytny - zaprzeczy� Rod. - Podejrzewam, �e nie bez pewnego wyrachowania zmieni� cz�ciowo skal� na mapie. Wabi spojrza� na niego, niezupe�nie pojmuj�c my�li kolegi. - Co chcesz przez to powiedzie�? - Chc� powiedzie�, �e nasz trzeci wodospad znajduje si� prawdopodobnie w pobli�u tego. A je�li tak, to znaczy, �e John Ball rozmy�lnie pozmienia� odleg�o�ci. Je�eli jutro ujrzymy ostatni wodospad, b�dzie to najlepszym dowodem, �e kre�li� map� z zamiarem wprowadzenia kogo� w b��d. Mo�e nawet mia� na my�li swoich dwu koleg�w, kt�rzy wyruszyli w�a�nie w cywilizowane okolice? - Mukoki, jak wiele ujechali�my? - zapyta� Wabigoon. - Trzy razy wi�cej, ni� dzieli�o star� chat� od pierwszego wodospadu - odpar� stary Indianin bez namys�u. - Sto pi��dziesi�t mil w ci�gu trzech dni i jednej nocy! Wydaje si�, �e dobrze oceni�e� odleg�o��. Ale je�li wierzy� mapie, od trzeciego wodospadu dzieli nas jeszcze sto mil. - Jednak, moim zdaniem, mamy przed sob� tylko dwadzie�cia pi�� mil drogi - powiedzia� Rod z przekonaniem. - Rozpalmy teraz ogie� i id�my spa�. Jutro b�dziemy mieli do�� pracy przy poszukiwaniu z�ota. Czwartego dnia rozpocz�li podr� jeszcze przed brzaskiem. Posi�ek zjedzono przy �wietle obozowego ogniska i gdy b�ysn�� �wit, jazda trwa�a ju� od godziny. Wszyscy byli pe�ni ufno�ci. Ob��kany my�liwiec wraz ze swymi z�otymi kulami zupe�nie poszed� w niepami��. Kiedy� Rod, zal�kniony, zastanawia� si� nad tym, �e szlak, kt�rym d���, mo�e by� jednocze�nie drog� wariata i �e jego cenne pociski stanowi� cz�stk� zaginionego skarbu. Teraz jednak ta mo�liwo�� wcale nie zaprz�ta�a mu umys�u. Jego pewno��, �e wbrew odleg�o�ciom zaznaczonym na mapie trzeci wodospad znajduje si� ju� w pobli�u, z wolna udzieli�a si� tak�e dwom Indianinom. Ubieg�ej nocy Mukoki zmajstrowa� sobie wios�o, by zamieni� to, kt�re p�k�o, i trzy pary ramion pracowa�y bez chwili wytchnienia. Wczesnym rankiem w odleg�o�ci stu jard�w min�li m�odego �osia. Nie pad� jednak �aden strza�, gdy� na �wiartowanie mi�sa musieliby straci� godzin�. Po dw�ch godzinach drogi krajobraz pocz�� si� zn�w zmienia�. Ze wschodu i zachodu coraz bardziej zbli�a�y si� dzikie g�rskie zbocza; z ka�d� chwil� potok zw�a� si� i rwa� szybciej, a� wreszcie gna� zn�w mi�dzy �cianami parowu, kt�ry pi�trzy� nad g�owami w�drowc�w milcz�ce, czarne stoki. G�ste bory czerwonych sosen rzuca�y zwarty cie� przez kraw�d� parowu, miejscami niemal zupe�nie zacieraj�c �wiat�o dnia. Ten w�w�z wybitnie r�ni� si� od poprzedniego. By� g��bszy, bardziej ponury i mroczny. U st�p jego �cian panowa�a ciemno�� niemal r�wnie czarna jak noc�. Kr�lowa�a milcz�ca pustka, �aden ptak nie polatywa� ani nie �wiergota� po�r�d g�az�w; najciszej wym�wione s�owo rozlega�o si� z zadziwiaj�c� wyrazisto�ci�. Raz Rod przem�wi� normalnie i jego g�os, nabrawszy mocy, obija� si� o wy��obienia ska�, jakby to by� krzyk. W pewnej chwili przesta� wios�owa�, a Mukoki wyt�y� s�uch. Pr�d wl�k� cz�no bez szmeru. W p�zmierzchu twarz Roda l�ni�a niezwyk�� blado�ci�. Mukoki i Wabi wygl�dali niby sylwetki z br�zu. Zdawa� si� mog�o, �e tajemnicza pot�ga ow�adn�a nimi zabraniaj�c m�wi�, ka��c wpatrywa� si� wprost przed siebie i napawaj�c dusze nieokre�lonym uczuciem, przy�pieszaj�cym bicie serc i obieg krwi. Z oddali bardzo s�abo dobieg� cichy szmer. By� podobny do szeptu zbudzonego wietrzyka, poruszaj�cego szczyty sosen nad kraw�dzi� jaru, lub do westchnienia. Ale poryw wiatru w�r�d drzew budzi si� i zamiera, jak zamiera d�wi�k struny tr�conej palcem. A szept p�yn�cy z dolnego biegu rzeki trwa�. Nie wzrasta� gwa�townie, a czasem nawet by� tak s�aby, �e napi�ty s�uch p�yn�cych ledwo m�g� go pochwyci�. Po chwili jednak brzmia� znowu z dawn� wyrazisto�ci�. Zreszt� z wolna sta� si� bardziej okre�lony. Wabi zwr�ci� twarz w stron� swych przyjaci� i chocia� nie wym�wi� ani s�owa, oczy l�ni�y mu podnieceniem. Serce Roda wali�o mocno. On r�wnie� zaczyna� rozumie�. Ten zawodz�cy szept, polatuj�cy nad parowem, nie by� szmerem, wiatru, lecz dalekim grzmotem trzeciego wodospadu. Muki przerwa� g�uche milczenie. - To jest wodospad! Wabigoon b�kn�� co� pod nosem. W�drowcy nie krzyczeli teraz rado�nie jak przy odnalezieniu drugiej kaskady. Nawet Mukoki odzywa� si� tak cicho, �e ch�opcy ledwo mogli go s�ysze�. O par�set jard�w przed nimi le�a� skarb odnaleziony przed p�wiekiem przez dawno zmar�ych ludzi. Po�r�d czarnych skalnych �cian, w ciszy strzeg�cych ukrytego z�ota, zdawa� si� istnie� duch tych, kt�rym to z�oto przynios�o �mier�. K�dy� w pobli�u John Ball pad� pod ciosami morderc�w. Na t� my�l Rod uprzytomni� sobie, �e na piaszczystym brzegu mog� si� niemal natkn�� na �lady ludzi, kt�rych szkielety butwia�y w starej chacie. Mukoki, nie m�wi�c ani s�owa, kierowa� ��d� do brzegu. Milcz�c w dalszym ci�gu, wszyscy trzej uj�li karabiny i Wabi ruszy� przodem, wiod�c towarzyszy wzd�u� rzecznego koryta. Rzeka zmieni�a si� wkr�tce w bystry potok, rw�cy nieust�pliwie w�r�d ska� i trzej w�drowcy poj�li, �e wodospad musi by� tu�. Jeszcze sto jard�w - i bia�y wodny tuman zamigota� przed ich oczyma. Wabi zacz�� biec, a jego stopy obute w mokasyny przenosi�y si� lekko z g�azu na g�az, jak stopy my�liwca podchodz�cego zwierzyn�. Mukoki i Rod d��yli w �lad za nim. Przystan�li na kraw�dzi wynios�ej ska�y, a py� wodny bi� im prosto w twarze. Patrzyli w d� bez tchu. Wodospad nie by� du�y. Wabi milcz�c oceni� jego wysoko�� na czterdzie�ci st�p. Lecz w�a�nie o tyle pog��bia� si� w tym miejscu i sam par�w, a do jego dna na poz�r niepodobna by�o dotrze�. Skalne mury by�y g�adkie, czarne, poros�e u podstawy k�pami cedr�w i brz�z. Nieco dalej przestrze� mi�dzy g�rami rozszerza�a si� znacznie, a rzeka wylewa�a na oba brzegi, pieni�c si� i bucz�c, zmydlona srebrzy�cie w�r�d chaosu ska� wyg�adzonych przez wod�. Gdzie� tam w dole, o ile mapa m�wi�a prawd�, le�a� z�oty skarb, kt�rego szukali. Mo�e w�r�d tych ska�, gdzie woda grzmi i �omoce? Mo�e ukryty w jakiej� ponurej szczelinie ziej�cej w zboczu g�ry, o przemy�lnie powik�anym wej�ciu? Czy znajd� go jednak? Czy go znajd�? Rod poczu� d�awienie w gardle i spojrza� na Wabiego. M�ody Indianin w�a�nie wyci�gn�� d�o�. Oczy mu p�on�y, ca�a posta� zdradza�a niezwyk�e napi�cie. - Tam stoi chata! - wykrzykn��. - Chata zbudowana przez Johna Balla i dw�ch Francuz�w! Sp�jrzcie, pomi�dzy tymi cedrami, niemal ukryta w cieniu g�ry! O Bo�e, Muki, Rod, czy nie widzicie, czy nie widzicie naprawd�?! 14. Papier w starej blaszance Przed oczyma Roda w�r�d tajemniczego mroku wyr�s� z wolna mglisty zarys. Na razie by� to tylko cie�, potem niby z�om ska�y, a� bia�y ch�opak, odzyskuj�c oddech, krzykn�� rado�nie, upewniwszy si�, �e bystre oczy Wabiego wykry�y istotnie star� chat� zaznaczon� na mapie. Bo c� to mog�o by� innego? Co innego je�li nie prymitywna siedziba trzech awanturnik�w: Piotra Plante�a, Henryka Langlois i Johna Balla. S�ysz�c radosny g�os Roda, Wabigoon wybuchn�� entuzjazmem i ju� w nast�pnej chwili przygniataj�ce milczenie przerwa�y dzikie wrzaski, kt�re podchwyci�o g�rskie echo. Mukoki, chichocz�c i wykrzywiaj�c twarz we w�a�ciwy sobie dziwaczny spos�b, myszkowa� wzd�u� kraw�dzi ska�, poszukuj�c jakiej� szczerby, kt�r� m�g�by dosi�gn�� dna parowu. Po kr�tkich a bezowocnych wysi�kach mia� ju� skr�ci� ku g�rze i tam szuka� zej�cia, gdy raptem jego uwag� zwr�ci� szczyt usch�ego cedru, wynurzaj�cy si� z przepa�ci. - Mo�e zaryzykowa� t�dy? - zaproponowa�, lekko wzruszaj�c ramionami na znak, �e to nie nale�y do rzeczy bezpiecznych. Rod spojrza�. Wierzcho�ka pnia �atwo by�o dosi�gn��, a ca�e drzewo nie mia�o wcale kory i ga��zi, co zreszt� w podnieceniu, w jakim si� znajdowa�, nie wyda�o mu si� bynajmniej nienaturalne. Przerzuciwszy przez rami� pas karabinu, ch�opak wyci�gn�� d�onie, chwyci� obur�cz smuk�y szczyt cedru i zanim kompani mogli wyda� g�os zach�ty lub przestrogi, zje�d�a� w d� �ciany parowu, na dno przepa�ci. Wabi ze�lizn�� si� tu� za nim i obaj ch�opcy, nie czekaj�c przybycia Mukiego, pomkn�li ku chacie. W p� drogi Wabi stan��. - To nie�adnie! Trzeba poczeka� na Mukiego. Spojrzeli wstecz. Mukoki nie d��y� za nimi. Stary wojownik kl�cza� u st�p usch�ego drzewa, jak gdyby poszukuj�c czego� w�r�d ska� czy korzeni. Potem wsta� z wolna i przesun�� d�o�mi w g�r� pnia, jak wysoko m�g� si�gn��. Gdy zauwa�y�, �e Rod i Wabi go obserwuj�, podszed� ku nim szybko, a Wabi, kt�ry nauczy� si� czyta� my�li przyjaciela z wyrazu twarzy, nabra� przekonania, �e stary Indianin dokona� wa�nego odkrycia. - Co znalaz�e�, Muki? - Nic takiego. Ale drzewo wydaje mi si� dziwne - mrukn�� Indianin. - G�adkie i wy�lizgane jak s�up stra�acki - doda� Rod, nie przydaj�c zreszt� g��bszego znaczenia s�owom Mukiego. - Ale s�uchajcie! Stan�� tak nagle, �e Wabi, id�c z ty�u, natkn�� si� na niego. - S�ysza�e�? - Nie, nic! Na chwil� wszyscy trzej zwarli si� bli�ej, bacznie nas�uchuj�c. Muki sta� za ch�opcami, tote� nie dostrzegli, �e karabin mia� na wp� uniesiony do ramienia i �e jego czarne oczy l�ni�y nie tylko ciekawo�ci�. Chata znajdowa�a si� najwy�ej o dwadzie�cia krok�w. By�a bardzo stara, tak stara, a� Rod si� zdziwi�, jak mog�a wytrzyma� gwa�towne zamiecie ubieg�ej zimy. Par� m�odych p�d�w przebi�o sobie drog� przez butwiej�cy dach, a bale, z kt�rych zbudowano �ciany, by�y w ostatnim stadium murszenia. Okna brakowa�o, a gdzie dawniej znajdowa�y si� drzwi, wyros�o drzewo, kt�rego pie� mia� stop� �rednicy, tak �e niemal zamyka� w�skie przej�cie. Podeszli zn�w kilkana�cie krok�w i stan�li o par� metr�w od chaty, gdy� Muki �agodnie po�o�y� d�o� na ramieniu Wabigoona. Rod dostrzeg� ten ruch i zatrzyma� si� r�wnie�. Na twarzy starego Indianina pojawi� si� szczeg�lny wyraz: po��czenie zdziwienia i niewiary, jak gdyby wierzy�, a jednocze�nie w�tpi� w to, co ogl�daj� jego oczy. Milcz�c wskaza� drzewo rosn�ce przed drzwiami i rudawy, p�zapad�y dach, przez kt�ry przebija�y si� m�ode p�dy. - Czerwona sosna - rzek� wreszcie. - Ta chata stoi od dwudziestu tysi�cy lat. Mukoki u�ywa� zawsze liczby dwadzie�cia tysi�cy, gdy chcia� okre�li� rzecz wychodz�c� poza zwyk�e granice ludzkich poj��. W jego g�osie brzmia� wyra�ny l�k. Rod zrozumia� i �cisn�� rami� Wabigoona. Pomy�la� o starej chacie, w kt�rej znale�li szkielety. Odnowili j� w�wczas i przemieszkali w niej zim�, wiedz�c z ca�� pewno�ci�, �e powsta�a mniej wi�cej przed p�wiekiem. Rudera, kt�r� mieli przed sob�, nie nadawa�a si� wcale do remontu. Rod mia� wra�enie, �e niszcza�a setki, a nie dziesi�tki lat. Id�c tu� za Wabim, wsun�� g�ow� do wn�trza. G�sty mrok przeszkadza� im widzie�, lecz w miar� jak przyzwyczajali oczy do ciemno�ci, �ciany chaty j�y wyst�powa� wyra�niej i spostrzegli, i� wsz�dzie panuje pustka. Brakowa�o sto�u; nie istnia� nawet �lad krzes�a czy zydelka. Chata by�a pr�na. Ch�opcy obeszli wko�o �ciany, krok za krokiem. Mukoki tylko rzuci� okiem do wn�trza i znik�. Znalaz�szy si� sam odbezpieczy� fuzj�. Szybko, jak gdyby obawiaj�c si�, �e mu co� stanie na przeszkodzie, zatoczy� kr�g wok� chaty, wiod�c wzrokiem po ziemi. Gdy Rod i Wabi ukazali si� w drzwiach, Indianin sta� nad brzegiem wodospadu, przygi�ty nisko do ziemi, jak zwierz w�sz�cy trop. Nagle stary wojownik wyprostowa� si� i spojrza� ku nim, ale ch�opcy byli ju� ukryci w mroku wn�trza. Mukoki ruszy� wi�c szybko do martwego cedru. Wyci�gn�� zn�w ramiona w g�r� i potar� d�o�mi o g�adki pie�. - Przyjrz� si� bli�ej temu drzewu - szepn�� Wabi. - Jest w nim co�, co intryguje Mukiego. Idziesz ze mn�? Po�pieszy� przez usian� g�azami przestrze�, ale Rod pozosta� w tyle. Nie m�g� zrozumie� zachowania towarzyszy. Od tygodni i miesi�cy marzyli o trzecim wodospadzie. Przed ich oczyma wci�� ukazywa�a si� wizja wielkiego skarbu, a gdy znale�li si� tutaj i z�oto le�a�o by� mo�e u st�p, zar�wno Mukoki, jak i Wabigoon interesowali si� bardziej usch�ym pniem ni� poszukiwaniem bogactwa. Natomiast serce Roda p�ka�o niemal od nadmiaru wzrusze�. Ju� samo powietrze, kt�rym oddycha� w starej chacie, pobudza�o jego krew do szybszego biegu. Tu przecie� przed p�wiekiem �yli trzej poszukiwacze z�ota! Mo�e w�a�nie w tej izbie zgin�� zamordowany John Ball? Tu spali ludzie, kt�rych szkielety pr�chnia�y w odleg�ej chacie, tu tworzyli dalsze plany i oceniali zdobyte skarby. Z�oto, a nie usch�y pie� zaw�adn�o my�lami Rodryga Drew. Gdzie le�y zaginiony skarb? Z pewno�ci� stara chata kryje klucz tej zagadki, a w ka�dym razie powie wi�cej ni� bia�y, martwy cedr. Stoj�c w drzwiach, spojrza� w mroczn� g��b izby, wyt�aj�c oczy, by co� zobaczy�, potem popatrzy� na zewn�trz. Wabi dobieg� do pnia i wraz z Mukim kl�cza� u jego podstawy. Zapewne znale�li �lady rysia lub nied�wiedzia - pomy�la� Rod. O kilka krok�w co innego przyku�o jego wzrok - zwalona sosna, sucha i oci�a�a �ywic�. Skoczy� ku niej i w niespe�na minut� wr�ci� z pochodni�. Niemal bez tchu dotkn�� zapalon� zapa�k� ko�ca smolnego drzewa. �ywica zadymi�a i zaskwiercza�a, potem buchn�a p�omieniem, a wtedy Rod uni�s� ponad g�ow� ognist� pochodni�. Pierwszy rzut oka w g��b chaty rozczarowa� go bardzo. Dostrzeg� jedynie nagie �ciany. Potem w najdalszym k�cie zauwa�y� co�, co w ruchliwym �wietle pochodni zdawa�o si� ciemniejsze ni� �ciana, i post�pi� w tym kierunku. By� to skrawek deski, prymitywna p�ka, d�uga zaledwie na stop�, a na niej sta�o blaszane pude�ko, czarne i prze�arte rdz�. Rod uj�� je dr��cymi palcami. By�o lekkie, zapewne puste. M�g� si� w nim znajdowa� py� z resztek tytoniu Johna Balla. My�l�c o tym, Rod zaprzesta� naraz poszukiwa� i wyda� st�umiony okrzyk. Pude�ko zwiotcza�o z biegiem lat i �atwo m�g� je zgnie�� w d�oni, a jednak zachowa�o okre�lony kszta�t. Je�li wi�c ta blaszanka opar�a si� niszcz�cemu dzia�aniu czasu, dlaczego nic wi�cej nie przetrwa�o po dzi� dzie�? Gdzie by�y kocio�ki i garnczki, wiadro i patelnia, no�e, kubki oraz inne przybory, kt�re John Ball i dwaj Francuzi musieli niegdy� posiada�? Gdy wr�ci� do drzwi, Mukoki i Wabi tkwili wci�� obok usch�ego cedru. Nawet b�ysk �wiat�a w starej chacie nie zdo�a� ich wyrwa� z zadumy. Rod odrzuci� na bok pochodni� i oderwa� wieko blaszanki. Co� mu pad�o u st�p i gdy podni�s� male�ki przedmiot, zobaczy�, �e jest to zwitek papieru, niemal tak samo bezbarwny jak zardzewia�e pude�eczko, w kt�rym si� kry�. Rod wyprostowa� papierek r�wnie delikatnie, jak niegdy� Mukoki rozwija� cenny skrawek kory brzozowej. Brzeg p�ka� i kruszy� mu si� w palcach, ale �rodek by� bia�y i bez dziur. Mukoki i Wabi spojrzawszy w t� stron� zobaczyli, jak bia�y ch�opak zwr�ci� si� ku nim z ostrym krzykiem, a w nast�pnej chwili bieg� co si� wrzeszcz�c dziko za ka�dym skokiem. - Z�oto! - wo�a�. - Z�oto! Hura! Gdy stan�� mi�dzy nimi, wyci�gaj�c d�o� ze skrawkiem papieru, p�aka� prawie z podniecenia. - Znalaz�em to w chacie, w blaszanym pude�eczku! Patrzcie! To r�ka Johna Balla, to samo pismo co na starej mapie! Wabi chwyci� papier. I jego oddech sta� si� szybszy, gdy zobaczy�, co zawiera �w skrawek. Widnia�o tu zaledwie par� linijek pisma, zatartych, ale czytelnych. U g�ry mo�na by�o rozr�ni� s�owa: Obrachunek Johna Balla, Henryka Langlois oraz Piotra Plante�a na koniec czerwca 1859 r. Poni�ej sta�o, co nast�puje: Praca Plante�a: z�ote bry�ki - 7 funt�w, 9 uncji. Z�oty piasek - 1 funt i 3 uncje, Praca Langlois: z�ote bry�ki - 9 funt�w, 13 uncji. Z�otego piasku - nic. Praca Balla: z�ote bry�ki - 6 funt�w, 4 uncje. Z�oty piasek: 2 funty i 3 uncje. Ca�o��: 27 funt�w. Cz�� Plante�a: 6 funt�w, 12 uncji. Cz�� Langlois: 6 funt�w, 12 uncji. Cz�� Balla: 13 funt�w, 8 uncji. Podzia�u dokonano. Wabi z wolna i g�o�no czyta� te s�owa. Gdy sko�czy�, jego oczy napotka�y wzrok Roda. Mukoki siedzia� wci�� jeszcze w kucki u podn�a pnia i milcz�c, jakby zdumiony tym, co s�yszy, patrzy� na obu ch�opc�w. - Teraz ju� nie ma �adnych w�tpliwo�ci - odezwa� si� wreszcie Wabi. - Jeste�my we w�a�ciwym miejscu. - Z�oto jest gdzie� w pobli�u! Rod nie m�g� opanowa� dr�enia g�osu. Jak gdyby maj�c nadziej�, �e skarb uka�e mu si� raptem w postaci stosu z�ota, zwr�ci� si� w kierunku wodospadu, ku ponurym �cianom parowu, i wyci�gn�� rami�, k�dy potok nabrzmia�y powodzi�, przesadzaj�c kraw�d� ska�, szala� w�r�d wir�w i piany pomi�dzy stokami g�r. - Tam! - W potoku? - Tak! Gdzie� indziej w pobli�u tej chaty mogli wykry� bry�ki rodzimego z�ota? Przecie� nie pod ska�ami. A z�oty py� znajduje si� zawsze w piasku strumieni. To tam, bez w�tpienia tam! Obaj Indianie podeszli w �lad za nim nad brzeg potoku. - Potok rozszerza si� tu i staje si� bardzo p�ytki - rzek� Wabi. - W�tpi�, �eby o tam, po�rodku, mia� wi�cej ni� cztery stopy g��boko�ci. Jak my�licie... - Urwa� widz�c, �e Mukoki zwraca si� zn�w w kierunku usch�ego drzewa, po czym ko�czy�: - Jak my�licie, mo�e by tak wr�ci� do cz�na po zapasy obiadowe i po patelni�? Zachwyt, kt�ry opanowa� Wabiego po przeczytaniu kartki znalezionej przez Roda, min�� szybko, a gdy stan�li ponownie obok smuk�ej, bia�ej kolumny si�gaj�cej szczytu zbocza, bia�y ch�opak �atwo zauwa�y� zmian� zasz�� w obu Indianach. Zreszt� Rod o tyle pow�ci�gn�� rado��, �e zdo�a� uwa�nie obejrze� martwy cedr, tak bardzo interesuj�cy jego przyjaci�. Odkrycie, kt�rego wnet dokona�, wstrz�sn�o nim do g��bi. Powierzchnia drzewa by�a nie tylko g�adka i pozbawiona konar�w, lecz najwidoczniej wypolerowano j� starannie, a� l�ni�a niby nawoskowany s�up. Na chwil� zapomnia� o trzymanym w r�ku papierze, zapomnia� o starej chacie i o blisko�ci z�ota. Zdumiony patrzy� na Mukiego; stary Indianin wzruszy� ramionami. - Bardzo g�adkie i �liskie. - Bardzo g�adkie, w istocie - podkre�li� Wabi bez cienia humoru. - Ale co to znaczy? - pyta� Rod. - To znaczy - ci�gn�� Wabi - �e ten stary pie� w ci�gu wielu lat s�u�y� komu� jako �rodek komunikacji pomi�dzy dnem a g�rn� platform� parowu. Gdyby to by� nied�wied�, istnia�yby �lady pazur�w. Gdyby to by� ry�, powierzchnia pnia by�aby pe�na bruzd. Ka�dy zwierz zostawi�by po sobie szczeg�lne znaki, a �aden nie nada�by drzewu takiego po�ysku. - No wi�c c� to...? Rod nie sko�czy� zdania. Mukoki uni�s� ramiona do poziomu brody, a Wabi gwizdn�� lekko, patrz�c w oczy kolegi. - Nietrudno zgadn��, co... - S�dzisz, �e... - �e to jest cz�owiek! Tylko ludzkie r�ce i nogi mog�y tak wyg�adzi� pie� �lizgaj�c si� w d� i w g�r� setki i tysi�ce razy. Ale czy potrafisz zgadn��, co to za cz�owiek? Rod natychmiast znalaz� odpowied�. Zrozumia� teraz, dlaczego stary cedr tak dalece zaj�� obu Indian, �e zapomnieli o poszukiwaniu z�ota, i uczu�, jak na twarzy wyst�puje mu rumieniec rado�ci, a mimowolny dreszcz przebieg� po plecach. - Ob��kany my�liwiec! Wabi twierdz�co skin�� g�ow�. Mukoki chrz�kn�� i zatar� r�ce. - Z�oto na kule pochodzi st�d - o�wiadczy�. - Wariat biega� szybko. Co pr�dzej zabierzmy cz�no i zetnijmy drzewo. - �wietna my�l! - wykrzykn�� Wabi. - Zniesiemy w d� zapasy, a cedr por�biemy na opa�. Gdy wr�ci i nie zastanie swej drabiny, r�cz�, �e wrza�nie par� razy, a to nam pozwoli zawczasu obmy�li� plan dzia�ania. Ruszam! Zacz�� si� pi�� wzd�u� pnia i po up�ywie minuty lub dwu szcz�liwie stan�� na g�rnej platformie. - �liski niby naoliwiony s�up - zawo�a�. - Id� o zak�ad, �e nie potrafisz si� wgramoli�. Rod jednak wdrapa� si�, co prawda po nies�ychanych wysi�kach, a gdy zziajany znalaz� si� u szczytu, Wabi pom�g� mu wyci�gaj�c r�k�. Mukoki �atwiej da� sobie rad�. Wzi�wszy jedynie rewolwery, wszyscy trzej po�pieszyli do cz�na i za jednym nawrotem przynie�li ca�y sw�j baga�. Najpierw spuszczono na linie w d� ska�y wszystkie drobne rzeczy, nast�pnie cz�no, a p�niej, gdy ch�opcy przygl�dali si�, Mukoki chwyci� siekier� i zr�ba� cedr. - Tak! - warkn��, gdy ostatni cios zwali� drzewo mi�dzy g�azy. - Za wysoko, by m�g� skoczy�. - Ale wspania�y punkt do kanonady - rzek� Wabi spogl�daj�c w g�r�. - Lepiej rozbijmy ob�z poza dosi�giem strza�u. - Ale dopiero wtedy, gdy si� przekonamy, co�my znale�li! - krzykn�� Rod, odwi�zuj�c patelni�, przymocowan� do jednego z pakunk�w. - Ch�opcy, przede wszystkim musimy przemy� troch� piasku z dna strumienia! Ruszy� ku wodzie, a Wabi, nios�c drug� patelni�, bieg� tu� za nim. Mukoki popatrzy� w �lad i zachichota� cicho, rozpoczynaj�c jednocze�nie przygotowania do obiadu. Wybrawszy miejsce, gdzie pr�d utworzy� niewielk� mielizn� pokryt� piaskiem i �wirem, Wabi i Rod zabrali si� do pracy. Bia�y ch�opak nigdy przedtem nie wydobywa� z�ota, lecz m�wiono mu, jak si� to robi. Czu� dziwne podniecenie, jakiego zwykle doznaje poszukiwacz skarbu, gdy wierzy, �e nareszcie odnalaz� swoje Eldorado* [*Eldorado - urojony kraj w Ameryce Po�udniowej obfituj�cy w z�oto, poszukiwane przez pierwszych zdobywc�w hiszpa�skich.]. Zgarn�� patelni� sporo �wiru i piasku, potem nabra� troch� wody i zacz�� szybko porusza� d�oni� to wstecz, to naprz�d, raz po raz zrzucaj�c przez brzegi naczynia pewn� ilo�� b�otnistego p�ynu. W ten spos�b, parokrotnie nape�niaj�c patelni� wod�, pracowa� bez przerwy, zmywaj�c z niej wszystko, z wyj�tkiem twardych substancji. Za ka�dym razem, gdy zanurza� patelni� w strumieniu, woda na niej stawa�a si� czystsza i po up�ywie kwadransa trzy czy cztery gar�cie �wiru i piasku, z kt�rymi rozpocz�� prac�, zmala�y kilkakrotnie. Ledwie oddychaj�c, czeka� ��tego b�ysku z�ota. Raz na l�nienie w�r�d kamuszk�w �wiru krzykn�� g�ucho, lecz gdy poskroba� no�em, przekona� si�, �e to tylko mika, i by� rad, �e Wabi go nie us�ysza�. M�ody Indianin siedzia� w kucki na piachu, �owi�c patelni� s�aby promie� s�o�ca, nie�mia�o zagl�daj�cy w g��b parowu. Nie podnosz�c g�owy zawo�a� w stron� Roda: - Znalaz�e� co? - Nie! A ty? - Nie! To jest owszem, ale nie s�dz�, �eby to by�o z�oto. - Jak wygl�da? - L�ni ��to, ale twarde jak stal. - Mika - rzek� Rod. W czasie tego dialogu �aden z ch�opc�w nie uni�s� nawet g�owy. Rod nadal szpera� koniuszkiem no�a na dnie patelni, przewracaj�c kamyczki i d�ubi�c w piachu z napi�t� uwag�, kt�ra u do�wiadczonego poszukiwacza z�ota wywo�a�aby wybuch �miechu. Up�yn�o par� minut, gdy Wabi zn�w si� odezwa�: - Doprawdy, Rod, znalaz�em dziwn� sztuk�. Gdyby by�o mniej twarde, przysi�g�bym, �e to z�oto. Chcesz zobaczy�? - To mika - powt�rzy� Rod, gdy nowy b�ysk �fa�szywego z�ota� przyci�gn�� jego wzrok. - Pe�no jej w strumieniu. - Nigdy nie widzia�em miki w bry�kach - b�kn�� Wabi, zginaj�c si� ni�ej nad patelni�. - Bry�ka! - krzykn�� Rod i wyprostowa� si�, jakby mu kto wbi� szpilk� w plecy. - Wielka jak groch. Jak du�y groch! Ledwie m�ody Indianin wym�wi� te s�owa, Rod ju� skoczy� na r�wne nogi i bieg� ku niemu. - Mika nie pojawia si� w bry�kach! Poka�! Pochyli� si� nad patelni� Wabigoona. W samym jej �rodku le�a� podejrzany ��ty kamuszek wyg�adzony i zaokr�glony przez wod�, a gdy Rod uj�� go w palce, wyda� cichy gwizd podziwu i spojrza� w twarz Wabiego. - Wabi, wstyd mi za ciebie! - rzek� pr�no sil�c si� opanowa� dr�enie g�osu. - Mika nie pojawia si� w kr�g�ych bry�kach! Mika nie jest ci�ka! A to jest okr�g�e i ci�kie! Spomi�dzy cedr�w rosn�cych za chat� nadbieg�o wo�anie Mukiego, oznajmiaj�ce, �e obiad ju� got�w. 15. Skarb pod wod� Wabi siedzia� chwil� bez ruchu, jak og�uszony. - To nie z�oto! - rzek� wreszcie, a g�os mia� pe�en zw�tpienia. - W�a�nie �e tak - odpar� Rod, pr�no usi�uj�c ukry� wielkie podniecenie. - To istotnie twarde, ale sp�jrz, jak tw�j n� je zadrapa�. Wa�y �wier� uncji. Czy masz tu jeszcze inne bry�ki? Kl�kn�� obok Wabiego i g�owy obu ch�opc�w zetkn�y si� niemal, a dwie pary oczu bystro bada�y zawarto�� patelni. Mukoki w�a�nie nadchodzi�. Rod poda� Indianinowi z�ot� bry�k� i wsta�. - To rozwi�zuje spraw�, ch�opcy! Jeste�my we w�a�ciwym miejscu. Wydajmy trzykrotne hura! na cze�� Johna Balla i starej mapy, a potem chod�my je��. - Na obiad zgoda, ale dajmy pok�j wiwatom - rzek� Wabi. - A raczej wiwatujmy tylko w duchu. Zauwa�, jak g�ucho brzmi� nasze g�osy w tym parowie. Krzyk da�by si� s�ysze� chyba o kilka mil. Mukoki wybra� na ob�z miejsce po�o�one u skraju g�stwy cedr�w i przygotowa� posi�ek na wielkim p�askim g�azie, wok� kt�rego zebrali si� teraz wszyscy trzej. Dla natchnienia, jak m�wi�, Wabi umie�ci� ��t� bry�k� po�rodku improwizowanego sto�u i je�li zachwyt panuj�cy przy obiedzie m�g� mie� jak�kolwiek realn� warto��, z�ota grudka by�a istotnie cenn� rzecz�. Gdy ch�opcy wr�cili zn�w nad brzeg potoku, Mukoki r�wnie� uda� si� z nimi i ponownie rozpocz�to gor�czkowe poszukiwania. Jedynie ci, kt�rzy �yli tym �yciem, ci, co �cigali nieuchwytny ignis fatuus* [*Ignis fatuus (�ac.) - b��dny ognik.] wszystkich narod�w - mira� z�ota - mog� zrozumie� wzruszenie zapieraj�ce dech w piersi poszukiwacza skarbu, gdy ten zag��bia patelni� w piach strumieni, wierz�c, i� tu w�a�nie przyroda ukry�a swe bogactwo. Gdy Rodryg Drew, syn tej cywilizacji, w�r�d kt�rej dolar jest si�� i prawem, wr�ci� do podniecaj�cego zaj�cia obiecuj�cego fortun�, zda� si� by� nieomal w p�nie. Wsz�dzie wko�o niego le�a�o z�oto! Nie w�tpi� w to ani chwili; ani przez sekund� nie obawia� si�, �e mo�e zabrakn�� z�ota w piasku i �wirze, z kt�rego Wabi wy�owi� swoj� bry�k�. Na mieli�nie pod jego stopami istnia� skarb! Kry� si� r�wnie� mi�dzy ska�ami, gdzie woda pieni�a si� i wrza�a w�ciekle; by� u podn�a wodospadu i wsz�dzie, wsz�dzie wok�. W ci�gu miesi�ca John Ball i jego towarzysze zebrali dwadzie�cia siedem funt�w cennego kruszczu, maj�tek przedstawiaj�cy warto�� siedmiu tysi�cy dolar�w. A zebrali go w�a�nie tu. Energicznie zgarn�� now� patelni� �wiru. S�ysza�, jak bulgocze woda na patelniach Mukiego i Wabigoona. Lecz poza tym d�wi�kiem nie brzmia�y �adne inne g�osy. W ci�gu pierwszych chwil po�wi�conych poszukiwaniom skarbu nie wym�wiono ani s�owa. Kto pierwszy wyda radosny okrzyk, wieszcz�cy zwyci�stwo? Min�o pi�� minut, dziesi��, pi�tna�cie, a Rod nie znalaz� �ladu z�ota. Gdy wypr�nia� sw� patelni�, dojrza�, jak Wabi zgarnia now� porcj� �wiru. Jemu si� r�wnie� nie powiod�o. Mukoki wszed� po pier� mi�dzy ska�y. Druga patelnia, trzecia - i lekki dreszczyk rozczarowania och�odzi� zapa� Roda. By� mo�e wybra� niefortunny punkt, w kt�rym nie ma z�ota? Zmieni� wi�c miejsce i zauwa�y�, �e Wabi zrobi� to samo. Czwarta i pi�ta patelnia r�wnie� nie da�y rezultatu. Mukoki przebrn�� przez potok, bardzo p�ytki poni�ej wodospadu, i pracowa� po drugiej stronie. Sz�sta patelnia. Rod zbli�y� si� do m�odego Indianina. Podniecenie umkn�o z ich twarzy. P�torej godziny i ani �ladu z�ota! - Podejrzewam, �e nie trafili�my na w�a�ciwe miejsce - rzek� Wabi. - To musi by� tu - odpar� Rod. - Gdzie le�y jedna z�ota bry�ka, na pewno jest ich wi�cej. Z�oto jest ci�kie i opada na dno. Mukoki zn�w przebrn�� potok i szed� im naprzeciw. Po�r�d ska� znalaz� drobink� z�ota nie wi�ksz� ni� g��wka od szpilki i ten nowy �lad podtrzyma� gasn�cy entuzjazm. Zdj�wszy obuwie, obaj ch�opcy ruszyli w �lad za starym my�liwcem na �rodek potoku. Lecz ka�da nast�pna patelnia pog��bia�a dr�cz�c� niepewno��, z wolna zajmuj�c� miejsce poprzedniej ufno�ci. Cienie w parowie sta�y si� d�u�sze i g�stsze. Wysoko nad g�ow� zwarte szeregi czerwonych sosen zagradza�y drog� ostatnim promieniom s�o�ca, a mrok, coraz g��bszy po�r�d skalnych �cian, jak gdyby uprzedza�, �e wok� tajemniczej starej chaty lada chwila zapadnie noc. Ale trzej �owcy dopiero wtedy poniechali pracy, gdy ju� nie mogli dostrzec na patelniach b�ysk�w miki. Przemoczeni do p� piersi, zm�czeni i rozczarowani, wr�cili do obozu. Nawet Rod chwilowo podda� si� zw�tpieniu. Mo�e w og�le nie ma tu ju� wi�cej z�ota, a trzej dawno zmarli ludzie znale�li jedynie odosobnione �gniazdo� i wykorzystali je do ko�ca? Ta my�l nie opuszcza�a Roda, a nawet zacz�a wprost dr�czy�. Przygn�bienie jednak nie trwa�o d�ugo. Wielkie ognisko rozpalone przez Mukiego i pokrzepiaj�cy aromat kawy przywr�ci�y bia�emu ch�opcu dobry humor i wkr�tce obaj z Wabim, zr�cznie wznosz�c sza�as z cedrowych ga��zi, �mieli si� ju� g�o�no i snuli przer�ne plany. Kolacja zastawiona na wielkim, p�askim g�azie - prawdziwa uczta z�o�ona z pieczeni nied�wiedziej, gor�cych plack�w, kawy i najwy�szego luksusu dzikiej g�uszy: kartofli - wystarczy�a, by m�odzi, m�wi�c o nast�pnym dniu, z poprzednim zapa�em budowali zamki na lodzie. Mukoki s�ucha� ich projekt�w pilnuj�c odzie�y wisz�cej nad ogniem. Od czasu do czasu przechadza� si� w g��b parowu, by spojrze� na bia�y grzebie� wodospadu, przelewaj�cy si� przez kraw�d� ska�. W ci�gu ca�ego popo�udnia Wabi i Rod nie pomy�leli ani razu o ob��kanym my�liwcu ani o wy�lizganym pniu cedrowym. Mukoki pami�ta� o tym bez przerwy. W blasku obozowego ogniska dwaj ch�opcy odczytali raz jeszcze kartk� zawieraj�c� rachunek Johna Balla i dw�ch Francuz�w. Drobny skrawek papieru, po��k�y z biegiem lat, by� ogniwem ��cz�cym ich z romantyczn� przesz�o�ci�, relikwi� ponurej tragedii, kt�r� mroczne �ciany parowu na zawsze pewnie zachowaj� w tajemnicy. - Dwadzie�cia siedem funt�w! - powtarza� Rod na p� do siebie, na p� do Wabiego. - To by� rezultat jednomiesi�cznej pracy. - Niemal funt dziennie! - wykrzykn�� Wabi. - M�wi� ci, Rod, nie znale�li�my jeszcze w�a�ciwego miejsca! - Ciekaw jestem, dlaczego cz�� Johna Balla przewy�sza�a dwukrotnie dzia� jego towarzyszy? Czy s�dzisz, �e mo�e on w�a�nie znalaz� z�oto? - domy�la� si� Rod. - Z pewno�ci� tak by�o. To sta�o si� w�a�nie powodem zbrodni. Francuzi dostawali za ma�o. - Tysi�c osiemset pi��dziesi�ty dziewi�ty - odczyta� Rod. - To by�o czterdzie�ci dziewi�� lat temu, przed wojn� domow�* [*Mowa o wojnie mi�dzy p�nocnymi a po�udniowymi stanami Ameryki (1861 - 1865).]. Powiedz... Urwa� i bystro spojrza� na Wabiego. - Czy nigdy nie przysz�o ci na my�l, �e John Ball m�g� nie by� zamordowany? Wabi, silnie podniecony, pochyli� si� ku przodowi. - Zastanawia�em si� ju�... - zacz��. - Nad czym? - �e jednak m�g� nie umrze�... - I �e gdy obaj Francuzi zgin�li w walce na no�e, on wr�ci� i zabra� z�oto - ko�czy� Rod. - Nie, nie o tym my�la�em - rzek� Wabi. Wsta� nagle i w �lad za Mukim zag��bi� si� w mrok parowu. Rod by� oszo�omiony. W g�osie, twarzy i s�owach przyjaciela by�o co�, czego nie m�g� poj��. Co Wabi ma na my�li? M�ody Indianin wr�ci� wkr�tce, ale nie wspomnia� ju� o Johnie Ballu. Gdy obaj ch�opcy poszli spa�, Mukoki czuwa� nadal. Siedzia� d�u�szy czas przy ogniu, �ciskaj�c obur�cz fuzj� po�o�on� w poprzek kolan; g�ow� mia� lekko pochylon� i zajmowa� w ten spos�b charakterystyczn� pos�gow� poz� india�skich wojownik�w. Trwa� tak godzin� i na sw�j spos�b by� pogr��ony w my�lach. Wkr�tce po znalezieniu drugiej kuli Wabi w nieobecno�ci Roda szepn�� mu na ucho par� s��w, a dzisiejszej nocy w mroku parowu powt�rzy� to samo zdanie. M�zg Mukiego pracowa� uparcie. My�la� obecnie o czym�, co sta�o si� bardzo dawno, w czasach, gdy on sam by� m�ody i w jego oczach ca�y �wiat by� m�ody. Jako jedyny skarb posiada� wtedy psa i kt�rej� zimy ruszy� w towarzystwie tego przyjaciela ku dalekim �owieckim terenom nieznanej P�nocy, odleg�ym od wsi, w kt�rej mieszka�, o dobry miesi�c podr�y. Gdy po d�u�szym czasie wr�ci�, by� sam. Czworonogi towarzysz znik� z samotnego sza�asu i nie pojawi� si� ju� wi�cej. Wszystko to sta�o si� jeszcze przedtem, nim Mukoki spotka� �liczn� india�sk� dziewczyn�, kt�ra z czasem zosta�a jego �on� - wi�c t�skni� do psa jak do ludzkiej istoty. Mi�o�� Indianina, nawet gdy dotyczy zwierz�t, nie jest rzecz� przelotn�, tote� po up�ywie dwu lat Mukoki zabrn�� ponownie w okolice opuszczonego sza�asu i znalaz� tam swojego psa Huldaj�. Zwierz� pozna�o pana i j�o skaka� rado�nie na trzech �apach. Patrz�c na kalectwo wilczara, Mukoki zrozumia�, dlaczego przed dwoma laty nie m�g� doczeka� si� go z powrotem. W �yciu psa dwuletni okres du�o znaczy, tote� na grzbiecie i wok� pyska Huldai widnia�a siwa sier�� - znak prze�ytych cierpie� i podesz�ych lat. Mukoki nie bez powodu wspomina� Huldaj�. My�la� o s�owach Wabiego i o ob��kanym my�liwcu. Czy mo�liwe, �eby cz�owiek, w�ciek�y pies, kt�ry strzela z�otymi kulami i wrzeszczy niby ry�, by� tym samym m�czyzn�, co przebywa� tu przed laty i kt�rego ch�opcy zowi� Johnem Ballem? Takie oto my�li powsta�y w jego m�zgu pod wp�ywem s��w Wabigoona. M�ody Indianin nie podzieli� si� z Rodem swymi podejrzeniami. Zwierzy� si� natomiast ze wszystkiego Mukiemu, s�dz�c, �e stary my�liwiec pomo�e mu w rozwi�zaniu zagadki. Nast�pnego ranka, gdy ch�opcy ko�czyli �niadanie, Mukoki gotowa� si� do d�u�szej wyprawy. - Id� w d� parowu - t�umaczy� Rodrygowi. - Poszukam prze�azu na preri�. Ustrzel� jak�� zwierzyn�. Tego dnia �owcy z�ota post�powali bardziej planowo, zaczynaj�c prac� tu� w pobli�u wodospadu, jeden z prawej, drugi z lewej strony, i posuwaj�c si� z wolna wzd�u� brzegu. Do po�udnia zrobili dwie�cie jard�w i jedyn� zap�at� by�o marne kawal�tko z�ota, warte najwy�ej dolara, kt�re Rod znalaz� w swej patelni. Nim zmierzch zmusi� ich do powt�rnego zaniechania pracy, zbadali �wier�milow� przestrze�, nie ujrzawszy �lad�w skarb�w Johna Balla. Pomimo niepowodze� byli mniej zniech�ceni ni� poprzedniego dnia. Poj�li ju�, �e czeka ich �mudna praca, i przestali liczy� na o�lepiaj�cy b�ysk fortuny. Mukoki wr�ci� o wczesnym zmroku, ob�adowany mi�sem karibu, przynosz�c r�wnie� wiadomo��, �e pierwsza wyrwa wiod�ca na r�wnin� le�y o ca�e pi�� mil w d� parowu. My�liwi po�a�owali teraz, �e zwalili pie� cedru. Postanowiono ju� bowiem, �e nast�pne poszukiwania odb�d� si� w �o�ysku potoku powy�ej wodospadu, a to zmusza�o w�drowc�w do odbycia dziesi�ciu mil drogi: pi�� do wyrwy i pi�� z powrotem. Gdy wyruszyli nast�pnego dnia o �wicie, wzi�li ze sob� �ywno�ci na par� dni i mocn� lin�, za pomoc� kt�rej po uko�czeniu pracy na g�rze mogli si� spu�ci� w d� skalnej �ciany. Rod zauwa�y�, �e g�azy w �o�ysku potoku s� dzi� o wiele wi�ksze, ni� gdy je poprzednio ogl�da�, i zwr�ci� na to uwag� Wabigoona. - Wody gwa�townie opadaj� - t�umaczy� m�ody Indianin. - Na zboczach g�r �nieg ju� ca�kowicie stopnia�, a brak jezior, kt�re by zasila�y ten potok. W ci�gu tygodnia u st�p kaskady zostanie zaledwie par� cali wody. - I wtedy w�a�nie znajdziemy z�oto! - stwierdzi� Rod, ogarni�ty dawnym zapa�em. - M�wi� ci, �e szukali�my zbyt powierzchownie. Z�oto le�y od setek lat i przypuszczalnie opad�o na par� st�p w g��b �o�yska. Ball i dwaj Francuzi znale�li siedem funt�w w czerwcu, gdy rzeczu�ka niemal ca�kiem wysch�a. Czyta�e� kiedy o tym, jak znajdowano z�oto nad Jukonem? - Co� nieco�. Gdy chodzi�em razem z tob� do szk�. - Tak. Ot� najcenniejszych odkry� dokonywano zawsze o trzy do dwunastu st�p ni�ej powierzchni i je�li poszukiwacz znalaz� cokolwiek na samej g�rze, wiedzia�, �e pod spodem le�y wiele bogactwa. Znajdziemy nasze z�oto w tym parowie, i to poni�ej wodospadu! Tylko niezachwiana pewno�� Roda podtrzymywa�a energi� trzech poszukiwaczy skarbu w ci�gu nast�pnych paru dni, gdy� nie napotkano nawet �ladu z�ota. Jard za jardem badali niestrudzenie �o�ysko potoku, a� pobrali pr�by piasku na przestrzeni dobrej mili. Z ka�dym dniem, jak to s�usznie przepowiedzia� Wabigoon, potok stawa� si� p�ytszy, a� wreszcie mogli go przeby� w br�d, mocz�c si� jedynie do kolan. Rod by� tak pewien, �e z�oto jest ukryte na dnie rzecznego pod�o�a, i� przy �wietle pochodni wykopa� d� g��boki na cztery stopy i tej nocy po kolacji przemy� par� patelni piachu u obozowego ognia. Lecz w dalszym ci�gu nie znalaz� nawet �ladu z�ota. Do�wiadczenia nast�pnego dnia nie zostawi�y ju� nawet cienia z�udze�. Pr�cz dwu lub trzech drobnych kruszynek trzej �owcy nie znale�li absolutnie nic w g��bszych pok�adach piachu i �wiru. Tej nocy zapanowa�o ca�kowite przygn�bienie. Zar�wno Rod, jak i Wabi czynili pr�ne wysi�ki, by podtrzyma� dobry nastr�j. Jedynie Mukoki, dla kt�rego z�oto przedstawia�o nierealn� i przemijaj�c� warto��, trzyma� si� jako tako, ale i na niego �le wp�ywa� strapiony wygl�d towarzyszy. Rod widzia� tylko jedn� przyczyn� niepowodze�. John Ball i dwaj Francuzi znale�li opodal wodospadu bogate z�ote �gniazdo� i wyeksploatowali je ca�kowicie jeszcze przed tragiczn� walk� na no�e. - Ale co powiesz o ob��kanym my�liwcu i jego z�otych kulach? - upiera� si� Wabi, usi�uj�c znale�� promyk nadziei. - Ka�da kula wa�y uncj�; stawi� �ycie o zak�ad, �e pochodz� z tego parowu. On wie, gdzie si� znajduje z�oto, kt�rego my nie mo�emy znale��. - Pr�dko wr�ci - mrukn�� Mukoki. - Dopilnowa� go i wykry� z�oto! - Tak te� zrobimy! - zawo�a� Wabi. Skoczy� na r�wne nogi i str�ci� Roda ze ska�y, na kt�rej ten siedzia�. - Uszy do g�ry, Rod! Z�oto jest gdzie� w pobli�u i znajdziemy je pr�dzej czy p�niej. Wstyd mi za ciebie! Nigdy nie my�la�em, �e mo�esz tak w�tpi�. Gdy Rod, wygrzmocony przez Wabiego, zdo�a� wreszcie wsta�, zanosi� si� od �miechu. - Masz racj�, zas�uguj� na r�zgi! Mamy przed sob� ca�� wiosn� i ca�e lato, a je�li spadnie �nieg, nim znajdziemy z�oto, wr�cimy za rok i spr�bujemy na nowo. Co o tym my�lisz? - I zabierzemy z sob� Minnetaki! - doda� Wabi, skacz�c w g�r� i uderzaj�c w powietrzu pi�t� o pi�t�. - Rod, jak ci si� taki plan podoba? Zdzieli� koleg� pi�ci� mi�dzy �ebra i ju� w nast�pnej chwili chichotali przewracaj�c si� po ziemi w radosnej walce, w kt�rej zwyci�zc� by� zawsze Wabi dzi�ki swej kociej zr�czno�ci. Pomimo kr�tkich chwil, w kt�rych wrodzona weso�o�� i beztroska bra�y g�r� nad zniech�ceniem, nast�pne dni podzia�a�y przygn�biaj�co na m�odych poszukiwaczy przyg�d. Przetrz�sn�li par�w na paromilowej przestrzeni, a jednak po siedmiu dniach zdobyli mniej ni� uncj� z�ota. Gdyby nie znale�li nic, rozczarowanie by�oby mniejsze, gdy� jak twierdzi� Wabi, mogliby wtedy ze spokojnym sumieniem porzuci� wszelkie mrzonki. Lecz znajdowane niekiedy cenne ziarnka mroczy�y ich umys�y, jak od pocz�tku cywilizacji podobne ziarna tumani�y innych poszukiwaczy skarb�w. Pracowali wi�c uparcie dzie� w dzie�; noc w noc, siedz�c przy ogniu, snuli nowe plany, dodaj�c sobie wzajem otuchy. Wiosenne s�o�ce grza�o mocniej; p�ki topoli rozwija�y si� w drobne listki, a spoza �cian parowu po�udniowe wiatry przynios�y pierwsze obietnice lata, tchn�� zapachem sosen, jode� i tysi�cy ro�lin porastaj�cych preri�. Wreszcie poszukiwania dobieg�y ko�ca. W ci�gu trzech dni nie znaleziono nawet ziarna z�ota. Jedz�c obiad wok� okr�g�ego g�azu, Rod oraz jego przyjaciele powzi�li ostateczn� decyzj�. Nast�pnego ranka zwin� ob�z i pozostawiaj�c cz�no - gdy� nawet ��dka z kory brzozowej nie mog�a ju� �eglowa� po p�ytkiej strudze - rusz� w d� parowu, by spr�bowa� nowych odkry�. Mieli przed sob� ca�e lato i chocia� nie uda�o si� im odszuka� skarbu tam, gdzie go znale�li John Ball i dwaj Francuzi, mogli napotka� dalej co� godnego uwagi. Tak czy inaczej zreszt�, podr� w g��b niezbadanej dziczy by�a n�c�ca. W pewnej chwili Mukoki wsta�, pozostawiaj�c obu ch�opc�w zaj�tych omawianiem dalszych plan�w. Nagle zwr�ci� si� ku nim ze zd�awionym okrzykiem, wyci�gni�tym ramieniem wskazuj�c g�rny par�w: - S�uchajcie! On! On! Twarz starego my�liwca drga�a nerwowo; dobr� minut� sta� bez ruchu z wyci�gni�tym ramieniem, nie spuszczaj�c czarnych �renic z Roda i Wabiego, kt�rzy siedzieli r�wnie milcz�cy jak ska�a za ich plecami. Wtem dobieg� ku nim z bardzo daleka dr��cy, przenikliwy d�wi�k, kt�ry nape�ni� ich dawn� groz� - wrzask ob��kanego my�liwca. Na ten g�os Wabi skoczy� na r�wne nogi, z p�on�cymi oczyma, a jego brunatne policzki zblad�y w podnieceniu silniejszym ni� przej�cie Mukiego. - M�wi�em ci, Muki! - wo�a�. - M�wi�em! M�ody Indianin dr�a� jak w febrze, pi�ci mia� zaci�ni�te, a gdy zwr�ci� si� w stron� Roda, bia�y ch�opak zdumia� si�, ujrzawszy wyraz jego twarzy. - Rod! John Ball wraca po swoje z�oto! Zaledwie wykrztusi� te s�owa, sztywno�� opu�ci�a jego cia�o, a r�ce opad�y normalnie wzd�u� bioder. Zwierzy� si� ze swej tajemnicy pod wp�ywem gwa�townego podniecenia, w nast�pnej jednak chwili po�a�owa� tego. Chowa� wy��cznie dla siebie my�li, �e John Ball i ob��kany my�liwiec s� t� sam� osob�, i tylko ze wzgl�du na pewn� konieczno�� powiadomi� o tym Mukiego. Gdy z jednej strony utwierdza� si� w swym podejrzeniu, pojmowa� r�wnie�, �e logicznie bior�c jest to wykluczone, i pewna nie�mia�o��, odziedziczona po india�skich przodkach, powstrzymywa�a go od rozmowy z Rodem na ten temat. Teraz jednak wa�kie s�owo zosta�o wypowiedziane. Blado�� jego twarzy znik�a, a jej miejsce zaj�� �ywy rumieniec. W nast�pnej chwili Wabi pochyli� si� ku Rodrygowi z dawnym b�yskiem �renic. Nie oczekiwa� wcale, �e twarz bia�ego ch�opca tak si� raptem zmieni. - My�la�em o tym dawno - rzek�. - Ju� od chwili, gdy znale�li�my �lady na piasku. Brakuje tylko jednego dowodu, tylko jednego! - S�uchaj! Rod sykn�� to s�owo jak najciszej, jednocze�nie ostrzegawczym ruchem wyci�gaj�c d�o�. Tym razem krzyk ob��kanego my�liwca wyra�niej dobieg� ich uszu. Zbli�a� si� id�c g�rnym parowem. Bia�y ch�opak wsta�, nie spuszczaj�c oczu z Wabiego. By� bardzo blady. - John Ball - powt�rzy�, jakby dopiero teraz zdaj�c sobie spraw� z us�yszanych s��w. - John Ball! Wyda�o mu si� to niezaprzeczon� prawd� i zaw�adn�o my�lami. Sta� d�u�sz� chwil� niby og�uszony, czuj�c, jak serce wali mu gwa�townie. John Ball! John Ball przywr�cony do �ycia, by wskaza� im zaginione z�oto, by opowiedzie� o tajemniczej tragedii sprzed wielu dziesi�tk�w lat! S�owa Wabiego da�y szerokie uj�cie bujnej fantazji Roda. Mukoki wzi�� si� do pracy. - Trzeba to ukry�! - wo�a�. - I to, i to, i to! - wskaza� d�oni� rozrzucone woko�o przedmioty. Obaj ch�opcy zrozumieli natychmiast. - Nie powinien dostrzec ze szczytu wzg�rza �lad�w naszej obecno�ci - nagli� Wabi, maj�c ju� pe�ne ramiona obozowych drobiazg�w. - Ukryjmy to po�r�d cedr�w! Mukoki pospieszy� do sza�asu i zacz�� go rozwala�. W ci�gu dobrych pi�ciu minut trzej w�drowcy uwijali si� jak w ukropie. Us�yszeli jeszcze raz �a�osny krzyk wariata, a zaledwie sko�czyli prac� i schronili si� w mrocznym wn�trzu starej chaty, d�wi�k powt�rzy� si� znowu, tym razem w odleg�o�ci karabinowego strza�u. Nie by� to ju� nawet wrzask, lecz p�acz zd�awiony, kt�ry trwog� trzech podr�nik�w zast�pi� g��bokim wsp�czuciem. Co za zmiana zasz�a w duszy ob��ka�ca? P�acz powtarza� si� teraz co par� sekund, za ka�dym razem bli�szy ni� poprzednio. By�a w nim nuta b�agalna, zako�czona rozpaczliwym �kaniem. Rod czu�, jak mu si� �ciska serce. Mia� ochot� odpowiedzie� na ten zew, wybiec z ukrycia, wyci�gn�� r�ce, i powita� serdecznie dziwaczn� p�ludzk� istot�, mkn�c� w d� parowu. Raptem, gdy patrzy� przed siebie, ujrza�, jak co� wybieg�o na kraw�d� wielkiej ska�y obok katarakty, i zacisn�� d�o� na piersi, by powstrzyma� okrzyk. Wiedzia� bowiem r�wnie na pewno jak to, �e Wabi stoi obok, i� patrzy teraz na osob� Johna Balla. Przez chwil� dziwaczna istota tkwi�a w kucki w miejscu, gdzie dawniej si�ga� wierzcho�ek cedru, a ujrzawszy, �e drzewo znik�o, wyprostowa�a si� i echo parowu powt�rzy�o jej dr��cy, bolesny g�os. Gdy wariat sta� bez ruchu, obserwuj�cy go my�liwi dostrzegli, i� jest to stary cz�owiek, wysoki i szczup�y, lecz prosty jak trzcina, oraz �e jego g�owa i pier� znikaj� niemal pod g�st� pl�tanin� zarostu. W d�oniach ni�s� karabin, ten sam, z kt�rego pada�y z�ote kule, i nawet z tak wielkiej odleg�o�ci mo�na by�o dostrzec, i� jest to d�uga b�benkowa bro�, podobna do rusznic znalezionych niegdy� w starej chacie. Trzej my�liwi czekali nieruchomi. Starzec przechyli� si� znowu poprzez kraw�d� ska�y i jego g�os dolecia� ku nim jako p�aczliwe wo�anie, a po chwili wyci�gn�� przed siebie r�ce, wci�� p�acz�c g�ucho, jakby wzywa� ratunku. Ten widok targn�� sercem Roda. Gor�ca mg�a przes�oni�a mu oczy i w gardle co� drgn�o zdradziecko. Obaj Indianie patrzyli w ponurym napi�ciu. Dla nich by� to jedynie ciekawy epizod awanturniczego �ycia. Rodrygowi natomiast wydawa�o si�, �e dusza bia�ego nieszcz�nika przywo�uje jego dusz�. Wyci�gni�te r�ce starca zdawa�y si� go dosi�ga�. �kaj�cy g�os, pe�en beznadziejnej rozpaczy, wzywa� go na ratunek. Rod krzykn�� lekko i wybieg� z chaty. Zrzuci� czapk� i uni�s� blad� twarz ku zdumionej postaci na skale. Potem zbli�y� si� krok za krokiem i wyci�gaj�c obie d�onie na znak przyja�ni, wo�a� �agodnie: - Johnie Ball! Johnie Ball! Johnie Ball! Ob��kany my�liwiec wyprostowa� si� w jednej chwili i zrobi� p� obrotu, got�w do ucieczki. - Johnie Ball! Czy s�yszysz mnie, Johnie Ball! Rod, g��boko przej�ty, niemal z �kaniem wymawia� to imi�. Zapomnia� teraz o wszystkim, widz�c jedynie samotn� posta� na skale, wi�c st�pa� bli�ej i bli�ej. Ob��kany my�liwiec upad� na kolana, skuli� si�, ca�y okryty futrem rysia oraz w�asn� d�ug� brod�, spojrza� w d� na bia�ego ch�opca i odpowiedzia� na jego wo�anie przeci�g�ym wyciem. - Johnie Ball! Czy to ty, Johnie Ball! Rod stan��, maj�c wariata o czterdzie�ci st�p nad sob�. Oddech mu zapar�o, gdy ujrza� zmian�, jaka zasz�a w oczach starego samotnika. - Johnie Ball... - wykrztusi� raz jeszcze. W dzikich oczach zamigota� chytry b�ysk. Gdy wariat dostrzeg� dwie g�owy wysuni�te przez drzwi chaty, skoczy� na r�wne nogi. Sekund� sta� na kraw�dzi ska�y, potem krzykn�� i zr�cznie jak dziki zwierz skoczy� w odm�t katarakty. Przez chwil� wida� go by�o lec�cego w d� wraz ze spadaj�c� fal� wody. Jeszcze mgnienie i znik� w burzliwej g��bi. Wabi i Mukoki widzieli rozpaczliwy skok i m�ody Indianin znalaz� si� obok bia�ego ch�opca, nim ten jeszcze och�on�� z wra�enia. Nurt potoku setki lat ��obi� grunt u st�p katarakty, a� woda w tym basenie dosi�ga�a o wiele wy�ej ni� na wzrost doros�ego m�czyzny. �rednica sadzawki wynosi�a oko�o dwunastu st�p. - Pilnuj! Utonie, je�li go nie wydostaniemy! - wo�a� Wabi. Rod skoczy� nad brzeg sadzawki, a Muki i Wabi wraz z nim. Gotowi rzuci� si� w zimn� g��bi� na pierwszy b�ysk siwej g�owy starca lub na widok jego walcz�cych z wod� ramion, wszyscy trzej stali maj�c mi�nie spr�one do walki. Min�a sekunda, dwie, trzy - i nic nie wyp�yn�o na powierzchni�. Serce Roda zacz�o wali� gwa�townie. Dziesi�� sekund! �wier� minuty! Spojrza� na Wabigoona. M�ody Indianin zrzuci� kurtk� z jeleniej sk�ry. W jego oczach, gdy spotka� wzrok Roda, odbi� si� l�k tkwi�cy w �renicach bia�ego ch�opca. - Poszukam go! W nast�pnej chwili da� nurka g�ow� naprz�d. Mukoki b�yskawicznie cisn�� na ziemi� swoj� kurtk�. Pochyli� si� naprz�d tak silnie, jakby lada chwila mia� si� ze�lizn�� z g�azu, na kt�rym sta�. Jeszcze pi�tna�cie sekund. G�owa Wabiego wzbi�a si� nad powierzchni� i stary wojownik krzykn�� g�o�no: - Id�! Rzuci� si� w d� i z g�o�nym pluskiem znik� obok Wabigoona. Rod sta� bez ruchu, ogarni�ty wci�� rosn�c� trwog�. Widzia�, jak burzy si� woda poruszana cia�ami obu Indian. Wabi wynurzy� si� zn�w, by zaczerpn�� oddechu, a w �lad za nim ukaza� si� Mukoki. Rodrygowi zdawa�o si�, �e min�� ca�y wiek i wszelka nadzieja zgin�a. John Ball umar�! Ani chwili nie w�tpi� o to�samo�ci ob��kanego my�liwca. Dziwny, pe�en napr�onej uwagi wyraz, kt�ry na d�wi�k w�asnego imienia pojawi� si� w �renicach starca, by� wymowniejszy ni� jakiekolwiek s�owa. To by� John Ball! Lecz teraz ju� nie �yje! Po raz trzeci, czwarty i pi�ty Mukoki i Wabi wynurzali si� na powierzchni�, aby zaczerpn�� oddechu. Za sz�stym razem wydostali si� na g�azy otaczaj�ce sadzawk�. Mukoki nie wym�wi� ani s�owa, tylko pobieg� do obozu i zwali� nar�cze suszu na tl�ce g�ownie ogniska. Wabi sta� wci�� jeszcze na brzegu basenu, ociekaj�c wod� i dysz�c. Pi�ci mia� zaci�ni�te, pe�ne piachu i �wiru. Wreszcie na p� bezmy�lnie rozwar� d�onie i spojrza� na ich zawarto�� przyniesion� z dna sadzawki. Jaki� czas milcz�c wytrzeszcza� oczy, potem zaczerpn�� powietrza i wyda� g�uchy, przejmuj�cy okrzyk. Wyci�gn�� r�ce w stron� Roda. L�ni�c jaskrawo po�r�d bry�ek �wiru, widnia�a grudka rodzimego z�ota tak du�a, �e Rod krzykn�� dziko, zapominaj�c w tej chwili zupe�nie o Johnie Ballu, umar�ym ju� lub konaj�cym u podn�a wodospadu. 16. John Ball i tajemnica z�ota Na krzyk Roda Mukoki skoczy� w stron� sadzawki, lecz nim dotar� do miejsca, gdzie sta� bia�y ch�opak trzymaj�c w d�oni z�ot� bry�k�, Wabi ponownie da� nurka w g��b. Pozosta� pod wod� do�� d�ugo, a gdy raz jeszcze wygramoli� si� na brzeg, na jego twarzy i w oczach by�o co� tak dziwnego, �e Rod uwierzy�, i� przyjaciel odnalaz� ju� na dnie sadzawki martwe cia�o ob��ka�ca. - Nie ma go... tu! - wykrztusi� Wabi. Mukoki wzruszy� ramionami i wstrz�sn�� si� lekko. - Trup? - spyta�. - Nie ma go tu wcale! Wreszcie Rod i Mukoki zrozumieli. Oczy starego Indianina przesun�y si� ku miejscu, gdzie wody potoku spomi�dzy ciasnego obramowania ska� wp�ywa�y do szerszego koryta, d���c w d� parowu. Nurt mia� zaledwie p�metrow� g��boko��. - T�dy nie mog�o go znie��. - Nie. - Wi�c gdzie jest? Mukoki znacz�co wzruszy� ramionami i wskaza� palcem sadzawk�. - Jest tam. Cia�o w�lizn�o si� gdzie� pod ska��. - Szukaj wi�c - rzek� mu Wabi. Uda� si� w stron� ognia, a Rod skoczy� za nim, by zgromadzi� wi�cej paliwa, podczas gdy m�ody Indianin b�dzie grza� przemarz�e cz�onki. Biegn�c s�yszeli, jak Mukoki jeszcze raz daje nurka. W dziesi�� minut p�niej stary wojownik odnalaz� ich przy ognisku. - Znik�. Nie ma go tam. Wyci�gn�� rami� ociekaj�ce wod�. - Z�ota kula - mrukn��. Na jego d�oni le�a�a nowa bry�ka rodzimego z�ota, wielka jak orzech laskowy. - M�wi�em ci - rzek� Wabi mi�kko - �e John Ball wr�ci po swoje z�oto. Tak te� zrobi�. Skarb le�y na dnie sadzawki. - Ale gdzie jest John Ball? �ywy czy umar�y, gdzie m�g� znikn��? W innym wypadku par�w dawno by rozbrzmia� okrzykami szcz�cia, teraz jednak co� pow�ci�gn�o radosny zapa� �owc�w z�ota. Nareszcie stara mapa przesta�a mie� dla nich jakiekolwiek tajemnice i bogactwo le�a�o tak blisko, �e starczy�o wyci�gn�� r�k�, by je wzi��. Lecz serca trzech w�drowc�w gn�bi�a jedna my�l: gdyby nie �ci�to starego cedru, John Ball nie by�by zgin��. Po�rednio spowodowali �mier� biednej istoty, kt�ra niemal od p� wieku przebywa�a w g�uchym pustkowiu, w towarzystwie jedynie dzikich zwierz�t. Sam widok ob��kanego na skale, b�agalne brzmienie zawodz�cego g�osu, rozpacz, kt�r� zdradzi� nie znalaz�szy swego drzewa - zrodzi�y co� g��bszego ni� zwyk�a sympatia. W tej chwili trzej my�liwi zrzekliby si� dobrowolnie wszelkich marze� o z�ocie, gdyby ta ofiara mog�a tchn�� z powrotem �ycie w um�czone cia�o tragicznego starca. - �a�uj�, �e �ci�li�my drzewo - rzek� Rod. To by�o pierwsze wym�wione s�owo. - Ja r�wnie� - odpar� Wabi z prostot�, zaczynaj�c jednocze�nie zdejmowa� przemoczone ubranie. - Ale... - tu urwa� i wzruszy� ramionami. - Co takiego? - Wydaje nam si� pewne, �e John Ball zgin��. Je�li za� zgin��, dlaczego nie ma go w sadzawce? Na Boga! Mukoki got�w na nowo ulec starym przes�dom. - S�dz�, �e jest w sadzawce - rzek� Rod. Na to Wabi powt�rzy� s�owa, z kt�rymi przed p�godzin� zwr�ci� si� do Mukiego: - Szukaj wi�c! Po wysi�kach podejmowanych przez obu Indian, kt�rzy umieli nurkowa� jak wydry, Rod nie mia� zamiaru i�� za rad� Wabigoona. Mukoki, rozwiesiwszy wok� ognia cz�� swojej odzie�y, przymocowa� patelni� do d�ugiego dr�ga, widocznie chc�c od razu rozpocz�� poszukiwania. Rod zacz�� mu pomaga� i raz jeszcze uleg� gor�czce podniecenia na my�l o ukrytym skarbie. Gdy patelnia tkwi�a ju� pewnie na zaimprowizowanej r�koje�ci, Wabi przy��czy� si� do obu przyjaci� i we tr�jk� wr�cili nad sadzawk�. Zr�cznym ruchem prymitywnego czerpaka Mukoki zgarn�� du�� ilo�� piachu i �wiru, kt�re wyrzuci� na p�ask� ska��, a dwaj ch�opcy skoczyli �ywo i zacz�li przebiera� w b�ocie palcami, ocieraj�c je z ka�dej podejrzanie wygl�daj�cej bry�ki. - Najlepiej b�dzie to przemy� - rzek� Rod, gdy Mukoki wyrzuca� na ska�� now� porcj�. - Przynios� wody. Pomkn�� do obozu po pozosta�e patelnie, a kiedy wr�ci�, zobaczy�, jak Wabi kr�ci si� wok� g�azu w groteskowym ta�cu, a Mukoki stoi na brzegu sadzawki, z czerpakiem opartym o skalist� kraw�d�, milcz�cy i u�miechni�ty. - Co o tym my�lisz? - zawo�a� m�ody Indianin, gdy Rod podbieg� ku niemu. - Co o tym my�lisz? Wyci�gn�� r�k�, a na jego d�oni b�ysn�a grudka rodzimego z�ota dwukrotnie wi�ksza ni� bry�ka wydobyta poprzednio przez Mukiego. - Sadzawka musi by� pe�na z�ota! - wyb�ka� Rod. Nabra� p� patelni piachu i �wiru i wbieg� z tym po kolana w nurt potoku. W radosnym uniesieniu wyrzuci� cz�� materia�u wraz z wod� poprzez brzeg naczynia, ale pocieszy� si� my�l�c, �e to dopiero pocz�tek i �e na przysz�o�� b�dzie ostro�niejszy. Spostrzeg� wkr�tce, �e nie ca�y piasek daje si� zmy�, i dr��c z rado�ci zauwa�y�, �e drobny py� le�y ci�ko i nieruchomo, zmieszany z kamuszkami �wiru. Raz jeszcze nabra� czystej wody, a potem uni�s� patelni� i poruszy� ni� �owi�c �wiat�o przenikaj�ce mi�dzy �cianami parowu. Przed oczyma zamigota�y mu tysi�ce drobnych, po�yskliwych cz�stek. W samym �rodku pateli ja�nia�a niewyra�nie bry�ka rodzimego z�ota, wielka jak groch. Nareszcie wi�c znale�li z�o�a tak bogate, �e Rod dr�a� spogl�daj�c na te skarby, a wyrywaj�cy mu si� okrzyk t�umi�o nier�wne bicie serca. W jednej chwili ujrza� spe�nienie wszystkich nadziei i marze�. By� bogaty! L�ni�ce cz�stki kruszcu nios�y wolno�� jemu i matce. Min�a gorzka walka o byt w dusznym mie�cie. Znik�y troski, upokorzenia, zabiegi celem utrzymania cho�by tego skromnego domku, w kt�rym umar� ojciec. Gdy zwr�ci� si� w stron� Wabigoona, twarz jego wyra�a�a najwy�szy zachwyt. Wyszed� na brzeg i podsun�� sw� patelni� pod oczy przyjaciela. - Nowa bry�ka! - zawo�a� Wabi z przej�ciem. - Tak, ale nie to jest najwa�niejsze! Chodzi przede wszystkim o... Poruszy� patelni�, a� tysi�ce z�otych kruszynek b�ysn�o przed oczyma czerwonosk�rego ch�opca. - Chodzi o ten py�! Piach jest pe�en z�ota. G�os mu dr�a�. Twarz bardzo poblad�a. Wabi, siedz�cy w kucki obok ska�y, spojrza� mu w oczy; nie zamienili wi�cej ani s�owa. Mukoki popatrzy� na ch�opc�w, lecz tak�e milcza�. Potem zabra� si� zn�w do pracy z pomoc� improwizowanego czerpaka, a Rod poma�u domywa� sw� patelni�. W p� godziny p�niej pokaza� j� Wabiemu. �wir znik�. Pozosta�y piasek oci�a� z�otymi kruszynami; na p� zagrzebana w nim, tkwi�a z�ota bry�ka. Na patelni Wabiego nie by�o wi�kszych grudek, ale jej dno po�yskiwa�o nalotem ��tego py�u. Mukoki wyci�gn�� z sadzawki now� porcj� piachu i �wiru, a teraz kl�cza� obok swojej zdobyczy, wyrzuconej na p�ask� ska��. Gdy Rod zbli�y� si�, chc�c nabra� now� patelni�, stary wojownik nie zrobi� �adnego ruchu, kt�ry by �wiadczy� o dokonaniu wa�nego odkrycia. W�r�d �cian parowu zapada� wczesny zmierzch, tote� Rod, ko�cz�c czwart� patelni�, zauwa�y�, �e jest zbyt ciemno, by �owi� w piasku l�nienia ��tych drobinek. Z wyj�tkiem pierwszej bry�ki znalaz� jedynie z�oty py�. W�r�d zdobyczy Wabiego widnia�y trzy niewielkie grudki rodzimego z�ota. Gdy zaprzestali roboty, Mukoki wsta� ze swego miejsca przy skale chichocz�c, wykrzywiaj�c si� i wyci�gaj�c ku obu ch�opcom otwart� d�o�. Wabi pierwszy zobaczy�, co ona zawiera, i jego okrzyk sprowadzi� Roda. Wg��bienie d�oni starego my�liwca by�o pe�ne bry�ek rodzimego z�ota. Mukoki wysypa� je na r�k� Wabigoona, a m�ody Indianin z kolei przerzuci� skarb na d�o� Roda. Rod, poczuwszy znaczny ci�ar, nie m�g� pohamowa� wybuchu szcz�cia. Skacz�c i pokrzykuj�c pobieg� do obozu i wr�ci� szybko, nios�c ma�� wag� zabran� z Wabinosh House. Bry�ki rodzimego z�ota znalezione w ci�gu popo�udnia wa�y�y ca�e siedem uncji, a z�oty py�, po odj�ciu trzeciej cz�ci jako przypuszczalnej wagi piasku, wa�y� nieco wi�cej ni� jedena�cie uncji. - Osiemna�cie uncji i �wier�! Rod poda� wynik g�osem dr��cym z niedowierzania. - Osiemna�cie uncji po dwadzie�cia dolar�w za uncj� to trzysta sze��dziesi�t dolar�w - obliczy� szybko. - Mniej ni� p� dnia pracy - rzek� Wabi. - To wi�cej ni� zdobycz Johna Balla i dwu Francuz�w. Wypada miesi�cznie osiemna�cie tysi�cy dolar�w! - A do jesieni... - zacz�� Rod. Przerwa� mu chichot Mukiego; twarz starego wojownika by�a pokryta labiryntem radosnych zmarszczek i fa�d. - A ile� zarobimy w ci�gu dwudziestu tysi�cy lat? - pyta�. Jak si� ch�opcy mieli wkr�tce przekona�, s�owa Mukiego nie by�y tylko dowcipem. W ci�gu paru dni praca energicznie post�powa�a naprz�d. Woreczek z jeleniej sk�ry, ukryty w cieniu cedr�w, ci�a� coraz bardziej. Z ka�d� pomy�ln� godzin� rojenia poszukiwaczy z�ota zmienia�y si� w rzeczywisto��. Pi�tego dnia znaleziono w�r�d z�otego piasku pi�tna�cie cennych bry�ek, w tym jedn� wielko�ci koniuszka du�ego palca. Si�dmy dzie� by� najbardziej pomy�lny, lecz dziewi�tego dnia zasz�a rzecz nieprzewidziana. Mukoki mia� pracowa� bez przerwy, by dostarcza� ch�opcom nowych porcji i�u. Jednak czerpak przynosi� teraz za ka�dym zanurzeniem tylko gar�� lub dwie �wiru i piasku. I wszyscy trzej poj�li wreszcie prawd�. Skarb w sadzawce by� na wyczerpaniu. To odkrycie jednak nie zmartwi�o ich zbytnio. Gdzie� w pobli�u musia�o si� znajdowa� samo �r�d�o z�ota i trzej �owcy nie w�tpili, �e uda si� im je odnale��. Zreszt� mieli ju� po dwa tysi�ce dolar�w na osob�, co im si� wydawa�o du�ym maj�tkiem. Pracowali jeszcze trzy dni i po up�ywie tego czasu czerpak Mukiego nie dostarcza� ju� z dna ani piachu, ani �wiru. Ostatni� patelni� przemyto wczesnym rankiem, a poniewa� w ciep�ym powietrzu mi�so karibu zacz�o si� psu�, Mukoki i Wabigoon ruszyli zaraz po obiedzie, by zdoby� �wie�y zapas zwierzyny. Rod za� pozosta� w obozie. Gdy dziwny p�mrok j�� zalega� par�w, mimo �e s�o�ce jeszcze nie zasz�o, Rod zacz�� przygotowywa� kolacj�. Wiedzia�, �e obaj Indianie nie b�d� zwleka� z powrotem do obozu, i przekonany, �e nadejd� lada chwila, zabra� si� do rozrabiania ciasta, z kt�rego mia� piec zwyk�� porcj� plack�w. By� tym tak bardzo poch�oni�ty, �e nie zauwa�y� niejasnych zarys�w postaci wype�zaj�cej cal za calem spoza ska�. Nie dostrzeg� oczu l�ni�cych mi�dzy nim a kaskad�. Zda� sobie spraw� z czyjej� obecno�ci dopiero s�ysz�c niski, p�aczliwy krzyk - i zerwa� si� ca�y dr��cy. O kilkana�cie metr�w dostrzeg� twarz - bia�e, upiorne oblicze wygl�daj�ce z mroku - a poni�ej, na p� ukryt� w g�stwie w�os�w i brody, skulon� posta� ob��kanego my�liwca. Rodryg Drew nie czu� l�ku i w duszy dzi�kowa� za to Bogu. Stoj�c wyprostowany w blasku ognia, wyci�gn�� r�ce, jak to ju� czyni� poprzednio wobec tej �a�osnej istoty, i zn�w �agodnie, prosz�co wym�wi� imi� Johna Balla. W odpowiedzi zabrzmia� cichy, prawie niedos�yszalny be�kot biednego wariata. D�wi�k powtarza� si� raz po raz, bez ko�ca, uderzaj�co podobny w brzmieniu do dw�ch s��w: imienia i nazwiska. Rod dr�a� jak w febrze. Ob��kany, wci�� be�kocz�c: John Ball, John Ball, sun�� naprz�d cal za calem, niemal na czworakach, a� bia�y ch�opak dostrzeg�, �e jedn� r�k� trzyma wyci�gni�t� i �e trzepoce si� w niej ryba. Rod da� jeden krok i r�wnie� wyci�gn�� r�k�, ale wtedy wariat stan�� i skuli� si�, jakby w obawie ciosu. - John Ball, John Ball! - powt�rzy� Rod. Posuwaj�c si� naprz�d krok za krokiem, nie uprzytamnia� sobie �adnych innych s��w. By� ju� zaledwie w odleg�o�ci dziesi�ciu st�p od starca. Zbli�y� si� jeszcze. M�g� go ju� dosi�gn�� jednym skokiem. W�wczas stan��. Ob��kany po�o�y� sw� ryb� na ziemi. Powoli zacz�� si� cofa�, be�kocz�c w g�stwie brody s�owa bez zwi�zku. Raptem wyprostowa� si�, pogna� w stron� sadzawki. Rod p�dem ruszy� za nim. Zobaczy� ludzki kszta�t skacz�cy z brzegu w g��b wody, us�ysza� g�o�ny plusk i zn�w nasta�a cisza. Rod sta� d�ug� chwil�, a bryzgi kaskady zrosi�y mu twarz. Tym razem na widok skoku ob��ka�ca w zimn� to� sadzawki nie dozna� ju� uczucia grozy. Zrozumia�, �e starzec nie zamierza pope�ni� samob�jstwa, lecz d��y do sobie tylko wiadomej kryj�wki. Ale gdzie si� ona znajduje? Oczy Roda prze�lizn�y si� wzd�u� sk��bionej strugi wodnej, sp�ywaj�cej w d� skalistego urwiska. By�a szeroka mniej wi�cej na dwana�cie st�p i okrywa�a stok parowu niby gruby, nieprzezroczysty welon. Co znajdowa�o si� poza ni�? Czy mo�liwe, �e w skalnym murze za wodospadem istnieje kryj�wka, w kt�rej zamieszkuje John Ball? Rod wr�ci� do obozu przekonany, �e wreszcie znalaz� rozwi�zanie tajemnicy. John Ball ukrywa� si� poza kaskad�. Dziwaczny be�kot starca d�wi�cza� mu wci�� w uszach; by� pewien, �e rozr�ni� w nim brzmienie jego w�asnego imienia i nazwiska. Je�li mia� kiedy w�tpliwo��, obecnie pozby� si� jej ca�kowicie. Ob��kany my�liwiec by� Johnem Ballem. Rod, upewniony o tym, przystan�� obok ryby le��cej na piasku - pokojowego daru ob��ka�ca. W �wietle ognia spostrzeg�, i� jest to dziwacznie wygl�daj�cy stw�r, o ciemnym zabarwieniu, pokryty drobn�, niemal czarn� �usk�. Mia� wielko�� du�ego pstr�ga, a jednak nie by� pstr�giem. Ci�ki �eb upodabnia� go cz�ciowo do �ososia. Rod przyjrza� mu si� uwa�nie i raptem drgn��, widz�c, �e jest zupe�nie pozbawiony oczu. Ol�ni�o go przeczucie wielkiej prawdy. Wiedzia� ju�, co ukrywa si� poza kaskad�, k�dy znik� John Ball. Oto trzyma� w d�oni �lepy tw�r, pochodz�cy z innego �wiata, z samego wn�trza ziemi. Tam, w g��bi istnia�a wielka, tajemnicza pieczara pe�na niewidomych mieszka�c�w, �yj�cych w wiecznych ciemno�ciach, pieczara, w kt�rej John Ball znajdowa� po�ywienie i legowisko. 17. Podziemny �wiat Gdy Wabi i Mukoki wr�cili w p� godziny p�niej, placki jeszcze nie by�y upieczone. Ogie� przygas�. Obok zarzewia siedzia� Rod, maj�c u st�p dziwaczn� ryb�. Wskaza� j� przyjacio�om, nim jeszcze Mukoki zrzuci� na ziemi� niesione mi�so. Pokr�tce opowiedzia�, co zasz�o. Uzupe�ni� fakty paroma w�asnymi domys�ami. Podkre�li� przede wszystkim, �e poza opon� wodospadu istnieje wej�cie do wielkiej jaskini i �e w tej jaskini znajd� nie tylko Johna Balla, lecz r�wnie� �r�d�o niezmiernych bogactw, kt�rych cz�� wydobyto z dna sadzawki. Zapad�a noc. M�wiono ma�o o z�ocie, natomiast du�o o Johnie Ballu. Rod opowiada� kilkakrotnie o odwiedzinach ob��ka�ca, o jego dr��cym, pokornym g�osie, o podarowaniu ryby i o b�ysku, kt�ry si� pojawi� w oczach wariata na d�wi�k w�asnego imienia. Nawet surowy Mukoki wzruszy� si�. Wariat nie nosi� ju� z sob� fuzji. Nie nastawa� na �ycie trzech w�drowc�w. W zamglonym umy�le ros�o nowe uczucie; szuka� towarzystwa ludzi; l�kliwie co prawda, lecz ze wzrastaj�cym zaufaniem. Po��da� ich blisko�ci, ich przyja�ni i Rod by� pewien, �e w m�zgu Johna Balla nie zgas�a ostatnia iskierka rozumu. Gdy wreszcie trzej �owcy u�o�yli si� do snu pod sza�asem, byli podnieceni, ale nie ��dz� z�ota. Wiedzieli, �e bieg czasu nie za�mi blasku cennego kruszcu. Skarb jeszcze poczeka. Najbli�sze dnie b�d� po�wi�cone ocaleniu Johna Balla. Zerwali si� o �wicie, a gdy nadszed� dzie�, byli ju� gotowi zbada�, co si� kryje za os�on� wodospadu. Wabi owin�� kawa�em ceraty fuzj� oraz p� tuzina smolnych pochodni. Mukoki zapakowa� spor� ilo�� pieczonego mi�sa. Rod, stoj�c na brzegu, wskazywa� wst�g� kaskady. - Skoczy� w�a�nie pod sam wodospad - rzek�. - Wej�cie do jaskini le�y tu� za os�on� spadaj�cej Wody. Wabi po�o�y� na skale kurtk� i czapk�. - Spr�buj� pierwszy,- rzek�. - Zaczekajcie, a� wr�c�. - Nie m�wi�c nic wi�cej, da� nurka. Up�ywa�a minuta za minut�, a czerwonosk�ry ch�opak nie wraca�. Rod zamar� z trwogi, ale Mukoki chichota� pe�en ufno�ci. - Znalaz� jaskini� - rzek� w odpowiedzi na badawczy wzrok Roda. Gdy to m�wi�, Wabi wynurzy� si� z toni niby wielka ryba. Rod pom�g� mu wygramoli� si� na ska��. - Ale� mamy szcz�cie, Muki! - wykrzykn��, zaledwie odzyskawszy oddech. - Tu� za wodospadem natrafi�em na prostopad�y mur skalny, kt�ry nam zast�pi� drog� w czasie poszukiwania Johna Balla, wtedy gdy my�leli�my, �e uton��. Stan��em r�wnymi nogami na dnie i - tu wykona� r�koma wymowny ruch - mia�em ju� g�ow� i ramiona poza obr�bem wody, w jaskini wielkiej jak dom! - Wi�c �atwo tam dotrze� - stwierdzi� stary my�liwiec, zwr�cony w stron� Roda. - Trzeba da� nurka wzd�u� ska�y. - Nie ma potrzeby nurkowa� - przerwa� Wabi. - Tu� u st�p kaskady jest najwy�ej cztery stopy g��boko�ci. Mo�na przej�� w br�d. M�ody Indianin uj�� karabin oraz pochodnie owini�te w cerat� i wszed� w nurt potoku tu� u podstawy skalnego muru, po czym zag��bi� si� wraz z g�ow� w spienionym wirze kaskady. Mukoki d��y� �ladem przyjaciela, a za nimi post�powa� Rod, wci�gn�wszy przedtem du�y haust powietrza. Przez chwil� czu� na ca�ym ciele gniot�cy ci�ar; pot�ny grzmot prawie go og�uszy�, a niewidzialna si�a ci�gn�a w d�. Gdy jednak znalaz� si� bezpiecznie po drugiej stronie potoku, powietrze wci�� jeszcze nape�nia�o mu p�uca i po tym pozna�, �e trudne przej�cie zaj�o ledwie par� sekund. Przez chwil� nie m�g� nic dojrze�. Potem rozr�ni� obok ciemn� posta�, wynurzaj�c� si� z wody. Przed sob� mia� chaos nocnego mroku i wiedzia� ju�, �e spogl�da w g��b wielkiej pieczary. Wpi� palce w skalist� kraw�d� i wydoby� si� na brzeg, tak jak to zrobili przed nim obaj Indianie. Stan�� na kobiercu z mi�kkiego piasku. Raptem wyczu� na ramieniu u�cisk czyjej� r�ki. Jego uszu dosi�gn�� s�aby okrzyk, ledwo dos�yszalny w�r�d grzmotu katarakty. - Sp�jrz! Przetar� zamglone wod� oczy i patrzy� przed siebie. Na razie nie m�g� nic dojrze�. Potem s�abo, niby odleg�a gwiazda, zamajaczy� b�ysk �wiat�a. Z wolna �wiat�o nabra�o wyrazisto�ci i Rod ku swemu wielkiemu zdumieniu zauwa�y�, �e unosi si� ku g�rze jak ogromny b��dny ognik. Po chwili l�nienie stopniowo opad�o i wreszcie znik�o. Obaj ch�opcy zobaczyli, �e Mukoki, czaj�c si�, sunie w g��b pieczary, i bez s�owa poszli za nim. W miar� jak oddalali si� od kaskady, �omot spadaj�cej wody coraz s�abiej brzmia� im w uszach. Otoczy� ich mrok g�stszy ni� ciemno�� najg��bszej nocy, wi�c uj�li si� wzajem za r�ce. Rod dobrze wiedzia�, dlaczego jego towarzysze nie zapalaj� pochodni. K�dy� przed nimi p�on�o inne �wiat�o, niesione przez ob��kanego my�liwca. Krew Roda pulsowa�a gor�czkowo. Dok�d prowadzi� ich John Ball? Raptem zda� sobie spraw�, �e nie st�paj� ju� po g�adkiej piaszczystej r�wni, ale wznosz� si� w g�r�, jak to przed chwil� czyni� cz�owiek z pochodni�. Mukoki zatrzyma� si�; dobr� chwil� stali wszyscy trzej nas�uchuj�c. Daleki grzmot wodospadu brzmia� im w uszach jak st�umiony szept. Poza tym d�wi�kiem w niesamowitym podziemnym �wiecie panowa�a zupe�na cisza. Mieli w�a�nie ruszy� dalej, gdy co� osadzi�o ich na miejscu; by�o to odleg�e, �kaj�ce echo. Serce w piersi Roda niemal przesta�o bi�. G�os umilk� z wolna i nast�pi�a g�ucha cisza. Potem zabrzmia� niski, j�kliwy p�acz, pe�en ludzkiej rozpaczy, a jednak tak dziki, �e nawet Wabi zadr�a�, pr�no usi�uj�c przebi� wzrokiem nieprzeniknion� ciemno��. Echa powtarza�y jeszcze rozdzieraj�cy lament, a ju� Mukoki ruszy� przodem, wiod�c za sob� obu ch�opc�w. Krok za krokiem brn�li �cie�k� wskazan� im przez b��dny ognik pochodni szalonego my�liwca. Rod wiedzia�, �e wst�puje na piaszczysty pag�rek i �e po drugiej jego stronie zn�w dojrz� �wiat�o, ale nie oczekiwa�, �e nast�pi to tak pr�dko. Wszyscy trzej stan�li nagle, jakby powstrzymani niewidzialn� zapor�, i szeroko otworzyli oczy na niespodziewany widok. Zaledwie o sto krok�w, wbita w piasek, p�on�a wielka smolna pochodnia, wysoka prawie na metr, a w jej purpurowym �wietle, b�agalnie wyci�gaj�c ramiona, kl�cza� John Ball. Tu� obok l�ni�a tafla wody, czarna jak atrament, i przed ni� w�a�nie John Ball wywodzi� swoje �ale. Jego g�os dobiega� teraz ku trzem w�drowcom, tak jednak st�umiony, �e nawet w zupe�nej ciszy jaskini ledwo go mo�na by�o pochwyci�. Rod dozna� wra�enia, �e biedny ob��kany p�acze jak zrozpaczone dziecko. Pochyli� si� i szepn�� par� s��w na ucho Wabigoonowi. Potem krok za krokiem, tak cicho, �e jego stopy obute w mokasyny nie czyni�y najl�ejszego szelestu, post�pi� w stron� wariata. W p� drogi stan��. - Halo, Johnie Ball! - zawo�a� �agodnie. Blade �wiat�o pochodni wydzieli�o z mroku jego posta�. Da� zn�w krok naprz�d. Szept ob��ka�ca usta�, ale John Ball nie poruszy� si�. Kl�cza� nadal, wyci�gaj�c r�ce w stron� ciemnego chaosu. Rod podszed� tu� i dopiero wtedy spyta�: - Czy to ty, Johnie Ball? Kl�cz�ca posta� obr�ci�a si� z wolna, a w�wczas Rod zn�w ujrza� w tych dzikich oczach nie�mia�y, drgaj�cy b�ysk rozumu. Bia�y ch�opak wyci�gn�� r�ce i zbli�y� si� jeszcze, wci�� wymawiaj�c imi� szale�ca. Ten nie ruszy� si�, nie cofa�, lecz kucn�� w piasku i wci�� szepta� jakie� niepoj�te wyrazy. Rod by� ju� oddalony zaledwie o dwa metry, gdy ob��kaniec skoczy� na r�wne nogi zr�cznie jak kot i z g�o�nym szlochem rzuci� si� w czarn� to�. Woda si�gn�a mu wnet po pier�. B�agalnie wyci�gn�� r�ce w tajemnicz� g��b jaskini, zwr�ci� twarz w stron� Roda. Bia�y ch�opak odgad�, �e stara si� co� mu wyja�ni�. - Co si� sta�o, Johnie Ball? Stan�� nad brzegiem czarnej wody, a potem wszed� w g��bin�, a� ch�odny p�yn si�gn�� mu po kolana. Wyt�y� wzrok w kierunku, kt�ry wskazywa�y wyci�gni�te d�onie starca. - Co si� sta�o? R�wnie� wykona� r�k� wskazuj�cy ruch, a wariat, podniecony, kiwn�� g�ow�. Potem przy�o�y� d�onie do warg na kszta�t tuby, jak to nieraz robili Wabi i Mukoki wabi�c �osie, i wyda� dono�ny okrzyk. Serce Roda drgn�o, gdy najwyra�niej rozr�ni� kobiece imi�. - Dolores! Dolores! Krzyk zamar� w dali, przedrze�niany echem, ale bia�y ch�opak powt�rzy� wnet dos�yszany wyraz. - Dolores! Dolores! Dolores! Plusn�a woda. John Ball kl�cza� ju� u n�g Rodryga, obejmuj�c mu kolana, i z �kaniem powtarza� imi� Dolores. Rod utuli� obur�cz ramiona starca, a siwa, kud�ata g�owa lgn�a do niego. �kaj�cy g�os �cich�; cia�o biednego samotnika sta�o si� ci�kie i sztywne, wi�c Rod krzykn�� g�o�no, przywo�uj�c towarzyszy. Obaj Indianie przybiegli wnet z pomoc�. Wsp�lnymi si�ami przeniesiono zemdlonego starca w obr�b �wietlnego kr�gu pochodni. Oczy biedaka by�y zamkni�te, palce, podobne do szpon�w, zacisn�y si� mocno na wyn�dznia�ej piersi i dopiero gdy Mukoki po�o�y� d�o� na jego sercu, mo�na by�o stwierdzi�, �e starzec jeszcze oddycha. - Teraz trzeba go przenie�� do obozu - rzek� Wabi. - Rod, id� naprz�d i o�wietlaj drog�. John Ball by� bardzo lekki, tote� dwaj Indianie nie�li go bez trudu. U wyj�cia z jaskini owini�to mu g�ow� cerat� i trzej my�liwi, obarczeni bezw�adnym cia�em starca, wkroczyli w odm�t kaskady. Dopiero w godzin� p�niej n�dzarz powt�rnie otworzy� oczy. Rod kl�cza� tu� obok, a ob��kany samotnik dobr� chwil� nie spuszcza� oczu z twarzy ch�opca; potem zn�w przymkn�� powieki i zapad� raz jeszcze w �w stan nie�wiadomo�ci, kt�ry go ju� nawiedzi� w jaskini. Rod wsta� bardzo blady. Spojrza� na Mukiego i Wabigoona. - Boj� si�, �e on umiera - rzek�. Indianie nic nie odpowiedzieli. Jaki� czas wszyscy trzej siedzieli w milczeniu wok� Johna Balla, wygl�daj�c oznak jego powrotu do przytomno�ci. Wreszcie Mukoki wsta�, by zdj�� znad ognia garnek zupy. Ten ruch jakby obudzi� starca z u�pienia, wi�c Rod pochyli� si� nad nim i przytkn�� mu do warg czark� wody. Potem karmi� go ciep�� straw�. W ci�gu ca�ego dnia ob��kany starzec jedynie chwilami odzyskiwa� przytomno��, po ka�dym przebudzeniu wpadaj�c na nowo w dziwny sen. W czasie nie�wiadomo�ci Wabi uci�� mu kr�tko brod� i w�osy i po raz pierwszy ujrzeli dok�adnie wychud�e oblicze tego, kt�ry przed p�wiekiem nakre�li� na skrawku brzozowej kory drog� wiod�c� do z�otego skarbu. Noc nie przynios�a wi�kszych zmian; jedynie od czasu do czasu John Ball wymawia� jakie� dziwne s�owa, a za ka�dym razem Rod �owi� w�r�d nich imi� us�yszane w jaskini. Nast�pny dzie� min�� bez widocznej poprawy lub pogorszenia. Trzecia doba r�wnie� nie da�a zasadniczej zmiany. Nawet Mukoki, spr�bowawszy wszystkich lek�w, jakie mu podsuwa�a znajomo�� si� przyrody, opu�ci� r�ce, zniech�cony. John Ball na poz�r nie mia� gor�czki. Jednak trzy czwarte czasu le�a� jak martwy. Przez jego zaci�ni�te wargi udawa�o si� jedynie wla� troch� zupy. Nazajutrz po pierwszej wyprawie Wabi odby� now� wycieczk� w g��b podziemnego �wiata. Gdy wr�ci�, przyni�s� rozwi�zanie zagadki m�cz�cej ich tak dawno. Z�oto pochodzi�o z pieczary. Delikatny piasek, po kt�rym szli w g��b jaskini, zawiera� moc bry�ek i z�otego py�u. W czasie wiosennych roztop�w wezbrane wody przep�ywaj�c przez jaskini� porywa�y z sob� cenny mu� i gromadzi�y go w sadzawce u st�p kaskady. Wrzenie nurtu wyrzuca�o nieraz piasek do �o�yska potoku, lecz ci�sze cz�stki, a przede wszystkim grudki rodzimego z�ota pozostawa�y na dnie pu�apki. Jednak rado�� wywo�ana tym odkryciem przygas�a, t�umiona trosk� o Johna Balla. Z�oto by�o dla Roda urzeczywistnieniem jego ambicji i marze�; wiedzia�, �e jest ono potrzebne jego matce i wszystkim bliskim sercu Mukiego i Wabigoona. Ale z�oto mog�o zaczeka�. Zgromadzili ju� przecie sporo bogactwa i po reszt� mogli przyby� p�niej. Teraz nale�a�o uczyni� cokolwiek dla Johna Balla, cz�owieka, kt�remu zawdzi�czali ca�y sw�j maj�tek i do kt�rego w�a�nie nale�a� z�oty skarb. Na trzeci dzie� Rod wy�uszczy� swoje plany obu Indianom. - Musimy jak najpr�dzej zabra� Johna Balla do faktorii - rzek�. - To jedyna mo�liwo�� uratowania mu �ycia. Je�li ruszymy teraz, gdy strumie� jest jeszcze na tyle g��boki, �e poniesie nasz� ��d�, zdo�amy dotrze� do Wabinosh House w ci�gu dziesi�ciu lub pi�tnastu dni. - Niepodobna gna� cz�na przeciw pr�dowi si�� wiose� - powiedzia� Wabi. - Masz racj�, mo�emy jednak u�o�y� Johna Balla w ��dce i ci�gn�� go id�c brzegiem. Droga b�dzie d�uga i ci�ka, ale... Spojrza� badawczo w oczy przyjaciela, a potem doda�: - Czy chcemy, �eby John Ball �y�, czy te� wolimy, by umar�? - Gdyby to mog�o zachowa� mu �ycie, zrobi�bym tysi�c mil dla uratowania go - rzuci� spiesznie m�ody Indianin. - Chodzi zreszt� tylko o pewien wk�ad pracy. Wiemy, gdzie si� znajduje reszta skarbu, i mo�emy tu wr�ci� za par� tygodni. Tego� popo�udnia John Ball zbudzi� si� z niezwykle d�ugiego snu. Oczy mu l�ni�y nowym, nieznanym dot�d blaskiem, a gdy Rod pochyli� si� nad nim, wyszepta� cicho, lecz wyra�nie: - Dolores! Dolores! Gdzie jest Dolores? - Kto to jest Dolores, Johnie Ball? - wyszepta� bia�y ch�opak. Ball uni�s� wychud�� d�o�, chwyci� si� za pier� i j�kn�� bole�nie. Po chwili powt�rzy� jakby sam do siebie: - Dolores! Kto to jest Dolores? Indianie zbli�yli si� i nas�uchiwali w milczeniu. Ale John Ball nie wym�wi� nic wi�cej. Prze�kn�� par� �y�ek zupy i zn�w zapad� w �miertelny trans. - Kto to jest Dolores? - pyta� Wabi poblad�y, patrz�c na Roda. - Czy�by w jaskini znajdowa� si� jeszcze kto�? - M�wi zapewne o kim�, kogo zna� przed p�wiekiem - odpar� Rod. Ale sam by� r�wnie wzruszony jak jego czerwonosk�ry przyjaciel. - Dolores! To imi� kobiety lub dziewczyny. Musimy uratowa� Johna Balla. Musimy zaraz rusza� w drog�. - Gdy jest nieprzytomny, mo�na by go owi�za� sznurem i wci�gn�� do g�rnego parowu - szybko doda� Wabi. - Muki, bierz si� do pracy! W tej chwili ruszamy! Do zmroku brakowa�o dw�ch godzin, lecz teraz, gdy postanowiono rozpocz�� wkr�tce drog� powrotn�, nie marnowano ani chwili. Wabi wspi�� si� po wisz�cej linie do g�rnego parowu, po czym wci�gn�� ze sob� t� cz�� zapas�w i narz�dzi, kt�r� uznano za konieczne zabra�. Mukoki ukry� reszt� w starej chacie. Wreszcie wci�gni�to na g�r� Johna Balla. Potem w ci�gu godziny, nim szare cienie nocy zaleg�y woko�o, wszyscy trzej d���c w g�r� p�ytkiego strumienia, holowali za sob� ��d� wraz z jej bezw�adnym pasa�erem. Tej nocy ob��kany starzec nie by� ani na chwil� pozbawiony opieki. Do jedenastej siedzia� przy nim Mukoki. Potem nadesz�a kolej na Wabigoona. Nieco po p�nocy Rod zbudzi� si� nagle, czuj�c, �e kto� gwa�townie szarpie go za rami�. - Na mi�o�� bosk� wstawaj! - szepta� m�ody Indianin. - On m�wi, Rod! M�wi o Dolores i o jakim� potworze, wi�kszym ni� kt�rekolwiek ze znanych stworze�. S�uchaj! Ob��kany zawodzi� z cicha: - Zabi�em go, Dolores! Zabi�em! Zabi�em! Gdzie jeste�, Dolores? Tu westchn�� i zamilk�. - Zabi� kogo? - pyta� Rod, a serce t�uk�o mu si� w piersi. - Potwora - szepn�� Wabi. - Rod, co� strasznego sta�o si� w tej jaskini. Nie znamy jeszcze ca�ej tragedii. Francuzi, kt�rzy si� wzajem pomordowali w chacie, grali tu jedynie podrz�dn� rol�. G��wne osoby dramatu to John Ball i Dolores. Nas�uchiwali obaj d�ug� chwil�, ale starzec le�a� wci�� bez s�owa i bez ruchu. - Id� lepiej spa� - rzek� wreszcie Wabi. - My�la�em, �e powie co� wi�cej i �e b�dziesz ciekaw to us�ysze�. Zbudz� ci� o drugiej. Ale Rod nie m�g� zasn��. Le�a� d�ugi czas z otwartymi oczyma, my�l�c o Johnie Ballu i o jego dziwacznym majaczeniu. Kim by�a Dolores? Co za niesamowity dramat rozegra� si� w podziemnym �wiecie? Pomimo silnych nerw�w odczuwa� pewien niepok�j, ilekro� przypomnia� sobie �kaj�cy g�os wariata i wymawiane przeze� kobiece imi�. Nie zwierzy� si� zreszt� Wabiemu ze swego zdenerwowania ani teraz, ani nast�pnego dnia. Sz�o w tej chwili przede wszystkim o wygranie z czasem, o zdystansowanie �mierci. Zdawa�o si� bowiem, �e John Ball lada chwila skona. Czwartego dnia podr�y na jego wyn�dznia�ych policzkach zakwit� gor�czkowy rumieniec, a nazajutrz biedny starzec miota� si� w ataku maligny. Podr�owano teraz dniem i noc�, z rzadka odpoczywaj�c po par� godzin. John Ball bredzi� nieustannie o Dolores, o wielkich potworach i o niezg��bionych tajnikach jaskini. W jego s�owach nieznane zwierz�ta przybiera�y czasem kszta�ty p�ludzkie, mia�y oczy l�ni�ce spoza g�stwiny futer i r�ce, kt�rymi miota�y oszczepy. Po up�ywie dalszych czterech dni my�liwi, �miertelnie znu�eni, dotarli nad brzeg jeziora Nipigon. Po drugiej stronie wody w odleg�o�ci trzydziestu mil sta�a faktoria. Postanowiono, �e Rod wraz z Mukim wyrusz� co pr�dzej z pro�b� o pomoc, gdy tymczasem Wabi dopilnuje chorego. Ci dwaj, maj�c jecha� natychmiast po wieczornym posi�ku, owin�li si� w koce i po trzech godzinach snu zostali zbudzeni przez Wabigoona. Wios�owali ca�� noc, czasem tylko odpoczywaj�c kr�tk� chwil�. S�o�ce wychodzi�o w�a�nie ponad lasy, gdy przybili do brzegu w pobli�u faktorii. Kiedy Rod skoczy� na l�d, zobaczy� posta� kobiec�, wychodz�c� z lasu zaledwie o par�set metr�w. Pozna� Minnetaki. Nieznacznie spojrza� na Mukiego. Indianin obdarzony sokolim wzrokiem, r�wnie� dostrzeg� i pozna� dziewczyn�. - Muki, p�jd� brzegiem lasu i zrobi� jej niespodziank� - rzek� Rod �mia�o. - Poczekasz tu na nas? Mukoki zachichota� na znak zgody, a wtedy bia�y ch�opak skoczy� w stron� lasu. By� niemal bez tchu, gdy stan�� o sto jard�w za dziewczyn�, ukryty za os�on� drzew. Zagwizda� z cicha. By� to szczeg�lnie modulowany d�wi�k, kt�rego nauczy�a go kiedy� Minnetaki. Rod wiedzia�, �e ten sygna� znaj� tylko oni oboje. Dziewczyna odwr�ci�a si� s�ysz�c gwizd, a Rod cofn�� si� w g��b lasu. Gwizdn�� ponownie i Minnetaki po chwili wahania podesz�a bli�ej. Za trzecim razem wreszcie odpowiedzia�a nie�mia�o, jak gdyby poznaj�c d�wi�k id�cy z le�nej g��bi. Rod gwizdn�� po raz czwarty i roze�mia� si�. Minnetaki powt�rzy�a sygna�, rozgl�daj�c si� bacznie po�r�d kolumnady pni. Ch�opak dostrzeg� b�ysk zdumienia w jej oczach i nagle, g�o�no wo�aj�c jej imi�, wyskoczy� spomi�dzy drzew. Minnetaki krzykn�a rado�nie i wyci�gaj�c r�ce, pobieg�a mu na spotkanie. 18. Dzieje Johna Balla Tego� ranka dwa wielkie cz�na ruszy�y przez jezioro Nipigon, by przywie�� do Wabinosh House Wabiego oraz Johna Balla. Minnetaki jecha�a na spotkanie brata, lecz Rod pozosta� w faktorii i ca�y dzie� bez przerwy zaspokaja� ciekawo�� jej mieszka�c�w. Trudno by�o o bardziej fascynuj�c� opowie�� ni� dzieje wyprawy trzech �owc�w z�ota, cho� Rod opowiada� w spos�b mo�liwie najprostszy. Ju� sam wygl�d bia�ego ch�opca �wiadczy� o przebytych trudach. Twarz mia� nadmiernie wychudzon� skutkiem braku snu i ci�g�ej pracy, a r�ce pokryte dziesi�tkiem skalecze� i blizn. Po�o�y� si� dopiero p�no w nocy, a zbudzi� z ci�kiego snu nazajutrz w po�udnie. Cz�na ju� wr�ci�y i John Ball znajdowa� si� pod opiek� lekarza. Przy obiedzie Rod i Wabi musieli ponownie opowiada� przygody i nawet Mukoki, siedz�cy przy wsp�lnym stole, by� zasypywany lawin� pyta�. Podczas tej gaw�dy Rod parokrotnie uczu� na swej r�ce d�o� Minnetaki, gdy za� agent j�� m�wi� o bliskim powrocie do tajemniczej jaskini, dziewczyna uszczypn�a Roda tak mocno, �e ten a� drgn��. Dopiero po sko�czonym posi�ku, gdy zostali we dwoje, bia�y ch�opak zrozumia�, o co chodzi. - Wstydz� si� za ciebie, Rod! - rzek�a Minnetaki, staj�c przed nim z drwi�c� mink�. - Obaj z Wabim zachowali�cie si� przy obiedzie bardzo g�upio! Czy zapomnieli�cie o swej obietnicy? Czy zapomnieli�cie, �e mam i�� z wami na nast�pn� wypraw�? Chcia�am, �eby� zaraz przy obiedzie to poruszy�. - Ale� kiedy ja... ja... nie mog�em - wyb�ka� Rod zmieszany. - Wszystko jedno, jad� z wami! - oznajmi�a Minnetaki stanowczo. - Jad� z wami, ch�opcy, cho�bym mia�a uciec z domu. To nie�adnie, �e zostawiacie mnie zawsze sam�. Zreszt�, kiedy was nie by�o, przygotowa�am ju� wszystko. Nam�wi�am twoj� mam� i swoj�, a Mballa, nasza stara Indianka, pojedzie ze mn�. Jest tylko jedna osoba, kt�ra wci�� m�wi nie! - i Minnetaki za�ama�a d�onie. - Ojciec - uzupe�ni� Rod �miej�c si�. - Tak. - C�, je�li jest sam jeden przeciwko nam wszystkim, mamy szanse. - Nam�wi� mam� i Wabiego, by go przypilnowali dzi� wiecz�r - rzek�a dziewczyna. - Ju� si� nie oprze! Mama obieca�a, �e zamknie drzwi i nie wypu�ci go, a� si� zgodzi. Ach, jak to b�dzie wspaniale! - Mo�e ojciec te� z nami pojedzie? - zagadn�� Rod. - Nie. Nie mo�e opu�ci� faktorii. Gdyby pojecha�, Wabi musia�by zosta�. Rod liczy� na palcach. - B�dzie nas zatem sze�cioro. Wabi, Mukoki, ty, John Ball, Mballa i ja. To ca�a wyprawa! Oczy dziewczyny l�ni�y rado�ci�. - Czy wiesz - rzek�a - �e Mballa uwa�a Mukiego za najmilszego Indianina pod s�o�cem. Ach, by�abym tak rada, gdyby... Wyd�a p�sowe wargi i czeka�a, a� Rod odgadnie jej my�li. Uda�o mu si� z to �atwo�ci�. - Ja te� by�bym rad! - wykrzykn��. Potem doda�: - Muki to najzacniejszy w �wiecie ch�op! - A Mballa najzacniejsza niewiasta. Ch�opak wyci�gn�� d�o�. - Podajmy sobie r�ce, Minnetaki. Ja zaopiekuj� si� Mukim, a ty Mball�. C� to b�dzie za wspania�a wyprawa! - Ale przyg�d te� nie zabraknie? - pyta�a Minnetaki z niepokojem. - Przyg�d b�dzie mn�stwo - zapewni� Rod powa�niej�c nagle. - To b�dzie najciekawsza ze wszystkich naszych wypraw, szczeg�lnie je�li John Ball wyzdrowieje. Nie m�wi�em tego innym, ale doprawdy s�dz�, �e ta wielka pieczara zawiera co� jeszcze pr�cz z�ota. U�miech znik� z twarzy dziewczyny. W jej oczach by�o silne napi�cie. - My�lisz, �e Dolores? - Sam nie wiem, co my�le�. Ale znajdziemy tam co� z pewno�ci�. Rozmawiali jeszcze godzin� o Johnie Ballu i jego dziwnych majaczeniach. Potem Minnetaki pobieg�a do matki i do pani Drew, a Rod odnalaz� Wabigoona i Mukiego. Tej nocy uko�czono wreszcie pertraktacje. Jerzy Newsome, cho� niech�tnie, pozwoli� c�rce towarzyszy� trzem my�liwcom w ich nast�pnej wyprawie. John Ball ca�y tydzie� znajdowa� si� pomi�dzy �yciem a �mierci�. P�niej jednak nast�pi�o przesilenie. Wyn�dznia�e cia�o starca nabiera�o z ka�dym dniem nowych si�, a oczy nowego blasku. Z ko�cem drugiego tygodnia wida� ju� by�o wyra�nie, �e biedny samotnik powraca do zdrowia. Z wolna j�� rozpoznawa� odwiedzaj�ce go osoby, a gdy Rod siada� przy jego ��ku, stara� si� zawsze trzyma� d�o� ch�opca. Pocz�tkowo widok pani Drew, Minnetaki lub jej matki silnie go poruszy�. W ich obecno�ci powtarza� bez przerwy to imi� kobiece, kt�re Rod po raz pierwszy s�ysza� w jaskini. Z czasem jednak odzyska� zdolno�� my�lenia i mow�, a ci, kt�rzy uwa�nie ws�uchiwali si� w jego s�owa, poznali wreszcie dzieje Johna Balla. Zreszt� i teraz w opowiadaniu starca by�y luki. Lekarz twierdzi�, �e z czasem chory zupe�nie odzyska pami�� i zdo�a odtworzy� ka�dy szczeg� minionych lat, teraz jednak wspomina� on tylko najwa�niejsze zdarzenia swego �ycia. John Ball nie m�g� okre�li�, w kt�rym roku mianowicie jako m�ody ch�opak opu�ci� faktori� York po�o�on� nad Zatok� Hudsona, by w towarzystwie dwu Francuz�w odby� dalek� podr� ku cywilizacji. Skrawek papieru znaleziony przez Roda pozwoli� ustali� przypuszczaln� dat�. John Ball by� synem agenta z faktorii York i mia� sp�dzi� rok w szko�ach w Montrealu. W drodze on w�a�nie znalaz� z�oto w g��bi parowu. Nie przypomina� ju� sobie zreszt� �adnych szczeg��w. Wiedzia� tylko, �e zostali na miejscu, by wydobywa� skarby, i �e on, jako odkrywca i jako syn jednego z bogaczy P�nocy, mia� otrzyma� podw�jn� cz��. Jesieni� postanowi� wraca� do faktorii York zamiast w�drowa� a� do Montrealu. Przypomina� sobie niejasno jak�� sprzeczk� na temat z�ota, jaki� wsp�lnie skre�lony plan, a potem pewnego ranka pochylone nad sob� twarze obu Francuz�w, b�l i mroczny chaos. Gdy ponownie zbudzi� si� do �ycia, nie by� ju� w parowie, otacza� go dziwny, ma�y lud, si�gaj�cy mu zaledwie ramion, odziany w futra i zbrojny w dzidy oraz harpuny. Cho� starzec nie poda� nazwy plemienia kar��w, ci, co s�uchali jego dziej�w, wiedzieli, �e John Ball trafi� mi�dzy Eskimos�w. Obchodzili si� z nim �agodnie i �y� w�r�d nich d�ugi czas, poluj�c i �owi�c ryby, a �pi�c w chatkach zbudowanych ze �niegu i lodu. Potem trafi� zn�w mi�dzy bia�ych. Wr�ci� jako� do faktorii York, lecz zapewne po wielu latach, gdy� jego rodzice ju� nie �yli, a stanowisko agenta zajmowa� obcy cz�owiek. Prawdopodobnie John Ball odzyska� w owym czasie pe�ni� w�adz umys�owych. Przypomina� sobie, cho� niejasno, par� nieudanych wypraw celem wydobycia z�ota, potem podr� do wielkiego miasta, zapewne Montrealu, pobyt w nim, wreszcie �lub z m�od� dziewczyn�. M�wi�c o niej, John gor�czkowo b�yska� oczyma i z �kaniem powtarza� drogie imi�. W chorobie straci� poczucie minionych lat. Zdawa�o mu si�, �e si� ockn�� z d�ugiego snu i �e zaledwie par� godzin temu pi�kna Dolores by�a tu� obok. I znowu pewien okres �ycia gin�� w mroku niepami�ci. Po jakim� czasie, nie wiedzia� jak d�ugim, John Ball wr�ci� wraz z �on� na Dalek� P�noc i kiedy� latem ruszyli we dwoje na poszukiwanie zaginionego parowu. Znale�li go. Nie wiedzia� kiedy i jak. Dalsze dzieje w opowie�ciach Johna Balla roi�y si� od strasznych wizji. Zwiedzali podziemny �wiat, pozbawiony s�o�ca, ksi�yca i gwiazd, znale�li z�oto, kt�re dobywali przy �wietle pochodni. A pewnego dnia kobieta oddali�a si� nieco i nigdy ju� nie wr�ci�a. Wtedy w�a�nie opanowa�o go dawne szale�stwo. Poszukuj�c zaginionej �ony, John Ball nigdy nie zdo�a� dotrze� do kra�ca pieczary. Widywa� dziwaczne stwory ludzkie, walczy� z niezwyk�ymi zwierz�tami, kt�re by�y wi�ksze ni� �osie, ogl�da� grzmi�ce wodospady i bystre potoki, omywaj�ce wn�trze ziemi. Nawet po powrocie do zdrowia John Ball utrzymywa�, i� wszystko to jest prawd�. Jerzy Newsome niezw�ocznie napisa� do Montrealu, pytaj�c o Johna Balla, i po up�ywie miesi�ca otrzyma� odpowied�, �e cz�owiek tego imienia i nazwiska pracowa� w latach 1877 i 1878 jako rzeczoznawca nie wyprawionych sk�r. Prawdopodobnie wkr�tce potem wyruszy� na poszukiwanie skarbu, a w wyniku tego sp�dzi� przesz�o �wier� wieku na samotnym bytowaniu w�r�d dzikich pustkowi. W�a�nie w tym czasie, gdy chory powoli, ale pewnie wraca� do zdrowia, matka Roda przedstawi�a plan, kt�ry wywo�a� wielkie podniecenie w�r�d mieszka�c�w faktorii. Chodzi�o o to, by agent wraz z rodzin� zechcia� towarzyszy� jej i Rodrygowi w parotygodniowym wyje�dzie do Detroit. Ku powszechnemu zdumieniu Jerzy Newsome przysta� na to bez trudu, zastrzegaj�c tylko, �e wczesn� jesieni� pani Drew wraz z synem powr�c� zn�w do faktorii. Jeden z agent�w z g��wnej siedziby kompanii przyby� w�a�nie do Wabinosh House na po��w ryb i zgodzi� si� ch�tnie w ci�gu miesi�ca strzec interes�w faktorii. Rado�� Wabiego i Roda nie mia�a granic, gdy i Mukoki zgodzi� si� wzi�� udzia� w wyprawie. Z pocz�tku co prawda stary wojownik trzyma� si� twardo, odpieraj�c ataki ch�opc�w, lecz gdy Minnetaki zarzuci�a mu r�ce na szyj� i przytuli�a aksamitny policzek do jego pomarszczonej twarzy - podda� si� bez zastrze�e�. Tak wi�c pewnego ranka trzy wielkie cz�na odbi�y od brzegu i pomkn�y po wodnej toni. Spo�r�d siedmiu jad�cych jeden tylko Mukoki, spogl�daj�c na gin�cy w dali b�r, czu� pewien niepok�j. Mukoki bowiem mia� zobaczy� nowy �wiat, zupe�nie inny ni� kraj jego ojc�w, wi�c wierne serce, ukryte pod bluz� z jeleniej sk�ry, bi�o niespokojnie na my�l o tak zuchwa�ej wyprawie. Oto jaki by� pocz�tek podr�y.