plik


ÿþSygn. akt I CSK 155/12 WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Dnia 25 pazdziernika 2012 r. Sd Najwy|szy w skBadzie: SSN Antoni Górski (przewodniczcy) SSN Zbigniew Kwa[niewski (sprawozdawca) SSN Kazimierz Zawada w sprawie z powództwa E. M. przeciwko J. M. o zapBat, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 25 pazdziernika 2012 r., skargi kasacyjnej pozwanego od wyroku Sdu Apelacyjnego z dnia 29 kwietnia 2011 r., 1) uchyla zaskar|ony wyrok oraz wyrok Sdu Okrgowego z dnia 26 lipca 2010 r. i oddala powództwo; 2) zasdza od powódki na rzecz pozwanego kwot 18.720 zB (osiemna[cie tysicy siedemset dwadzie[cia zBotych) tytuBem kosztów postpowania w sprawie. Uzasadnienie 2 Sd pierwszej instancji, po ponownym rozpoznaniu sprawy, wyrokiem z dnia 26 lipca 2010 r. uwzgldniB powództwo o zapBat oparte na podstawie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu. UznaB, |e to roszczenie powódki nie ulegBo przedawnieniu, bdc zwizany w tej kwestii stanowiskiem Sdu Apelacyjnego zawartym w uzasadnieniu wyroku z dnia 12 marca 2009 r. Apelacj pozwanego od pierwszego z powoBanych wyroków oddaliB Sd Apelacyjny kolejnym wyrokiem z dnia 29 kwietnia 2011 r. (sygn. akt VI ACa 1278/10), w którym uznaB, |e zBo|enie przez powódk w dniu 16 stycznia 2004 r. wniosku o zniesienie wspóBwBasno[ci midzy stronami niniejszego procesu przerwaBo bieg terminu przedawnienia roszczenia dochodzonego wskutek wytoczenia przedmiotowego powództwa. Sd odwoBawczy wyraznie jednak zaznaczyB, |e zwizany byB przy orzekaniu takim stanowiskiem, wyra|onym w wydanym w tej sprawie poprzednim wyroku Sdu Apelacyjnego w przedmiocie przerwania biegu terminu przedawnienia. Sd drugiej instancji nadto uznaB, |e wzbogacenie po stronie pozwanego od pocztku polegaBo na uzyskaniu przez niego okre[lonej sumy pieni|nej i zrodziBo po jego stronie obowizek zwrotu bezpodstawnego wzbogacenia. Ponownie podkre[liB Sd Apelacyjny, |e sprawa niniejsza nie dotyczy zniesienia wspóBwBasno[ci, a zwrotu bezpodstawnego wzbogacenia, uzyskanego przez pozwanego kosztem majtku powódki. Pozwany zaskar|yB w caBo[ci wyrok Sdu Apelacyjnego oddalajcy jego apelacj, opierajc skarg kasacyjn na dwóch zarzutach mieszczcych si w ramach pierwszej podstawy kasacyjnej. Skar|cy zarzuciB bBdn wykBadni i niewBa[ciwe zastosowanie art. 123 § 1 pkt 1 k.c. wskutek przyjcia, |e zBo|enie przez powódk w 2004 r. wniosku o zniesienie wspóBwBasno[ci przerwaBo bieg przedawnienia tak|e roszczenia o zwrot kwoty dochodzonej na podstawie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu, w sytuacji, gdy w odniesieniu do dwóch takich odrbnych roszczeD terminy przedawnienia biegn niezale|nie, a czynno[ci okre[lone tym przepisem przerywaj bieg przedawnienia tylko tego roszczenia, którego dotycz. 3 Zarzut bBdnej wykBadni i niewBa[ciwego zastosowania art. 120 § 1 k.c. uzasadniono bBdnym uto|samieniem wymagalno[ci roszczenia powódki dopiero z dat rozstania si stron w marcu 1996 r., a nie z wcze[niejsz dat speBnienia przez powódk nienale|nego [wiadczenia, poniewa| okres pozostawania stron w konkubinacie nie sprzeciwiaB si mo|liwo[ci dochodzenia przez powódk tego roszczenia. Skar|cy wniósB o wydanie przez Sd Najwy|szy wyroku reformatoryjnego na podstawie art. 39816 k.p.c. Sd Najwy|szy zwa|yB, co nastpuje. Skarga kasacyjna okazaBa si oczywi[cie uzasadniona wobec trafno[ci zarzutu naruszenia art. 123 § 1 pkt 1 k.c., wskutek jego bBdnej wykBadni i w rezultacie niewBa[ciwego zastosowania. Sd Apelacyjny, ponownie rozpoznajcy spraw, dokonujc wykBadni art. 123 § 1 pkt 1 k.c. daB jednoznaczny wyraz temu, |e z mocy art. 386 § 6 k.p.c. jest obecnie zwizany przy ponownym rozpoznaniu sprawy ocen prawn wyra|on w uzasadnieniu wyroku Sdu drugiej instancji z dnia 12 marca 2009 r., a mianowicie tak, |e zBo|enie przez powódk wniosku o zniesienie wspóBwBasno[ci byBo czynno[ci przerywajc bieg terminu przedawnienia dochodzonego przez ni roszczenia o zapBat kwoty z tytuBu bezpodstawnego wzbogacenia. Sd Apelacyjny zaznaczyB w uzasadnieniu zaskar|onego skarg kasacyjn wyroku, |e wskutek wspomnianego zwizania ocen prawn nie mo|e odnie[ si do podnoszonego w apelacji pozwanego zarzutu zasdzenia przedawnionego roszczenia. Zarzut naruszenia art. 123 § 1 pkt 1 k.c. wskutek bBdnej wykBadni i niewBa[ciwego zastosowania okazaB si uzasadniony. Sd Apelacyjny trafnie podkre[liB w uzasadnieniu zaskar|onego wyroku, |e przedmiotem niniejszego postpowania nie jest podziaB majtku wspólnego, rozstrzygana obecnie sprawa nie dotyczy zniesienia wspóBwBasno[ci, poniewa| przedmiotem sporu jest |danie zwrotu kwoty z tytuBu bezpodstawnego wzbogacenia uzyskanego przez pozwanego kosztem majtku powódki. 4 Zasadnie zatem zarzucono w skardze kasacyjnej, |e wniosek powódki z dnia 16 stycznia 2004 r. o zniesienie wspóBwBasno[ci nie mógB wywoBa skutku w postaci przerwania biegu przedawnienia dochodzonego w niniejszym procesie roszczenia o zapBat kwoty dochodzonej przez powódk z tytuBu bezpodstawnego wzbogacenia. Racj ma skar|cy, |e s to dwa ró|ne roszczenia, w odniesieniu do których biegn niezale|nie odrbne terminy przedawnienia ka|dego z nich, a przerwanie biegu przedawnienia wywoBuj jedynie te czynno[ci okre[lone w art. 123 § 1 pkt 1 k.c., które odnosz si bezpo[rednio do roszczenia, którego dotycz. W judykaturze jednoznacznie podkre[la si, w odniesieniu do wykBadni art. 123 § 1 pkt 1 k.c., konieczno[ to|samo[ci dochodzonego roszczenia i roszczenia, co do którego biegnie termin przedawnienia. Ustalenie dokonania okre[lonych tym przepisem czynno[ci w odniesieniu do innego roszczenia, czy stanu prawnego nie wywoBuje skutku prawnego wskazanego tym przepisem. PrzykBadowo, wskazano w orzecznictwie, |e wniesienie powództwa windykacyjnego nie przerywa biegu przedawnienia roszczenia o zapBat odszkodowania za utrat wBasno[ci tej windykowanej rzeczy (wyrok SN z dnia 5 czerwca 2007 r., I CSK 86/07, niepubl.; wyrok SN z dnia 21 maja 2010 r., II CSK 614/09, niepubl.). Ustawodawca w przepisie art. 123 § 1 pkt 1 k.c. kBadzie bowiem nacisk na bezpo[rednio[ dziaBaD wierzyciela z okre[lonym roszczeniem i tylko z takim dziaBaniem ustawodawca wi|e skutek prawny w postaci przerwania biegu przedawnienia. Okre[lona czynno[ procesowa wierzyciela wywoBa wic skutek okre[lony powoBanym przepisem, je|eli zostaBa podjta przez niego w celu zmierzajcym obiektywnie i bezpo[rednio do szeroko rozumianej realizacji roszczenia. Innymi sBowy, chodzi o obiektywn skuteczno[ czynno[ci polegajcej na zgBoszeniu roszczenia, a wyra|ajc si w zdolno[ci do wywoBania skutku w postaci realizacji tego wBa[nie roszczenia (wyrok SN z dnia 4 pazdziernika 2006 r., II CSK 202/06; OSNC-ZD 2008 r., nr 1, poz. 5). Zarzut naruszenia art. 123 § 1 pkt 1 k.c. w obu mo|liwych postaciach jego naruszenia (bBdnej wykBadni skutkujcej wadliw subsumpcj) okazaB si usprawiedliwiony, co przesdziBo o uwzgldnieniu skargi kasacyjnej. 5 Natomiast chybiony okazaB si zarzut bBdnej wykBadni i niewBa[ciwego zastosowania art. 120 § 1 zd. drugie k.c. przez Sd Apelacyjny w uzasadnieniu zaskar|onego wyroku. Wbrew twierdzeniu skar|cego, Sd Apelacyjny wcale nie uznaB, |e roszczenie powódki staBo si wymagalne dopiero po rozstaniu si stron w marcu 1996 r. zamiast przyj, |e byBo ono wymagalne ju| od samego pocztku, tj. od chwili jego speBnienia jako nienale|nego. Z zawartego na s. 9 uzasadnienia zaskar|onego wyroku jednoznacznie wynika, |e wzbogacenie po stronie pozwanego od pocztku polegaBo na uzyskaniu bez podstawy prawnej okre[lonej sumy pienidzy, co zrodziBo po jego stronie obowizek zwrotu kwoty bezpodstawnego wzbogacenia. Nie jest zatem zasadny, przypisywany Sdowi Apelacyjnemu, zarzut wadliwej wykBadni i niewBa[ciwego zastosowania art. 120 § 1 k.c. w odniesieniu do okre[lenia wymagalno[ci dochodzonego przez powódk roszczenia. Sd Apelacyjny  wbrew stanowisku skar|cego  nie przyjB równie|, aby pozostawanie stron w konkubinacie wyBczyBo mo|liwo[ dochodzenia midzy nimi roszczeD przed Sdem. Zarzut taki mo|na by postawi Sdowi pierwszej instancji, ale nie Sdowi drugiej instancji, którego orzeczenie podlega kontroli w postpowaniu kasacyjnym. Sd odwoBawczy nie podzieliB pogldu Sdu pierwszej instancji w kontek[cie okre[lenia chwili wymagalno[ci roszczenia powódki, poniewa| odmiennie okre[liB moment tej wymagalno[ci. Stanowisko zaprezentowane w tym przedmiocie w uzasadnieniu zaskar|onego wyroku zgodne jest z lini judykatury (wyrok SN z dnia 8 lipca 2010 r., II CSK 126/10, niepubl.; uchwaBa SN z dnia 26 listopada 2009 r., III CZP 102/09, OSNC 2010, nr 5, poz. 75; wyrok SN z dnia 29 kwietnia 2009 r., II CSK 625/08, niepubl.). W tym stanie rzeczy Sd Najwy|szy orzekB jak w sentencji na podstawie art. 39816 k.p.c., a o kosztach postpowania na podstawie art. 108 § 1 k.p.c.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
II CSK 593 12 1 (2)
I CSK 234 12 1
I CSK 257 12 1
III CSK 225 12 1
IV CSK 142 12 1
IV CSK 270 12 1
IV CSK 155 13
II CSK 583 12
IV CSK 430 12 1
I CSK 408 12 1
II CSK 271 12 1
II CSK 187 12 1 (2)
II CSK 673 12
II CSK 330 12 1
II CSK 445 12 1
II CSK 650 12
II CSK 557 12 1

więcej podobnych podstron