TYPY EMOCJI: (inne niż u zwierząt)
- spoi. Charakter (efekt świadomego współżycia w grupie - wartości, przeżycia estetyczne)
- poznawcza treść (rozumienie treściowych związków z ustosunkowaniem się do faktów)
- intencjonalność (świadome wznoszenie uczuć do sfery zadaniowej, osobisty plan życiowy, kontrola uczuć, odpowiedzialność za uczucia)
Panu Sepp 2003 - eksperymenty ze szczurami - ćwierkanie Witwicki - istnieją różne klasyfikacje emocji:
• autopatyczne - l)związane z przedstawieniami wzrokowymi, słuchowe, węchowe, ustrojowe 2)z aktami przedstawień - przyjemność chodzenia 3) z treścią przedstawień -estetyczne 4)emocje intelektualne - z czynnością poznania - ciekawość, zwątpienie 5) emocje wartości - radość, smutek, gniew
• heteropatyczne - wynikające z wzajemnych stosunków osobników - słaba/silna moc, życzliwość (litość, przyjaźń, uwielbienie, wrogość (ironia, triumf, nienawiść)
Ribot 1901 - ujęcie ewolucyjne - pierwotne (proste, sfera organizmu) i złożone (połączenia pierwotnych, sfera wartości, wiedzy poznawczej, uczucia wyższe)
Lehman 1992 - l)stosunek wyobrażeń (intensywne, kontrastowe, intelektualne) 2)stosunek jaźni do świata zewn. (działalności, jaźniowe, autopatyczne - odnoszone do siebie, estetyczne, sympatii)
Heinrich 1901 - wg psy:h składu - elementy nastrojowe i wyobrażeniowe (zmysłowe, cielesne)
Adler - autopatyczne(do siebie) i heteropatyczne (do innych)
Szewczuk - kryterium klasyfikacji emocje jest znaczenie sytuacji dla osobnika - zewn/wewii pochodzenie zaburzenia
zagrożenie |
ograniczenie |
pozbawienie |
zaspokojenie |
od |
od |
do |
do |
Niepokój, lęk, stracił, przerażenie |
Rozdrażnienie, złość, gniew, wściekłość |
Smutek, złość, cierpienie, rozpacz |
Radość, uniesienie, szczęście, ekstaza |
Izard 1977 - tuiiwersalność ekspresji twarzy, jednoznaczna odróżnialność ekspresji; emocja podstawowa specyficzność substratu neuronalnego, odróżnialna jakość subiektywna : radość, złość, stracił, smutek, wstręt, wstyd, wina, zaskoczenie, pogarda, zainteresowanie
Plutcliik - 1980 - stany emocjonalne na planie koła, 8 podstawowych, wiążących się z ewolucyjną reakcją adaptacyjną
Wstręt +smutek = skrucha Radość + akceptacja = miłość Strach + zdziwienie = zgroza Gniew +wstręt = pogarda Gniew +oczekiwanie = agresywność Oczekiwanie + radość optymizm Akceptacja +strach = uległość Zdziwienie + smutek = rozczarowanie
Parkinson 1988 - podziła ze wzg. Na siłę i trwałość - 1) nastroje - mniej intensywne, dłużej trwają, stan aktywny o Walencji poz/neg, może mieć znaczenie adaptacyjne
2) emocje - wyzwala gotowość, określona postać
3) zaburzenie emocj - subiektywnie nieprzyjemnie odczucia trwające długo, przeszkadzają w rozwoju EMOCJE:
- funkcjonalne - podtrzymują kontakt społ
- funkcjonalne - smutek , żal, nie podtrzymują funkcji
- dysfunkcjonalne - fobie, ataki paniki, powodują zaburzenia reakcji
Ze wzgl na nateżenie i trwałość:
- afekty - krótkotrwały i silny
- nastroje