Wykluczenie wewnętrzne i zewnętrzne - Ch. Joppke, S. Łodziński, A. Jasińska-Kania
• „(...) wykluczanie grupowe „obcych wewnętrznych”, za jakich uznawano mniejszości narodowe, ustępuje miejsca procesowi ich integracji oraz inkluzji do narodu; wykluczenie „obcych zewnętrznych” (cudzoziemców, imigrantów i uchodźców) stopniowo coraz bardziej opiera się na stosowaniu uniwersalnych kryteriów włączania indywiduów do społeczeństwa obywatelskiego i zmniejszaniu barier dystansu społecznego wobec grup narodowych”