59225

c)    Rewolucja zlikwiduje własność prywatną i uspołeczni środki produkcji; rolnicze i przemysłowe artele, czyli wspólnoty, utworzą luźny związek z ciałami gminnymi, okręgowymi i narodowymi

d)    Wspólnota wszechsłowiańska (federacja) wzmaga wsparcia dążeń niepodległościowych Polaków

5.    Piotr Kropotkin (1842-1921)

a)    W naturze ludzkiej dominuje impuls życzliwości i współdziałania, państwo tłumi go przez jego bezduszną machinę; złe jest każde państwo, zwłaszcza scentralizowane, biurokratyczne i wspierające każde nierówności majątkowe

b)    Państwo i prawo to twory historyczne, które zadają cios na naturalnemu ładowi i utwierdzają nierówność społeczną

c)    Wolna od przymusu wspólnota, doskonale funkcjonująca na zasadzie pomocy wzajemnej; żadnych skodyfikowanych praw ani instytucji; ludzie pracowaliby w niewielkich wspólnotach rolniczo-rzemieślniczych (dehumanizacja pracy w warunkach produkcji wielkoprzemysłowej)

6.    Lew Tołstoj (1824-19101

a)    Wysoka ocena natury człowieka, bohater literacki żyje w doskonałym kontakcie z naturą i Bogiem, krytyczny wobec państwa

b)    Filozofia biernego oporu wobec państwa (idea niesprzeciwiania się złu przemocą, lecz dobrocią)

c)    Odmowa płacenia podatków, pełnienia służby wojskowej, administracyjnej i sądowej uwidoczni, iż państwo istnieje dopóty, dopóki z nim współpracujemy. Znika natomiast, gdy współpracy tej odmawiamy

7.    Anaręh9syndvKa!izm;iar?v $ę>rę! (1847-1922)

a)    Stawia na szeroką współpracę mas robotniczych w procesie likwidacji państwa

b)    Walka klas jako siła motoryczna postępu społecznego

c)    Reformizm jest na rękę burżuazji, która dzięki niemu przedłuża swą egzystencję; wyeliminowanie z ruchu robotniczego wszelkich przedstawicieli inteligencji oraz warstw pośrednich; syndykat robotniczy zgrupuje wyłącznie przedstawicieli świata pracy; zrodzi się społeczeństwo wolnych wytwórców, w którym wszelka władza znajdzie się w ręku robotników

d)    Przywrócenie siły - przemoc - wyrazi się w postaci konfliktu miedzy proletariatem, którego główną bronią jest strajk generalny, a burżuazją

e)    Mniejszość ma moralne prawo do działania w imieniu nieuświadomionej większości - teoria elit

f)    W komunistycznym społeczeństwie centralne miejsce zajmą związki zawodowe, w miejsce rządu politycznego - przemysłowy