61013

opracował matematyczny model tego rodzaju fal. Fale Love’a polegają na drganiach poziomych a prostopadłych do kierunku rozchodzenia się fali Mimo że przemieszczają się stosunkowo wolno, to są bardzo destruktywne To właśnie one są odpowiedzialne za większość zniszczeń na obszarze dotkniętym trzęsieniem ziemi.

Fale sejsmiczne rozchodzące się z hipocentrom docierają najprędzej do powierzchni Ziemi w miejscu położonym bezpośrednio nad ogniskiem Miejsce to nazwane jest - epicentrom Im dalej od epicentrom, tym później dobiegają drgania i tym są one słabsze. Dlatego największe zniszczenia występują w najbliższym jego sąsiedztwie, tzw obszarze epicentralnym, w którym także najsilniej zaznacza się działania fal długich. Rozmiary obszaro epicentralnego zależą od wielkości trzęsienia ziemi i od głębokości ogniska Trzęsienie ziemi trwa na ogól nie dłużej niż kilka sekund, ale niektóre trwają minutę lub dłużej.

Wyróżnia się trzy rodzaje trzęsień:

-    tektoniczne, związane z przemieszczaniem się mas skalnych w skoropie ziemskiej, występują przede wszystkim na granicach między płytami litosfery. Trzęsienia tego typu towarzyszą również uskokom. Trzęsienia tektoniczne stanowią 90% trzęsień i są najgroźniejsze;

-    wulkaniczne, tow-arzyszom wybuchom wulkanów i przedzieraniu się magmy przez skały Są mniej groźne od tektonicznych i stanowią 7% liczby wszystkich trzęsień.

-    zapadliskowe, związane z przemieszczaniem się niedużych mas skalnych, powstają podczas zapadania się stropów jaskiń lub zalewania się wyrobisk górniczych (tąpnięcia). Stanowią 3% ogólnej liczby trzęsień Niektóre trzęsienia ziemi są związane w sposób zupełnie widoczny z takimi pęknięciami Pęknięcia skorupy ziemskiej bywają tak głębokie, że dochodzą do sh ef płynnej magmy i powodują jej wydobywanie się na powierzchnię w postaci zjawisk wulkanicznych

Przeważająca ilość (90%) trzęsień ziemi ma genezę tektoniczną. Tektoniczne trzęsienia ziemi zlokalizowane są w wąskich strefach które są granicami płyt litosfery. Najsilniejsze trzęsienia ziemi zachodzą w obrębie tych granic płyt litosfery, gdzie jedna płyta podsuwa się pod drogą

Wyróżnia się strefy sejsmiczne, są to obszary, na których często występują silne trzęsienia ziemi Rozróżma się dwie podstawowe strefy sejsmiczne Ziemi:

•    Strefę Okolopacyficzną

•    Strefę Śródziemnomorską i Transazjatycką

Strefa Okolopacyficzna obejmuje zachodnie wybrzeża obu Ameryk, Alaskę, Aleuty, Kamczatkę, Kuryle, Wyspy Japońskie, Chiny, Filipiny, Now'ą Gwineę, wyspy zachodnie Polinezji i Nową Zelandię. Strefa ta w znacznej części przebiega przez obszary morskie, w szczególności w sąsiedztwie rowów oceanicznych. Ze Strefą Okolopacyficzną łączą się dwie pętle wysunięte na obszar Oceanu Atlantyckiego — jedna leżąca na pd. od Ziemi Ognistej i droga — obejmująca M. Karaibskie. W Strefie Okolopacyficznej występuje ok 80% wszystkich trzęsień ziemi, w tym wszystkie trzęsienia głębokie. Strefa Śródziemnomorska i Transazjatycka biegnie od Nowej Gwinei przez Indonezję, Birmę, pn Indie, Uzbekistan, Turkmenistan, Iran, Grazję, Turcję i M. Śródziemne. W strefie tej występuje ok 15% wszystkich trzęsień ziemi. Większość z pozostałych 5% trzęsień ziemi przypada na obszary grzbietów śródoceanicznych na Ocean Atlantyckim, Ocean Indyjskim i Ocean Arktycznym oraz rejon rowów tektonicznych we wsch. Afryce. Polska należy do stref asejsmicznych, jedynie w rejonie Karpat, Sudetów i ich przedgórza rzadko występują słabe trzęsienia ziemi.

Lokalizacja stref sejsmicznych i analiza trzęsień ziemi tam występujących stanowi podstawowy element w konstrukcji wspólczenej teorii tektoniki płyt. W myśl tej teorii trzęsienia ziemi, jak również trwające obecnie procesy orogenezy alpejskiej są wynikiem