61040

występku uzyskania cudzego programu komputerowego, a zatem sprawca byłby wolny od odpowiedzialności karnej. A przecież ktoś dopuszczający się takiego czynu może chcieć ukraść cudzy program by zaoszczędzić sobie wydatków, nawet jeśli nie wie o istnieniu Art. 278 §2. c) TEORIA WINY- powstała z krytyki teorii zamiaru

Warunkiem odpowiedzialności karnej jest badanie, czy błąd sprawcy, błąd co do prawa, był "zawiniony". Teoria winy rozdwoiła się na 2 postacie:

-    skrajna teoria winy wiodła do sformułowania zasady wg której ignorantia iuris non nocet,

Sprawcy, który nie był świadomy bezprawności swego zachowania, nie można było przypisać winy, nie ponosił odpowiedzialności ani za przestępstwo umyślne ani za przestępstwo nieumyślne. Jakkolwiek teoria ta dałaby się dogmatycznie uzasadnić, ale ze względów praktycznych została odrzucona.

b) ograniczona teoria winy- pojęcie zawinienia odniosła do nieświadomości bezprawnego czynu- błędu co do prawa, wg tej teorii sprawca działający w błędzie co do prawa ponosi odpowiedzialność zarówno za przestępstwo umyślne, jak i przestępstwo nieumyślne, jeżeli mógł zapoznać się z treścią naruszonej przez siebie normy, a tego nie uczynił. Tę teorię ograniczonej winy przyjął polski ustawodawca w art. 30 kk. Błąd musi być usprawiedliwiony, norma kwalifikowana- gdy błąd nieusprawiedliwiony.

A contrario można od sprawcy wymagać posłuszeństwa prawu, jeżeli nieświadomość prawna była nieusprawiedliwiona, a więc jeśli sprawca powinien był i mógł poznać przepis prawa, który naruszył, a mimo to z treścią przepisu się nie zapozna1.

USPRAWIEDLIWIONA NIEŚWIADOMOŚĆ BEZPRAWNOŚCI Pojęcie to łączy się z pojęciem dobrego obywatela- rozważnego i roztropnego. Pytamy czy takiej nieświadomości nie rozpoznałby taki modelowy dobry obywatel? Co uczyniłby dobry obywatel by poznać treść naruszanego przepisu, czego nie mógł uczynić sprawca w konkretnej sytuacji?

Jeżeli sprawca uczynił wszystko, co na jego miejscu uczyniłby wzorcowy dobry obywatel, a mimo to nie rozpoznałby bezprawności działania, dopuszczając się czynu nie dopuścił się przestępstwa z braku winy.

Stopień winy ma wpływ na wymiar kary. Stąd nadzwyczajne złagodzenie kary. Jaki zakres znawstwa prawa powinien cechować dobrego obywatela?

Powinien on znać:

-    zakazy, choćby w formie ogólnej, bez znajomości przepisów i znamion, odnoszące się do przestępstw pospolitych ( kradzież, przywłaszczenie, przestępstwa przeciwko zdrowiu i życiu, dokumentom, bezpieczeństwu publicznemu

Przykład: znalezienie worka z pieniędzmi przed bankiem, pozostawionego przez pracownicę banku.

Zakazane jest również zatrzymanie znalezionego zabytku ( odkrywamy np. insygnia żony jednego z władców śląskich ). Sąd stwierdził, że miał miejsce błąd co do prawa, ale był on nieusprawiedliwiony.

Niekiedy oskarżeni o przestępstwo pospolite posługują się błędem co do prawa, np. kierujący samochodem w stanie nietrzeźwości, tłumaczący się, że nie rozumie słów kodeksu, bo nie jest napisane po jakiej ilości jakiego alkoholu nie można prowadzić samochodu.