65275

RÓŻNICE POMIĘDZY STYLAMI PRZYWÓDZTWA

Czym różnią się trzy style przywództwa? Przywódca autokratyczny sprawuje władzę samodzielnie i monopolistycznie. Stoi ponad grupą. Przywódca demokratyczny koordynuje, doradza, sugeruje decyzje członkom grupy. Jest „pierwszym wśród równych". Przywódca permisyjny jest realizatorem ustaleń podjętych swobodnie przez grupę i minimalnie w^rtrąca się do procesu decyzyjnego, służąc jedynie grupie sw^roimi kompetencjami i umiejętnościami wykonaw^rczymi. Jest „niewidzialnym doradcą" na usługach grupy. Dokładniej można te różnice opisać za pomocą czterech pytań. Po pierwsze: jak wyznaczane są cele i zadania grupy? Przywódca autokratyczny narzuca je grupie, przywódca demokratyczny kieruje ustalaniem ich przez grupę, a przywódca permisyjny pozostawia decyzje swobodnej dyskusji grupow^rej. Pytanie drugie: jak wyznaczana jest realizacja zadań grupowych? Przywódca autokratyczny w^rskazuje strategię i metody działania, wyznaczając konkretnie każdy kolejny krok, jaki należy podjąć. Przywódca demokratyczny przedstawia grupie alternatywne scenariusze, wskazując na ich szansę, koszty i rozmiary ryzyka. Przywódca permisyjny służy radą, kiedy grupa potrzebuje informacji niezbędnych do konstruowania planu działania. Pytanie trzecie: jak przydzielane są zadania członkom grupy? Przywódca autokratyczny rozdziela konkretne zadania między w^rybranych przez siebie członków grupy. Przywódca demokratyczny pozostawia rozdział zadań samym członkom grupy, udzielając co najw^ryżej pewnych sugestii. Przywódca permisyjny nie uczestniczy w rozdziale zadań między członków grupy. Pytanie czwarte: w jaki sposób przywódca odnosi się do członków grupy? Przywódca autokratyczny wypowiada w^ryraźne i jawne personalne opinie o członkach grupy, rozdziela kary, nagany, ale i pochwały dla konkretnych członków grupy w obecności innych. Przywódca demokratyczny skupia się na obiektywnej ocenie skuteczności działań, wskazując na ich możliwe usprawnienia. Przywódca permisyjny rzadko wdaje się w personalne oceny, a formułuje co najwyżej ogólne komentarze na temat działania grupy.

Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, który styl przywództwa jest lepszy. Po pierwsze dlatego, że o sukcesie przyw^rództwa decydują dwie różne sprawy: efektywność zadaniowa grupy, pozwalająca członkom zrealizować swoje instrumentalne cele, a po drugie autoteliczne satysfakcje z uczestnictwa, płynące z dużej spoistości grupy, jej zintegrowania, wysokiego morale. Efektywmośd sprzyja zazwyczaj bardziej przywództwo autokratyczne. Satysfakcje z członkostwa są natomiast znacznie większe przy przywództwie demokratycznym czy permisyjnym. Ale i te stwierdzenia są przybliżone, bo wszystko zależy jeszcze od rodzaju grupy, typu zadań, jakie przed nią stoją, kontekstu społecznego, w którym funkcjonuje. Trudno sobie wyobrazić demokratyczne głosowanie na froncie wojennym. I trudno sobie wyobrazić autokratyczne dyktowanie rozwiązań komitetowi ekspertów'. A poza tym każdy rodzaj przywództwa ma i zalety, i w^rady. Ceną za sprawność przywództwa autokratycznego jest zamknięcie a lirnine puli inicjatyw, pomysłów, innowacji, jakie wnieść by mogli członkowie grupy kierow^rani demokratycznie lub permisyjnie. I odwrotnie, ceną za mobilizację wszystkich członków grupy i branie pod uwagę ich pomysłów i poglądów jest nieoperatywność przywództwa, trudność osiągnięcia decyzji, marnotrawstwo czasu i energii na niekończące się dyskusje.