67146

Kalkulacja podziałowa - element metody kalkulacji kosztów Polega na podzieleniu wszystkich kosztów bezpośrednich i pośrednich przez liczbę ustalonych jednostek kalkulacyjnych. W efekcie uzyskujemy przeciętny kos/t jednostkowy.

Kalkulacja prosta

Kalkulacja podziałowa prosta stosowana jest w tych przedsiębiorstwach, które wytwarzają, z reguły w jednym procesie produkcyjnym, produkty jednorodne na skalę masową np. w cementowniach, elektrowniach, cegielniach, gazowniach. Kalkulacja ta polega na podziale kosztów poniesionych w^f danym okresie przez wielkość produkcji według następującego wzoru:

Kalkulacja współczynnikowa

Jest odmianą kalkulacji podziałowej, stosowaną w tych przedsiębiorstwach, które w wyniku takiego samego produktu wytwarzają, najczęściej z takich samych surowców, produkty spełniające tę samą funkcję, różniące się jedynie rozmiarami (gabarytami, masą). Stosowana może być w przemyśle ceramicznym, szklarskim, budowlanym.

Ewidencja księgowa w tego typu produkcji prowadzona jest dla całej produkcji, bez uwzględniania poszczególnych odmian produktów Nie ma więc rzeczywistego obiektu kalkulacyjnego. Natomiast procedura kalkulacyjna ustalająca koszty poszczególnych produktów rozpoczyna się od ustalenia tzw. produkcji przeliczeniowej, czyli doprowadzana do wspólnego mianownika wszystkich produktów'. Czyni się to przez przannożenie poszczególnych produktów przez ustalone dla nich współczynniki przeliczeniowe. Współczynnikami takimi mogą być np. wyga. pojanność. rozmiary, czasochłonność itp. Współczynniki te mogą być ustalone dla wszystkich kosztów produkcji jednakowe bądź dla każdej pozycji kosztów inne Po czym następuje ustalane kosztu jednostkowego jednostki przeliczeniowej produktu. Ostatecznym etapem jest ustalane kosztu jednostkowego izeczywistego produktu przez pomnożaiie kosztu jednostki przeliczariowej przez liczbę jednostek przeliczeniowych produktu.

Kalkulacja odjemna

Stosowana jest w przypadku tych przanysłów. w których w wyniku procesu produkcyjnego otrzymujemy produkt główny oraz produkty uboczne. Stosowana ona jest w przemyśle chemicznym, przetwórczym, wydobywczym. Kalkulacja ta znana jest w lit aa turze pod nazwą kalkulacji resztowęj, łącznej, sprężonej.

skojarzonej.

Produkcja sprężona polega na tym. że proces teclmologiczny wymusza powstawanie oprócz produktu głównego także produkty uboczne oraz odpady produkcyjne. Produkty główne stanowią podstawowy cel działalności przedsiębiorstwa, produkty uboczne maja zwykle pewną wartość użytkową i znajdują zwykle nabywców. Odpady najczęściej nic mają żadnej wartości użytkowej.

Procedura kalkulacyjna przy produkcji sprzężonej polega na odjęciu od kosztów produkcji wartości produktów ubocznych i odpadów produkcyjnych i podzieleniu otrzymanej różnicy przez liczbę produktów głównych. W ramach tej procedur)’ niezbędne jest dokonanie wyceny odpadów i produktów ubocznych. Procedura ta przebiega wedhig następujących etapów: 1. Odpady produkcyjne najczęściej nie są wycauanie. przeciwnie-wymagają one często poniesiaria dodatkowych kosztów na ich utylizację. W takim przypadku koszty te zwiększają koszty procesu produkcyjnego. 2. Produkty uboczne wyceniane są według tzw. wartości likwidacyjnej netto ( wpływów netto uzyskanych z ich sprzedaży). Wpływy te ustalane są jako różnica między przychodami z ich sprzedaży oraz wszelkimi kosztami związanymi z tą sprzedażą.

Kalkulacja fazowa (procesowa)

W przypadku, gdy proces produkcyjny pizy produkcji masowej przebiega w kilku następujących po sobie fazach (procesach) produkcyjnych, to do ustalana kosztów jednostkowych stosujemy odmianę kalkulacji podziałowej nazywanej kalkulacja podziałową procesowa lub fazową. Mamy wówczas do czynienia z tzw wielostopniowym rachunkiem kalkulacyjnym. Produkcja procesowy charakteryzuje się tym. że w ramach każdego procesu otrzymujemy półprodukt który najczęściej jest przekazywany do następnej fazy procesu produkcyjnego lub do magazynu wydziałowego. Produkt gotowy otrzymywany jest w ostatniej fazie procesu produkcyjnego.