70157

zobowiązań, przy wyzwalaniu niewolnika, przy zbywaniu rzeczy res mancipi) musiała uzyskać zgodę opiekuna. Likwidację opieki nad kobietami rozpoczął cesarz August znosząc w pierwszej kolejności opiekę nad kobietami wielodzietnymi. Z biegiem czasu ta opieka nad kobietami była ograniczana.

Od opieki należy odróżniać kuratelę.

KURATELA (kura) - różnica sprowadza się do tego, że kurator byl ustanawiany tylko i wyłącznie do zarządu majątkiem. Nie ważna była osoba nad która sprawował kuratelę, ale sam zarząd majątkiem, bo opiekun miał jeszcze dbać o wychowanie, utrzymanie podopiecznego itp miał otoczyć pupila troską, a w kurateli chodziło o sam zaiząd majątkiem osoby, nad którą kuratela była sprawowana. Kurateli były poddawane osoby, które potrzebowały z różnych przyczyn opieki/pieczy nad własnym majątkiem.

Podstawowymi rodzajami kurateli jest kuratela sprawowana nad marnotrawcami jak i osobami chorymi umysłowo. Istniały też inne.

-    Kuratela nad osobami chorymi umysłowo nazywała się cura furiosi i wg ustawy XII tablic przysługiwała najbliższemu agnatowi, a w razie przypadku braku agnata członkami rodu. Osoby powołane do kurateli były równocześnie spadkobiercami ustawowymi tej osoby chorej umysłowo.

Z biegiem czasu ta kuratela ustawowa wyszła z użycia i pojawiła się kuratela z nominacji urzędnika.

-    Cura prodigi - Kuratela nad marnotrawcami - osobami które były ograniczone w zdolności do czynności prawnych. Ta kuratela miała taką samą podstawę co cura furiosi. Ten sam krąg osób powołanych do sprawowania kurateli nad marnotrawcami. Spełniała dokładnie te same cele co cura furiosi.

-    Kuratela była sprawoana również nad osobnami dojrzałymi od 14 roku życia ale poniżej 25 roku życia. Taka kuratela była ustanawiana na wniosek najbliższych krewnych tej osoby, albo na wniosek tej osoby (między 14 a 25), można było ustanowić kuretalę do zarządku majątkiem nasciturusa - dziecka nienarodzonego, oraz dla majątku niewypłacalnego dłużnika.

(na egzaminie może paść pytanie, dla jakich osób mogłabyć ustanawiana kuratela).

Prawo spadkow e

Osoby wolne - alieni lurls, które znajdują się bezpośrednio pod władzą zwierzchnika, z chwilą jego śmierci, z mocy samego prawa (ipso iure) nabywają status osób sui iuris. Natomiast wszystkie inne osoby znajdujące się pod władzą zwierzchnika pośrednio, z chwią jego śmierci wchodzą pod władzę swoich ojców czy mężów. Spadkodawca zmarły nazywany jest defunctus. po zmarłym następuje dziedzic (heres, sukcesor). Dziedzic nabywa po zmarłym rzeczy nie pojedynczo ale w całości (per universitatem) czyli nabywa cały spadek, a nie poszczególne elementy wchodzące w skład spadku. Dziedziczenie było zasadą, że nabywamy po zmarłym wszystkie prawa, ale długi i obciążenia, ale były pewne uprawnienia majątkowe zmarłego, które nie przechodziły na dziedziców, a były to uprawnienia o charakterze ściśle osobistym np. służebności osobiste zmarłego (bo one mają charakter dożywotni - kończą się wraz ze śmiercią osoby upranionej), uczestnictwo w spółce - nie przechodzą na dziedziców zmarłego. Trzonem masy spadkowej były rzeczy materialne, ale majątek stanowią zarówno rzeczy materialne, jak i niematerialne tak więc na dziedziców przechodziły także rzeczy nie materialne czyli np. wierzytelności, również niektóre wierzytelności z deliktów czy quasi deliktów, jest to również odpowiedzialność, która jest bardzo ściśle związana z osobą dłużnika, czyli za wszelkie zobowiązania o ściśle osobistym charakterze, spadkobiercy nie ponoszą odpowiedzialności.