• konstytucja kwietniowa podporządkowała NIK Prezydentowi, ale nie zmieniła jej zasadniczych zadań,
• po wojnie światowej restytucja NIK została zapowiedziana w Małej Konstytucji z 1947 r., deklarującej powiązanie NIK-u z Sejmem, który miał m in. wybierać Prezesa Izby; odpowiednią ustawę uchwalono w 1949,
• w1952 Konstytucja zniosła NIK, ajej miejsce zajęto Ministerstwo Kontroli Państwowej,
• w końcu 1957 przywrócono NIK jako organ bezpośrednio powiązany z Sejmem,
• 1976 r. - ponownie podporządkowano NIK rządowi, a jej Prezesa uczyniono członkiem Rady Ministrów,
• 1980 r. - powrócono do modelu z 1957 roku,
• ustawa z dnia 23 grudnia o Najwyższej Izbie Kontroli miała charakter porządkujący dotychczasowe doświadczenia i dostosowujący zadania Izby do zmienionych warunkówfunkcjonowania machiny państwowej.
Obecnie pozycja ustrojowa NIK wynika z określenia jej jako naczelnego organu kontroli państwowej fart. 202 K). Tym samym Izba skupia w swej kompetencji całokształt kontroli państwowej rozumianej jako badanie działalności organów administracji i współdziałających z nimi jednostek, dokonywane przez fachowy organ zewnętrzny, niezależny od rządu, a powiązany bezpośrednio z parlamentem i służący mu swoim zasobem informacji i wiedzą fachową.
Specyfika pozycji ustrojowej NIK polega, z jednej strony, na oddzieleniu Izby od struktur rządowych, a z drugiej strony na podległości Sejmowi - wyraża się ona zarówno w uprawnieniach Sejmu (jego Marszałka) do kształtowania personalnego składu Izby, w uprawnieniu Marszałka do nadawania Izbie statutu, jak i w poddaniu merytorycznej działalności Izby potrzebom efektywnego sprawowania kontroli sejmowej.
4. Podmiotowy zakres działania NIK.
Najwyższa Izba Kontroli:
a) kontroluje działalność organów administracji rządowej, NBP, państwowych osób prawnych i innych państwowych jednostek organizacyjnych,
b) może kontrolować działalność organów samorządu terytorialnego, samorządowych osób prawnych i innych samorządowych jednostek organizacyjnych,
c) może kontrolować działalność innych jednostek organizacyjnych i podmiotów gospodarczych, ale tylko w zakresie, w jakim wykorzystują one majątek lub środki państwowe lub komunalne oraz wywiązują się z zobowiązań finansowych na rzecz państwa.
5. Przedmiotowy zakres działania NIK.
Odnośnie pkt. a (poprzednie pytanie) - kontroluje z punktu widzenia legalności, gospodarności, celowości i rzetelności.
Odnośnie pkt. b - kontroluje z punktu widzenia legalności, gospodarności i rzetelności.
Odnośnie pkt. c - kontroluje z punktu widzenia legalności i gospodarności.