Rodzaje włókien mięśniowych
a) typ I-czerwone
przewaga metabolizmu tlenowego, skurcze pojedyncze długotrwałe, skurcze tężcowe utrzymują się dhigo bez objawów zmęczenia (intensywne wytwarzanie energii przez tlenowe procesy metaboliczne chronią je przed szybkim zmęczeniem)
• powobie skurcze utrzymujące postawę ciała (m. grzbietu, prostowniki kończyn dolnych)
b) typ II B-białe
• przewaga metabolizmu beztlenowego nad tlenowym
- krótki okres skurczu
wyspecjalizowane do delikatnych i precyzyjnych ruchów, np. mięśnie gałki ocznej i palców
Źródła energii i metabolizmu w komórkach mięśniowych:
- ATP
• Fosfory lokreatyna
• Glukoza
• Glikogen
Wolne kwasy tłuszczowe (Free Fat Acids)
W spoczynku 60% zapotrzebowania energetycznego mięśni pokrywane przez wolne kwasy tłuszczowe . a 40% przez glukozę.
Bezpośrednim źródłem energii niezbędnej do skurczu i rozluźnienia mięśnia jest ATP. który spełnia potrójną rolę
1) energia uwalniana przy rozpadzie ATP zużywana jest bezpośrednio do uruchamiania mostków poprzecznych miozyny
2) związanie nierozłożonego ATP z miozyną jest koniecznym warunkiem rozbicia kompleksu akto-miozynowego i utrzymania cyklicznego działania mostków poprzecznych
3) energia uwalniana z rozkładu ATP jest oprócz tego zużywana przez siateczkę sarkopiazmatyczną do wychwytywania wolnych jonów Ca+ł i doprowadza przez to do skurczu
Wysiłek fizyczny
Wysiłek:
dynamiczny - mięśnie zmniejszają długość
• statyczny - mięśnie zmniejszają napięcie
- ogólny - pracuje > 30% mięśni
• miejscowy - pracuje < 30% mięśni
- krótkotrwały - do 15 min
• długotrwały - > 30 min
- tlenowy
- beztlenowy
Miara wysiłku - wydatek energii lub ilość pobranego tlenu.
Praca mięśni: 40% energii - ATP. 60% - ciepło
Praca użyteczna:
Bieg-60-70%
Jazda na rowerze - 20-28%
Praca małych giup mięśni - 10-15%
Procesy beztlenowe umożliwiające pracę mięyii zanim transport tlenu wzrośnie do poziomu pokrywającego zapotrzebowanie (aktywacja procesów tlenowych - lOs po rozpoczęciu wysiłku. max tempo utleniania po 2 mui oraz pokonywanie obciążenia, przy którym zapotrzebowanie na tlen przekracza możliwość jego dostarczenia.
Procesy beztlenowe dominują przy ciężkich wysiłkach
Udział procesów beztlenowych w pracy mięśni:
0-30 s >75%
30-60 s >50%
60-90 s 40%
90-120 s <40%
Przy wysiłku o małym natężeniu lub długotrwałych - procesy w 100% tlenowe.
Im większy wysiłek, tym większy udział glukozy Im dłuższy, tym większy udział FFA.