77413

Administracja publiczna - ćwiczenia gr. 1, dr Artur Krakała W Polsce demokracja bezpośrednia przejawia się głównie w instytucji referendum i konsultacjach społecznych. W małych gminach występują także zebrania.

Referendum może być przeprowadzane w trzech sprawach:

* rozstrzygnięcie ważnej dla społeczności sprawy, która mieści się w kompetencjach danej jednostki (organu wykonawczego lub stanowiącego)

⁴¹ samoopodatkowania mieszkańców

* odwołanie przed upływem kadencji organu pochodzącego z wyborów bezpośrednich.

Cechą referendum jest jego wiążący charakter, jest ważne, gdy zostaną spełnione określone warunki.

Inicjatywę referendalną mają:

1) organ stanowiący

2) mieszkańcy - inicjatywa społeczna

a) grupa mieszkańców - art. 11 musi być co najmniej 5 osób jeśli chodzi o referendum gminne i 15 przy referendum powiatowym i wojewódzkim. Art. 12 ta grupa musi zawiadomić wójta/ burmistrza/prezydenta miasta (w przypadku samoopodatkowania lub innej ważnej sprawie) lub komisarza wyborczego (odwołanie organu) o zamiarze przeprowadzenia referendum. Zawiadomienie musi zawierać przedmiot referendum, pytanie, jakie chcemy zadać wraz z gotowymi wariantami odpowiedzi. Dobrze byłoby, żeby ta grupa mieszkańców zwróciła się do wójta/burmistrza/prezydenta miasta o udostępnienie danych osób uprawnionych do głosowania - na podstawie spisu wyborców.

Od dnia powiadomienia odpowiedniego organu o zamiarze przeprowadzenia referendum w ciągu 60 dni trzeba zebrać wymaganą liczbę podpisów mieszkańców popierających inicjatywę referendalną. Art. 13 - w gminie co najmniej 10% uprawnionych do głosowania, trzeba także powiadomić o swojej inicjatywie mieszkańców - w prasie lokalnej (koniecznie codziennej) lub w inny zwyczajowo przyjęty sposób (w Lodzi jest to gablota przed Urzędem Miasta). Podpisy zbierane są na listach, i w sposób dobrowolny. Zebranie wystarczającej liczby podpisów warunkuje wyznaczenie terminu przeprowadzenia referendum. Art. 16: specjalna komisja lub komisarz wyborczy weryfikuje listę podpisów. Kampania referendalną ma służyć wyjaśnieniu potrzeby przeprowadzenia referendum (art. 28). Kampania trwa do ciszy wyborczej. Termin referendum wyznacza organ stanowiący lub komisarz wyborczy (gdy chodzi o odwołanie organu), nie później niż 50 dni od dnia złożenia kompletnego wniosku. Referendum odbywa się w dzień wolny od pracy.

b) partia polityczna - gdy statutowa struktura terenowa danej partii działa w danej gminie. Jeżeli partia działa w województwie, to nie może być inicjatorem referendum w gminie.

c) organizacja społeczna - jeśli działa w województwie, może organizować referendum w gminie W czasie kampanii można organizować pikniki, ale nie loterie fantowe, w których wartość wygranej jest wyższa niż wartość drobnych przedmiotów zwyczajowo używanych w celach reklamowych i promocyjnych. Na takim pikniku można sprzedawać alkohol (piwo) w cenach dowolnych, ale w Kodeksie wyborczym przewidziane jest że cena nie może być niższa od ceny wytworzenia danego produktu. Art. 29, 333, 34, 35 - plakaty nie mogą wprowadzać w błąd.

Finansowanie referendum

Koszty przeprowadzenia referendum pokrywa budżet jednostki samorządu terytorialnego. Kampania jest finansowana przez inicjatora referendum (art.43)

Art. 55: Referendum jest ważne, gdy wzięło w nim udział co najmniej 30% uprawnionych (ważna sprawa i samoopodatkowania), lub 3/5 liczby osób biorącej udział w wyborach (odwołanie organu). Referendum jest rozstrzygające, gdy „za" było ponad 50% (odwołanie organu lub inna ważna sprawa) lub 2/3 (samoopodatkowanie).

Urząd - jest aparatem pomocniczym organu administracji publicznej

Konsultacje społeczne - druga forma bezpośredniej władzy. Nie mają charakteru rozstrzygającego, a jedynie charakter opiniodawczo-doradczy. Co do zasady są odformalizowane. Wyjątek jest w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Jest tam opis tzw. dyskusji publicznej, która jest prowadzona przy okazji uchwalania studium i miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Przebieg konsultacji jest określony, choć i tak jest tam dużo swobody - muszą być prowadzone minimum 30 dni, są określone tylko terminy minimalne. Konsultacje społeczne można podzielić na:

1) fakultatywne - ich przeprowadzenie jest uzależnione tylko i wyłącznie od woli gminy

2) obligatoryjne - jednostki samorządu terytorialnego muszą je przeprowadzić, np. art. 4a ust.l ustawy gminnej. Decyzja podjęta przez gminę bez konsultacji jest nieważna.

Sprawowanie władzy w sposób pośredni przez mieszkańców

Wybory radnych i wybory wójta, burmistrza, prezydenta miasta

Zarządy województw i powiatu nie są wybierane przez mieszkańców, ale przez Radę.