SOCJALIZACJA - proces kształtowania się mentalności i postaw ludzi przez grupy społeczne.
Na gruncie socjologii klasycznej proces socjalizacji umożliwia nam wyuczenie się, nauczenie się, rozpoznanie wszystkiego tego co wytworzyła dana grupa społeczna po to byśmy mogli efektywnie egzystować, działać. Zarówno dla jednostki, jak i dla społeczeństwa socjalizacja jest procesem jak najbardziej korzystnym.
Na gruncie socjologii krytycznej. Pierre Bourdieu socjalizacje definiuje jako proces kreowania habitusu pierwotnego zgodnego z modelem przyjętym w danej grupie społecznej.
Psychologowie zajmują się problematyką socjalizacji i dysponują różnorodnymi podejściami:
• Psychologia behawioralna - człowiek jest istotą zewnątrz sterowną, bo rozwija się w efekcie oddziaływania bodźców zewnętrznych. Bodziec wykonuje stan napięcia psychonerwowego, uruchamia naszą aktywność dlatego, że zakłóca stan równowagi w którym znajduje się organizm. Organizm dąży do przywrócenia stanu równowagi dlatego tez podejmuje działanie. Taka wizja człowieka powoduje że socjalizacje traktujemy jako ten proces, który polega w istocie na oddziaływaniu na jednostkę za pośrednictwem różnorakich bodźców (wzmocnienie negatywne-kara, wzmocnienie pozytywne-nagroda). Jednostka rozwija się pod wpływem stymulowania zewnętrznego, a socjalizacja polega na owym stymulowaniu, (nauczymy dziecko czytać za pomocą kary, albo nagrody)
• Psychologia humanistyczna - człowiek jest postacią wewnątrz sterowną, czyli ma w sobie impuls rozwojowy, nie jest zatem konieczne aby był stymulowany z zewnątrz. Naszym celem oddziaływania socjalizacji nie jest jednostka a jej otoczenie, czyli wszystkie okoliczności jej rozwoju, (nauczymy dziecko czytać za pomocą oddziaływania na jego otoczenie - wszystkie dzieci czytają, to to dziecko też sięgnie po książkę).
• Psychoanaliza - Freud - człowiek jest istotą wielowarstwową, jest istotą złożoną z trzech elementów : id, ego superego. Zgodnie z ta koncepcją id jest tą warstwą, która jest nieświadoma, ale jest produktem życia społecznego. Powstaje w efekcie oddziaływania (najczęściej opresyjnego) społeczeństwa. Jest spychana do podświadomości, ale jednak reguluje nasze zachowanie. = socjalizacja jako proces, który oddziałuje na całe życie jednostki, a wiec jest znaczący z perspektywy tego kim się staje.
• Psychologia poznawcza - człowiek jest istotą, która rozwija się dzięki przyswajaniu tak zwanych matryc informacyjnych (struktury logiczne, językowych), które zwiększają plastyczność i dyspozycyjność naszego mózgu. Doświadczenia w czasie wczesnej socjalizacji są więc znaczące z perspektywy naszych możliwości intelektualnych w przyszłości. Socjalizacja jest traktowana jako proces umożliwiający przyswajanie matryc informacyjnych dzięki tworzeniu okazji, szans do rozwoju.