80910

obejmuje pewną aktywność psychiczną. Do pojęcia czynu włączono także całą sferę psycliiczną, nie tylko zewnętrzne ruch to są czyny ale takie zewnętrzne ruch, którym towarzyszy jakiś proces psychiczny. Nie można tych sfer rozdzielić.

Opisywana jest ta str ona podmiotowa w sposób szczególny - nie chodzi tylko o to, że ktoś miałby chęć podjęcia jakiegoś działania ale też o te wszystkie przebiegi psychiczne, które towarzyszą wykonywaniu zachowania. Nie tylko to żeśmy się zdecydowali ale czynem jest wszystko to w sferze psychicznej co się dzieje w trakcie realizacji zachowania. To zachowanie ma pozostawać pod kontrolą.

Czyli finaliści by powiedzieli: gdyby było tak, że ktoś się zdecydował na pewne zachowanie i w trakcie realizacji tego zachowania str acił możliwość kontroli swoich ruchów to, to co jest poza kontrolą świadomości nie jest czynem. Dla koncepcji natur alistyczno - kauzalnej byłoby to czynem.

Konsekwencje negatyw ne tej koncepcji.

Tam gdzie prawo karne karze za zaniechanie to prawo kamę nie karze za czyn. bo zaniechanie nie jest żadnym. Jeżeli jest odpowiedzialność karna za zanieclrarue np. za to, że ratownik siedzi na plaży i nic nie robi a tam się ktoś topi to, to że skazujemy tego ratownika to go skazujemy na innej zasadzie, ale nie skazujemy go za popełniony czyn, bo on nijakiego czynu nie popełnił, bo nie ruszył się z miejsca.

Po drugie finalistyczna koncepcja ma pewien kłopot z nieumyślnymi przestępstwami, bo karzemy przecież za czyny nieumyślne, bo np. ktoś nie ma żadnej świadomości, że właśnie to co robi jest popełnianiem wypadku komunikacyjnego, bo nie zauważył znaku drogowego, który mu kazał zahamować w pewnej niebezpiecznej sytuacji. Finalizm radził sobie z tą nieumyślnością w ten sposób, iż mówił, że wtedy sprawca ma świadomość naruszania pewnej reguły ostrożności, że wie, że to co robi jest zachowaniem nieostrożnym. Więc ogólnie rzecz biorąc on kontroluje sytuację, bo zdaje sobie z tego sprawę, że pewien cel chce osiągnąć tyle, że w sposób bardzo nieostrożny, grożący innymi skutkami. Oczywiście całości problemu takie stwierdzenie nie rozwiązuje, bo czasami są tacy sprawcy, którzy w ogóle nie zdają sobie sprawy, że ich działanie prowadzić będzie do jakiegoś negatywnie ocenianego skutku. I tutaj finalizm nic daje odpowiedzi co z takimi zachowaniami robić.

Konsekwencją finalizmu jest potrzeba rozbicia prawa kaniego na kilka części: prawo kamę, które będzie się zajmowało czynami, prawo karne, które będzie się zajmowało zaniechaniami i prawo karne, które by się zajmowało czynami nieumyślnymi. Dlatego krytykowano finalizm, bo prowadzi do konsekwencji, których się zaakceptować nie da, bo praktyka związana z ustawodawstwem i orzecznictwem karnym temu przeczy.

Niewątpliwym osiągnięciem myśli finahstycznej jest połączenie tych dwóch sfer: psychiki człowieka i jego zachowania zewnętrznego, tego rozdzielić się nie da, bo jak rozdzielimy to nam wyjdzie coś co jest rzeczą nie nadającą się do oceny prawnej.

Z krytyki koncepcji ontologicznej wychodzą koncepcje wartościujące, normatywne.

Koncepcje wartościujące kompletnie zmieniają sposób podchodzenia do pojęcia czynu. Mówią: nie da się sformułować klasycznej koncepcji czynu, nie da się odkr yć czym jest czyn, można co najwyżej stworzyć definicję projektującą. Można powiedzieć co chcemy nazywać czynem, jakie kryteria musi spełniać pewien przedmiot żeby byl uznawany za czyn. Pojawia się pytanie skąd biorą się te kryteria. Na tym polega normatywizm, mianowicie myślimy wówczas najczęściej o funkcji prawa kaniego - to nazwiemy czynem co chcemy karać, co jest zdatnym przedmiotem do karania, czego ukaranie gwarantuje nam osiągnięcie celów prawa karnego. Jest to koncepcja bardzo funkcjonalna, pragmatyczna, normatywna.

W koncepcji wartościującej, normatywnej czyn przestaje być obiektem realnym, pojęcie czynu to tylko klasyfikacja ludzkiego zachowania - na różna sposoby ludzie się zachowują, a tylko niektóre z tych zachowań ze względu na pewne kryteria klasyfikacyjne nazwiemy