81578

Równowaga powstająca w warunkach konkurencji jest efek.w sensie P. ponieważ niezależne działania: producentów (ustalających koszty krańcowe na poziomie odpowiadającym cenie) i konsumentów (ustalających na tym samym poziomie użyteczności krańcowe) zapewniają, że krańcowy koszt produkcji dobra= jego krańcowa użyteczność.

Gdy społeczny koszt krańcowy nie jest równy społecznej korzyści krańcowej mamy do czynienia z ZAKŁÓCENIEM

Opodatkowanie jako zakłócenie:

■    Rząd chce ustanowić podatek, aby subsydiować uboższe warstwy ludności-jednak dążąc do równości powoduje zakłócenia w efektywności alokacji,

■    Podatek powoduje rozbieżność między ceną płaconą przez nabywcę, a ceną otrzymywaną przez sprzedawcę,

■    System cen działający za pośrednictwem wolnego rynku nie będzie już wyrównywał krańcowych użyteczności opodatkowanych towarów z ich kosztem krańcowym,

• Równowaga w gospodarce nie jest efektywna pod względem alokacji zasobów,

■    =społeczeństwo marnotrawi część zasobów, produkując niewłaściwe ilości rozmaitych dóbr.

ZAWODNOŚĆ RYNKU= wszelkie sytuacje, gdy równowaga kształtująca się na wolnych rynkach nie prowadzi do efektywnej alokacji zasobów= niesprawność rynku.

Źródła zakłóceń prowadzących do zawodności rynku:

1.    niedoskonałość konkurencji- tylko mechanizm konkurencji doskonałej prowadzi do efektywnej alokacji zasobów,

2.    preferencje społeczne- np. dążenie do równej dystrybucji (poprzez opodatkowanie)

powoduje zakłócenia w alokacji (odrywa cenę płaconą przez konsumenta od ceny

otrzymywanej przez producenta),

3.    efekty zewnętrzne- np. skażenie środowiska, hałas, tłok,

4.    brak Innych rynków: dobra, które powstaną w przyszłości, ryzyko, informacja,

ad 3. EFEKTY ZEWNĘTRZNE- powstają wtedy, gdy decyzja jednostki o produkcji lub konsumpcji wywiera bezpośredni wpływ na produkcję lub konsumpcję innych osób inaczej niż za pośrednictwem cen rynkowych. W sytuacji, gdy istnieją efekty zewnętrzne, równowaga wolnorynkowa doprowadzi do nieefektywnej alokacji zasobów, gdyż nie istnieje rynek ani rynkowa cena tych właśnie efektów zewnętrznych.

Np. fabryka zanieczyszcza wodę- nie ponosi z tego tytułu żadnych kosztów, ale wpływa to na koszty ponoszone przez innych np. rybaków lub kąpiących się.

Powstają różnice między bilansem kosztów i użyteczności krańcowych, którego dokonuje jednostka, a analogicznym bilansem przeprowadzonym z punktu widzenia społeczeństwa. Różnice te powodują przesunięcie punktu równowagi cenowej na dane dobro (aby wyrównać straty społeczne spowodowane efektem zewnętrznym).

■    Produkcyjne efekty zewnętrzne= gdy decyzje jednego producenta bezpośrednio wpływają na koszty produkcji innych, np. gdy fabryka zanieczyszcza wodę zużywaną przez inną fabrykę.