81853

(typowe błędy ocen popełniane przez ludzi i przedsiębiorstwa), związane z wahaniami zyskowności inwestycji, polityką pieniężną, niedoskonałością działania mechanizmów rynkowych, do najpopularniejszych obecnie teorii realnego cyklu koniunkturalnego, wiążącego go ze zmianami po stronie podażowej (np. nowymi wynalazkami). Wyjaśnień przyczyn może być wiele, ale samo występowanie zjawiska cyklu nie ulega wątpliwości.

3. TEORIE CYKLU KONIUNKTURALNEGO

a)    Teorie egzogeniczne

Teorie egzogeniczne szukają przyczyn sprawczych cykli koniunkturalnych w zewnętrznych czynnikach w stosunku do danego systemu gospodarczego. Jako pierwsza powstała w XVIII, XIX wieku rolnicza teoria cyklu koniunkturalnego - fluktuacje gospodarcze wiązała wyłącznie z rolnictwem i jego wrażliwością na zmiany pogody. Najbliższa współczesności z tych teorii jest teoria politycznego cyklu koniunkturalnego. Rozumowanie jest tu proste. Przypuśćmy, że wyborcy mają krótką pamięć i pozostają pod silnym wpływem stanu koniunktury w okresie bezpośrednio poprzedzającym wybory. Załóżmy także, że rząd potrafi w krótkim okresie regulować ogólny poziom popytu za pomocą narzędzi polityki pieniężnej i fiskalnej. Aby zwiększyć szansę utrzymania się przy władzy w następnych wyborach, rząd ten na początku stosuje restrykcyjną politykę pieniężną i fiskalną, doprowadzając tym gospodarkę do kryzysu, a następnie, bezpośrednio przed nowymi wyborami, wprowadza środki polityki fiskalnej i pieniężnej pobudzające ożywienie gospodarcze. Ponieważ w trakcie kryzysu narosły w gospodarce rezerwy produkcyjne, możliwy staje się wzrost produkcji w tempie znacznie szybszym od długookresowego trendu. Wyborcy sądzą, że rząd opanował samoistny kryzys i w związku z tym udzielają mu poparcia na kolejną kadencję.

Teoria ta daje pewne wyjaśnienie przyczyn wahań aktywności gospodarczej, a także odpowiada na pytanie, dlaczego cykl koniunkturalny trwa około pięciu lat - w Wielkiej Brytanii i w krajach o podobnych systemach politycznych jest to właśnie okres między jednymi i drugimi wyborami. Koncepcja ta zawiera pewne ziarno prawdy. Ale z drugiej strony , zakłada ona, że wyborcy są na tyle naiwni, iż nie są w stanie odczytać intencji rządu.

b)    Teorie endogeniczne

Teorie te poszukują mechanizmu cyklu koniunkturalnego wewnątrz samego systemu gospodarczego, który wywołuje samoregulujące się cykle koniunkturalne. Teorie te koncentrują się na wewnętrznej dynamice systemu gospodarczego i wyrażają opinię o niestabilności gospodarki niezależnie od działania sił zewnętrznych. Można je podzielić na teorie monetarno-kredytowe, inaczej pieniężne, teorie popytowe oraz teorie inwestycyjne. Teorie pieniężne upatrują czynniki wahań koniunkturalnych najczęściej w działaniach banków i błędach ich polityki pieniężnej. Błędy te przejawiają się w naruszeniu ceny równowagi kapitału pożyczkowego, czyli stopy procentowej.

Niemal we wszystkich popytowych teoriach wahań koniunkturalnych podstawowe znaczenie, jako czynnikowi sprawczemu, przypisuje się wydatkom konsumpcyjnym.

Teorie inwestycyjne należą do najmłodszych teorii wahań koniunkturalnych i występują w wielu odmianach. Wspólną ich cechą jest podkreślanie podstawowej roli inwestycji we wzroście gospodarczym oraz wzroście popytu. Teorie te analizują wahania popytu inwestycyjnego wskazując na ich sprawczą rolę cyklu gospodarczego

c)    Model mnożnika - akceleratora jako współczesna teoria cyklu koniunkturalnego. Model mnożnika akceleratora opisuje skutki i przyczyny zmian wydatków inwestycyjnych. Skutki są oczywiste. W najprostszej wersji modelu keynesowskiego wzrost inwestycji prowadzi w krótkim okresie do jeszcze większego wzrostu dochodu i produkcji. Wydatki inwestycyjne zwiększają ogólny poziom popytu nie tylko bezpośrednio, lecz - zwiększając dochody - pobudza pośrednio także popyt konsumpcyjny.

4. PROGNOZOWANIE CYKLU KONIUNKTURALNEGO

• Wskaźniki wyprzedzające

5. POJĘCIE INFLACJI I JEJ ISTOTA