Kontrola sprawowana przez RPO
Rzecznik bada czy wskutek działania lub zaniechania organów, organizacji i instytucji obowiązanych do przestrzegania i realizacji wolności obywatelskich, nie doszło do naruszenia prawa a także zasad współżycia społecznego, rzecznik podejmuje działania przewidziane w ustawie, jeśli otrzyma wiadomość wskazującą na naruszenie wolności i praw człowieka i obywatela przez organ administracji publicznej , może to uczynić z własnej inicjatywy lub na wniosek obywateli lub ich organizacji, rzecznik może sprawę przekazać do odpowiedniego organu lub też do Sejmu o zlecenie przeprowadzenia kontroli przez NIK,, istnieje możliwość skierowania przez Rzecznika wystąpienia do organu, organizacji lub instytucji, w których działalności stwierdził naruszenie wolności lub praw, a także prawo do żądania wszczęcia postępowań i do składania w tych postępowaniach środków prawnych, w szczególności może zwrócić się o wszczęcie postępowania administracyjnego, a także uczestniczyć w postępowaniu administracyjnym i sądowo administracyjnym na prawach przysługujących prokuratorowi