1. Skarga konstytucyjna.
Istot;) skargi konstytucyjnej jest bezpośrednie powiązanie tej procedury z ochron;) praw jednostki.
Skarga konstytucyjna jest to szczególny środek prawny pozwalający jednostce (innym podmiotom praw i wolności konstytucyjnych) na zwrócenie się do sadu konstytucyjnego o zweryfikowanie ostatecznych rozstrzygnięć władz publicznych, o ile rozstrzygnięcia te naruszają konstytucyjnie zagwarantowane prawa bądź wolności skarżonego. Istotne są tu 4 elementy:
1. incydentalny charakter skargi, stanowiącej prawo każdego podmiotu praw bądź wolności konstytucyjnych i związanej z konkretnym przypadkiem ich naruszenia,
2. ograniczenie podstawy skargi tylko do naruszeń praw i wolności o konstytucyjnym charakterze,
3. subsydiarny charakter skargi, pozwalający na jej wniesienie dopiero po bezskutecznym wyczerpaniu innych środków prawnych,
4. przyznanie praw rozpoznawania skarg organom sadownictwa konstytucyjnego, których rozstrzygnięcia wiążą wszystkie organy państwowe.
Istnieją dwa ujęcia skargi konstytucyjnej. Węższa polega na ograniczeniu podstaw skargi do zarzutu, że orzeczenie naruszające prawa bądź wolności skarżącego zostało wydane w oparciu o przepis praw sprzecznych z konstytucją - jest to wiec skarga przeciwko normie. Ujecie szersze pozwala tez na postawienie zarzutu, że samo orzeczenie zostało wydane w sposób naruszający konstytucje, może to być więc skarga zarówno przeciw ko normie, jak i przeciw ko orzeczeniu.
Prawo do skargi przysługuje każdemu podmiotowi praw i wolności konstytucyjnych.
Przedmiotem skargi może być tylko konkretnie określona ustawa lub inny akt normatywny, na tle którego wniesiono skargę i wg której wydano ostateczne rozstrzygnięcie skargi.
Postępowanie toczy się wg tego samego modelu co postępowanie w sprawie kontroli norm. Z małymi wyjątkami:
1. inny jest skład trybunału nadającego bieg sprawie- 1 sędzia
2. w toku rozstrzygania skargi trybunał może wydać po stanowienie o tymczasowym wstrzymaniu lub zawieszeniu wykonania orzeczenia
3. o nadaniu skardze biegu informuje się Rzecznika Spraw Obywatelskich , który może w nim uczestniczyć
4. skarga jest rozpatrywana w składzie 3 lub 5 sędziów a w sprawach zawiłych przez cały skład.
Orzeczenie o niekonstytucyjności aktu skutkuje pozbawieniem tego aktu mocy obowiązującej. Skarżący będzie mógł żądać wznowienia postępowania na zasadach ogólnych.