1. Zakres przedmiotowy i podmiotowy NIK. Kryteria kontrolne.
Zakres kontrolnych kompetencji NIK ma w sensie podmiotowy charakter uniwersalny. Obejmuje całokształt działalności organów kontrolnych, a w szczególności wykonanie budżetu państwa oraz realizację ustaw i innych aktów praw nych w zakresie działalności finansowej, gospodarczej i organizacyjno-administracyjnej. Zakres kontrolnych kompetencji NIK jest natomiast zróżnicowany, jeśli chodzi o podmioty podane kontroli i kryteria wykonywania tej kontroli.
1. obejmuje kontrolę działalności organów administracji rządowej, NB, państwowych osób prawnych i innych państwowych jednostek organizacyjnych z punktu widzenia legalności, gospodarności, celowości i rzetelności. W tym zakresie kontrola dotyczy więc działalności Rady Ministrów, jej Prezesa i członków, jak też wszelkich organów i instytucji wchodzących w system organizacyjny administracji rządowej. Poza tym systemem NIK może też kontrolować też Kancelarię Prezydenta, Kancelarię Sejmu i Senatu, Trybunał Konstytucyjny, Rzecznika Praw Obywatelskich, Krajową Radę Radiofonii i Telewizji, Sąd Najwyższy i Naczelny Sąd Administracyjny - ale tylko w zakresie wykonania budżetu oraz gospodarki finansowej i majątkowej, a na zlecenie Sejmu może kontrolować działalność Kancelarii Prezydenta, Kancelaria Sejmu i Senatu oraz Krajową Radę Radiofonii i Telewizji także w innych aspektach.
2. obejmuje kontrole działalności organów samorządu terytorialnego, komunalnych osób prawnych i innych komunalnych jednostek organizacyjnych z punktu widzenia legalności gospodarności, i rzetelności.
3. obejmuje kontrolę działalności innych jednostek organizacyjnych i podmiotów gospodarczych, ale tylko w zakresie, w jakim wykorzystują one majątek lub środki państwowe bądź komunalne oraz wywiązują się z finansowych zobowiązań wobec państwa i tylko z punktu widzenia legalności i gospodarności.