Ustawa z dnia 13.10.1998 r o systemie ubezpieczał społecznych Dz.U. 2009. nr 205. poz. 1585 ze zmianami. System - pewien układ uporządkowanych elemaitów
System ubezpieczeń społecznych - wszystkie przepisy, które mieszczą się w zakresie ubezpieczał społecznych (pojęcie szaokic). ustawa która tak została zastosowana (pojęcie wąskie). Ustawa ta ma fundamentalne znaczaue. bez niej nie można omawiać iiłnych aktów prawnych, jej znajomość jest podstawowa.
Okr eślenie zasad na jakich opiera się ustawa i system UBS (UBS - ubezpieczał społecznych - dalej używam tego skrótu):
1. zasada powszerluiości - ustawie tej podlegają osoby fizyczne, które na terytorium RP prowadzą jakąkolwiek działalność zarobkową lub otrzymują z jakichś tytułów świadczałia.
Ustawodawca dokonał wyłączeń z zakresu tej ustawy - art. 5. tj.
■ rolnicy, jeśli rozpoczną działalność objętą powszechnym ubezpieczeniem, to mogą pizejść z KRUS do ZUS
■ obywatele państw obcych (spoza UE), których pobyt na obszarze RP nic ma charakteru stałego i któizy są zatrudnieni w obcych przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych, misjach, misjach specjalnych lub instytucjach międzynarodowych, chyba że umowy międzynarodowe stanowią inaczej (wówczas podlegają polskianu UBS).
■ funkcjonariusze służb mundurowych (system zaopatrzenia społecznego)- policja, straż pożarna, graniczna. ABW. CBS. wyjątek stanowi służba celna, która podlega tejże ustawie
■ prokuratorzy, sędziowie.
2. zasada równości - oznacza równość wobec prawa, wszystkie normy prawne obowiązujące na terytorium RP powinny być stosowane w równym stopniu w stosunku do adresatów o podobnych cechach Inaczej zwana jest równością w prawie. Podmioty, które charakteryzują się podobnymi cechami, powinny być w podobny sposób traktowane. Nie powinno się wprowadzać żadnych elementów dyskryminacyjnych Ustawodawca zakazuje wprowadzania różnic ze względu na płeć. stan cywilny, stan rodzinny (należy jednak traktować tai zakaz sza oko tak jak w konstytucji, czyli nie może być żadnych przyczyn dyskryminacji, pod żadnym względem nie wolno wprowadzać różnic). Tak to należy uznawać i stosować. Równy lecz niejednakowy (pracownicy a pracodawcy) Zróżnicowanie może być wprowadzone na podstawie obiektywnych przesłanek, różnice muszą być uzasadnione.
3. zasada gwarancji wypłaty świadczeń przez Skarb Państwa - art. 2 ust. 3 * wypłacalność świadczeń z ubezpieczał społecznych gwarantowana jest przez państwo (dotyczy tylko I-go filaru). Skarb Państwa, po spełnieniu określonych warunków (będzie dalej przy świadczeniach) dofinansuje zagwarantowaną część socjalną świadczenia.