80705

Culpa (wina) -wina umyślna, niedbalstwo

6) Zobowiązanie

Obligatio nazywamy stosunek prawny między 2 stronami, z których jedna zwana wierzycielem (cereditor), ma prawo domagania się pewnego świadczenia od strony drugiej, ta zaś zwana dłużnikiem (debitor), ma obowiązek świadczenie to spełnić.

7) Podział kontraktów:

Kontrakt to umowa, która ze względu na podstawę (causa) jest zaskarżalna. Dzieliły się na:

-- kontrakty realne - dochodziły do skutku w wyniku porozumienia między stronami, któremu musiało towarzyszyć wręczenie rzeczy

—    kontrakt werbalny - zawiązywał się przez porozumienie między stronami wyrażone przy użyciu ściśle określonych słów (verba)

—    kontrakt literalny - porozumienie między stronami, ugruntowane za pomocą pisma (litterae)

—    kontrakt konsensulany - zawierany przez samo porozumienie stron wyrażone w jakiejkolwiek f.

8) POŻYCZKA (muutum)

Pożyczka występowała w 2 formach historycznych, starszej i nowszej: nexum i mutuum. Do istoty pożyczki należy przede wszystkim jej przedmiot: rzeczy, które się waży liczy lub mierzy. Mutuum był to kontrakt, w którym dłużnik otrzymywał od wierzyciela określoną ilość rzeczy zamiennych na własność, z obowiązkiem zwrotu takiej samej ilości rzeczy tej samej jakości. Zobowiązanie te powstawało dopiero przez wręczenie przedmiotu pożyczki. Wręczenia rzeczy pożyczonych i ich zwrotu dokonywano nieformalnie przez zwykłą tradycję, a na przyjmującego przechodziła własność. Powstawało zobowiązanie jednostronne, bo tylko dłużnik był zobowiązany i nie mógł nawet dochodzić odszkodowania, gdy pożyczona rzecz była wadliwa lub wyrządziła mu szkodę. Z tytułu kontraktu pożyczki można było się tylko domagać zwrotu pożyczonej sumy, bez odsetek. Strony umawiały się zazwyczaj o termin zwrotu pożyczki.

9) UŻYCZENIE (commondatum)

Kontrakt realny polegający na daniu rzeczy przez komodanta w nieodpłatne użyczenie komodatariuszowi, w zakresie i na czas ustalony przez strony, bez prawa pobierania pożytków. Komodant był posiadaczem pomimo wydania rzeczy. Zobowiązanie to było dwustronne i niedoskonałe, opierało się one na zasadach dobrej wiary. Do ochrony komodanta służyła actio commodati directa, za pomocą której mógł się on domagać od komodatariusza pokrycia szkód w przypadku niezachowania przez niego szczególnej staranności. W przypadku używania rzeczy niezgodnie z jej przeznaczeniem komodatariusz odpowiadał z tytułu kradzieży.