94916

tym Sojuszem, a także podpisanie przez Białoruś 1994 r. Traktatu taszkienckiego(zbiorowa obrona państw WNP pod przewodnictwem Rosji), sprawiły, że stosunki uległy ochłodzeniu. Dodatkowo w 1994 r. prezydentem Białorusi został Lukaszenka, który podjął politykę reintegracji z Rosją¹.

Brak reform rynkowych i zaostrzanie kontroli nad sektorem prywatnym na Białorusi sprawił, że obroty handlowe zaczęły spadać już w 1993 r.

W 1994 r. Białoruś zaostrzyła przepisy regulujące pracę polskich księży, których oskarżano o chęć repolonizacji ludności białoruskiej. Wywołało to negatywną reakcją władz Polski, które występowały przeciwko ograniczeniom praw polskiej mniejszości narodowej na Białorusi. Sytuację utrudniał fakt reform autorytarnych i ograniczania wolności słowa i zgromadzeń, co zaostrzyło się po usunięciu opozycji z parlamentu w 1996. Od tego roku i kryzysu politycznego na Białorusi Polska prowadziła wobec niej postawę tzw. krytycznego dialogu, potępiając zachowania antydemokratyczne i koncentrując się na ochronie praw Polaków na Białorusi i utrzymywaniu współpracy gospodarczej. W 1998 r. Białoruś nakazała dyplomatom państw UE i USA opuszczenie jednego osiedla pod pozorem remontu(wyjechał też ambasador Polski), co zostało negatywnie odebrane(UE i USA zakazały dyplomatom białoruskim wjeżdżania na swoje terytorium). Polska wspierała zakładane na Białorusi organizacje pozarządowe, utrzymywała kontakty z działaczami opozycyjni względem reżimu Łukaszenki. Wstąpienie Polski do NATO w 1999 r. zaostrzyło polemikę z władzami Białoruskimi.

Zauważyć jednak należy, że Polska prowadziła i tak mniej rygorystyczną niż kraje zachodnie politykę wobec Białorusi. W 2002 r. nie przyłączyła się np. do ponownie nałożonych restrykcji w postaci zakazu wjazdu najwyższych przedstawicieli władz białoruskich na terytoria USA i 14 państw UE (bez Portugalii). Starała się też organizować dwustronne spotkania na szczeblu rządowym, by wypracować jakiś dialog. Doszło też do wzrostu obrotów w handlu, które w 2003 r. przekroczyły 500 min USD.

Wejście Polski do UE w 2004 r. dodatkowo skomplikowało stosunki z Białorusią. Powstawał problem przekraczania granicy przez obywateli obu państw(Polska, zgodnie z traktatem akcesyjnym, musiała wprowadzić obowiązek wizowy dla obywateli Białorusi).

Po niedemokratycznych wyborach prezydenckich w 2006 r. UE nałożyła kolejne sankcje na przedstawicieli reżimu Łukaszenki(zakaz wjazdu do UE, zamrożenie aktywów w krajach UE), a także wyłączyła Białoruś z uprzywilejowanych taryf celnych.

3). Pewną zmianę przyniosły rządy nowej koalicji PO-PSL od 2008 r. Zaczęli oni odbudowywać kontakty z Białorusią. Lukaszenka łagodniej zaczął odnosić się do Karty Polaka(uchwalonej za rządów PiS, wcześniej ocenianej bardzo negatywnie). W trakcie przygotowań do kolejnych wyborów parlamentarnych w 2008 r., władze białoruskie odeszły od represyjnej polityki wobec opozycji politycznej i ograniczania wolności mediów, zwolniły więźniów politycznych oraz zadeklarowały chęć poprawy stosunków z Zachodem. Polska, która lansowała(wspólnie ze Szwecją) inicjatywę Partnerstwa Wschodniego, była zainteresowana objęciem nim także Białonisi. Po wyborach UE zniosła pewne sankcje dla Białorusi, doszło też do wizyt na linii UE - Białoruś. Polska obniżyła ceny wiz dla obywateli Białonisi.

1

28 styczni* 1995 toku prezydenci Rosji Kazachstanu i Białonisi podpisali dokumenty o usunowicuki unii crlnrj trzech państw, 21 lutego Białoruś i Rosja podpisały układ o przyjaznych i dobrosąsiedzkich stosunkach i współpracy. 26 maja 1995 toku porozumienie o wspólnej ochłonie granic państw WNP. a 2 kwietnia 1996 toku prezydenci Aleksancb Lukaszenka i Borys Jelcyn podpisali układ o ustanowieniu Stowarzyszenia Białorusi i Rosji.