95350

Polityka zagraniczna Stanów Zjednoczonych .Ameryki (1961/1962-1992) cele i kierunki aktywności, instrumenty jej realizacji

10 VI 1963 r. prezydent Kennedy w przemówieniu na uniwersytecie amerykańskim w Waszyngtonie stwierdził ze oba supermocarstwa mają wspólny interes w utrzymaniu pokoju. Amerykańska deklaracja została z ulga przyjęta na Kramku. Pod koniec VI 1963 założono „gorąca linię” między Kremlem a Białym Domem. Co pozwalało na bezpośredni i szybki kontakt między przywódcami obu supermocarstw w przypadku kryzysów globalnych.

Z punktu widzeiua Kremla odprężenie było gra mającą na celu zagwarantowanie sobie pozycji w Europie oraz uśpienie zachodu we obliczu nieustannej rozbudowy radzieckiego potencjału zbrojeniowego. Szczytów)’ sukces Kremla pod tym względem stanowiła wizyta Breżiuewa w USA w VI 1973.r. podpisał on wtedy z Nixonem umowę o zapobieganiu konfliktowi jądrowemu między oboma krajami oraz 10 układów o współpracy kulturabtej i naukowej. Koniec lat 70-tych przyniósł koniec odprężenia we wzajemnych stosunkach radziecko-amerykańskich. Spowodowane to było m in. nieprzestrzeganiem przez ZSRR Aktu Końcowego KBWE. próba „otoczenia przez kraje uzależnione politycznie przez ZSRR Republiki Południowej Afryki wreszcie zaangażowanie się ZSRR w konflikt afgański. W 1977 prezydent Carter zapowiedział nową metodę przeciwstawienia się ekspansji komunizmu.

Nowy sekretarz stanu Cynis Vance, był zwolennikiem konsekwentnej kontynuacji dotychczasowej polityki, natomiast doradca Cartera ds., bezpieczeństwa Zbigniew Brzeziński wyraźniej akcentował radzieckie zagrożenie dla wolności i bezpieczeństwa międzynarodowego. Odprężenie przynosiło więcej korzyści stronie radzieckiej. Brzeziński był przekonany, że należy zmusić Kreml do wyboru między liberalizacją systemu a izolacją prowadzącą do zacofania tedmicznego. W tym celu zalecał Carterowi, by ściśle uzależniał współpracę gospodarczą od respektowania zobowiązań politycznych. ZSRR nadal kontynuował ekspansję na świecie, a USA dążyły do zmiany dotychczasowego układu dwubiegunowego w układ pięciobiegunowy USA- ZSRR-ChRL- Japonia- Europa Zachodnia. W związku z tym Stany Zjednoczone rozgrywały kartę duńską, a także wykorzystywały propagandowo łamanie praw człowieka w krajach komunistycznych. Sukcesy amerykańskiej polityki praw człowieka i mediacji przyćmił rozwój syniacji na Bliskim i Środkowym Wschodzie, a zwłaszcza rewolucja szyicka w Iranie i zajęcie amerykańskiej ambasady w Teheranie. W 1980 r. prezydentem USA został Ronald Reagan. Jego strategia w polityce międzynarodowej wynikała z założenia, że ZSRR kieruje się zupełnie inna logika niż świat zachodni, a problemy międzynarodowe USA są rezultatem ekspansji Kremla. Reagan uważał, że można powstrzymać tę ekspansję przez zwiększenie zbrojeń, oraz twardą retorykę. Nowa polityka amerykańska miała polegać na powrocie do równowagi militarnej, powstrzymywaniu i odwróceniu ekspansji radzieckiej w różnych częściach świata., na rokowania z pozycji siły. oraz mobilizacji społeczeństwa amerykańskiego. Zaostrzeiue kursu przez Stany Zjednoczone zaskoczyło władze radzieckie.

Pod koniec 1983 nowa amerykańska administracja Ronalda Reagana podjęła rokowania z SRR w sprawie sił nuklearnych średniego zasięgu (INF) oraz redukcji zbrojeń strategicznych (START). Reagan zaproponował opcję zerową, czyli zdemontowanie radzieckich rakiet SS-4. SS-5, SS-20. w zamian NATO miało zrezygnować z rozmieszczania w Europie rakiet Pershing II i Cruise. Dla ZSRR układ taki był nie do przyjęcia, ponieważ zakładał demontaż tego, co ZSRR posiadał w zamian za proste zaniechanie ze strony NATO.

W VI 1982 wznowiono rokowania rozbrojeniowe START. Sekretarz KPZR Andropow zaproponował pozostawienie w Europie tylko tylu rakiet ile posiadały. YVB i Francja. To z kolei było nie do przyjęcia dla USA. Rokowaiua START nie posuwały się do przodu. Kreml próbował przeciwdziałać rozmieszczeniu rakiet w Europie Zachodniej mobilizując ruchy pacyfistyczne i opinię publiczną na zachodzie oraz stosują politykę zastraszania.. Kreml uruchomił ogromną „ofensywę pokojową”, czyli akcję przeciw rozmieszczaniu rakiet amerykańskich w Europie Zachodniej. Jednocześnie ZSRR rozmieszczał rakiety SS-20 wycelowane w miasta zachodnie. Liczbę rakiet oceniano na początku 1983 r. na 333.

Nasilający się wyścig zbrojeń doprowadził ostatecznie do załamaiua się gospodarki radzieckiej, która na dłuższą metę nie był w stanie sprostać amerykańskiemu potencjałowi. ZSRR poczuł się zmuszony do podjęcia na nowo rozmów rozbrojeniowych START i INF (1985).