99332

Przedstaw pokrótce podstawowe założenia metafizyki Platona. Wskaż na podstawowe różnice między terminami: racjonalizm i irracjonalizm.

L Jedynym rzeczywistym światem jest świat niematerialnych, wiecznych, obiektywnych i boskich idei;

2 Na szczycie świata idei znajdują się idee Piękna. Prawdy i Dobra;

3.    Nasz świat materialny nie jest światem rzeczywistym, a jedynie cieniem świata idei;

4.    Dusza jest czymś wyższym od ciała, które stanowi jej więzienie;

5.    Zbawienie może dusza osiągnąć wówczas, kiedy opuści ciało i znajdzie się w świecie idei;

6.    Pomóc w oczyszczeniu duszy i jej zbawieniu może paiistwo ideabie;

Platon jest twórca doktryny metafizycznej zwanej IDEALIZMEM OBIEKTYWNYM. Głosił on, że bytem pierwotnym, samoistnym i nadrzędnym wobec cielesnego jest obiektywnie istniejący świat przedmiotów ogólnych, niezmiennych, wiecznych, doskonałych i logicznie uporządkowanych (uluerarchizowanych), zwanych ideami. Wg. Platona, zbudowany przez Demiurga świat fizyczny jest wobec idei pochodny: stanowi jedynie niedoskonałe (zmienne i zjawiskowe) ich ..odbicie". Idee nie są także niczym psychicznym, są przedmiotami myśli, a nie samymi myślami.

■ Wskaż na podstawowe różnice między terminami: racjonalizm i irracjonalizm.

RACJONALIZM - [od łac. rafio rozum], pogląd podkreślający znaczenie rozumu dla poznania, (rozum narzędziem poznania). Skrajny racjonalizm (r. genetyczny) zakłada, że cała wiedza pochodzi od rozumu i jest wrodzona, a także, że poznanie zmysłowe nie ma na nią żadnego wpływu R epistemologiczny. zwany metodologicznym, nie pyta o źródła poznania, ale jego metody. Dostrzega je w dociekaniach rozumowych, procedur)' oparte na doświadczeniu (empiryzm) uważa za niepotrzebne, albo tylko pomocnicze. Umiarkowany racjonalizm zakłada, że tylko pewna część wiedzy obecna jest w nas bez pośrednictwa zmysłów, jest w nas a priori, czyli „przed doświadczeniem (zmysłowym)”.

IRRACJONLAIZM - pogląd przeciwstawiający się racjonalizmowi, który jednakże nie negował rozumu jako narzędzia poznania. Irracjonalizm zakładał że istiueje pewna wiedza, uzasadiuetue ostateczne, dla którego wyjaśnienia posługujemy się nie racjami rozumowymi, ale np. uczuciem, natchnieniem, ekstazą mistyczną wiedzą tajemną objawieniem itd.

Zatem podstawową różnicą pomiędzy racjonalizmem a irracjonalizmem jest zakres poznania rozumowego. Racjonalizm głosi kult rozumu i zakłada, że tylko rozum jest głównym źródłem poznania wszelkiej wiedzy. Irracjonalizm, nie zaprzeczając dużej roli rozumu, uznaje jednak wyższość wiary i intuicji nad rozumem.