99384

•    Antecedentna tj. powstałe przed uformowaniem się na danym obszarze krajobrazu kulturowego np. granica między USA a Kanadą ustanowiona w latach 1782-1786

•    Subsekwentna ustanowiona już po uformov\raniu się krajobrazu kulturowego, więc uwzględniając momenty histoiyczne, gospodarcze i etniczne

FUNKCJE GRANIC

Każda granica jest w mniejszym lub większym stopniu barierą ograniczającą migrację ludzi, swobodną wymianę towarów, środków finansowych czasem również możliwości wzajemnego oddziaływania kulturalnego ideologicznego.

Czasami nawet granice stanów w obrębie jednego państwa stają się barierą i przedmiotem sporów. Stopień w jakim granica spełnia funkcje bariery zależy od wzajemnych stosunków krajów sąsiadujących.

Nowa granica staje się źródłem przejściowej depresji obszarów przygranicznych, rzadziej działa na nie ożywiająco. Np. ustanowienie w USA embarga na tytoń i cukier kubański oraz prowadzenie w wyniku konfliktu politycznego nowej, gospodarczo hamującej funkcji granicy spowodowało istotne zmiany w strukturze rolnictwa tego kraju.

BONITACJA GRANIC

Analiza waloru granic politycznych zawiera elementy subiektywne i zależy od strategicznego lub ekonomicznego punktu widzenia, które nie zawsze się pokrywają. Np. granica może być dobra pod względem obronnym i bardzo niedogodna pod względem gospodarczym (zła komunikacja).

Ze strategicznego punktu widzenia najdogodniejszą i korzystną granice uważa się granice możliwie najkrótszą. Teoretycznie taka granicą jest obwód koła.

W praktyce nie ma jednak państw o kształcie idealnego koła. Stopień tego zbliżenia określa się za pomocą tzw. współczynnika rozwoju granic - to stosunek rzeczywistej długości granicy do długości jaką posiadała by granica danego kraju gdyby jego obszar był powierzchnią kola.

W= D/O

D- rzeczywista długość granic danego kraju

O- obwód koła odpowiadający powierzchni danego kraju

Miarą rozwoju granic jest także stosunek ich rzeczywistej długości do powierzchni Wysoki współczynnik rozwoju granic maja kraje o kształcie wydłużonym jak np. Włochy, Czechosłowacja niski natomiast kraje o kolistym kształcie jak np. Polska czy Chińska Republika Ludowa

•    Zaleta krótkich granic i zwięzłości terenu jest łatwiejsza łączność poszczególnych części kraju łatwość ich administrowania, przeciwieństwem takiego teiytorium są np. USA gdzie występuje wieloczłonowa struktura kraju składająca się z wielu członów oddalonych od siebie i niepowiązanych ze sobą.

ZMIENNOŚĆ GRANIC

Niestabilność granic jest zjawiskiem znanym z historii tylko w ciągu 150 lat w Europie dokonano 67 zmian granic i tylko w ciągu tych lat w Hiszpanii Portugalii Szwajcarii tych zmian nie było.

Badanie zmienności i stabilności granic przeprowadza się za pomocą rozmaitych metod:

•    Zastosowanie różnej grubości linii dla odcinków granicznych które w odpowiednio wybranych przekrojach czasowych

-    nie uległy wcale zmianie

-    uległy jej jeden raz

-    uległy dwa lub więcej razy

Te obszary, które są najbardziej niestabilne nazywane są .strefą zdarzeń" lub .pasem zdarzeń" to np. Bliski i Środkowy Wschód. Azja Południowo- Wschodnia oraz Europa Środkowa natomiast obszarami najbardziej stabilnymi są granice w Pirenejach Karpatach. Sudetach, nad Dunajem (granice naturalne)

Granice stabilne to