1352737892

KONIEC WOJNY, KONIEC ŚWIATA

gdy Arnold Wioń umieścił je w swojej książce Lignum Vitae^l)₁ ale tak je pobieżnie przytoczył, jak gdyby drobnostkę, spotkaną gdzieś przypadkiem, o której się ani w dopisku nie daje żadnych wskazówek. Zaciekawił ten spis papieży, bo wskazywał dawniejszych, — z przed roku, w którym się zjawił, — określnikami odrazu pojętnymi, np. herbem rodowym albo i nazwiskiem. Jakżeby taki spis papieży istniał od św. Mala-chiasza do Wioną? Czy, przez blisko półtysiąca lat błąkał się po różnych krajach Europy od Wyspy nad Północnem morzem po stoki Alp południowe, a niewidzialnie podróżował? Bo gdyby przez tyle wieków i między tylu narodami wpadł kie-dybądź w czyje ręce gdziekolwiek, jnżby się dostał i do kardynałów i ci od dawna wiedzieliby przed każdem konklawe, który z nich tyarę otrzyma. Nadto coś dziwi. Jakżeby św. Ma-laOhiasz żadnych proroctw innych nie taił, a tego nie wyjawiał, które dotyczy powszechnego dobra Kościoła? A jeśli je wyjawił, jakżeby nikt nie wiedział? Jakżeby najzaufańszy powiernik jego, św. Bernard, dopuścił, żeby światło prorokowi udzielone w ciemnym gdzieś zakątku nikło wiekami?

Jaskrawo przytem razi różnica określników ścisłych dla samej osoby papieża z przed czasów Wioną od zagadkowych dwuznaczników na dobę po Wionie późniejszą. „W tej dobie nieraz trudno do papieży stosować kolejne godła, chyba silnie naciągane« —sądzi de Backer, a Zimmermann: „Godła późniejsze dają się tu i ówdzie nawiązywać do jakiegoś wypadku w dziejach kolejnego papieża; gdzieindziej nasuwają tyle ogólnych wieloznaczników, że ktobądź, jak chce, tak rozwiąże zagadkę". I choć się da coś jakoś wysnuć z zewnętrznych przygód papieża, już to nie wskaże go tak palcem osobiście, jak określniki dawniejsze, niby znane wyniki każdego zawczasu konklawe. Dziś z temi godłami widzimy to, co się i przy grze w kostki zdarza, źe gdy rzucimy dwie razem kilkadziesiąt razy, nieraz obie padną na te same oczka. Więc po zgodzie namacalnej godeł z osobami papieży przed Wionem, po nim zda-

^Ł) Chronić. Ord. S. Bened. t. Ii, c. 40, in fme.

\