1352737905

214 KONIEC WOJNY, KONIEC ŚWIATA

Zarzut św. Ambrożego widocznie wywarł skutek, bo odtąd spotykamy już tylko sprawozdawcze zmianki o kombinacyi Elijaha, a orędowników dla niej nie znajdujemy przez długie stulecia, nim przedostatnie wieki przysporzyły Elijahowi mnóstwo stronników.

Ci chcą oprzeć się o powagę św. Hieronima, który w słowach już przytoczonych właśnie przeciw Elijahowi wykłada myśl psalmu o nikłych jak godziny straży tysiącleciach. I gdzieindziej przeciw Elijahowi wyraża z aleksandryjska pełnię wieków, w której urodził się Chrystus *): „Na ostatku dni zbliżyło się królestwo niebieskie, mianowicie u schyłku wieków okazał, się nam Zbawca jako Żertwa na zagładę grzechów i przyszedł o godz. 11 zwoływać robotniki, bo jeśli ilorazy z 6000 lat przez 500 odpowiadają godzinom dnij tedy narody przyjęły Wiarę w ostatniej godzinie^. Tęż samą myśl powtarza gdzieindziej słowami, ledwo nie św. Hilarego ²), aby przedstawić żydów wezwanych do winnicy od przymierza wczesnego z Noem i obrzezania za Abrahama, a zazdrosnych nawróconym poganom, iż zaczęli robotę późno, a miłosierdzia zarówno doznali. Niewątpliwie tedy św. Hieronim mówi, że bałwochwalcy — porównani z narodem wybranym — późno się nawrócili, bo dopiero w tysiące lat po patryarchach, wiernych przymierzu pańskiemu i obrzezywanych. Ale zwolennicy Elijaha więcej czytają w owych słowach św. Hieronima, a nie tylko to, że ze względu na żydów pogaństwo spóźniło się do winnicy i ledwo o 11 godzinie przestało próżnować, — ponad to twierdzą, że św. Hieronim uważał zwrot pogan ku Bogu za bezwzględnie spóźniony, że poczytał krok ich za poryw niewczesny i nieprzydatny im już w pochodzie wieków, bo obliczył już ostatnią godzinę światu przed jego końcem z sześciu tysiącleciami. Otóż w najdobitniejszych słowach św. Hieronim nieraz oświadcza, że nie obliczył światu końca ani bliskiego, ani dalekiego, bo nie docieka prawdy zakrytej: „czemu zakrytej ? bo P. Jezus odpowiedział apostołom, że o dniu ostate-

b P. L. t, 25, str. 1186. ²) P, L. t. 26, str. 141