1352737911

WOJNA I POKÓJ

w formie wojen. Walka między ludźmi ulega stopniowo ograniczeniu, mimo zaniku walki Sie zwierzętami i mimo coraz częstsze-

i

go stykania się ludzi między sobą.

Przeciwstawienie wałki i wojny jest wynikiem dziejowego rozwoju. Póki nie powstało państwo, nie mogło być mocy

0    zaistnieniu woj en. Członkowie dawniejszych luźnych, prze-

>

ważnie koczowniczych grup walczyli między sobą lub z członkami innych plemion. Samopomoc orężna nie była wyraźnie

1    stale zakazaną, zwłaszcza w stosunku do obcych. Powstanie i dalsze trwanie grup, tak bardzo użyteczne człowiekowi, było uwarunkowane przestrzeganiem spoistości wewnętrznej, zakłócanej przez walki między członkami grupy. Od dawien dawna dążenie zapobieżenia starciom zbrojnym objawiało się silniej wtedy, gdy chodziło o walki wewnętrzne między członkami tej samej grupy, słabiej w stosunkach z obcymi. Nieraz część członków pewnej grupy społecznej podejmowała walkę z gronem osób, stanowiącem część innego związku na własną rękę bez porozumienia z naczelnikami grupy. Zatarg miał charakter prywatny. Żadna z obu grup, jako taka, jako całość nie brała w nim udziału. Dziś państwo zastrzega sobie wyłączny monopol chwytania za broń. Zapobiega starciom prywatnym, podejmowanym na własną rękę bez porozumienia z władzą, między mieszkańcami państwa, oraz między nimi i mieszkańcami sąsiednich państw. Nakazuje poddanym współdziałać w starciach orężnych, które podejmuje. Nazywamy je wojnami, jeżeli przeciwnikiem jest inne państwo. Pojedynek jest instytucyą prywatną, ponieważ żadna ze stron walczących nie bierze w nim udziału w charakterze uczestnika organ izacyi państwowej. Więcej publicznych pierwiastków tkwi w pościgu policyantów za zbrodniarzami, ponieważ policyanci działają v/ charakterze organów państwowych. Wojna jest instytucyą wybitnie publiczną, państwową, ponieważ jest starciem dwóch organizacyi państwowych. Mogła powstać dopiero z chwilą wytworzenia się ściśle określonych i odgraniczonych organizacyi państwowych.

Równolegle z zanikiem walki na rzecz wojen przeciw-