1352737978

MODERNIZM W KSIĄŻCE POLSKIEJ 287

nałem się przez własne badanie, albo Kościół katol. mi to powiedział, o którym wiem, że się mylić nie może, wtedy całkiem rozumnie i legalnie obudzam sobie akt wiary w pewną prawdę, opierając się na powadze Boga. Widzenie prawdy bezpośrednie czy pośrednie, jak to bywa przy wiedzy, zastępuje mi tutaj powaga Boża. Tak, jak kiedy wiarogodny człowiek mi coś mówi, ja zbadawszy jego wiarogodnośc, wierzę na jego słowo, tak tutaj, we wierze religijnej, przekonawszy się o istnieniu Boga i fakcie objawienia wierzę na słowo Boga. Gdzież w tym procesie owa ,,krzycząca tautologia logiczna?"

Autor twierdzi ,,że wiara nie jest wierzeniem, opartem na tem co się słyszało'⁴ a Apostoł św. Paweł uczy iż „wiara ze słuchania, a słuchanie przez słowo Chrystusowe". (Rzym. 10,17).

Do wiary jest potrzebną łaska. Łaska, zdaniem Autora, razem z Wolą ludzką ma wyręczyć „niedostateczność wszelkich dowodów rozumowych czy moralnych". I tu jest pewna kon-fuzya pojęć. Według nauki Kościoła w akcie wiary biorą udział i rozum i wola i laska. Sobór Watykański stanowczo podkreśla udział rozumu w akcie wiary. Uczy, iż uznanie prawd wiary nie jest ślepym pociągiem duszy — motus animi caecus — ale posłuszeństwo wierze jest zgodne z rozumem". W kanonie 3. potępia Sobór tych, którzy mówią, iż „ludzie bywają pociągani do wiary tylko wewnętrznem, osobist*^ doświadczeniem albo objawieniem prywatnem". Pius X. każe składać wyznanie wiary w tę prawdę, iż „wiara nie jest ślepym zmysłem religijnym, wybuchającym z kryjówek podświadomości, lecz prawdziwą zgodą rozumu".

Jakie zadanie przypada rozumowi we wierze?

Przedewszystkiem musi udowodnić przesłanki wiary : istnienie Boga, jego prawdomówność, istnienie objawienia, względnie

£

pewnej objawionej prawdy, w którą w danym wypadku mamy wierzyć. Wcale zaś nie jest potrzebną rzeczą, jak Autor myśli, by rozum każdą prawdę objawioną udowadniał, jak się udowadnia prawdy matematyczne. Raz, że między, prawdami obja-wionemi są tajemnice, których Wewnętrznej oczywistości wykazać nie można. Są i takie, które rozum ściśle udowodnić może

'    *    k